Tarian Y Gweithiwr

Bryntroedgam, ger Cwmafon,, < Marwolaeth a Chladdedigaeth William Brynfab Rees. Gyda gofid dwys y cofnodwn am farwol- aeth ddamweiniol y cyfaill a'r brawd adna- byddus uchod, yr hyn a gymerodd le nos Fawrth, Chwefror 18fed, wedi cwblhau ei orchwyl gwaith, a phan yn dyfod i fyny deep' y Navigation Colliery, Bryn, gyda'r wageni ag sydd yn cludo y gweithwyr i fyny ac i lawr y lofa at eu gorchwylion. Cafodd ei ddiwedd bron ar unwaith, heb allu siarad gair ag un o'i gydweithwyr, a hyny er syndod a galar si gydweithwyr yn gyffredinol, ac ehedodd ei ysbryd i fyd yr ysbrydoedd. Yr oedd ein brawd yn briod a'r enwog ddarlithyddes Brynferch, Ga- dawodd ar ol blant anwyl, a pherthynasau agos i alaru ar ol tad anwyl, a brawd twymgalon. Gellir dweyd y bydd colled y Bryn yn fawr. I Yr oedd yn gyfaill pur a pharod bob j amser i weini cysur i'r tlawd a'r trallodus —nid mewn geiriau gwagsaw, ond ftiewn gweithred a gwirionedd. Cyfaill parod yn mhob amgyichiad. [ Yr oedd yn ddidderbyn wyneb. Casbeth ganddo oedd rhagrith a thwyll; yr oedd ei wyneb yn ddangoseg gywir o galon bur a didwyll. Y mae hyny yn beth mawr ac anhebgorol angenrheidiol yn mhlith ar- weinwyr y dosbarth gweithiol; pe buasai mwy o nodwedd Brynfab yn y dosbarth gweithiol, buasai llai o dwyll, a mwy o eir- wiredd ysbryd a theimlad yn cael ei ddangos genym fel gweithwyr at ein gilydd. Beth bynag lefarai yr ymadawedlg, yr oedd yn dyfod oddyfnder argyhoeddiad ei galon. Yr oedd yn aelod selog a ffyddlon o Undeb y Gweithwyr (South Wales Miners' Fed- eration). Efe oedd yn llanw y swydd bwysig o ysgrifenydd y gyfrinfa, ac fel y cyfryw yr oedd gofal mwyaf y gyfrinfa yn orphwysedig arno ef. Yr oedd yn llanw y swydd, ac yr oedd gan y gweithwyr barch calon iddo. Yr oedd yn adnabyddus fel y cyfryw nid yn unig yn Nosbarth Maesteg, ond mewn gwahanol ddosbarthiadau ereill. Yr oedd yn selog neillduol dros yr Undeb, a llawenydd ysbryd ganddo ydoedd llorio ambell i gorach anundebol, a dangos iddo beth oedd ei werth mewn cymdeithas. Yr oedd yn fardd tlws; enillodd lawer o wobrau, a bu yn beirniadu mewn ugein- iau o eisteddfodau. Yr oedd wrth ei fodd pan yn siarad am feirdd a barddoniaeth ei wlad Cyfansoddodd amryw o benillion tlws,ac englynion cywrain. Yr oedd yn caru byw, ymsymud, a bod yn nghymdeithas Ceridwen. Yr oedd yn lenor rhagorol; cyfansoddodd lawer o draethodau. Y mae ei lyfrgell yn brawf ei fod wedi byw yn myd y meddwl ar adeg y ddamwain flin a'i goddiweddodd; yr oedd ganddo draeth- awd yn yr esgoreddfa. Yr oedd yn ddu- winydd galiuog, ac fel y cyfryw dysgai lawer. Ymhyfrydai efe wrth ddadrys dyfn- ion bethau yr Iachawdwriaeth. Efe yd- oedd Prifathraw Ysgol Sabbothol y Bryn, ac fel y cyfryw ceir colled dirfawr ar ei ol. Felly gwelir m..i nid dyn cyffredin mewn ga'll1 a pharodnvydd- ydoedd ein gwrtb- ddrych, ond un wedi ei gynysgaeddu a gallu i fod o werth mewn cymdeithas. Ond er ei holl ragoriaethau, efe a alwyd yn sydyn at Dad yr ysbrydoedd er mwyn, ni a hyderwn, llanw cylch eangach a gogonedd- usach yn y byd tubwnt i'r Ilen. Claddwyd ei weddillion marwol y Sadwrn canlynol, pan y gweinyddwyd gan y Parch Thomas (A.), Taibach; a T B Phillips (A.), Tyla gwyn. Yr oedd yr angladd luosog yn brawf o barch cyffredinol tuag ato. Hedd- wch i'w Iwch hyd y dydd y bydd bloedd yr archangel yn ei ddihuno i'w atl-uno a'i ys- bryd. CYAAILL.

