Tarian Y Gweithiwr

LLINELLAU ¡ Ar Ddadorchuddiad Cofgolofn MVFYR I WYX, Rhagfyr 25ain, 1902. Yma erys Hwch mawredd j Y difyr Fyfyr, a'i fedd, Er marw sr mae'n llefaru—a'i wir ddawn | 0 arddunol aHu Er yn ei fedd mae'r awen fu, Hir ni chlyw waedd am ei chladdu. Hwn greai wen i'r gweriool-yn fyw ) Ar fees Hen yn ddoniol; I A'i gywir wit geir o'i ol Yn ei anian frerhinol. Yn myd Ilea ac awen ieuanc,—hufen ¡ Nwyf y Bachan Ifanc A bery dro heb wyro i dranc, A'i ddiwyg odaf heb ddianc. Pa odlau cymhwysach i goffa ei enw Na'i odiau ei hun ? I 0 ofid y byd I Mae'r awenydat yn dawei; Ac iddo yn gryd Mae natur yn arddel; Ei phientyn ei 1 un A'i suo i gysgu, Pan ddel ar adihun Ni ddaw blinder i fyny, GWVNWAWR., Ai tm*. gorwe^d MfHyi Wfn, Y dyo, y bardd, a'r li,eiior ? Ateba-ftnis, "ifid r fan hyn, Ond ya y Nefsl orotj v. raghwmfii beirtH j Vkè Maa Myfyr! ei kkes, Y 11 caau am y, cariad rhadl Heb diiffrg ar ei awen." L Mae'r "Bachan Ifanc" ffraeth a non Yn fyw. er wedi marw; A cholofn serch yw'r gareg hon, A help mewn. cof i'w gadw; Gwir fab athrylith oedd efe. Diniwed fel y plentyn, Ni chaied ei well mewiii gwlad lli31 thre' Am bryddest, can, ac englyn. 'Roedd Myfjir Wvn yns wyn i gyd, H eo frad o few^ni ei galon, A'i wvneb siriol id o. hyd Yn lloni ei gyfdlliQIT; Yo erbyn, gornxes codai lais Vn: uchel ax bob llwyfan, A thriniai falchnier cas a thrais Yn-sarug yn y "Da.rian. Caivii etc givrdd yn Nhy ein Tad, Uwchlaw y gorthrymderau, Syd!di heddyw'n tori calon gwlad, A phoeni "Plant y Toaiiau"; Ei g'-rff miewra gwendid rod'dwyd Gyfodir yn ddiaivaf, Pan glywir saini yr udgomi raawr Ar foieu'r dydd! diweddaf, Myfyr Wyn, difyr ed!afedd~weai Yn: ddiiwair ei dduilwedid, Kid'do'r byd,—mi chuddia'r heM Ei wir hyW)ill arabedd. Perlau a gema-ur, a gym hen,—Uwythog Y llithiau a thylen. Yn wenith pob ilith a lien, Gwreiddioi o-eddiygwr addim. Anhydor farmer ar fedd—y difyr Ei d'afod.—anarh}xl!edd' Ein cyfailil djdaw o'r ceufedd Er nos hir i deyxnas hedd. Nadolig, 1902. "Bayron," Y mae ein car yn huoo, Yn ngwaelod bedd yn cysgu, Ar helyg oer marwolaeth du Mae'I' delyn gu yn crogL Ond', aTOS mae ei seiniau pur Mevro anial dir in: lloni. Yn mhlith enwogion Aberdan Y mae ein cor yn huno, Telynog hoff. a,c Onllwyn: Brace, EHrodres sy'u g-rrphw\ Ceridwen sydd uwchben e1 fedd1 Yn drist ei gwedd jTi, wyio. Ar fedd rod anwyl Myfyr Wvn Ma,e?r maxmor gwyn. )n tystio Fed Cymrn fechan, er yn dlawd, Am fOOdl ein brawd yn cofio.; Ac uwch. ei lwchi yn: Aberdar Bydd; llawer car yn vtdo. J Am lith v Bachan Ifanc ffraeth Me^vn hiraeth Hu 5;ln hoii Ar hyd y ddol, ac ar y hryn, Ac ) n mhob glyn yn Nghymru, Mae'r Bachan Ifanc teg ei weddi Yn ngwely'r beddi yn cysgu. Yr hin oedd oer, ac uweh y fan Yn gruddfan 'roedd yr awel Wrth fyoed heibio ar ei thaith Ei wely Uaith ac isei; Gadawn Iwch ein Myfyr Wyn Dan farmor gwyn yui dawel. Aberdaj. Eurfab.

