Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
10 erthygl ar y dudalen hon
HWNT AC YMA. ---0--
HWNT AC YMA. -0-- GAN BACHAN DIARTH. -0- Fstallai y byddai ynweU i fi i beidio a a-an dim, ami wr du( r wasg yr wythnos ddi- 1Yc:dÚaJ, ()t herwydd; fe fymodd gael 'revenge' aruaf am hyny trwy adael llimell, nen ddwy idian, o w,a,elod y golofn gyntaf neu o ben yr ail un, ac felly fe welwch, mai "taw pia hi boys," yma yr un fath a. mamaiw ereill. Etc i gyd mae yn hawdd maddeu iddio y tro hwn o herwydd ei fod yn. meddwl am gael dipytm c 'enjoyment' diros y gwyliau. -0- Dyoo'r Pasc wedi mynecl! foeibio unwaith eto, a chiafwyd tywydid) da liawn a.r y cyfan. i'w fwynhau; and rhyfedd mor wahanoi yw ein "'taste' mewm mwynhau y gwy-ldau. Bydd rhai sydd jm hoff o 'foot-bail'' ym mwynhau eu humin trwy ddiifyru eu hunain wrth, gicio y bel droed, yT hyn i fy ngolwg i sydd yin achosi •muy o Hinder i gorph Hawer un na achosid icido pe byddai yn gwei-thio 'turn' caled yn y taicen o dan y ddaear. Mae llawer lawn i ddweyd yn etrbym a dros y chwareuaeth hwn, end nid wyf fi yn gweledi bod llawer o ddrwg yn y 'ganu%' dim ond i'r iefujenctyd i beidio meddwi ar y peth, a gadaei iddo i fytui a'u boll fryd. Dyna lie mae y drwg, yn, dod i few11, sef yn JT 'abuse.' -0- Y dull oeckl gan ra.i i dreulio'r Pasc oedid trwy fynychu yr Eisteddfodau yn y gwaham- 01 leoedd, a thyrasemt wrth y milae-dd o bell ac agos iddynt; a. diruam 0 lawter beirmiad y dydidi hwnw, fe wimaieth gam, mawr a'r mwy- afrif a'r rhai a gallasant y dydd, and ni wel- w y<I tecach dymiomi erioed yn unman gan y tnuldugwyr. Yr wyf yn ddigon, boddlom i ddynion i fwynhau eu hunian felly hefyd, 0 herwydd oeir clywed canu arddeirchog yn, yr Eis-teddfodau bob amser gan fechgyn o'm plith mi ein, hunain. -()-- Onidi y (crew" syddl pi1 fy anfoddlomi i yw y rhai hyn, a godamt o'r gwely yni y boreu, ac a ant yn uinaofnisyth i dy tafaimi am y dydd i fwynhau eu hunaini, meddient hwy. Nid wyf yn gweledi pa fwynhadi maent yn ei gael fe,LI;y_, o herwydd cyn, byddo haner y dydid v.-edi myned heibio, maent hwy wedi myned i stad nad; oes yr un mwynhadi i'w deimlo yn- dtloi Mae yn drueni fod ein gweithvvyr raor ddall i'w cysur a'u dedwyddwch a'u Hwyddiiant. eu humaire. Yr wyf wedi gweled rhai cyn hyn yni myn'd i rFwa-dd am ddiwrnod' gydag 'excursion' i Ian y mor i fwynhau eu hunaini, a chydai eu bod all an o'r 'station' yn gweledi y "Black Bull," neu "Red Lion," niejui "Greeri Dragon," ac yr oedd arogl y breci yn ormodl iddymt i'w wrthsefyll, ac i fewn a huynt y peth cyntaf ar ol cyrhaedd; ac oddiyno y cyrchir hwynt gan. rhyw gyfeill- iun, cyn. yinadael yn yr hwyr. '0- F eallai y bydd i rai o ddarllenw)T y llinr eltau hyn i ddweyd mai 'nonsense^' hen ddir- westwr penboeth yw hyn; 0.00 mae yon Aim genyf i ddweyd nage, ond mai gwirlcxnedd wyf WeelW hodyn dyst o homo ydyw. Yr wyf yn ddirwestwr, ond. nidl wyf ym gweled fy mod yn ddirwestwr penboeth o gwbl, o her- wydd nid oes genyf ddim i ddAveyd yn erbyn y rhai syddi 3m cymieryd! glasied o ddiod er di-sychediu eu hunain), aiicl. pan eir i dafarn- dy i borthi lien wane yfaol am' ddhvrnodl, yr wrf bran a myn'd! yrllt beiiiboethym y pryd hwmv. Clywais ddyn yn dweyd wrth gyfaill iddo yr wythnos ddiweddaf ei fod wedi cael diwrnod yn iawn yni y ———— dydd IJurn. "Bachan, bachan," mcddai, "c/dd y cwrw yn d'od miwrv fel dwr trw'r dydd, a os busa wech gen i, elwn i yno heno eto; ma'n rhaid ca'l rwpath i gwni'r 'latch,' i ti'm gwel'di; a ii m'wn 'trim' met i wthtrr 'froth' o dop 'cu-art' 'nawr, gelli di fentro metll d—■— i." --0- Nid 'n-:isense' dychymgoi o fy eiddb i yw hyiiyna, cofiwch, ondi yr hyn a glywais yn •wirionedd'ol gan. ddau dd} n ydyw, ac yr oedd y bostwr yn ddynj dros 50 mlwydd oed, gall- wn i fedd\vl; a'i got yn IIwm ar ei gefn, ac yn antiawd'd) gwybodi pa, liw ydoedd' yn y gwreiddiol fel yr oedd wedi. newid. Gwram- <ia^ ais i ddim yri bwrpasol arnymt yn siaradv ac mis gallai meb oedd gerllaw lai na chlywed yr ymdfciiiddam; ond mcJdyliais o bwrpas, a'r hym a feddyliais