Tarian Y Gweithiwr

W. Williams, I 4 -r;|r Swansea, « V • j.Akii: K "V ALEb. H nv? y,cn<enl Rings, 2 Carat Geld Wedding Rings t.K (. ?trat Gold keepers. Eri)!Ush • 'atent Lever Watcher Jan Crystal .Spectacles

v Williams. | 29? Castle St., Swansea | Ws.tchma.ker si>D Jeweller1, jl OyTHsTy botf (if v' CTj at t. ihrj | Os am heirdd. fodrwvau 'aur; | Oriaduron ac awrieisiuu. | G-emau a chadwynau elaer | Vsp-ectol gelfydd. htn-fynrgydd, I Gwres-fesurvdd, cwmpawd mot, 1 Ceir gam Williams, Keol-y-Casi«n, fl Trowch i mewn i weiVi ei stoc. liwnwi J'T *wn*w -1 n II ,1, III larynx—■—atmux,

YR WYTHNOS. Y mae y B renin wedi cymeradwyo apwymt- iad Esgob Winchester yni. Archesgob Caer- "era int. Dydd Gwem-er d,wedd,af. danfomwV'J Dd. 1 chI; Roberts, is-bostfeistr Onllwyn, i sefyll I i '10 ei brawf yn, y chwil-lys ddyfodiol. Yn, y flwvddvn 1902 allforiwyd 311,985 o dynelli a lafna-u at cam, gwma hymi 4.0,665 o tcvnydd ar y fivyddyrii blaenoTol. Y mae y cyfarfod newydd i lowyr Detaeu- dir Cymru wedi ei ohirio hyd y dydd Mercher presenol. Nos Sadwrn diweddaf bu Arglwydd Coler- idge a Syr Alfred Thomas, A.S., ym araerch cyfarfud yn Ponarth. Llywyddwyd ar yr achi 4 dliam L-ew.s, Llywydd Cwnl lo di lo-l Penarth. <.) •" hysbysir fod 7 0 ber- M,r; d ..i' 11 add mewn gwrthd<arawiad ar iLlcr Prvdnawn dydd Tau diweddaf, daearwyd yr hyn c'ed'd fanvol o Mr Davicl2 Thomas, Gwestdy Crown, LlanfaiT Mualit, yni Myn- '.vent Eglwys St. Malr. Hysbyslr fed y Llvwvrld Castro yn gwneyd parotoad-au e:r cael cyngrair YTh Washington, er terfynu awhawsder V enezud a. Mewra cyfarfod o clrethdalwyr Tonyrefail, penderfynwyd gadael mater goleuo y He 3 ystyriaeth y Cyngor Dosbarthol Diinesig. Oddia.r i'r ddeddf gael ei phasio y flwydd- vn. ddiiwdd'af, y mse yn debyg mad o-es hawl gan' y Ci-ngcr i fenthyca arian. Bore dydd Tau diwt ddaf, bu farw Mrs. George, ppiod Mr G. George, Y.H., The Laurels, Trecyrion, wedi cystudd' byr. -0:-

Argyfwng y Fasnach Lo. I YMGAlS AT GYTUNDEB. AXHAWSD'ER Y GLO MAN. SEFYDLU YR ISAFBRIS. Nos Wener, ar ol cynadleddl a barcKM am diri dwrnod, inethcxkl y pleidiaui fuoret yn ceisio cyturiideb newydd.1 yn maes glo Dehe"- dir Cymru a. d'od i. <i'd'ea!LdwTia;eth, ac yn wir, nid oes anvydd fod teiesraii boddhaol mcsvp golwg. Y mae y ddvy ochr yn dal all an yn gadarn dros eu hawlia-ui, ac ymdkliehgys DJ,1 oes awvdd )"J1 un o honyrnt i rúdid1¡ i fewn s'i Mail. G an, nad pa mor annvmuinol y geill hvn fod i'r miloedd ydynit yn aros yn awyddus am v newydd calonogol fod, cytundeb wedi doc]! iddo, Did yw y rhagolwg yn anobeithiol. Gosodwui1 hawliau ddwy ochr aiian gyda '••■v Id a difrifoldeb, a gwyntyllu I r ■>$n. 1 t L j. y wyb) ddus o safle y llall, ac tto nidi oes dim yn ymylu ar rwyg w;edi tymeiydi lie, Nid yw yr ymwahaniadi a gymeroKki, le nos Wei>5:r yn derfynol. Y mae dydd Mercher nesai" wedi ti benodi arno i harhau yr ymgyTiighoriadau neu r gynadledd, ac hyd, yn oodl ddydd; < j\ven)er, os bydidi galw am hyny a chyda 48 a g^nrychiolwyr, yr oil o ba rai ydy nt