Y mae yn etholiad brwd yn Sir Gaer- grawnt sef (adran Newmarket), lie e bu Syr George Newnes, yr A.S. dros Aber- tawe yn A.S gynt. Lie tnawr am redegfeydd ceffylau ydyw Newmarket, ac y mae'r ddaulymgeisydd, fel mae gwaetha'r modd, yn perthyn i'r dosbarth didoraeth hwdw sydd yn aberthu eu dawn a'u talent (fel y mae) i'r amcan clodfawr o redeg ceffylau, Ond o'r ddau ddrwg, dewiser y Heiaf; a chan fod Mr. Bass yn Dori neu Undebwr (yr un peth yw y ddau bellach), a Mr Rose yn Rhydd- frydwr, gobeithio mai yr ol f a a'r maen i'r wal. Y Ddeddf Addysg sydd destyn milwrio yma eto, fel mae goreu'r modd, ac y mae yn rhaid gofalu nad oes gorphwys i fod i hwn nes y bydd yn tynu ei draed ato i farw. Dydd Sadwrn diweddaf daearwyd yr hyn oedd farwol o Mr Gabriel P. Williams, Tre- herbert, yn ngbladdfa gyhoeddus Treorci. Yr oedd yr angladd yn un anarferol o fawr, yn cynwys cor capel Libanus, a'r ddau batti gwrywaidd. Gwasanaethwyd gan y Parch H. Afanwy Hughes.

P I lie liiiferesice to ¥ou 1 M between the cost of pure soap (T&fr* N m S and common soap Is fractional E g a cake a shade } B; g bigger — a. farthing < :Jj 11 M cheaper; but that W i "f\ IS m 1 f fe c e makes I ifef 6 all the difference A y to your health, to s fi the wear and tear V '■ I B 1 their whiteness, \V^ n |#k s%,veetness, and II .the" ft I 1 their whiteness, \V^ n |#k I DON'T LET I THAT DIFFERENCE Jy) I j TEPtol-PT you. 1 » It's a fraud- More profit to some- J| C g body, less value to yoy. I|| 't i" 1!:( Apr IS ALL I n<> ^PURE SOAJP. < ||W 11 fl Hnenror wear clotlfai*110 if" I K H STAl-E H GREASES. j Sunlight Soap w/Mm I • I is 8imp!e. Rub it well on mSWiJmllklillIlwllilllm^ H I the clothes, let them soak, ^§lf#K 1" rinse them out, they will be I sweet, clean* and pure. R I NO RUBBING! NO BOILINGS I BROTHERS, Ltd., PORT SUNLIGHT,

LLANILLTYD FARDREF. Mr Ckilygydd,— Mae yr hen wraig a fina yn dymuno. Blwyddyn Newydd Dda i chti a'r holi1 staff a diolchi i ffyddloni ddarllenwyr y "Darian" am y gefnogaetb y naaexit wedi roddi yn nglyni a'r llitfaiau j ac y mae Haweir yn: gofyn am i mi bariiau. Mae y maes )"111 agor o hyd, a ehymeriadau newyddion fel rhyw newydd wyrth o hyd yn dod i'r goleu. Mr Gol., caniatewch i mi ddweyd1 fod, amaf ofn fod, rhai. am) gladdu y tadau yn rhy gynar o lawer. Yr wyf fi yo CTed'u fod eisieru cadw ym fyw lawer o'r hen dadau a'r hen famau. Mate yn mhob dtyn a dynes rhywbeth sydd! yn wertb i gadw mewn cof. Mae llawer yn cael ei ddweyd am bre- jgethwyr, ond ychydig a ddywedir am ddiaconiaid ac aelodaii c\1fredin yii eglwysi. Nid wyf yn, gwybadi paham y codir cymaint ar un dosbarth yn fwy na'r Hall, yn herwydd y mae y naall mor ffy'dcion a diwyd a'r llall, yn ol eu talent a'u gallu. ALhvchi ch'i byth gaei mwy o neb na'i allu; a'r pwnc yw cael y dyn i fod yn, ffyddlon a diwyd yn ol y gailu a'r manteisiom sydd o fewnei gyrhaedd neoi fe ddylai fod pob dju yn ddawyd VTI ei ddydd, yn