ydbedkl y buasai llaweryn wen iddoi fyned i baynu cot llieW) dJ iddo ei htm a'i ariani na'u gwastraffu ar d Tiodydd i borthi hen flys gwanicol. Truenii ma fuasai yn cael nofio rruefwm CWTW, ac na fiuiasai ei gam gwdidlf yn filldir o hyd, onide ? Buasai yn nefoeckl1 arno, oes dim 'doubt' felly, Jill ol ei symiad ei hum. --0-- Onid dyrta, rhaid peidao canu yn rhy uchel 5111 l-myn y diodydd a hyn allan, o herwydd mae 'brewer' nevydd wedi cychwyn yn Lloegr }~m ddi^eddar. Cafoddi urn hem 'frewcT' ei wn-eyd y-n alrglwydd er's tipym yn ol gan y B remim; ac er rawp tah1' 'compli- ment' ym llaiwn iddo, diaeth i beni y Br-enin i dalu ymweliadi ag ef yn ei gartref; ac yn ei ctro; daeth i ben yr atrglwyddi i dreio gwmeyd "'brewer' o'r Bremim, a rhynigddynt. a'u gilydd Mwyddasamt i ferweddu pedair mil o gasgen- eidiau o gwtrw a phob casgen yn. dal 36 o tiiuym yr un; a feallai y cawmj w- eled 'brewery' newydd yn cael ei agor heb fod. yn hir tua Sandringham, a bydd pawb yn ordro casgem fach o "Royal Slush" erbym dydd, y coron- iad, o herwydd yn ol yr argoeliom a'r paroto- adau presemoi, byddl yr holl uhui yn myn'd ar y 'booze' y pryd hwnw. Onid oedd y fath weithred. o eiddo Brenin Prydaiim Fawr yn un a gofir gyda llawenyrkl (?) am oesoeddi i ddyfod? O'r ars..vyd l dyna stroke o fusnes amfarwol. 0 'Frewer,' bydid' byw byth, a dos am dro. i'r gwallgofdai, y tlotdai, y carchardai, ac i 'sllurns' y wlad i weled yr hyn a achosir gan y diodydd. Dyna. gwrw gwyliaui ym iawn: fyrld Cwrwlr Brenan; mate broo chwant arnaf i dori fy mir- we..<t er mwyn bod yn y 'swim,' a dim ond iddio dd'od i lamw dramaid neu ddwy o to yn y didwy a naw; yma rhyw ddawrmod, mi yfaf 'beant' o'i 'home-brewed' ef. Mae hyna yn eithaf teg, omid: y-w, ? ond,by-dd. rhaid iddkf ef i ffeindio'i bowdwr ei hun, ac i "joino'r accidlemtal" cyn m^u'd lawr i'r pwU. --0"- Mate hyd yn nod Bremin yn agored i wneyd trcwosm amnghall weithiau, ac Ylll y dosbarth hwnw y gellir rhestrfu'r weitbred hon, o eiddo'r Bfremw y tro hwn. Ondi miid1 yw pob peth a Ti-na, yn anghall, o herwydd mae wedi gwneyl un peth call iaam y-n dtliweddar, a hyny oedd peidio mvnd arm ei 'holidays' i Italy. Pe buasa.1 wedi mym'd ynü, yn ol ei fwriaid er's ychydig amser yn ol, feaJlai y buasai wadi cael ei ladd erbym hyn, o herwydd yn ol rhai o'r papyrau dyddiol yr wythnos ddiwedklaf yr oeidJdi yno gyniHm ar droed gam rai o;r iVmrchiaid muldigedig i roi terfyn ar ei fywy-dl, ond fel bu'r iwc, daeth y cyniiwym YilI wybyddus, ac yn ol pob tebyg dyna oedd y rhesvvrm-nad aeth, y Bremim i'r wdadl hono yn ol ei fwriad. -0-- Y rheswm dros ei ladd mae yn debyg gan yr Amarcliiaid oedd er mwyn cael 'revemge' arno am y rhyfel presemol; and rhyw fath o res win "pem llof" ydyw hynyna., gallwn i feddw^ o herwydid1 nidi bai y Bremim yw foci y rhyfel hwm yn bod. 'Er ei fod, yn Frenin, nid yw ef ym gallu cyrhoieddi rhyfel yn erbyn meb o gwbl, a gellir mentro dweyd mai mid y Brenim achoscxDd y irhyfel ychwaith., a phe buasemt yn Hwydido i gyflawmi yr amfadwaith, beth gweil fuasemt o hyny, o herwydd: bua-sai yna, Freniim arall ar y wlad yr ail fynud, ac fe fyddi Bremim metui Fremines ar y wlad! cyh}^d' ag y bydido y ffurf-lywodlraeth presemol yn bodoLL; a chyhyd ag y byddo pethau felly, pa wahaniaeth pwy fyddi ar yr orsedd: ? 0 fy rhan i, yr wydt yn ddiigon bo'ddlom' i'r Bremim Edwa.fd VII. i fodi ar yr orsedd am. byth, ac fe fyddwn. yTD eithaf 'partmers' a'n gilydd) dim ond jddb beidiot gwimeyd rhagor o gwrw, os na wma lynaid yn iawm o hono i foddi yr Amarchiaid! i gyd ynddo, o herwydd yn ol fy symiad i am bethau, mae cael byw bywyid allan yn rhy dda iddiynit hwy, am narl oes amcam bywydJ teilwng i fyw ganddynt. -0-- Maie fy mecSdlwl ym miym"dl hwrut ac yma. ym rhyfedd yr iv).thrios hon eto. Yr wythnos ddiweddaf aeth air 01 gair 'budr,' tra. yr wyth- nos hon. mae wedi InyrrÙl ar ol y gair "ufferm- ol" 3 ac erbyn ystyried dipym fe welwch ei tcxl yn air yr un mor rhyfedJd a'r gair 'budr.' Yr hyn sydd wedi fy awain. i ato ydyw fy mod \e'd:i ei