TEMLYDDIAETH. Dydd Gwener, Chwefror yr 28ain, cyn- aliJdd- Dosbarth y Rhondda ei chyfarfod dosbarthol yn Tonyrefail, dan nawdd Teml Tennyson Smith.' Cafwyd cyfarfod rhagorol, a chynrychiolaeth dda o bob Teml. Yr oedd yr adroddiadau yn galonogol iawn, ac yn dangos fod temlydd- iaeth ar gynydd yn y cylch. Agorwyd temlau yn Nhrealaw fis yn ol, gyda yn agos i ddeugain o aelodau, ond rhifa yn bresen- ol yn agos i dri ugain, ac y mae golwg addawol iawn arni Cafwyd ar ddeall fod lleoedd ereill yn parotoi i agor temlau. Ychydig amser yn ol, nid oedd ond un deml yn y dosbarth hwn, ond y mae yno 12 yn gweithio yn bresenol. Hyd yn ddi- weddar, nid oedd ond un gweinidog yn demlydd yn y dosbarth, ond y mae 12 o weinidogion yn aelodau yn ein Temlau yn bresenol. Mae rhif y Temlwyr yn y dos- barth yn 1,019 yn bresenol, ac y mae swn tyrfaoedd yn dyfod eto. Y Gweithrediadau. I Agorwyd y deml yn ngradd y dos- barth deml, gan y dosbarth demlydd, sef Mr John Davies, Tonyrefail. 2-Wedi agor, cynygiwyd ein bod yn gweithio yn y radd gyntaf, gan fod amryw yn y cyntedd yn disgwyl am ddyfod i fewi, nad oedd wedi cael yr ail radd, a phasiwyd hyny yn unfrydol. 3-Darllenwyd y cofnodion gan Ysgrif- enydd y Dosbarth, Mr H. ap Morgan, a chadarnhawyd hwynt. 4-Cymerwyd enwau cynrychiolwyr am y flwyddyn o'r gwahanol demlau. 5—Cafwyd adroddiad y cynrychiolwyr o sefyllfa yr achos yn y gwahanol leoedd, yr hwn oedd yn hynod galonogol. 6-Adroddiad Mr Thomas Lewis, Ystrad Rhondda, gan yr hwn y cawsom ar ddeall fod pump o demlau plant yn gweithio, ac yn gwneyd gwaith da, ac y mae golwg dda arnynt oil. 7-Galwodd y Temlydd Dosbarthol sylw at ddau weinidog oedd yn ein plith am y tro cyntaf, pa rai oeddynt yn gweithio yn rhagorol gyda'r temlau gartref, sef y Parch Thomas Lloyd, gweinidog y Methodistiaid yn Ystrad Rhondda, a'r Parch Gwenffrwd Evans, gweinidog yr Annibynwyr, Gelli, a chawsom anerchiadau pwrpasol a gwresog gan y ddau. Am un o'r gloch, gohiriwyd y gweithred- iadau, er mwyn diwallu y dyn oddifewn, ac awd yn dyrfa luosog i Festri yr Antjibyn- wyr, i fwynhau gwledd ddarparedig yno ar ein cyfer, a gwledd o'r iawn ryw oedd hefyd Am ddau o'r gloch, dychwelwyd i ystafell y gyfrinfa, lie yr awd yn mlaen a'r gweithrediadau. Wedi agor y deml, caf- wyd fod y Parch Rees Evans, Llanwrtyd, wedi cyrhaedd, ac wedi ei gyflwvno i sylw, a datgan ein llawenydd o'i weled, galwodd y Temlydd arno i gymeryd ei le ef, ac i barhau gweithrediadau y cyfarfod. Wedi anerchiad cynhes ganddo, awd yn y blaen a'r gweithrediadau. Rhaglen y Prydnawn. 1—Cael adroddiad dirprwywr y dos- barth, sef Mri John Davies, Tonyrefail. Rhoddodd y dirprwywr adroddiad cryno a chynwysfawr o sefyllfa yr Urdd yn y dos- barth, gan roddi ar ddeall fod saith Teml yn gweithio yn rhagorol, a phump y deml- au plant, yn gwneud y nifer yn ddeuddeg. Rhifa eu haelodau 1,019, ac mae deuddeg o weinidogion yn aelodau o honynt, y rhai a deimlant ddyddprdeb mawr mewn temlyddJ&eth. j 2—^Rhoddodd Ysgrifenydd y dosbartfi adroddiad manwl o waith y deml ddos- barthol, a chawsom ar ddeall fod tua C5 yn Haw y Trysorydd. 3-Cafwyd adroddiad y Trysorydd, sef Mr Evans-Jones, Caerdydd, yr hwn oedd yn cyduno ag adroddiad yr ysgrifenydd. 4-Rhoddodd Mr Jones, Ystrad Rhondda, ar y gwaith oedd wedi ei wneyd drwy demlyddiaeth, a'r gwaith mawr oedd wedi wneyd mewn ystyr wleidyddol. 