herwydd mae yn dod yn nos aT baiwfo yn hwyr neu hwyrach. Mae ambeU i ddyn od ofnad.wy yn y byd a'r .eglwys, Bydd rhai yn barod i feio, os canmohvch .rhywrai ond; y nhw. Yr wyf fi }"1flJ earn canmavtl pawb, os bydidi modd; ac hefyd, nid wyf yn caru drw-eyd ond y goreu am bawb; ie, ant y gwaethaf. Gan; mai adeg Nadolig ydyw, mae'r hen wraig a fma. wedi perwierf^Tiu gadael ben dafarndai a hem diafarntwyr y tro< hwtn, a thraethu am Nadolig y dyddiau gynt vn Uanf- illtyd. Mae Mari Lwyd, a cna:nu penillion gyda Maii, bron wedi diflanu yn llwyr o'r He. Nid wyf yn gwybod am neb byw yn bresenol a fu yn enwog mewn camju penillioo gyda'r Fari; ond bu llawer o borio TO cael ei wneyd trwy y He. Erbyn heddiyw y mae wedi diflanu bron. yn llwyr, a gobeithio fod gwell arferioxi wedi cod'i yn: e-u He. Yr oedd hen bobl dda LlanilItydi yni codl yn foreu iawn, air ddydd Nadolig. ac yni cyrchu tua chwech o'r gloch y boreu i'r Plygain i wran- da.w pregethi, neu uno mewni cwrdd! gjwieddi. Mae pob! Ida-nilltydi yn bresenol yn gallu oil cysgu yn daivel: ar fOlieu Dyddi Nadblig,. ac yn rhy hwyr i'r cwrdd deg, cbwaetliach y cwrdd chwech. IMae llawer yn -crt.Ju mai Pabyddiaeth yw' y Plygain. Wel, chwareu teg, nid Pabyddiaeth yw pregethu a gweddiio.. ,Does,neb, syr, roox oddwl a chredu miai Pab- yddiaeth ydyw y pethau a ncydais; oud creda pawb mai peth da ydyw. Felly, paham y mae pregethu at foreu Dyddi Nadolig yn Baby^Miaeth. yn fwy na phregethu rhyw foreu a raIl ? Os ydiyw pregethu yn fanteis- iol ac anigenrheidioi er lies cyft'redino] cym- deithas, canvii i wybod pa bryd y mae yr adeg mwyaf fanteiRiol i bregethu? Gal] wn feddwl fy mod yn clywed rhyw waJch, cul ei farn. a llawn o rhagfam, yn barod i ateb "Fod1 myn'dl i'r cwrdd am saith Dydd Nadol- ig yn beth Pabyddol." Wel, paham y mae myn'd yno am saith Dydd Nadolig yn fwy na myn'd i'r cwrdd ar y Sul am ddteg neu un-ar- ddeg ? Na, syr, mae'r hen wraig a fina yn credlui nad oes inodd t gw-rdd pregethu na chwtrdd gweddi ychwaith i gael ei gynal yn Thy foreu. Y gwir* am dani yw hy n,—Mae pob cwrdd1 yn rhy foreu i 'long sleepers." Nis gvvn yn iawn am bobl Aberdar; ond gwn am rai fodi y cwrddi chwech y nos yn rhy foreu iddynt o lawer. "A myn'd' i'r cwrdd ar foreu Dydd Nadolig y maen-t, i weIed v lie wedi cael ei ddresio, a'r canwyllau wedi cael eu goleuoi, ytn fwy nac i addioÜ Duw." Dyna stori Mr Gwybodus, gwelwch ch'i. Wel, ai myntdl er mwyn gwrandaw y maie pawb i gyfarfodyddi y Sabboth? Ai addbli ydyw ,y ,arncau y bobl yn tyru i'r capeli nos Sul ? Yni awr, syr, mae yr hen wraig a, fina yn rhai go blaeni ac eang ein barn, a ddim yn pino ein Uewys wrth neb, ond caru pawb j ac yn cario allan mor bell ac y gallwn ni, "Live anti let live." Yr ydynn am fyn'dI rhagoui at y pwnc, sef "Nadoiig y Dyddiau Gynt yn Llan- illtydL" Yr oedd meddSvil mawr gan y bobl ami y dydd, er feallai nad oedd pawb o bobl byd) bach LJ anility d wedi cael