glywed yn lled: ami yr wythnos ddi- weddaf, a cham fodi y gair yn tarddu o'r gair "ufferm," yr wyf wetii bodi mewn tipyn o 'fix' sut Ie yw ufferm. Yr wyf yn cofio pan oedd- wri ju grotym bach yn yr Y sgol Sul, yr oedd yr arolygwr yn ein holi o "Rhodd Mam"; ac um o'r gofvniadau a geidi oedd: "Pa fath le yw uffenii?" a dyna lie y byddem fel 'lot' o 'joJ:ly good fellows' yra bloeddio allam mor 'fresh' a brics, "LIyrn yn llosgi o dam a brwmstan"; ac rr oeddwn ym dyfod i'r pen- derfymiaJd yTtof fy hum y pryd hwnw bod lie digoin twym yno beth bymag. Ond dydid LIullI Pasc, gwelais nifer o hogiatui yn dyiodl allam o fan neillduol i brynu 'ice cream,' a dywed-asemt ei bod ynt dwymi luffetnor yn y mam hwnw; ac ar ol llymcu yr 'ice-cream,' dywedasemt ei fod yn oer 'ufferrtiol.' Yr wyf wedi clywedl llawer un hefydJ ar ddiwrnod gwlawog yn dweyd ei bod yn wlyb 'uffernol,' trai ar ddiwrnodau teg yn dweyd ei bodi yn sych 'uffernol.' --{)r-- Os ydyni i gymeryd y gair yntai ym, ei ystyr iawrn, mae yn rhaid i ni ddiwed bodi rhyw le uffernol yni ufferm a dweyd y lleiaf arm dano, a bodi yn well i ni i gyd; i wneyd! ein goreu i besidio mytmd yno, pe bai ddim ond am y fath gymysgfa sydd yno. Ond dyma yr oeddiwm am didweyd, yw bod iaith miloedd oTm cyd-gemedl yn ammghyffredim o brim cyn bod eisiau defryddio y gair 'uffernol' fel an- soddair brom y nmhob brawddeg a glywir gamddymt Mae yn drueni clywed yr hen air yn dyfod o eraau meibiom a merched trws- ia<!)us eu gwisg, a golygus eu gwedd, ar hyd ein, heolydd. Gellid: medcKvl wrth glywed hen eiriau isel a chableddus o'r fath yn, cael eu defmyddao, eu bodi yn helpu v bechgym i fodi yn ddniiam ynl eu tyb, 000 yn wir mae eisiau dangos iddymt ym wahainol, a'll' bod; yn lie hyny yn damgos eu hunain m brin mewn synwyr ac yn isel mewnt moes. Yr oeddwm wedi meddwl dweyd; ychwameg am hyn, ond mae fy ngofod ar bem, ac mae yn rhaid dyfod at y "full-stop."
:o: - HIRWAUN. -0--
:o: HIRWAUN. -0-- Gwyl Flymydldol y Tabermaci (ynaliwyl hon air Sul a Llun y Pasc fel arfer, a chafwyd gwledd' feddyliol ac ysbryd- oJ. a gofir gyda bias am amser maith. Y rhai fu yn tta,ethu Cyngor Duw i ni yn yr uchel- wyl elerni oeddymt y Pairchm. W. James, Eben- ezer, Abertawe; a G. Peruar Griffiths, Pentre- EstylL Datm sydd yn rhemgoedd blaenaf Ansnibynia. yn Nghymru, ac wedi profi yn gyfryngau effeithiol ganoedd o weithiau yn Haw eu Meistr Mawr. Cafwyd cymulliadau lluosog ym mhob oed- far-y capel yn orlawm, a llawer yn gorfod troi yn ol am mad oedd lie. Yr oecki hwyl a mym'd ar bob peth, y casglu, y canu, y gwiedJdio, a'r pregethu, fel y bydd yn wastad dan ddylanwad yr Ysbrydi Glam. Trefnid y gwasamaeth gan y Parch. T. Edmunds, gweinadog, yr hwim ym nghyda'r eglwys, sydd daD: ei ofal, a weithiant yn) egniol i godi moesoldieb y lie 'a, dyfnhau ysbrydolrwydd y cylch, -(}- Diaconiaid Diweddar y Tabernacl. Gwelsom diraethawd! am y testyn uchod., wedi ei droii allam yn 11 yfryni, ac yn cael ei werthu am ychydiig geiniogau. Cyfamsofid- wyd y traethawti gan Mr Rees M. Rees, a daeth allam ytm fuiddugol yn F,isteddfod Nadolig y Tabermaci. Dylasai werthu yn rhwy<id. Ond cyn gwerthu crhagor a homo, gan fodi y bon-edkiwr D. E. Williams, Y.H., wedi marw mor fuam wetli argraffu y llyfr, oni eliid cael gan. Mr Rees i ysgrifenu am Mr Williams eto ychydig dudalenau i'w gosod i fewni rill y llyfr ar y diwedid? Cymej-er yr awgiym am ei gwertli. -(}- Y Diwieddiair Mrs. Thomas, High Street. Dytld Iau diwedldiaf, claddwyd gweddiH- ion y wraig dtla, uchodi yn Nghladdfa, Pem- derym. Daeth tyrfa luosog yn. nghyd i'w clynhebrwmg i ddangos eu parch diffuant i'r ymadawedig, a'u cydymdeimlad llwyaf a'i hanwyl fab, a'r perthynasau. Gwasanaeth- wydi yn yr angladd gan y Parch. W. J. Wil- liams, Bethel, He yr oedd hi yn aelod. Caf- odd y chwaer dldiai hon gystudd maith a blin iavrn, oamdl dioddefcwld yr oil yn dawe4 hyd nes amadlrn ei holaf fore Llun, Mawrth, yr 31 aim. Dymunwm nawddi Dlutw dros ei bach- gen anwyl, yr hwn sydd: wedi ei amddifadu 311 gynar o'i dad' ac o'i I fame.