yn awyddtis am ddeaWdwriaethi heddychol. } tebygolrwydd yw y llwyddir i orrhfygu yi YM awr ar y (Tordd. Er mawr syndbd i gynrychiolwyr y glowvr. amddiffynodd: y meistii yn gad'arn eu cynyg i sefydlu yr isaf bris yn 1676, a.'r hawl i ostwrg Y cyflogau Yr oedd yr isafb-ris hwnf, medd- eat, yn un rhesymol, ac uwchiaw hyrk\- n". welsenteu- ffordd ynglir i symudL Dallodd cynrychio'hvyr y glowyr, dhv'J4 dkJwyia gerbro-n ffeithiau a ffigyrau, fod! isafbris a r6 Yn ddiwerth. Gofyraent am isafbris sylweddol a gAvirioneddol, a'r un fuasai jlnt ateb idkJynt hwy fyddati 3 2 T4. Ar y pwynt hWDi darfui i gynry chiolwyr •meistri wneyc1 diefnydkli helaeth ofr adxodd- i ad1 ffigyrol dynwyd allan gan Mr Gascoyne Dalziei, yn 'dangos (I) y pris cy-faiitaled(kil, a (2) yr amrywiaeth yn y cyflogau o 1880 1 1901. A chyrm-ryd y cyfartaledd fel safon, dadieuai y meistri dros sefydln, isaifbris wrth bris gw'erthiadoit o us. y dyneill dlanfonedig ar fwrdd (f.oi.b.). Cydnabyddbi cynrych- iolvyr y glowyr mai y cyfartaledd am y deng rnlynedü; yn diwecidrt 1901 ycloedd TIS 2c v dynteil, o'Didl dalient mai graddf y gyflog dain v Scale' ddliweddar, yn ol y pris gwerthiadol, ydryeD d.? 7 y cant, neu 11 y cant, yn uwch na'r 16 -a gynvgiai y meistri yn awr. Ateb odd y perchenogion, fel y dywedasant v diwrnuct blaewrol, fod; trnul y cynyrch.nj wedi cvmyddu mor aruthroi. fel yr oedd j n rhaid iddynit ofyn am. ostyngiadaiU ;n, y c\ f- lo'gan. Felly, yr oeddynt yn gofvn fod v gyflog i g'ael ei sefydiu yn ol 16%, ar br.s gwerthiad'otl o ns. y dynell, ac hawiient os.tyrngia.d- o 10 v. cant yn y cyflogau presen ol. Ar rain, y glowyr, delid, os. oedd traiil v cynyrach w¡edi cynyddu, fod y prisoedd gwietrthiadoi hefyd wedi cynyddu lawer vn f\vy. Cymharwyd yr isafbris gynygiÙi yn awr m Neheudilr Cvmru a'r un 0eclcl meWDi grym yn meusydd gl(), ereill v Deyrnas Gyfmínl. Yr oedd yr is-elaf yn 30 y cant, ac nid oed 1 y pris gwerthiiadoil yn' deilwng o'i gyirnharu am foment a'r hyn a geid am 10 ager Cvmru. Ar wahan i hyn:, nid oec1d rhawolygon presen- ol y fasnach 10 yn cyfiawnha-u- gostyngia.l Gan: gymeryd5 y wlad benbwvgilydd, ceis- io'ld arweinvvyr y glowyr dciangos fod- v prisoedd am chwarter olaf 1902 yn 11awer gnell na'r chwarteroedd blaenorol. 0 b erthyna.s i swm y fasnach, er gwaethsf v Siahsd a gymerodd le yn nrri chwarter cyntaf 1902, neidiÇJldd: y ffigyrau yn ystcd v chwarter olaf uwchiaw eiddo 1901, dC mewn cysylltiad' a masnach Sianel Bryste, yr oedd y cynydd dros 2,000,000 o dvnelli o'i gymharu a'r un chwater y flwyddyn flaen- orol. Ar y pwynt "hwn dywediai cymrychioi- AVVT y meistri fod' hyny yn ddamweiniol, vn herwydd streics yn Ffrainc ac America. Pwyntiwyd, allan, yn mhellach, gan ax- weinwyT y dyTMon, o berthynas i'r 'percent- ages, fod' glowyr Debeudir Cymru me-wn safle ilawer gwaeth na'u brodyr mewn glo- feusydd> ereill. Atebodd y meistxi, fodd1 bynag, nad; oedkJynt am didadileu y cw-estiwn ar y hr hwnw, a. u bod am, gyfyngu y didladtl i ssfyllfa pe-thau yn Nebendir