eu brein,tio, a'r un tueddfryd1 a'r rhai oedd; yn cwrdd i addolir; eto, syr, nid yn y bobl yn gymaint yr oeddl v bai, ond feallai yn her- wyd(11 paidl oedd manteision y dyddiau hyny ym ddim at y presenol; felly, "pan ddaeth y Gorchymyn yr adfywiodd pechod, a minau a fu'm fanv." Nid oedd y goleunii yn tywynu YIli ddigon nerthol panl yr oedd y bobl yn difyru eu hunain ar arferion y dyddiau gynt; yn herwydd pan ddaeth y goleuni, cawn rai fu yn canu gydJa'r Fari, ym canu g:yda.'r corau, a rhai fu yn trwsio penillion wrth ymvi dirysau y tafarndai yn dyfod: i farddoni ar well mesurau, ac enill gwobrwyon yr Eis- teddfodau; ac ereill yn buddugoliaethu mewn traethodau: a chawu fod rhai yn ac wedi bod' yni cyhoeddi yr Anchwiii adw v Olud yr ochr yma a'r ochr diraw i'r moroedd. Credwni fod1 pethau wedi newid er gwell yn I hanes llu mawr o'r hen drigolioiri. Ar adeg Nadolig yr oedd dresio canwyllau: yn y capeli, a ga.llasech feddwl wrth y goleuni oedd' yn' y capeli yma! ar amser Nadblig fod- yr I "electric light" wedi dod Yr oeddi rhai o'r canwyllau yn rhai1 mawr iawn, yn ddigon mawr i alw 'chi? arnynt. Yr oedd digoin o ner a phabwr yn; rhai o hoaynt i bara am flwyddyn ar amser cyrddau. Wel, tiebyg y flwyddyn ar amser cyrddau. Wel, tiebyg y Z, bydd Mr Cul ei Farm yn barod i ddweyd: "Wel, dyna; hen Babyddiaeth eto>, dresio canwyllau." Caniatewch i mi i ddweyd fod He i ofni fod mwy ci Babyddiaeth yn cael ei a.rfer yn ein mrsg iiia, dresio canwylhu. Beth feddyliwchi am bobl yn clod Fr cwrdd i Kysgu, ac nid i wrandaw? Beth, all fod yn fwy o ddiystyrwch ar ysgoJ a'i gwaith na gweledi pobl yn cvsgu a phendrymu yn y cwrdd? Ya wir, Mr Gol., nid oes genyf ddim1 amynedd gyda. rhai ma:thau 0 bobl, yn herwydd Pabyddiaeth yw pobpetb, ondi pobpeth fydd unoil a'u barn gul hwy. Er's llawer dydd yr oedd dresio- canwyllau mawr yn Llamilltyd1, ond yr oedd mwy « gariad a heddwch yn ffynu yn ddigon tebyg, yn mhlith y trigolion. Carwn i ddarllenwyr y "Darian" gofio, mai: nid gyda Phlygaini a dreso canwylla y byddai pawb yn difyru ei hunain. Byddai llawer yn caru cael game o bel-droed yn dawel, ac nid yn y ffordd airW bresenol! Na, nid oedd dim son am, dori coesau, na thori breichiau. y pryd hwnw. Ereill: a ddifyremt eu hunain trwy dyru i chwareu bando, etc. Ereill yn chwareu "cat and! dog," a "rounders" • ond ai rhai mor bell ag ymladd ceillogod; ac feallai y cewch air eto ar h= dirimwjw y oealiqgoldi. Digon tebyg ma fydd! y lith hon yw piesio ewyllysiwr da, ond mae "Cyfaill John'" yn fodd,lon iddo draethu ei len, ond gofalecl am y canlyniadau, rhag ofn; y bydd genyf Laiv,e.r (,nvell pet,ii,! dywedyd am, heis dafarnwyr Llanii ivci na rhai a gymeranc arnynt fod yn ddiaconiaid eglwysi, ac arwein- wv; y bob!. Nid wyf yn arfer defnyddio yr ordd fawr, otid y mae yma wrth, law os, bydd galw am dani ond gobeithio na fydd eisiew codfr steam ar y morthwyi maw. Yr eiddoch, "Cyfaill John."