MR. W. EVANS AR LYGREDIGAETH…
MR. W. EVANS AR LYGREDIGAETH YR EISTEDDFOD. -{)- Dydd LIullJ y Pasc, yr oedd Mr William Evans, Birmiimgham, yn gadteiydd Eistedd- fod y Bermo, ac yn ei araetii syrthiodd yn drwTm ar y dull y rnae yr Eisteddfod ym cad ei chario yn mlaem y dyd.kTi,u hyn. Dywed'odd: "Mae Wedl myTiied yn ormod o'r dydd: i neb wastmffu nag amser nag arall i gyfiawnhau bodolaeth yr eisteddfod. Mae hyd yn, nod y Saesom fu am hir amser yn ceisio taflu ar ei phem gymaimt ü wawd erbyn b, hyn wedi dyfod i gredu ynddi ac i'w chefnogi yn y modd mwyaf gwresog. Ondi y dlrvvg ydyw mai mid mant ais. i'r eis- Ledv if ad ydyw hyny, am, y rheswm. fed elfemaiui wiedi dyf edl i fewm ydynt yn raddol ladd nod- weddiofn Cymreig yr EistedUfod. Erbyn hym hyd ym nod ymjr Eisteddfod Gemedlaeth- ol, rhaid i'r hem Iaitn Gymraeg gymeryd JT ail le. Seisnig a siareihvr Seismig: a ge-nir, a SaeSon y rham amlaf fyckl y beirniaid a'r diatgamwyr. Nid ydw-yf ym dadlecn dros gyfyngu pob- peth i'r Cyrnru ac i'r Gymraeg, ond ynt sicr, nid ydyw ym iawn i Bwyllgora/u dtrefmu f6d tair rham, 01 bedair o waith yr 'Eisteddfod yn cael. ei gario yn mlaeni yn Saesmeg. UIlI amcan) mawr yr eistedddfod oedd bod yn fagwrfa a meithringfa, i bobpeth Cymreig -iaith, llemyddiaeth, cerckloriaeth. Hi fu drwyfr oesau yn Brif-Athrofa y gersiedl, a phen gyll ei mod^veddiom Cemedlaethol, yna, cyll y prif reswm dros ei pliiirhajd.1. Mae yn ddylerliswyddi ar bob Cymro i wmeyd a alio a blaid yr eisteddfod:, nidi fel ca, ei chario yn mlaem yn ami y blymyddbedd hy-ri, ond fel yr oedid yn JT hen an user gymt. Yr wyf yn teim- 10 yn gryf na ddylid Seisnigeiddio JT hen sefydiliad Cemedlaethol er mwyn lefmill cefnog- aieth rhyw ddosbarth o bobL Parchwm ein hiaith; parchwai ein traddodiadau. Daliwm yn sicr wrth leim modweddiam cenedlaethol. Erbym hyn; mae prif ddysgawdWyr a, Hemoriom Europ wedi dyfod i wreled gwerth ein, hanes a'n mod'weiddiom fel cemedil." Darllemoddi Mr Evans reolau "Urdd y Delym" sydIdJ wedi eu chychwym gan Proff. O. M. Edwards Ylll "Cymru y Plant," a dywedbddJ y dylasaili pwyllgorau eisteddfodau eu darllem afu cymeryd fel esiampl; hefyd amnogodd ar ei wiramdawyT gael gam eu plant i ymtiKmo a'r Urdid. "Yr oedidi Cymru yn cael ei galw yn 'WladJ y Delyim'—He mae y delym heddyw i" Gwimaeth aJpd. at Pwyllgorau Eisteiddfodaiui i cefnogi chwareu y cielyn, ac i rhtM telynau fel gwobrwyam yn lie ariam,, ac fel esiampl jmarferol. Dywedodd y rhodlcIia delyn fel gwobr ym Eisteddfod y Bermo y flwjxkiyn nesaf.