Cymru, lie vr oeddl iraul y cynryrch wedi cynyddu1 mor syl- weddbl. Dywedod'd y dynicn fod tranl y cynyrch o boslbl wedi cynyddu mewni glo- feutsydd eredl, ac fed yn rhaid, i lowyr De- heu ir Cyin.ru gael cyflog cyfarta1 i unrhyw faes gio arall yn y de-yrnas. E.r cefnogi y golyg'iad hwnw. pwyntiasant allan at y pris- oedd uwchraddiol g,e?id am y glo- Cymreig, ei ansawdd, gwell. a'r perygl yr aed id-do yn her- wydil- na-tuf nwyol y gwythi-eimu. Ac yn. mhellach., nis gadlai glowyr Cym.ni- gau. eu 01 U .1 IJrgaid, pe dewi.sent, yn erbyn y t-elerau' a fodol-eot mewn glo-feusydd ereill. Yr oodd- ynt yn. awr yn rhan o Und-eb Cenedlaetrho-l mawr, ac un o'r can,lyni,adau allanol o hyny ydoedd gwneyd i ffwrdd a'r Eaddfa, Symud- ol. Cafodd' ei bwyntio all an? fod y prisoedd uchel a geid am lo man wedi dianc allan vn hoilol o'r cyfrifiad1 (audfit). En amser pan geid and: 2 s. y dynell am, dano, on,d am y tair blynedid diwedkiaf y pris cyfartaleddcl ydoedd 7s. 3c., ac o hyny ni ddterbyniodd y glowyr Cymreig un geiniog. Yn ystod y boral" tynodd1 cwestiwn y glo mam gryn sylw. YmcM'engys i'r meistri gy- meryd eu harvvain YDi y mater hwn, i raddau helaeth, gan eu cyfarwvddwyr cyfreithiol. Yn ol cytundeb y Raddfa Syfmudol oedd newyxid; drengii, gosodid allan yn benodol fod y tal am. lo mawr yn cymvys yr eiddb am lo man. Yn wir. mynegid) fodi y tal a wnelid yn fwy na chyfartal i'r gwasamaeth, ange-n" rheddiol i sicrhau glo mawr. Yr oedd; yr is, adran a gynygid fei gwelliant gan y diynion yn unig yn ymgymeriad! i beidio gv, asgu: eu hawl i dal am lo man. yr hyn nidi oedd; fodd- haol i'r meistri, pa rai yr oedd1 ym well gan- ddynt ddyogelu eu hunailll drwy dalu un rhan o ddeg o geiniog y dynell. I'r graddau hyn-a yr a,eth y dtliadleuaeth pan, gyrhaeddodd un o'r. gloch, pryd: y gohir- iwyd. hyd 2.30. Drachefn, daeth cwestiwn y glo malnl eto i'r golvvg. Daliai y dynion fod eu parodrwydd' i ikiio tipyn ar gwestiwn y glo man: yn; rheswim digonof drras i'r graddau presenot yn y gyflog i barhan. Mymaa y meistri ar fod i ad ran; y glo man: i gaei ei fFuxfio niiewri fforddi- i'wi dyogelu yn ngwyneb safle, bresenol v gyfraitb ar y cwestiwax Caf- odd ei a.wgrymu yn awr, gan, fod! golygiadau y ddwy ochr wedi cael eu gwneyd; ):n hys- bys. y bvddai yn, bosibl i diynw allan adran bod'dhaol i'r mieistri a;'r d\nion, ac yna cy- t un a a <1 fod Mr Joseph Sha,w, ar ra n v Z\k:"lti, » M t /1.: t r¡:¡, (1, iüÚ-" ar T8 n V tr u >- i wvr, i gwrdd a'a gdydd, ac i geisic- —g)tia chvmhorth Mr C. Kenshole, ar ran y mreiistri, a; Mr W. P. Nicholas, ar rani v glowyr—tvnu ailan is-adran i'w gyflwyno; gerbron y cyfar- fod. nesaf. Cyfeiriodd y perchenogion eto, yo ystcd v prydnawn, at y oolledsioa a gawsent drwy ym- ddygia(i y dynion yn esgeuluso' eu gwaith ar adeg kryddianus yn y fasnach- Nodwyd allan gan un nad: oedd y gio^wr mor <idiiwyd ii-ri,h eu gwaith ar adeg dda yn y fasnach ag oeddynt pan yr y prisoedd yn isei. Atebodidl axweinwyr y glow)"r mai, iddynt hv,^ eu; hunain (y meistri) yr