-0, TRO GOrIDUS YN Y RHONDDA. Hysbysjr ni o'r Rhondda fod amgylchiadl gofidus wedi cymeryd liel yn y Pentre. Y' mae yn debyg i gorff merch ieuanc, o'r ei» Ethel Adlam, gael ei ddiaTganfodi yni yr afoiw agos i'r ty. Yr oedd y drancedig yn pre swyho yn Volunteer street, ac yn 18 miwvdc- oed,. n yr un ystryd yr oedd) ei chariad. I nomas Lems, gyrwr yn nglofa y Dare f>cean. yr hwn sydd yn; 22 mlwydd! oed. I reswyliai y ferch gyda ei mam weddw, a'r dyn: ieuanc gyd'a ei dad, yr hwn hefyd sydci yn weddw. Dywedir i'r ferch ieuanc fod ym nghartref Lewis tua naw o'r gloch ac iddynt gwenda. Ymdrechwyd eu dystew^ end methwyd. Mown, ychydig amser aeth y ddau alian i r ardd. Gan na ddlaeht v ferch, gartref fel arfer, gwnawd ymholi:ad; an. aiji; deuwydi o hyd i Lewis yn gorwedd z ra^vr yn y He y oedivid y ffoWls yri wlvb„ GotjTwvyd' iddo yn mha le yr oedd! y ferch., pryd y dywedodd ei bod yn yt aim, Aeth rhai or perthnasau ymo, prvd y cafwvd, hi vxs eistedd yn y dwfr yn fanv. Wedii hyni dy- wyd! Lewis i'r ddalfa gan yr heddgeidKvaid Y mae y ddau yn hanu: o deuiu parchua iawa. -01;-

CHWEDL N ADOLIG, I RhwiiQ: Heulwen a Storm, o o — CAN J, ALTON LEV/IS, Ynysybvrl. -0- (Parked). j —o— PEXOD in. Erawychodd yn ngwyneb v c bkwydd iddo ei cholli. Cododd ei o-ygon i tyny— j yr oedd yr holl olygfa a'i swyn: i eiiiarl neu ddwy yn fiaenorol—yr oedd ■-ymylau duach 1 na waradwydd rhyngddo u I:i", TybedJddo I ei cholli yn yr eira?" Ac e" garwed oedd bwnv, ni chredai y byddai mor ddi-gydym- 4ielmlad a gwnej d ei frad ddydd ei briodas. Níd oedd yn bosibl iddo er ckalli—ynibal- falai, cododd ci olygon, gweiai gerbyd y briodasfercii yn dyfod gyda chyfiymrier, troid ar ei sawdl yn frysicg, a dychwelodd at y cwmni. Gwnai y bechgyn a'r merched syiwadau yn fingam tra yr elai heibio. Ni liiasai ddatguddio ei helbul i'w gyfeillion, er y dymunai; ond ceisiai arb-ed golygfa ofid us, Syllai o'i gwmpas le yr eisteddai —yinddyrysai,ac nid oedd yn sicr erbyn hyn iddo ddyfod a hi y boreu, er mai dyna oedd I y peth diweddaf yr edrychoad ami gartref, gredaj, Trodd el wyneb at y oiur—gwelai j Haft? *pres yn cofnodi enw y weddar j 1 DAFYDD J{JNES, I »'r IU hwn. Ganwyd 1.799. lk 18. 1 1 1 "i 1 r-r 1 »i 1 1 On&pa' neges oedd pHtk eel iy ato ef. yn y cyfWng yr oedd ynddo Na. nid negS*, ond O r rydymdeimlae "U. angeuol f oedd rhyngddo a'r gofeV Gofidiai, er hyny, iddo edrych ar y iT JtÜ pres y boreu hwnws—4iwnw daflodd gysgod. a drallod dros ei fcpdwl iraidd ar foreu et briodas. Yr oe..1(rbys ocr tynghedfen wedi ysgrifenu ar y gofeb hono, fel y troai ei gaion glafychus o'i fc;vn Ah wel, yr oedd y diweddar