— :o: - MOUNTAIN ASH. --0----
— :o: MOUNTAIN ASH. --0- Nos Fawrth, E brill y iaf, cj"mali\vyd Cyf- arfodi Ymadlavvol yn mghapel Zion, Buckley, Sir Flint. Y mae y Parch. Idloes Edwards, gweinidog ieuamc llafurus a, galluog eglwys y Methodistiaid Calfinaiddi yn y He poblog uchod, wedi derbyn galwad unfrydol i eghvys Seismig. y Methodistiaid, yn Mountain Ash. Yr oedd cyniulliad mawr wedi ymgasglu i ffarwelio ag ef, Did yn unig o'i bob! ef ei hun, ond o Arangh vffurfwyr yn gyffrediuol. Gweddiwyd y-n mechreu y cyfarfod gan y cyfarfod! gan y Parch. T. M. Rees (Ann) gymt o ——— yn, awr o Biuckley. Cymerwyd y gadair gam Dr. Fraser, un o ddiacomiaid Zion, a chyflawmoddl ei waith gyda deheu- rwydd ac urdldas. RhocMwyd anerchiadau gan Mr Higgkis, un o'r blaenoriaid, y Parchm Peron Jones, St. Helens; J. J. Morgan, Wyddgrug; Owen Lloyd, Caergwrle; E. Griffiths, Coimmah's Quay, Richard Jones, Mamcott, John Owen Mold, T. M. Rees, Buckley, a'r Cynghorwyr John Taylor a Jool Williamson. Yr oedd yr anerchiadau hyn yn umfrydal ym dwym teyrnged i gymeriad difrycheulyd, a thalentau dysglaer, a gwaith ffjxldlon a phersonoliaeth rymus a swynol y gweimidog ieuanc. Ar rami yr eglwys a chyf- eilliom ereill, cyflwymwydi American Roll Top Desk ardderchog, a phwrs o aur, yn amrheg iddo. Gwmaed hyn mewn geiriau dewisol a theimladwy gan Dr. Fraser. Ar ran y Ganghen Leol o'r Cj-mghrair Protestanaidd, anhegwydi ef hefydi a chadwen aiuir. Wedi araeth deimladwy gam Mr 'Edwards ei hun, terfynwyid un o'r cyfarfodlyKMi mwyaf cymes a brwdfrydig. Dilynfir ein brawd i'r dehau a dymuniiadtaii goreu Uuaws ma\vtr o gyfeill- ion. Mawr lwydd iddo- ym y maes mewydd1.
-:0:-TREHARRIS. ol
-:0:- TREHARRIS. ol Cymaaifa Ganu. Cynaliodfdj Methodistiaidi rhan uchaf dos- barth Pontypridd eu Cymamfa Ganu Flyn- yddial yn y lie uchod, dydd Llun y Pasc. Gan fod cynyreh y pmuila, nior fawr, y mae y dosbarth er ys rhai blynyddau bellach yn cynal dwy gymanfa, un ar Llum y Pasc, yn Nhreharris, a'r Hell y Llumgwymi, ym Mhontjr- pridd. Y n ystod. y blymyddoedd a basiodd, arweimid y ddwy gylinanfa. gan wahanol ar- weimyddion, ond! y flwyddym hon penderfjn- wyd ar yr un arweinydd i arwaim y ddwy; ac i ram Mr David Thomas,, F.T.S.C., Peny- bont, y daeth y dewisiad. Y mae Mr Thomas yn bur admabyddus bellach fel ar- weinydid Cymanfaoedd Canjui, ac oddiar ein hadnabyddiaeth o hono y Pasc o'r blaem, yr oedd disgwyliad uchel am gymanfa dda elemi eto, ac yn hyn ni chawsom eim- siomi. Llywyddwyd cyfarfod y boreu gan Mr J. Lloyd, Y strad- M ynadt; y prydnawm gan Mr T. Williams, Llambradach; a'r hwyr gan y Parch. Michael Wil'liams, CiJfynydd. Caf- wyd 3inerchiadau gan y Parchm. D. M. Jones, Treforest; W. Lewns, Pontypridd; T. Phil- lips, a J. Pumsaint Jones, T rah arris. Yr oedd dlatganiadi llawer o'r tonau yn ein, codi i dir uchel, ac ni ainmghofir yn fuan yr effccith gynyrchwyd wrth gamu "Tu draw i swn y storm," Bryncynlais, St. Hildebert, Ombers- ley, Cysur, a'r anthem, "Par i mi wybod dy ffyrdd." Canwyd hefyd y cydgan "Hallelu- jah" (Beethoven), a'r anthem "Fel y brefa'r hydd" (J. Thomas). Disgwyliwn yn mlaen am wledd gyffelyb y Llungwym. :o: Y mae pobl fwyaf agored i 'fever' rhwng yr oedranau 15 a 20. Allan o bob mil a achosion y mae 209 yn yr oediran hwnw. Nid oes and 10 o dan pump a dau droa 55, t
'II1FRWYTH AWEN PELIDROS.I…