5—Ethoiwyd cynrychiolwyr i'r uwch deml, yr hon a gynelir yn Nhaernarfon yn wythnos y Sulgwyn, a phasiwyd fod yr yn grifenydd dosbarthol, y brawd Ap Morgan a'r Parch Gwenffrwd Evans, i fyned yno i'n cynrychioli, 6—Ethoiwyd y canlynol yn swyddogion am y flwyddyn ddyfodol, y rhai sydd fel y canlyn—Yn ddirprwywyr, y brawd John Davies a'r Parch Thomas Lloyd, Teml Penrhys cynghcrwr, brawd Tom Davies, Caerdydd is-demlyddes, y chwaer Rachel Davies, Tonyrefail ail-etholwyd y brawd Rees Williams, Pentre, Ystrad, i'w swydd; caplan, Parch Gwenffrwd Ev^ns; ail- etholwyd y brawd Ap Morgan i'w swydd yntau; trysorydd, brawd Robert Evans, Tonyrefail; rheolwr, y brawd Silas EVBns, Gilfachgoch; gwarcheidwad, brawd Wm. Jones, Trealaw; ail-etholwyd y brawd N. Rosser i'w swydd; ysgrifenyld cyffredinol, brawd Richard Jones is-rneolwr, brawd R Miles; negesydd, y chwaer Sarah Butler; ail-etholwyd Thomas Lewis a R Jones, i'w gwahanol swyddi. Awd drwy ychydig o fan waith, a pbas- iwyd pleidlais o ddiolchgarwch cynhes i deml Tennyson Smith am ddarparu mor helaeth. Cyfarfod Cyhoeddus. Yn yr hwyr, cynaliwyd cyfarfod cyboe Id us dan lywyddiaeth y Parch R Morgan, Traddodwyd anerchiadau grymus gandd a chynorfchwywyd gan y Parchn Thoma; Lloyd, Gwenffrwd Evans, a R Evans. Pwyllgor Unol. Bydd pwyllgor unol o eglwysi lleol o'r Heol Fach i fyny i Dreorci, yn cyfarfod ar y 12fed, yn Nazareth, Pentre, am haner awr wedi saith yn yr hwyr. o

Y Fasnach Alcan. Y mae y tybuddion a roddwyd i weith- wyr y Duffryn yn cael eu dadleu, gan y credir y bydd yn foddion i ddifetha y Bwrdd Cymodol, yr hwn fel y credir sydd wedi bod yn foddion i sefydlogi llawer ar y fasnach alcan yn ystod y blynyddau di- weddaf. Nid yw'r anhawsdra yn codi oddi wrth y rhybuddion a roddwyd i'r gweith- wyr dur, ond y rhai a roddwyd i'r melin- wyr yn yr alcandai. Tra yn anerch cyfar- fod yn Briton Ferry dywedodd Mr Ivor Gwynne ei fod yn cymeradwyo uniad undebau celf, ac felly wedi cael ei ddolurio gan yr hyn sydd wedi cymeryd lie yn Treforris. Dydd Mercher, wythnos i'r diweddaf, yr oedd yn nghyfarfod Bwrdd yr Annealldwriaethau, pryd y cymeradwywyd y rheol nad oedd un undeb cysylltiedig a'r Bwrdd i roddi rybuddion, neu fod yn offerynol i rhybuddion gael eu rhoddi, heb yn gyntaf ymgynghori a'r Bwrdd. Er hyny darfu i un a ymrwymodd roddi rhy- buddion i'r melinwyr dydd Llun diweddaf, a thrwy hyny efallai roddi ergyd marwol i'r Bwrdd Cymodol. Anerchwyd y cyfarfod hefyd gan Mr Howell Lewis, ysgrifenydd Bwrdd yr Annealldwriaethau. -:0:-

Seven Sisters Prize Drawing WINNING NUMBERS.. 1323, 417, 2°77, 1580, 138, 360, 1894, 1699, 2257, 673, 1842, 5, 122, 1660. 1274, 1080, 1735, 1370, 1077, i399, 1400, 636, 1477, 1726, 428, 2011, 618, "59. 1344, 528, r379, 1016, 1902,2982, 2049, 51, 346, 1730, 1579, 1563, 2154, 882, 485, 1465, 36. All prizes must be claimed within 14 days from March xoth, 1902, or they become the property of the committee. Tickets must be pioduced for every prize. THOS. WILLIAMS, Secretary, 6, Brick row, Seven Sisters, nr. Neath. o:

YNYSYBWL—MARWOLAETH. Dydd Sadwrn, yr 22ain o Chwofror, bu farw yr hen chwaer anwyl Mrs Rachel Mor- gan, 4, Clive terrace, yn yr oedran teg o 69. Yr oedd'yn aelod dysglaer yn Noddfa, capel y Bedyddwyr, yn y lie uchod. Bu yr hen chwaer yn; dyoddef yn hir. Rai blynyddau yn ol bu yn wael iawn. a dysgwyliem y diwedd bob dydd ond araf wellhaodd, ac yn awr pen ddaeth y diwedd, yr oedd mor annysgwyliadwy i ni a thywyllwch nos ar ganol dydd. Fe drigai gyda ei mab, Mr Morgan Morgans, goruchwyliwr cynorth- wyol y Pearl Insurance Co., yr hwn sydd yn wael. iawn ei iechyd, ac yn ei wely pan gladdwyd ei anwyl fam. Hefyd, mae dwy ferch wedi eu gadael ar ol, y naill yn y lie hwn, a'r Hall yn NghwmamTtan, Sir Gaer. Claddwyd gweddillion yr hen fam hon yn nghladdfa newydd y lie hwn y dydd Mercher canlynol i'w marwolaeth, yn ngwydd torf luosog o bobl. Gweinyddwyd gan y Parch Mr Morgans, Ffrwd, Mountain Ash, a Lloyd, Tabernad, Ynysybwl. CYFAILL.