DAFYDD JONES, O'r He hwn, Ganwyd 1799. B" tirv 18-, Wedi gadael ei ofidiau. Yr oedd y byd aiawr, terfysglyd, yn dir "nnghof iddo ac inot bell ag y gwyddai Aneurin, y llafn pres yn tinig gofnodai y ffaith 0'1 iodolaeth. Mor oer < mor bruddaidd Ond yr oedd gormod o adgyfodiad o gwmpas y Ihin pres. Feallai y byddai yn well pe baaiMn y llafn heb un enw, a gadael hyny i ddychymyg oesau i ddyfod. Sibrydai ei gyfellUou rywbeth, ni wyddai yn iawn beth. Sutiaai ei galon o'i fcwn, ac edrychai yn bruddaidd ar enw Befydd Jones,—teimlai 'M yn dyfod yn gyfaitl—yr unig gyfaiil afut gydymdeimlo ag ef yn ei gyflwr haner marwol—feallai yr unig un wyddai ei aid. Ymsomai ynddo ei hun a welodd y diweddar Dafydd Jones rywbeth yn debyg yn a-riser ef! A welodd rywun, o ran hyny, anffawd tebyg Naddo yn sicr; a phe byddju, pa gydym- deimlad allasai roddi idd,) ? Yroeidd yn eisieu arno ef y peth pwy^tcit ar y diwrnod pwysicaf yn ei hanes. Gwyddai fod ganddo ddigon y gariad i briodi til-waiih, ond beth elai i ymsoni felly ? Nid oeid angen iddo briodi ond unwaith, ac un allasai briodi yr unwaith hono, a hyny yn barcutis yn ngwyn- e. deddf gwlad. anld y cyich euraidd hwnw oedd yn arwyddluH oil serch difwlch ef t Gaynor ? Teimlai ei gaion yn oeri yn ei f^ruwes wrth feddwi aat y siomedigaeth cjiwerw iddi. Yr oedd yn: hi: yd i ddyferu ei hun fel defnyn o serch wrth ei thraed ond yr oedd hyny yn dyfod yn iU beth y boreu hwnvr. Yr oedd ei tediwt yn ofid, a'i yn ing, na allasax iriidla ei siomed- igAetb i ryw ysbryd caredfeg wiiai ei ryddhan •'r gaethiwed 0 na aliai uiion llef drugar- og O'i feddwl ar amrantiad i dori y newydd 531 dyner, tyner, wrth galos yr hon oedd yn dyfod ar adenydd serch i ro'i ei Haw mewn cytatftod priodas; ond yr oedd yr hyn roddai sel ar y cyfamod karaw yn eisieu ac yr oedd yn bechaduru* i ddymuno cyth- ryblu meddwl Gaynor, It- hoa oedd yn suo yr un teimlad o brydet dwys-felus ag a dennlodd yntau ryw baner awr yn gynarach y bcareu hwnw. Yn sicr yr oedd trychineb yn ei wynebu, ac ellyMkm ar ei waithaf. Cofiai y llinellau gaasu Gwilyra y Gwas y noson gynt; oni sibrydodd—ciiwibanodd, a ciwmodd hwy bob yn ail wedi iddo ymadael a Gjynor yn nrws GaUt yr AWn, a gallasai eu canu hwy eto, pe btusju calon ganddo i hyny: 1 Mi wela' gariad gloew'n awr Yn lliwgar wawr e* tiygaid/' A'i fe'i gwelai y funyd haul ond drwy fyd o drallodion er hyny. Fel yr oedd y llinell- au Mewn hiraeth wyf am we led dydd Y fodrwy sydd fend" Wedi 'hedeg dpwy et hddwl fiiwaith, gvasanaethent i fagu ei siofUiedigaeth boreu ei briodas ond nid aedd ei biraeth fym- ryn yn llai am eu gwel\t Yr. oedd y byd am ei wisgo mewn gafar-wi-sg ar ddydd ei briodas, a gwneyd ei frild cr then allor wen cariad. Disgynodd ei olygon ar gofeb y diweddar Dafydd Jmso. ac edrychai hwnw yr un mor bruddaidd, a'r un mor deimladwy a phan edrychedd arno gyntaf. Feallai mai tucefn i'r llafa prep hwnw yr ,oedd tawelwch—tucefn t'r pres hwnw yr oedd mwynhad ditw4:h ac anllygredig. b tl' Dyna fel y teimlai Aueuriti pan wnaeth yr ol!eiriad hen fab gweddw boneddig a boddlongar, ei ymddangos^ad: ac wrth eet|ch ar ei wyneb ha-eddgar, nid oedd yr aHihe^eth leiaf wedi '.roesi. ei feddwl pa UH ai i briodas neu i tfigiaddydaeth i wasanaethu ac wrth ro'i