'II 1FRWYTH AWEN PELIDROS. -0-- Rai misoedd' yn ol galwodd y "Darian" sylvv y darllenwyr at "Isaac Lewis," a'i ■ droiom .h)11;x1 a'i dd;ywediadau d'oniol gan v Henoir ieuanc agmiol Pelidros. Yn ddi- I weddar wede yr un aw'd\\T ym cyfeirio llyfr arall i'r farchmadi, and nid chwedlau. ond camekitom swynol; mid: rhj'dfdiaeth ddonioil, I ond barddomiaeth fyw. j Llyfryn bychan mewni ystyr ydyw—~ryw- i beth dros haner cant o ojutd'alemau, end yn j lam a phrydferth, yn dteUwmg o awen ioew y bardd ieuanc Pelidros, ac nid yw y pris a j ofynir aim y llyfr omd chwe' cheimiog; ac y mae ei gymwys yn, glad' i'r bardd, a'i diroad j allam yn amrhjTdedd i Swyddfa y "Tyst." j- g a 'Enw y llyfr yw "Ct.'TÚŒ leuertctyd," ac eglura ei fod "yn cymwys da,n:au i'w hadredd." Ar j" wyneb-ddialen Gear JT emglym hwn gam Ab Hwim, um o fl'yddlonaf gj-fecllicm ¡ gan Ab Hevin, un o ffrdJdlonaf gj-fecllicm Pelidros: I "Mae'r Cerddi per yn dyferu-—o modd 1'r llenrddol deulu; I 0 rin gwawl yr Awen 'gu I Pelidros sy'n pelydru." I Wrth resmn, bu yr awdwr ieuanc yn ddigon I 'orthodox' i osod darlum campus o hono ei I hun ar ddechrel1 y llyfr; darlum da heb I 'flatro,' ac ym ffj-dldlawm hyd1 ym mod i grop 'mwstach' yr awenj'dd! Yn ol arfer beirdd1 yn gj-ffredin—JTI J*, dyddiau diweddaf hyn-ni cheir "Cyfarch- I iad" na chadwen o "Tesymau" at "Y Dar- llemydd," vr umig beth a geir jTma ydyw: "Er Cof am, Fy Nhad," Os gwna y darllenydddroi i rif 37 or tudal- enau, ceir eglurhadi gyda'r gam, "Fy Nhad"—• "H enry Jones, bu farw'Chwefror 21, 1887, yn 42 mlwydd oed." Gwelir fad "Tad Pelidros" yni ei fedd er's biynyddau bellach, pryd nad oedd y bardd ond hogyn ieuanc dibrofiad, heb ddechreu tori marc fel lienor nac fel barddi; a diau pe byddai y tad yn rhodio yr Heol Gerig heddyw, mai, efe o, bawb fj-ddai ym llawen- hau fwyaf ym1 ngobeithion disglaer ei fab; II ond tystia'r gam fod y tad yn rhodio heolydd aur y nefol wiad, ac yn mwymhau y llawen- I ydd cyflawn hwnrw ag sydd yn eiddo i deulu I Duiw wedi cyrhaedd: gartref. Rhoddwn rai Himellau o'r gan non: I "Mi gofiaf lawer mangre dlos I Fu'm ynddi'n nghwmni nhad; Ac am garpedau llawer rhos L A droediem mewn mwynhad; Amwylaf famau byth i mi Fydd 'Hen Dy Cwtrdd Cwm Glo/ "Y Waem,' a "Phistyll Mawr Cwm.du,' Ofwyemi ambell dro." "Mi hoffaf byth y Beibl bach Adawodd! ar ei ol, Yr hwn fyfyriai pam JTI iach, p A mimau yn ei gol; Hoff oedd o hanes Iesu mawr, A'i ddarostymgiad sym, Ac ysgrifenodd ar y clawr Y geiriau tyner hjn: "Pwy bynag a,'th femthyco di, Boed iddo roesaik, llawn I'th ddarllen a'th fyfyrio'm ddwys 0 foreu hyd brydmawm; Diolchaf am y geiriau mwyn, A'r croesaw ynddymt rodd; Y Gaiir fyfyriaf er Ei fwyn:—- Bydd hyny wrth fy modd." Er naid oes "Rhagymadtodd" yn perthyn i'r llyfr, caria "01 Nadiad" ar ei gefn! Nid rhyw "faich trwm" o gemadwri sydd yma, ond gair byr, syml, ac i bwrpas, yn hollol ddi- ymffrost, ac yn berffaith ddi-lol: "Gan mai er cof am un fu o wasanaeth arberdg gyda Chyrddau Crefyddol, Adiomiadol, etc., y cyf- IwjTiir Cerddi Ieuiemctyd, amcamwyd at osod yn eu plith ddarnau pwrpasol i'r cyfeiriad hwnw." Rhoddir penill neu emglym hwnt ac yma. dnvyl y llyfr: "Fendigaid WIard y Gan." "Fendigaid Wlad y Gan! Orenwog Wlad y Brython; Cylchyna Dwyfol dan Dy gerddi a'th alawon; Cjdumo mae y bj-d I Mewm banllef, gan gyhc-eddi- Mai 'Mar o Gan yw Cymru i GydJ,' Mil hemffydd Wlad1 y Camu 1" I Dichom y buasai "Dra-ienwog Wlad y Brython" yn fwy naturiol ddymunol ar glust ambell feimiad nag "Orenwog Wlad y Brython." A ydyw yn "orenwog ?" --0-- "Y Mar yn WylOl." "Pa'm mae y mor yn wylo? Beth yw yr achos o'i wae ? Pa'm mae vn ocheneidio-- Byth i barhau ? Wyddost di, doni, sydd yn. ei gerdded ? Wyddbst di, wylan, sydd j'n ei wyHed ? Bu fu'r achos 0, For! i ti golli dy hedd? A welaist di rem. yn ngwely y bedd Rjwun oedd yn dy aiwylo ?" —o— Wele ddau benill o'r "Pedwar Tymhor." Cymerwn "Y Gwanwyn," gan ei fod yn destyn amserol: "MaeT haul yn tynu Huniau Y blodaui yn yr ardd!, A sibrwd wna y galon sym,— 'Da eth Gwamwym,' wrth y bardd. Mae'r coed mewn dillad newydd, A'r meusydd oil a chwardd, ( Tra'n sibrwd mae y gal on sym.,— 'Daeth Gwanwyn' wrth y bardd." Mae'r englyndom wedi eu 'bloco' yn ofalus trefnus, a diogel i'r un gorlan dudalenawl, ac nid wedi eu gwasgaru fel defaid crwydr- edig drwy y llyfr. Dechreua yr englynion gydag eoglyn i'r "Haul": "Pel ysol, lamp palasau—y nefoedd, Neifion y pelydrau, Yw'r Haul derch, rheol y dydd, A mesurydd amacau." "Llais y (jog yn Llys y Gwydd": "Mor fwyn y mae ar fynjdd1—jti adeg Hudol y boreuddydd; ° 3,dd Tra mae acem ysblenydd Llais y Gog yn llys y gwydd." -0-- "Bl^au." "Gemau y\r buxku cajn, blydd—hardd ddiwyg I'r dâaear ysblemydd; 0 Gogoniant gwiw y gwenydd, 0 Irs. Duw, aur-diysau dydd." --0- Hoffwn ei englyn i "DraIIod." Nid pawb welant fendith mera "TraJlod," er fod "Plant y Ffydd" wedi ei bren yn flcdeuyn yn llawm o fel. Dyma syniad Pehdros: "Hyf wgus anvaf eigion,yw Trailoci Dryllia. longau dynion; Yn hafam Duw llyfnha'i don, A daw goiudi o'i ga.lon." Nis gallwn fforddio gofcd er cryrthoi rhagor o belydrau Pelidros, gadawrt i bla^it yr awen a ciiefnogwyr awen a chan i droi i'r llyfr a mwynhau y diaith a'r wiedd iddynt eu hunain. Cofier mai ffrwyth awen bardd' ieuanc sydd ymaiy ac nidi hen gawr hamddenol fel Dyfed, neu y swynol felus Elfed:; ac ais gailwn ddisg\yl p-reachion mor danbaid ag a geir yn nhelynegion Mael-wjTi; ond ceir yma. gamatron teilwmg o'r bairdd, ac y mae y llyfryn yn glod i fardd ieuanc yn ngwanwyw ei f pvyd. Cefnoger y ba.rdd drw-y brynu ei lyfr, a dmy hymy sicrhau bendith i'r darUenydd ac i'r awdwr. Dyna farm a di-muniad- Odil a Chan. ■ :o:
LLWYNDAFYDD, CEREDIGION. ---0--
LLWYNDAFYDD, CEREDIGION. -0-- Dydd Mercher, Mawrth y 26ain, cladd- wyd y diweddar Mr David Davies, Clydach Vale, yn mynwent Llwyndafydd. Yr oedd mate'n debyg wedi colli ei iechyd i raddau er ys misoedd. Bu yn syrnud o fan i fan i geisio adferiad, ond yn ofer. Bu farw yn Bath, a chludwyd ei weddiliion marwol i fynwent y lie uchod, i'w claddu am 12 o'r w gloch y dydd Mercher a nodwyd, pryd y cjTnerwyd rliam yn. y gwasamaeth gan y Parchn. W. Jones (B.), gweinidog y lie; E. J. Edwards, Brymrhiwgaled; J. M. Prytherch, Werm; W. Griffiths, Nantygroes; D. M. Davies, Ceinewydd; W. Lewis (M.C.), Neu- add; — Jones (M.C.), I Janarth; ac wrth y bedd gan y Parch. D. Gwynne Lewis, Crug- iau. Uno feibion) Namternig a Llwyndafydd oedd Mr Davies, a. brawd i'r Hemdur E. H. Davies, Y.H., Pentre; a Mr Jenkin Davies, Ton. Brodyr, er wedi cael Uawer o lwydd iant yn y byd, ydynt yn neillduol o hael a charedig at bob achos da; hefyd yn ymlynwyr diderfj-n wrth yr ardal a'r bob) y treuliasant foreu eu hoes. Ac ym ei angladd cafwyd prawf ychwaneg- ol o haeliom a charedigrwydd Mr D. Davies, yn 11 uosogrwydd y dorf ddaeth i dalu y gym- wynas olaf iddo, a'r dagrau ymdreiglent dros ruddiau y tlawd, yr amddifaid, a'r weddw, fel gwlith hydrefnos i ddystawrwydd y fyn- went a chydrdystiemt fod gwr caredig wedi cyraedd ty ei hir gartref, a hyny yn ymyl y namt y bu yn chwareu a'i physgod pan yn liane, ac yn llawen ar ei cheulanau fel oenig Ebrili yn dadblygu egnion bywyd ieuanc, ac yn gwmeyd rhedegfa gyda'r dyfroedd mewn cydymgais a rhyw ddyfrgloch grwydredig ar y ddyfrgloch, ond llifa yr afan, Mr Davies ei thaith fel am y cyntaf at y nod. Diflanodd yn ei fedd; ond un genhada,eth a a ymaith a chenhedlaeth arall a ddaw, ond y ddaear a saif byth. Amddiffym Duw fyddo dros y weddM" a'r perthynasau.