oeddynt i didiolchi am hyny, Os (ievs-isent. ar .ad-egau pan oedd y prisoedd yn uchel i ddylifo y giofcydd a gweithwyr ahmghyfarwyddy nis gallenrt: ddy s- gw- vl, mewn, canuyniad. am ddim ondj llafur gwael. Pwymtiwydi allan yn mhellaich nas gall,ti, vmxesymiad y meistri ¿'diarl dwfr, yn ngwyneb y ffaith fod! y cymyrchiadi mewn, Ilawer o'r dosbeirth yn yistod y flwydidijui ddi- wecklaf Uwchiaw pob ystad-egaeth flaenorol. Daeth yn amlwg, yngyna-r yn v prydnawn, nas gellid dwyn y ddadleuaeth, i ben y diwrnod hwnw;, ac felly deuwyd i benderfym'- iad: lmfrydüf i obirioi y materion. Cafwy<! petb anhawsder wrth y gorchwyl o bentler- fyrat ar drliwrnodi1 fuasai yn dderbyniol i'r oil o'r partion; ondi yn y diwedidl dfewiswyd dlydki Mercher, ar yr amod; os na derfynatj yr ym- gynghoriadaii y pryxi hwnw, y cawsai y g-ytni- ¡ adledd! ei goruiria yn, mhellach hyd ddydlcl Gwener nesaf. I s :o —

ABERCARN. Nos F-ercher diweddaf, yn Neuadd y Gen- adaeth, cyflwynodd y Parch. John Thomas aniheg i George Poole, glowr, yn preswylic yn» No. 18, Ranks, Abercarn, o dystysgrif oddjiwrth y Gymdeithas Ddynol Freiniol am ei vrroldeb yn achub bachger: o'r en-w Alfred Crockett, rh,ag boddi yn y gamlas. -:0:-

BRYNAMMAN PRIZE DRAWING. Er Budd Johnny Thomas. Rhifno'diau Buddugol-1, 2783; 2, 2851 3,31714. ?73°; S' 17.87 J 6, 461; 7, 251; 8> 9? T785i 1870; 11, 2396; 12, ■r96; Cv 8 5 7; 14, 2905 15, 395 16, 722 17, 1782; 18, 1788; 19, 539; 20, 181 21, 1 549 22. 2775 23, 209; 24, 185; 25, 695; j 26. 2990 27, 2188 28, 839; 29, 1742 30, j 468 31. 591 32, 2185 33, 1036 34, 2746 35, 1858; 36, 1662; 37, 1762; 38, 105; 39, 296o; 4°> 2424 j 4X> 71; 42, 45; 43,6°3; 44, 178; 45. 2423; 46, 259; 47, 2748; 48, 491 49, 245; 5°, 537 ;51. 54i; 52, 2931; 53, 72 54, 1814; 55, 659; 56, 225. u i/ymunar air y rhaa sydd yn dal y rhaimodau t uchod i bercbenogi eu heiddo ar neu cyn | lonawr 24aiTji. j John Davies Ysg.

ABERCANAID. Agoriad1 y .LlyTfigell Rydd. O'r diwedd, ar ol hit ddasgw\-l» a drwy ymdrechion dyfal ac. egiiiol rhai o'r ffyxkilon- iaid, y mae pobl Abercamiid wedi "cario bam i fuddugoliaeth," a'r hyn. a fu yn freudd- wyd! ansier wedi trai, yn ffaith sylweodbl. Bu tynged y Llvfxgell Yn chwareu rhwng gobaith ac aniobaltb, rhwng sicrwydd' ac an- sicrwydd, a rhwng llwydddant ac ailvvyddriant, am amser rnaith; end bellach geilir- cerfio "Bud-dugoliaeth" ar draws yr anturiaeth, ac y mae ardal gyfam yn llawen-bau. .I Ar ol yr hely-ntion blin, y dadieu brv-rj, a'j siomedigaethau chwerwon,, hvd'erwn; yr an- nghofir pobpeth. ballach-; y rhockbr yr oil ag sydd' yn amtoymunol mewn- bedd! o anffighof, yr adferir brawd'garwch, ac y cvhoeddjr "Hed'dwch" d'rwy bob CWIf o'r ardal. Dichon nadi mantaiis i gyd' yw lleoliadi yr atdeilad', a teg yw cydnabc-d: nad1 oes neb wedi gwith- dystio yn gryfach yn erbyn hyny na Mr Dd. Williams., Richard's Arms; ondi a dan yr am- gylchiadau nid oedd, dim ond cydsynao yn daw-el i fod- yn y diwedkt A defnyddio gair y bob! am dywydd anitafriol, "Rhaid bed yn