CWMAFON. I -0- Gwyl Dewi Sant. I Nos Sadwrn, Gwyl Dewi Sant. cawsom wledtii gerddoirol gan Gor Meibion y lie, yn nghapel Penuei, B., dan anveinyddiaeth y cerdidor ieuanc, Mr Tommy George. Yr oedd llawer yn disgwyl yn mlaen at y nosonj grybwylledag ami wledd gerddorol; ereill yn dyimuno i'r mudiad i fyned yn "failure." Ond, Mr Gol., pan gyxhaeddais y capel am saith o'r goch, yr oedd) yr adeiladi yn orlawn, ac yn wir gefnogwyr oerdd, ac yn wrandawyr astud dros ben; a da genym dystiolaethu fod y cwbl wedi troi allan ym lhvyddianus dros ben, yn gerddorol 2.C yn arianol. Prif am- can y gyngherdd oedd ceisio gwneyd ych- ydig elw er ceisio prynu perdoneg at wasan- aeth y Cor Meibion. Ni fedrwn ganmol y cyfryw. bersonau hyny ag sydd wedi ceisio ciiioy a rhwystro y parti fyned rhag ei fllell, er ceisio gwrbeithao eu hunain, a ^«go- gris- au llwyddiant yn y byd cerddorol. Er gvv'aetha.f y eyfryw ber^ona. xhag e\i: blaen mat: r parti yn myneO; a cliarem roddi gair o gynghor i'r cyfryw, os ydynt hwy wedi methu llwyddoi yn y byd cerddorol, peidied y cyfryw rhwystm ereill i ddringo grisiau llwyddiant. Mae1 gallu a chymeriad bob am- ser yn sicr o lwyddo, maent fel ser tanbaid yn y tywyllwch, yn amlwg i bawb i'w gweled. Felly, dysged y cyfryw rwystwyr ddoethineb yn y dyfodol. Mr Gol., canodd y Parti Meibion amryw o, ddarnau yn y gyngherdd mewn modd1 can- moladwy iawn. Un nodwedd arbenig a ganfyddais yn y parti oedd, tonyddiaeth bur, yr hwn sydd yn hanfodol angenrheidiol 1 mewn caniadaeth; hefyd, amser sefydlog, a, brawddegiad eglur a glan. Enwau y darnau oedd y canlynol: "Anvil," "Come Merry Comrades" (Beck); "Crossing the plain' (Alaldivyn Price) a 'Cysegriad' (Afan>- fryn Hill). Heb un sebon yn nhysylltiedig a'u dywediad, dywedwn fod y parti yn canu yn. rliagorol iawn, ac mae'r f; th ddatganiadau yn adlewyrchu clod nid bychain ar yrarwein- ydd ieuanc. ByddwTi yn disgwyl clywed llawer mwy am yr arweinydd hwn. yn y dyfod- 01, mae'r defnyddiadau arweinydd ganddo. Ymdrech ffyddlondeb, a- dyfal barhad fel efrydvdd, a wna'r gwr ieroanc hwn ytnt seren ddysglaer yn Nghymru. Cynorthwyid y parti gan y cantorion canlynol: Soprano, Miss Ethel Thomas, Caerdydd; contralto, Miss Katie Davies, Caerdyddt; tenor, Mr H. Afanfryn Hill, Cwmafon; bass, Mr Lewis T. James, Pontycymmer. Cyfeilydd, Mr D. H. Webbe, Cwmafon. Cymerwyd y gadair gan Mr Hilton Yates. Ni charem wneyd nodiadau unigol ar y "artistes/ 'gan fod yT oil wedi gwneyd eu gwaith yn wir ganmol- adwy. Encoriwyd hwy yn lied amJ, hyd yn nodi y "quartette." Felly, mae hyn yn brawf fod eu datganiadaiv yn dda; a barn y critics cerddorol ydoeddf, fod y cyngherdd yn wir dda. 'Eiddunwn pob llwydd i'r parti, gan daer ddymuno- arnynt i fod yn ffyddilon ac yn ymdrechgar gyda'r parti yn nghydak hefyd 1; bod iddynt fod yn efrydwyr cerddorol. Os elly, nid oes dim i'w canlyn ond llwyddiant Carwr Cexdd. O.Y.-Dymunwn ar ran y pwyllgor, ddiolch i l Iwys Penuel am benthyg eu capel y noson gryi >wylledig. -:0:-