trem frysiog arno, gaitech dd'od i'r casgliid In waeth ganddo pa t un, ac mae y pren mor barchus yr olwg wrth arch galittg ikor serch ond yr oedd y wen groesawgar yn ^ghil ei lygad ya awgryra ddigonol beth oedd ei neges y boreu hw nw ac yn aaaiycacfc, feallai, pan dciieth ac y cerddodd ye nitaen o'r gangell i grpesawu Aneurin a'i gyfeilUan yn Hawen) a pharyfedd-onid oedd bfaeddiadau croes- awgar pobi y pentre yts iwtyd fod y oriod- a larch yn dyfod? Ac Î. Kueurln yr oedd swn carnaii y meirch i'w clywed yn dod? ¡j'od! á'(.d! ac yn carlamu car lam u! Yr oedd bieudclwyd yn yr adsain, a miwsig yn yr awyr. Awgrymodd Mr Grifhths, yr offeiriad, ar Aneurin i dd'od o'r neilldu; ac ebe to yn dadol, a'i law ar ysgwydd Aneu- rin Fe! y gwyddoch, yr wyf wedi gwas- anaethu y plwyf hwa am haner can' mlyn- edd ac fy rhagflaenydd parchus gwnes addur^d iddo, fel yr oedd yntau wedi wneyu, y buaswn yn cyflwyno i'r briodas ag ystyrs ru oedd yn berffaith mewn meddwl a moes—meWn prydferthwch a serch ac y I mae yr adeg wedi dyfod heddyw i mi gyf- lwyno vr anrbeg o fodrwy eitiog, ac arm yn gertiedig 0'1 mewn, Ben&igaid. Yr oedd deigryn yn ilygad Aneiryn er's meityn yr oedd ei law yn ddiolchgar yn Haw fendithiol yr offeiriad. Ni ynganodd air y pryd hwnw. Trodd y»oi--gwelodd l,GaYlwr, yn harddach nag enoed, yn dyfod drwy y drws. Diferai gwynfyd dros wefusau y clychau, a safodd y briodas berffeithiaf yn mhlwyf Llanfair o flaet allor cariad, dan feadith y nef, ac yn rhwymyn y Fodrwy Fendigaid." (D live dd),

GCOFA TY'R ERGYD. —o— MR Go[., Y n gymaint ag fod y Ufa hon ya ymddangos yn ami ar dudalenau eich newyddiadur yn ddiweddar parthed rhyw aaneaUdwriaeth,' credaf mai teg drwy yr un cyfrwng ydyw i nainau wneyd yn hyabys nad aes y fat. beth ag anaeall- d-wrlaethyn bod el i cydsaliwng meistr a gwekhiv/r yn y lofa uchod. Brys y tp-ater 1 yn symi fel hyn, sef fod elofa Ty-r Rrgyd er's b?llach 5r stop o herwydd fy mod yn gosod screen newydd i fyny, a gwneyd siding newydd hefyd, gyda'r amcan ac i'l' dyben o rwyddhau y ftordd i dd'od allan ag ychwaneg o lo a bydd y gweHiantau hyn wedi eu cwblhau, a'r lofa yn barod i ail gychwyn cyn y gwel y Dodyn hwn oleuni dydd y wasg. Pan y terfynwyd tori y glo i'r dyben o gario allan y gweliiantau crybwylledig, yr oedd yma tua 62 yn cael eu cyflogi, ac yn cael am bob math o waith brisoedd uchaf y cwm, a bwriadaf wneyd yr un peth yn mhob cylch o lafur yn y dyfodol. A pha annealldwr- iaeth sydd yn hyn ? Gwyddis fod du-y lofa, sef Ysguborwen a'r Dullas, yn yr ymyl, ac yn gweithio yn yr un wythien lo ag eiddo Ty'r Ergyd, a hyny er ys haner canrif a'r prisoedd yn y ddwy lofa a nodwyd ar bob math o waith wedi ei sefydlu i fodd- lonrwydd y cyflogedig. A sicr yw fy mod yn taiu llawn cymaint, os nad mwy am lawer o bethau na'r glofeydd uchod. Ac heblaw hyn, y mae fod cwmni Abernant wedi gweithio tnwn sydd o danom yn hwylusu rhyddhad gio Ty'r Ergyd oddi- wrth y top, ac yn