foddlon!" Fe gofia darllenwyr "Y Darian" fod y bo-n- eddwr haelionus Mr Carnegie wedi rhoddi ^6,000 er adleiladu llyfrgelloedd o Dowlais i Treharris. a bendith arno am ei anrheg, yn arbenig pryd y cofiwn fod, llogellau ein nf- oethogion lleol wedi eu cloi, a thra y mae y bobl a wnaethanrt fdoedd: o aur yn y cylch— yn fud ac yn fyddar i bob apel am gydym- deimlad. Lion gënym gydnabod1 fod! Mr D. A. Thomas, A.S., wedi amhgu ei fwxiad o dafiu J'ioo i'r drysorfa,. Adiealadyrdd yr adeilad yn Abercanaid ydbedd Mr E-noch. Williams.. Dowdais, ac y ei waith ai- dd-erchog Tlli glodi iddb, tei lyng.a y gymerad- wyaeth uchaf, a'r gefnogaeth ffyddlonaf y dyfodol. Goleuir yr adeilad gan; ygoleurui try-dano1, ac y mae pob peth yn ed-rrch yn brydferth a defnyxkliol. Cymerodd y cyfarfofi agoriadol le nos Fercher, lonawr y 7 fed:, am saith o'r glccb. Cymerwyd y gadair gan Mr Sydney Simons. Merthyr, Cadeirydd Pwyllgor y LlyfrgeH oedd yn y Dosbarth, a traddbdwyd! "Yr An rchiad1 Agoriadol" gan Mr Arthur Daniel. Troedyrhiw, cy n gadeiiydd Pwyllgor y Llyfr- gelloedd. Nid! oes neb yn v dosbarth wed- gweithio yn galetach er ceal llyfrgelloedd i'r arcJaloedkl n-a, Mr Daniel, ac yr oedd! yn an rhytieddns yn y pwyllgor i'w wahodd i 'agor' Llyfrgell Abercanaid: r ijrt^'d n bre.»end h'-fyd ?dri. An°"r y Crun'ilV pav" | pA-ans, Mt-.lhyr; Mr 'I. David, ysgolh Abercanaid; Parch. D. Williams. M.A.. Troedyrhiw; Mr T. Marshall, Merthyr; t< thyrfa fawr o bobl Abercanaid. Egltirodid y Cadeirydd-fodiy Parch. J. D. Jones, Aber can aid., yn methu a bod vn 'yr a,goriad' yn C, herwydd ymrwymi ad anall ar yr un amser ac yr oedid hyn yn siomedigaeth fawr i Mr Jones, gan ei fod1 wedi gweithio y n galed ei sicrhau llwyddian-t y scefy'dilia,d. Er nad1 oe> trefni ar bob peth hyd1 yn hyn, eto cy chwvn'i gyda chwech o wahanol bapyrau d'yickko1. rhyw dri neu bed war o n e wyddiaduront Cym reig yn wythnosol ,heblaw rhai Saesneg wvth- nosol, a, chylchgronau misol yni yt ddJwy iaid.. Ceir y Uyfrau o'r Llyfrgell Ganolog vn Merthyr, ond' ni fydd dyrncn: ieuainc Aber- canaid yn llcnydd nac yn dawel hyi nes y byddi ganddynt lawer o ivfrau gwerthfawr eiddo iddynt eu hunain. Mantais hefyd fyddaii cael ty byw vn gvsylltiedig a'r Llyfrgell, a chyda chefnog- aeth y bonedidigion Mri. Han-key, Green, Howell etc. etc., ni fyddad hyny oncJ anturiaeth ddibwys. J Edrychir ar 01 y LlyfrgeH gan Mr Evan Thomas-, a, bydd ef yni sicf o ofalu am dufn yn inhob ystyr. Gwneled yr ardalwyr yn fawr o'r fraint werthfawr hon, ac yn lie bodi y dynion ieii aanc yn,, gwastraffu; eu bamser hamddenol ar di hydi gonglau yr heolydd, d'yma, le cyfleus 3 chysurus iddvnt i ddarllen a myfyrio, er man- tais bersonol iddynt eu hunain. a bendith ereill. Llwyddiant i'r sefyiliad newy i1 hwn yn hen aidal barchus ac enwog Aber can a id! Cymru Sydd. -0:

NODION AMERICANAIDD. DAVIES. Rha;gfyr I3, 1902, ar 01 hir gystuddi, bu farw David B. Da vies, Linn Grove, la. Ganwyd ef Mai, 18^ mewn- lie o'r enw Beneath. Sir Benfro, D.C. Enwau ei ri-eni oeddynt Thomas a Jane Davies. Ymfudodd1 i'r wlad hon pan oddeutu t mlwydd oed, gan sefydiu idc!echreu vn Cattaraugus, N,Y.Symudodcl eilwa.ith" i ardal Picatonica, Wis. Yn yr ardal uchod, unwyd ef mewn priodas a, Miss Martha Evans, o'r un ardaJ. Cymerodd yr u, n dedwvddi hATO le .Mai T 71, 1873. Oanwv! iddynt IT o blant, o ba rai v mae 111W vtt fyw, sef tri math a chwech o ferched, V n 1873 symudodB Mr Davies aJi brod i arrHI Linn Grove, ac yma y cartrefodd1 hvd ddydd ei farwolaeth. Geilir dweyd am dano eifnd yn frawdl o dymer hynav/s. garediicr, a c h v rn wynasgar. Bu yn hynod rlrliwvrI, ac ar v cyfrif yna vr ofdrl wedi cvrh?erid i anwvW iadau neillduiO'] o gvsnrus. Yr oedd Mr Daves yn aelod ffvddlon a blaenllaw vn fr- Iwvs Peniel. a theirnlir coilled dirfawr ar ei of Yr oedd ym hynod ffvddlawn i ddjlvm moddion gras ac ordinhadau crefydd sn ami y byddai efi le yn waa-nid; oedd. vn ptos: o esgeirhtso cydgvmi-lliad y saint. Vr oftM ganddo barch neillduol i weinn'doeion vr efengyl; cyfrifai hi vn fraiint cael eu croes- awu. Yr oedd yn ffyddlawni achos y Gwar- edS'iT yn ei holl raaia-u yr oedd Duw w^edd ei lwyddo ai femdithia a r.iodil i roddE a cb-yf- rami'. Edrychai yn. rrij-aon gyda thawelwch at atfeg ei. ymiadawiaJi—yn war. y fath oedd y tawelwch a'i meddianai fel yr oedd rhyw clair wyahraos yri flaenorol wedfi hysbysu ei amwyl briod gyda golwg; ax dtrefriiadau ei gladdedigaeth. Hunariki yn daw-el yn vr Oen. Cyrnewdd y gladdedigaeth, yr hon oedd ym hymod luosog le prydmawm S-ul canfyhol.' Pregethvvyd, ar yx achly-sur yn Saesneg gan, y) Parcli. D. Edwardis. Cymerwyd! rhan hefyd gan y Parchn. John W. Jones a Thomas Rees. Cvdymideimlir yn fawr a'r weddw a'r plant vra eu p-rofedFigaetli chwerw, gan ddy- ill:1.uno 1 d1 gael nerth i dynu eu cvsur o adidewo on mawr a gwerthia ?vr. yr efemgvL Cyjiymdifiamlir hefydi a'i: frawd a'i; ddwy chwaer swldi yn N ghymru, sef John T. Davies, Aberdiar. a Mrs Mary Lewis o'r un He, a M rs Elizabeth Johnscai, Boncath. Yr oedd Mr Davies yn gefnder i'r Parchn, Eynon ac Ossian Davies; WILLIAMS.—Rhag. 6, 1902, yn Ashley, Pa., Margaret, priod Joseph W. Williams, m'asniach_.«kl mewn dilladau. Y parlys gy- merodfl ?ng;au yn gyfrwng i ddatod; cvlvmau yr urtvifb, a hyny ar yr ail gyrnyg. Cafodxd' \t ergyd gy-n-caf Ddiyddl Diolchgarwch, pan1 ax ymweliadl a chyfeilhon iddi, James Davies a. 'i d-euki, yn: Edwardsdiale. Claddwyd hi Rhagfyir 9 fed, pan y gweinyddwyd gan y Parchn;. E. P. Thomas, Ph.D., a gweinidog yr M.E. Daethant jTna o Treberbert, D.C., wedi bodl ym byw ym Maesteg. and yn ened- igol o C wmtawe. Buont yon byw y-n 01 y- phant cyni dbd i Ashley. Mae Pe-(fA-ar a blant a phxiod ym aiarus iawn ar ei hoi. Yr oeddi yn ddymes a lKjffidl yn fawr gan ei had- nabyfid-ion, ac yn lianw lie mawr yn ei char- tTef r ond, yn awr yn wag. -0:-