NODION MIN Y FFORDD. GAN EOS HAFOD. -0-- Pregethwydi yn rymus yn nghyfarfodydd. biynyddol eghvys Hofeb, W., Ystrad, nos Sadwrn, Sul, a'r Llun cyn y diweddaf, gan y Parchn. Garret Roberts, Aberffraw; a Thos. Rowlands, Penygraig. Dechreuwyd y gwa- hanol oedfaoo gan y Parchn. Thomas Lloyd, Bethel; J. H .Williams, Tonypandy; Mri. T. O. Williams, Abercynon; a D. J. Davies, Ystraid. Mas y ddau olaf yn bregethwyr cynorthwyol. Ol Cafodkl y diweddar Mr Evan Morgan, Penylam House:, Ystrad, angladdJ barchus. Cymieroddi hyn le dydd Llun. Mawrth 3yd'd, yn Llantrisant. Gwasanaethwyd gan y Parchn. W. Lewis, ficer Ystradyfodwg, ai T. Price Evans, curad, Llantrisant. Siriol- wyd bywydl yr ymadawedig' yn ami gan hvydidiiant. Mae Cymdeithas Gymrodorol wedi ei ffurfio yn y Porth. Mr W. G. Howell, clerc BwrdkJ Addysg y Rhon<ida sydd wedi ei udewis yn llywydd), ai Mr David James (Defynog) yn ysgrifenydd1. Bwriiedir cael persona,u 01 safle i d-racldodi anerchiadau. Sylwn fod cymdeithasa.u cjlfelyb yn Nghaer- .a uyddl Rhondda, Abertawe, Bargeed, a man- au ereill. Beth, am Aberdar? Tystiolaeth y rhai. fynychant v evfarfedydd yw, eu bod o nodwedd1. addysgiadol ac angenrheidiol. —&— Mae Cymdeithas Naturiaethwyr y: Rhon- dda yn weithgar. Clywaf eu bod' am gadw y Dyffryn hwn, mor belled ag. sydd bosibl, ynlei wedd gyntefig. Prydferthwydi ef un- waith a, choedydd talgryf ac atdyniadol. Yn bresenol nid yw yr olygfa hon mor gyfoethog. Bwriedir galw sylw y perchenogion at hyn, H yderwn y gwrandawant ar lais unfrydol edL mygwyr natur. -0-' Darfyddoddt einioes Mr William Williams, Penrhys Uchaf, Pontygwaith, dydd Sul, Mawrth yr 2il, wedi blynyddau o bcenau dirdynol gan y gymalwst. Caethiwyd ef i'w dy, a braidd y gallasai symud llawr na throed. Mae wedi gadael amryw c, bint, mewn. safle- oedd prclTus. Daearwyd ei Aveddollion dydd lau diweddaf, yn mynwent Nebo, B., Ystrad, y Parch. Anthony Williams yn gwasan- aethu. Yr oedd vr ymadawedig vn amaeth- wr adnabyddus, ac mewn parch cyffredinol. Tra yn chwareu gyd". phlarit ereill pryd- nawn dydd Mawrth, Mawrth 4ydd, cwymp- odd Herbert Lewis, mab Mr a Mrs Aneurin Lewis oddiar raff oedd yn sefyll ariii. Y canlyniad fu iddo dori ei goes. Tua'r un adeg cwvmpodd Edgar, mab a,rail i Mr a Mrs Lewis, a derbyniodd niweidiao blin ar ei dalcen. Ca wn eu boii yn gwella. gystal ag y gellid disgwyl. --0-- Cerddais drwy rurdal y Dinas dydd Sadwrn diweddaf. Gwelid banierau yn chwifio yno. Meddyliai hyn groesawiad i bump o filwyr ieuainc oedd yn dychwelyd o faes rhjdel Deheu Affrica. Disgwylid h^vynt i gyrhaedd yn yr hwyr, ac hawdd deall fod calonau lawer yn barod i roddi iddynt loni dderbyiv iad, Mae cwn yn blino wym' y gwanwyn unwaith I eto. Cawn fed y dyfodiaid bychain wedi myn'd yn aberth i'r rhai biaenaf yn barod. Dywedwyd hyn wrthyf gan, ddaiui o amaeth- wyr cyfrifol yr wythnos ddliveddaf. Mae i'w obeithio y gwel perchenogion y creadur- iaid rheibus y priodoldeb du gwaxedu neu eu cadw mewn atalfa rhag distrywio eiddo ereill. Mae gweled oen bychan i'r meddyd- gar yn wers mewn diniweidrwydd. Tebyg mai hyn feddylir wrth yr ymadrodd, "Fel oen yr arweiniwyd Ef i'r lladdfa." Nos: Fercher. yr wythnos hon (Ylaivrth iafed), mae y Parch. D. Howell (Llawdden). i bregethu yn Eglwys St. David's, Ton. Mae offeiriaid ereill i bregthu yn ystod y dydd. Cawn mai cyfaxfodydd ydynt i cldathlu enw y sant a nodwyd. Cyfrifir Llawdden yn un o'r pregethwyr goxeu a mwyaf ei ddylanwad a fedd Cymru, 1 Boreu dydd Mercher diweddaf, umvyd mewn glan briodas Miss 'Ellen Morgan) a Mr David Williams, Royal. Ystrad. Rhondda. Gwasanaethwy<1 gan y Parch. 