-:0:-ARWYDD-EIRIAU CHINEAIDD.…
-:0:- ARWYDD-EIRIAU CHINEAIDD. -0-- Rhinwedd y\v'r ffordd sicraf i hirhoedledd, ond drygioni a gyferfydd a thynged cyna,rol. Y mae tlodi dihalogedig wastad yn dded- wydd; tra y drga gyfoeth anmhur dristwch gydag ef. Y galon yw ffynon bywyd. Gwin a chiniawau da a ddygenit ddSgonedd o ffryndiau; ond yn amser adfyd ni ddeoir o hyd i un. Anrhydeddiadau a ddeuant drwy ddiwyd- rwydd; cyfoeth a "dardda o gyniideb. Os na fyddo dyn wedi ei oleuo oddifewn, pa lusern a oleua efe? Os nad yw ei am- canaori yn uniawn, pa weddiau a. adrodda efe ? Os cerwch eich mab, rhowch iddo ddigon o'r pastwn; os y cashewch eich mab, tyrwch ef a moethau. Y mae'r ceffyl araf wedi ei dyJIghedQ i dderbyn y ffrewyll; bydd' i'r dyn drwerth 111 y diwedd dderbyn ei haeddiant. Menyw rinweddiol sydd darddell amhydi- edd i'w gAT; un drwg a achosa. iddo warad- wydid. Pan bo 'mandarins' yn bur, y niae?r bob) yn ddedVjdd. Y mae gan bob glasweHtyn ei gyfraa o wiithoedd y nefoedd; ac er nad oes gan adar y goedwig ysguborwjT, y mae yr holl fyd maAvr llydan o'u blaem. Y mae doethimeb a rhinwedd a charedig- rwydd, ac uniondeb, heb foesgarwcti, yn anmherffaith. Mae'r hyn sydd yn cyff wrdd. a 'vermilion yn ca-ei. ea. gochL Gwell diiemwnt a flaw, na chynfaien heb UN. Ysgubwch yr eira oddiwrth eich drws eich hunan, ac na faliwch am y rhew ar "briddlechau" eich cymydog.
:o: CORAWD DIGRIF. --0--
:o: CORAWD DIGRIF. --0-- I saw Esau kissing Kate, And the fact is we all three saw; For I saw Esau, he saw me, And she saw I saw Esau. --0-- Theodore Hook Wrth Weled Mr Winter, Casglwr Drethoedd. Hetre comes Mr Winter, collector of taxes, I advise you to give him whatever fete axes; I advise you to give it without any flummery, For though his name's Wiater, kiiMtkttt Me 3UWDMU>
Advertising
:iI Meddyginiaeth Ddigyffelyb M. .V-iWvcLd- -suing ar i } Ul U • i bWilvill J tl V U 'T-1 P. !F r i Lvaiib NID YW BYTH SIOMi Pawb ya ti chtamoz. Nid yw byth J'D Eo-tru, Rhydd nerth i r gvraja, Adferiad iechyd i'r clan, A rowynhac bywyc ? -w5. MEBDYGINIAETH 2FFEIIiiJUi Y mae miloedd wed: caei isrhu- oddiwrth amryw glefydati trwy ddefnyddio y FEDDYGINIAETH RHYFRl HWN Pan mac pob 4EDDYGINIAETH ARALL WSD HEBDDO. MEDD MEDDYliOKt BITTERS GWILYM EvAHS, ADFERA IECHYD MEDDY GINIAETH DEULUOL. PHUR, MEDD DAL^NSODDW^ -0- BITTERS GMLYM EVANS NI DDYLAI UN TEULU Fir HEBDDO. -<>- MEDDYGINIAETH LLWYDDIANUS. MEDD FEEJkVLLWVSL -0- Pawb yn ei ganmol. i MEDDYGINIAETH -i. r: I IECHYD I' RCLAF, A MWYNHAD BYWYD I BAWTb -0- Meddyginiacth Bur, Sicr, Dyogel, Llwjan ianiu, ac Effeithiol ydyw, Bitters Gwilym Evans. TYSTIOLAETH DDIWEDDAH. -0- MEDDYGINIAETH GOREU YR OES. ELLEN WILLIAMS -1V- RHYBUDD. Anglesey, North Wales. Mawrth 2il, 1896 Fonoddigion,—Yr wyf yn eich hysbyw fy mod wedi cael lies aimhraethol oddiwrtb QUININE BITERS G^YTI YM EVANS v 1 oeckiwn aaor waa pan y dechreuais ea gr- meryu tei Da5 gaiiwn gerdded at y tan fy human, heb gynorthwy fy oiarn. Er fy BOO wedi cael amryw gyffeinau gan fedygon ar y pryd ni chefais ddim lies oddiwrth yr tuk hyd nes y clywais am Quinine Bitters Gwilya: Fvans gss ffsynd; a phan ddechreuaus ei gymer^ d yr oeddv.'m yn well mewn byr am, se> V mae genyf ffyjd aDnghyffredin yn 1-1 0 Qhjinme Bitters Gwilym Evans, ac yr wyf yo hoiol gredu y byddwn wedi marw oni Sai i mi ei gymeryd. Yr wyf yn ei gymeradwyo at Wendid fel v Phvsz c-nrpu a gefais erioed, ,1,' vr wvi vn ar bawb ei deroi, ac yn twmid yn sicr r cant le^h.d drwycfefc* ",hhnth Wendid Lres.Œ2d. Yr eiddoch, yn gywir, Ellen Williams. Y mae poblogrw-ydd a Uwyddiant di- gyffelyb y nieddyglj'n rhago-roi hwr w«d £ temtio amryw i gynrg efelychiadaj dj. verth o hono i'r cyhoedd. Gocheler y cyfryw efelychiadau. Edrychwch fod vow Gwilym Evans ar bob Label, Stmap, a Photel. Gwertbir ef mewn pcteli, is ij^c, 2s 9Cr a 4s 6ch yr uo; blychau yn cynwys tail poteI 4s 6ch am 125 6ch. IV gael yn mhob man, neu danfonir ef yn rhad am y prisian uchod drwy y post, yn umongyrchol oddi- wrth y percheoogiOll, Quinine Bitters MANUFACTURINC COMPANY, LTD., LLANELLY, SOUTH WALES. Atf Qmukm&m JIll Ammkm Mr a