MOUNTAIN ASH. Bwrdd YsgcJ. Prydnawn dydd Mercher à1 weddaI, yrs Ystafell y Cynghor, cy^arfyddodd y BW1!"dd Ysgol, pryd yr oedd yn bresenol :-Yn y Mr J. Charles, Meistri T. Edmunds, J. P. Davies, W. S. Davies, Eel. Jones, J. E. Davies. Ddi. Smith, Dr. A. T. Jones, y Parch. O. Jones, a Mr W. Shipton:, deputy clerk. Caf^yd adroddiad'au, y gwahanol buyll- gorau air walianoi faterion Dyg^M y Parch. C). Jones gynygiad ger- bmn, \<*l y Bv,i-dd oleni yn- swyxldogol yn rth ">n v dn*y d, Victoria Hotel, ..in ei wec-> u11' xxutr- i Ys- grId)" y IXnTrynd Y byd-iai y pkuat yn gor- fodi my ned; heibio kkii, ac fe fydidai iddynt weled a chlywed yr hyn svddj nx)r amil i'w weled a'i glywed mewn Ueoedd or fath, ym effe.ithio yn miweidiol amymt. Eiliwyd ef gan Mr J. P. Davies. Codbdd. Mr W. S. Davies arei draed, a dy^vedodd fod yn flin iawn ganddo orfod dweydi nad oedd yn gallu cytuno a'r Parch. O. Jones. Nid ame1 fod yn meddwl fod eisieu Hotel yn y fan yna; yn (kli ati fed llawer i&wni yn CTedu nad oedd ei eisieu; oDd yn ol ei farm ef, mid oedd ym credu rod1 hyny y-n perthym i'r Bwirdd Ysgol o'gwbi. Hefyd, nad oedd yn cMidsu yl bydckii pasio yr Hotel yma yo fw)" niwew:hol j'r plant ruag oedd pasio y Bruce Arms, neu y ^lo untahn, Ash Inn; idKltymt, pa rai yr oaddtent yn gorfod basio yni awr. Mr Jones a. ddyw^oddi fod safle agos yr Hotel yrna i'r Vsgokly yn sicr 01 fod yn miyveidiol; fod, y ffaith eu bod hwy, fel ael- odau, pan yn deyvis man) i adeiladu ysgoldy. yn gofalxi eu gosod mor bell ag oedld ytn bosibl oddi-wTth dafarni, yn caniatau hyny ar unwaith. CefnogofTd Mr J. Chaxles y cymygiad, gam ddweyd niai eu bamcam hwy bob amser pan yn dewis man ysgoldv ydbedd mor bell ag oedcl bo.qibl ockliyvrth diafarni. Pasiwydt y cynygiad yn unfrydoi gydag eithno Un. parl!(.nwy-d llythyir oddiwrth y Clerc, yrc awgrymu lleoliad yr athrawon a'r athrawesau j oeddemt wedi bod! ym sefyll arholiad y King's Scholarship yn vstod ri-mor eu harosaad am y n'a ci, Ar gynygiad Mr W. S. Davies, ac eiliad Mr Ed. Jones, cvmeradwvwyd awgrymiad y Ctarc. Cynygiodd Mr W. S. Davies, ac eiliodd y Paxchs. O. Jones, a phasiwyd yo unfrydoi b'l'-idlais o gydyrndteimlad a'r Clerc, Mr S. Shipton, a'r Cadeirydd, Mr E. T. V/iliia ms yni eu cystudd' blin. D'erbvniwyd i lythyr oddiwrth Mr M. | Morgan: yn cynyg tixi a»dielladu Y sgoldy aT y Darren, Las. y moter j r pw'l oir "-leiiadu. t1! -nwyd llythyr oddiwrth v Bwrdd A (-I H1 hvsbysu -fod y Ddeddf Add ysg ^Tf^"vd1 yn dyfod i w-elthredlad ar y 26ain 0 n.s "rth -nesaf. Yr oedd hyn yn gol- x rr" 1 i'r Bwrdd y bvddai. eu gwaith h'-v, fei v cvfryw ar ben ar yr amser hwnw. Ar g' nvg-i3ri Mr David Smith, ac eiliad \fr j 'p r'n'.q. caniiatawvd bemthy? Ys- Efoldly Tr> r^^e-t at wasanaeth crefyddol i'r Salvation Army ar v telerau arferol. Ar cynvo-ind Mr W.. S. Davies, ac eiliad r T. Fdm'.mjdis. pendierfynwyd derbyn tel- erau v Mri. N'xon- am dir i adeiladu ysgoldy vn Caiecrarw ar gym.eradwya.eth y Bwrdd Llvwodraethol. Dygodd hyn waith y Bwrdd i d'.erfvmiad. Deddf Newvdd y Fasnasch Feddwol. Y mae yma tawer o wyKo sut y caifF y ddeddif newvdd hon ei chario allan. Os y gyro eir cvfiawmder a hi, teimfir ym bUT sicr yr effeitbia yn ddaiorrus.