1l. T5. Jones. Bodringallt. Mae. y briodasferch. yn ferch i Mr a Mrs John Morgan, Ystrad terrace a'r priodfab yn un ü feibion Mr a Mrs William Royal, Ystrad road. Sirioled hawddfyd eu bywyd. Dydd SIUJ. diweddaf, cynaliiyyd cyfarfod- ydd cenhadol yn nghapel y Wesleyaid Seis- I I I nig, Miscin road, Trealaw. Pregethxvyd gan y Mr Hitchings, Ciydach Vale. Mae Mabon i draddodi darlith ar y 27 am ¡ o'r mis hwn (Mawrth) yn nghapel Nebo, B.. Ystrad. Ei destyn, yw, "Lloffion or Amerig I i Weithwyr Cymru." Dr. Gorner Lewis oedd i draddodi darlith ar "Gogoniant Am- rywiaeth." jMae'n methu a dyfod, a. chawn fod Mabon wedi bod mor garedig a, llanw ei I Ie. --o- Nos Ian diweddaf, cyfhvynwyd anerchiad hardd yn rhodd i Mr Evan Llywelyn. treth- gasglydd dan Fwrdd Dosbarthol y Rhondda, gan eglwys Nebo, fel arwydd o barch am ei lafur fel trysorydd am y pymtheg mlynedd diweddaf. Siaradwyd yn barchus am ei ofal a'i ffyddlondeb gan y Parchn. Anthony Williams, Nebo Benjamin Thomas, Mri. Morgan Llywelyn, a D. Thomas, blaenor- iaid. Ymddengys fod Mr Llywelyn yn ewyllysio ymddiswyddo. Yn ystod yr wythnos ddiweddaf, traddod- odd Mr T. Millward, cyfreithiwr, Ton; areithiau dirwestol yn adidoldai Annib^ynwyr rhan uchaf y Rhondda. LlyAvyddwyd gan y Parch. M. Jones. Tynewyd-d; a Mr E. H. Davies. Mae Mr MiUward ym ymresymwr cadarn iawn, a gwna bob amser argraph ddymunol ar ei wrandawyr. Brodor ydyw o Ffynon Taf. Mae yn bregethwr cynorth- wyol gyda'r Annibynwyr. -()-- Bu faTW yr wythnos ddiweddaf y Parch. Daniel Lewis, rheithior, Caerffili- Cladd- wyd ei weddillion dydd Sadwrn, yn nghladdr fa St. Martins. Brawd1 ydoedd i'r diweddar Barch. J. WyncLharn Lewis, Caerfyrddin; a Homo Ddu, Tonypandy. Cyfrifid yr offeir- iad ymadawedig yn bregethwT rhagorol. Cyfaill mynwesol oedd i'r Parch. W. Lewis, ficer Ystradyfodwg. Yr haf diweddaf, treul- iwyd wythnosan yn nghyd ganddynt yn Bournemouth er adgyfnerthu eu hiechyd. Y mae Ficer Lewis, Ystradyfodwg, yn well oddiar hyny. o:

NODION 0 RHYMNI. I -0- GAN OWAIN GLYNDWR. -0-- Mae angau fel pe yn penderfynu cymeryd ein dynion mwyaf defnyddiol a.in gwragedd mAvyaf duwiol i ffwrdd. Dyma ddynes ddefnyddiol a duwiol gollasom. yr wythnos ddiweddaf oedd Mrs Sarah Evans, Tjrcapel Carno, wedi bod y no; y n cad\v d.r\vs agored i'r proffwydi am chwarter canrif. Yr oedd Ty'rcapel ar y Twyn yn gartref oddicartref iddynt—digon o serchaw-grwydd, caredig- nrydd, ty glan: gwely sych, a bwyd blasus. Yr oedd wedi claddu ei hunig briod,ei hunig fab, ei hunig ferch. a'i hunig wyr, ac yn ddi- weddaf oil cymerwyd hithau o'i hunigrwydd llethol, i wneyd telÜht cyfan yr ochr draw. --0- Un arall o wragedd da yr eglwys hon aeth i chwareu y delyn oedd Mrs Miriam Evans, I amvyl briod Mr D. B. Evans, arweinydd y gan. Yr oedd Mrs Evans yn ferch ir di- weddar Barch. W. Davies. Rh\Tnni, pre- gethwr donicd yn ci ddydd. Bu Mrs Evans byw ei 59 o flynyddoecid gyda synwyr cyffred- I in eryf a chalcn bur. Mae fy nghydymdeiml- ] ad yn rhedeg yn cldAvfn a Mr Evans yn Ngethsemane ei fyv-yd. Claddwyd y cyntaf yn mynwent y Craig, a'r olaf yn mynwent y Capel, pryd y gwasanaethwyd gan y Parch, ) T. Powell. -<>- | Mae gwledd y "Noson Gyda.'r Delyn, er- byn hyn wedi ei mwynhaw, a lloned "haIr wedi eu boddloni; dros ymylon eu disgwyl- iadau. Blin oeddi gan bawb weled lie Wat- 1 cyn Wyn ar yr esgynlawr yn wag, a mwy y siom pan gawd clynved ei fod yn y Gwynfiyn yn gorwedd dan law y gelyn du 'bronchitis.' Ond gwnaeth Ec.s Dar braidd yn wyrthiol dan yr amgylchiadau. Canodd yn ddoniol dros ben., ac