marn pob gweithiwr ys- tyriol cyfrifir fod hyny yn gwneyd tram y dvdd o wahaniaeth yn ffafr glowyr Ty'r Ergyd, ac eiddo'r glofeydd sydd yn gweithio r un wythien; ac eto i gyd, fe ge;r rhat fel pe yn annedwydd wrth bob gorchwyl ond wrth ciweidio. Fe wel y darllenydd, mewn nodyn ar y TARIAN am Rhagfyr II eg, ac ar yr Echo ar y 23ain diwedda fel hyn Yn annealldwriaeth Ty'r Ergyd, yr oedd wedi cyfarfod a Mr Watkins; ond wedi methu dyfod i deler- au, a bod aifer o'r gweithwyr wedi bod yn ymdrin a'r mater gyda'r 'contractor,' er setlo yr annghydfodau. Pa gontract- or' y sonir am dano? Nid oes yr un contractor yn perthyn i'r lofa hon, a gallaf eich sicrhau na fu ef na'r gweithwyr yn siarad a mi (J. Watkins), ac nid oedd achos am siarad, am nad oedd disputes yn y lofa rhwng meistr a gweithwyr. Felly, pa amcaa all fod i aodiadau fel hyn yn y wasg ? Barned y darlleny id. Pan y tertynwyd ar y glo, talwyd i bob gweithiwr bob ceiniog oedd yn ddyledus, a chyffogais 22 i weithio wrth y screen, &c. —hyny yw, y 22ain cyntaf ddaeth i edrych am iraith; a chawsant eu talu ar bris llawn *lowr, a'r 'percentage.' A oes dis- pute mewn peth fel hyn ? Mewn ych- ydig ddyddiau, daeth ereill o'r rhai oedd yn segur i geisio am waith ond nid oedd genyf Je i neb. Yr oedd 22 yn Ilawn ddigott i atsb y gwaith, felly penderfynadd yr olaf i rwystro y blaenaf, os na chawsent ar yn ail a hwy, ac felly y bu a'r canlyn- iad anocheladwy i mi, yn ngwyneb yr am- gylchiadau, oedd gorfod cyflogi dynion ereill i gario y gwaith yn mlaen. Os oes annealldwricoth yn yr amgylchiadau hyn, na thadoger y peth anmhleserus hwnw i mi. Yr eiddoch, J. WATKINS, Percheog.

Nodion Amrywiol. O— Yn herwydd annealldwriaeth yn Venezu- ela, y mae Jlwyth o lo a Gaerdydd wedi ei atal tuatlan i La Guazra. Y nos ar ol y Nadolig, cynaliwyd cyfar- fod unol gan weithwyr y Penrhyn. Yr oedd yn bresenol tua phedwar cant o weithwyr sydd wedi cael gwaith mewn manau ereill yn bresenol. Pasiwyd pender- fyniad unfrydol i barhau y streic. in y lly3 yn Nghastellnedd, dydd Sad- wrn diweddaf, gwysiwyd pedwar halier o Gwmafon i sefyil eu prawf yn y Chwil-lys nesaf. Dydd Sadwrn diweddaf, gosodwyd careg sylfaen ysbytdy newydd RhymjH. Nos Sadwrn diweddaf, tra yr oedd David Owen. Abcrtawe, yn ceisio agor potelaid o let. siipiodd cyllell agored, gari ci drywanu 1 ei droed. Gwaedodd i farwol- aeth n;ev.-T; deng munyd. :Me\\iU cyfarfod o'r glowyr yn Dalkieth, pende: Tytiwyd yn unfrydol geisio gwneyd i ffwrdd x chreth y glo. 0 Sr. Petersburg, daw yr hysbysiad fod 80 o lov.yr wedi colli eu bywydau drwy danchv?'S. Boie dydd Sui diweddaf, deuwyd o hyd i gorff William Crew, 38 oed, 19, Rose- street, Ebbw Vaie, yn y llyn cyfagos i'r fitting :;hop,' gan ddyn o'r enw Arthur Downer. Ychydig amser ya ol, gwnaeth ymgai 5 at gymeryd ei fywyd o'r blaen. I Hefyd yr un boreu, cwflawnodd John Prangiey, 58 oedt 27 Colliers Row, Ebbw Vale.liuaanladdiad trwy dori ei wddf.