areithiodd brOlni mar ddoniol a hnw. meddai v frawdoliaeth wrthyf fi. Ni chefais y wiedd fy hun, ond tystiodd rhyw ddwsin o oreugwyr lien a cherdd wrthyf mai gwdedd heb ei bath ydoedd, a chefais fy hun glywed y llais pur fel oedd ddeugain miyn- edd .vn ol. Mae Orpheus yn gofalu am lais Eos Dar fel llais Madame Patti. Cymer- odd Mr Tom Bryant, y telynwr, yn gyfar- 1 Z7. eddol. Nid oes diwedd fyth yma ar ganmol swn ei delyn. Yr oedd Ap Klyrch yn llenwi y gadair fel y gall ef wneyd. Collasom lawer doniol hit 0 gwdym wit ein W?tkyn. Ond Ecs Dar ddilynai dant j Tom Bryant ar y delyn, A dywed pawb ar ben pob stryt Mai dyma dryt y flwyddyn. --()- Yn Nghymru Fydd Carno, y ddwy vyth- nos ddiweddaf, dan arweimsd y Parch. T. Powell, darllenwy 1 papyrau gafaelgar gan Miss Annie ar "Biychan Brycheiniog," a Miss Mary Richard's, y gantores enwog, ar "John Knox." ± j 1\

CWMAFON. --0- Nos lau diweddaf. Mawrth 6ed, gynwd y gymdogac-th i syndod pan y cafwyd ar ddeall fod y gwr adnabyddus Rhys John (RhJs Afan), wedi cyfiawni gweithred' o hunanladd- iad. Yn ol pob hanes tebyg iddo. gymeryd ryw haner peint o "ga.rbolic acid." ac wedi yfed y gwenwyn gwenwynllyd yna, saethodd ei him yn ei ben. Bu fyw o haner awr wedi pump, adeg y gwnamv y weithred, hyd wedi o'r gloch. Gwnawd pob ymgais gan y medd- vgon i bhvmpio y gwenwyn allan o'u ystynv- og ond er ymgais daer, ofer bu y cwbl Dy» wedir iddo gymeryd digon o wenwyn i laa3 chwech o ddynion. Yr oedd; y weithred yn un hynod o bend erf ynol. Yr oedd yr ymadawedig yn 51 miwydd oed. ac wedi gadael dau o feibion o gyracr- t ismau dysglaer i alaru ar ei ol. YegriferaQC# lythyr bychain i'r teulu i ddangos mai amd r er yfi imig y gorphwysa'r bai am. v weithj^, H efyd, dytVCdgi yoi y lljihyr ei fod yn colli ei synwyrau er's fhpv saith. neu wyth mis beHaeli, a gwell ganddo g\ flawni y weithred hon na meddwl manv yn y gwallgofdy. Can. molai'n fawr ei ddau fab yn y llythyr. Dyv wedai eu bod- yn fechgyn gwir dda; a'r 1,4 modd hefyd am y foneddiges, sef y ferch íeu. anc a gofalai am ei dy. Crybwyllodd, pe byddai wedi gwrando ar y foneddiges hon a'r plant, a cario allan eml cynghorion, y byddai mewn gwell sefyllfa. Yr oedd yr ymadawedig, Rhys John (Rhys Afan), yn wr talentog dros ben. yn ddya L- I galluog. "all round." Cofus genym am dano :1 yn hanvain y canu yn eglwys Bethania am yspa.id o ddeng mlynedd, ac yn ysgrifenydd yr eglwys; ac, yn wir, yr oedd yn weithiwr egniol yn mhob canghen, yn yr eglwys. Fel lienor, a bardd, enillodd ugeiniau o wobrwy- on ar hyd a lied y wlad. Efe hefyd ydoedd ysgrifenydd y Gymdeithas Rhyddfndol y Cwrn; ac i feddwl bod y fath weithred wedi ei chyflawni gan ddyn mor wybodus a goleu- edig, mae boblogaeth y Cwm wedi hurtow Cydymdeimlir yn fawr a'r ddau fab yn eu traliod mawr, ac hefyd a'r perthynasau oIL Cynaliwyd trengholiad arno dydd Sadwm, a daethpwyd i'r penderfyniad mai hunan- laddiad ydoedd pan allan o'i synwyrau. Claddwyd ei weddillion prydnawn dydd LIUIL, yn yr hen glacdfa. Gwasanaethwyd yn y ty ac ar Ian y bedd gan, y Parch. G. Lloyd Evans, Bethania. Cafodd angladd anrhydeddus. Gadawodd lu o gyfeillion i alaru ar ei ol. Duw fyddo yn nodded n perthynasau un ac oil. yn y storom lem syafl- wedi efll goddhvedclyd1. Heddwch i'w Iwcht :o

LLANELLI. Rhybudd i Aral Pencoed. Maey lofa uchod yn un o'r rhai mwyaf yn Sir Gaerfyrddin. CyfiiDga tua phump cant o weithwyr, ac y mae pethaiui wedi myned ya rhagorol yno er ys 1 lawer iawn o amseT. Prif arolygwr y lofa o dan, Gwmni y Neville^ Druce, & Co., ydyw D1. Williams, Ysw., Y.H., Llanelli. Dydd Llun diweddaf, er ,syndod i bawb, rhoddwyd mis, o rybudd"i derfyreu j cytundeb yn ol gofynion cyfraith. Kid oes sjcnvydd beth ddaw o'r rhybudd yma, ac nid oes neb yn gwybod eto beth yw yr achos. Sibrydir llawer o bethau. ond yr oil heb sail Dywedir yn bendant yn mhlith y gweithwyr mai gofyn am ostyngiad wnaiff y manager ar ddiwedd y mis, ond hyd yma Did oes yp un awgxymiad wedi ei roddi i'r cyfeiriad hwnw mor belled. Er lies yr oil g\"mydogaeth a'r gweithiau cylychynol. pa tai sydd ynjmddibjmu ar beiriant dwr Pencoed a St. Davids, dymunwrn' weled pob peth yn troi allan yn ffodus iawn as oes modd. -CJ- Rhagolygom y Fasnach Alcani. !\iae yr oil felinau yn parhau i finedr ya llawren \TI j dref a.'r cylch, a'r dyfodol yn weddol iawn o. oletu IVfae archebion rhagor- ol wedi dyfod i law yma oddiwrth firm new- ydici yn ddiweddar, pa, rai nad oedd son am danynt hyd y fiwyddyn hon, yn eu cysylltiad a. Llanelli. Mae: yr enillion yn bresenol yn cael era tafleni yn ol Safon 7 4; a'r oil ar gyfar- taiedd cystal os nad gweil na buont erioed. Y mae llawer mudiad ar dwed er cael arch- ebion o bwys c" Dde Affrig; ac y mae brodor o nod yn "Kimberley yn gwneyd. ymchwiliad- au manwl. er sefydlu marchnad yno er gwneyd yn arbenig a'r alcanwyr Cymreig. Parhau i Avella mae y fasnach yn mhob gwedd, mor bell ag y gwelwn yn bresenol. -0- Mr Tom Hughes- a'r Fainc Ynadbl. Mewn achos o gyhuddiad yn erbyn Mr Torn. Thomas, Albion Inn, Llanelli, am gan- iatai. chwareuon yn ei dy, ac ar y Skittio iatau chwareuon* yn ei dy, ac ar y Skittle Alley, dirwywyd ef o ddwy bunt. Bu Mr Ludford fe) cyfreithiwr vn dadleu yn hir yn ei blaid, ond penderfynodd y Fainc i oaod dirwy. Gwnaeth Mr Tom. Hughes ei hun yn eithaf eghar panddywedodd nad oedd efe mewn un modd yn cydweled a'i gyd-)rna^«fi ar y pwnc a'i fod am, i'r dref i wybod hyny. Credwn fod hvd yn nod erlid unrhywr beth, hyd ei ladd, yn gwneyd mwy o ddr\vg i'r-er- lidi-wr nag i'r hwn.erlidir vn y diwedd. Y mae He ijgredu. fed y 'Force' a'i 'Super.' yn tuecidu i fynedyn rhy bell mewn llawer o bethau, yn neillduol a chydmaru y dref hon a Heoerdd a thren ereill. Y mae Mr Hughes yn -eitliaf cydw-ybodol ar bob peth. y mae wedi arfer ddw-eyd a gAvneyd. Nid. cefnogi unrhw chwareuaeth I oedd amcan Torn, ond dangos fod eithaf- nod wedi ei gyrhaedd' yn: v ddirwy. Marwolaeth Capten John Samuel. Pu farw v gwr parchus uchod dydd L!un diweddaf, yn nhy ei fab yn nghyfraith. Mr Dd. John, brewer. Felinfoel. Bu yn morio am flynyddoedd Ijuwer, a gwelodd lawer iawn o'r byd yma, lieb, lydhwin, dim o'i wisg foesoL Yr oedd yn ddyn caredig, ac hynod o ddi- dwrw, heb ymgyraedd at unrhyw anrhydedd ond lhodiad tawei iawn a dirodres. Cladd- wyd ef yn Nghladdfa Adulam, FelinfoeL Adnabyddwyd ef yn Dafen fel Cadben Samuel Bryngwyntikach. Bu yn feistr ar acrbw longauo Llanelli ac Abe rt awe am haver o flynydeau. ». :o

TYCROES. Nos Fercher, y 19eg cyfis-ol, traddoda Mr T. F, Davies ddaxiith ar Fwnyddiaeth, trwy g} frwng y <lmagic. lantern, pryd y bydd yn cael ei gynarthwyc- gan "expert." sef Mr Edward Roche, Trimsaran. Taer ddyrmmr ir ar swydtfogion gicdaol yn. gystal a'r niTk-,r- wyr i ddyfod yna. Sicr i chw i y cewcli rhyv- beth i'w gncd.