NOD I ON MIN Y Gk"f Eos HAFOD. Nos WTener, bu farw Mrs. Peregrine, Dun- raven street, Tonypandy. Gwelodd fcua 83 mlwydd oed-, a chysylltodd ei hun eg eglwys Fedyddiedig Jerusalem, Ll'.vynypia. TreuI-- xodd ei hoes yn nyddanwch yr Ysgrythyrau. Yr wythmcs ddi weddaf terfymodd yr 'inflam- mation.' oes John Williams, Rhvs street, Gelli, wedi cy rhaedd 44 mlwydd oed. Nid oeda ei gystudd1 ond byr, ond yr oeddi yn un caled. Dyddi Gwener, daearwyd ei weddilk ion yn Nghladdfa Gyhoeddus Blaenllechau. Gwasanaethwydi yn doddedig gan v Parch. D. Gwenffrwd EvLn-s. Yn mhlith y llu oedd yn bie.!3or.j! i-arch. D. C>rris Davies, a Mr Moses Reed (Eurwig). i*rodcr o Cwmbach oedd ~fr ^adawed^ roihn W'y~ O J •■» — iiams, a pnrcswydiodd wedi hyny yn- ard'al Ida- nllechau. Yn ychwanegol at flaemoriaid eglwys Gym- ulleidifaol Bodiringallt, mae y boneddi r;on canlymol newvdd;-eu henwi, sef Mri. William Richards, Ystrad road; Thomas Jones, William street; a James James, Pemxhys I d'. Etholwyd hwymt drwy bl-eidila,is \T eglwys. Mae rhif y diaconia-id yn awr Y11 ddeuddeg, a'r hynaf o hanynt yw Mr Jacob Thomas, I' gpt o gydchoedd NanCganv ar Groeswm Y Parch. T. D. Jones yw y gweinidog. Y Sul di-weddaf, cymaliodd eglwys Fed- yddiedig Ainon, Treorci, ei chyfarfodvdd chwarterol. Pregethwyd deirgwaith gan Miss E. A. Jones, Dowlais; a chymorthwy- wydi hi yn ystod y gwasanaeth gan un o chwi- oryddi ieuanc yr eglwys. Mwynhawyd cyf- arfodydd bendiithiol. Mae Mr William Yaugiian, glowr, Tyisaf road; Gelli; yn neillduol o wael ei iechyd eris peth amser. Af ae y-n gaeth i'w wely er ys dros saith; wythnos; ac ni all gymemi ond y peth nesaf i ddim mewn. ffordd o gymaliaeth bywyd. Mae ei adferiad yn beth i'w. cfni. Mae yn un o flaemoriaid eglwys Gynulleids- faol Bryn Seion, Gelli, a llairawodd yr un cydch, flynyddau yn o-I yn mglyn ag eglwys j Bodringaillt. Blin heiyd cofmodi fod Mr Levi Williams, masmachwr, Llywelyn street, Pemtre, yn gor- we-cid yat, ei gartref yn berygJus 0 wiael gan gystudd. Ma.e ef yn flaenor yn eglwys Fed- yddiedig Moriah, Pentre. Mae j'w cbeith- io y gwxdir ef a Mr Vaughan yn llanw eu cylchoedd defnyddiol fel cynt yn eu cartref- leoedd a manau ereill. paaii ♦••:ddo y gwynt yn ch* v.ru vr* gnf, ac yn aciiosi coiletiiom, gair pii<_ r.> n d.u;r. I yw rhuthrwynt, ac yn ol ereill "ma'en. dywyÓI ytsgaprwth." Yr ydym wedi profi hyn ya ddiy.reddar. Mae cymdeithas lenyddol yn perthyn i egJwys BcKlringallt. Daxhemir papyrau ar destymau meillduol gan bersonau cymhwys. a. dilynir a sylwadiau amynt gan ereili. Nos F ercher diwecidai cymaliwyd swper ym nglyn a'r gymdeithas. a mwynhawyd hyni yn nghyd. Cymaliwyd' cyfarfod buddioi 1 gamiyn dan lywyddiaeth y gweinidog. Mae yn nghyn- aliad symudiadau fel hyn ddefnyddiau brawdgamveh. Mae cangbem o eglwys Fedyddoedig Jeru- salem-, Llwynypia, wedi ei flFuTfio yn arcJai Pontrhondda. Mae rhif yr aelodau wedi s cyrryddu, a bywjogrwydd arbenig; hefyd ym cael ei amlygu gyda r Ysgol Sul Mae hyn j wedi arwaim meddyliau aelodau y fam-egiwys I (Jexusalem), a'r rhai svn gwneyd i fyny y gangem, i benderfymu adeiladu festri yn rhan isaf heol Tyntyla, Ystrad. Rhondda. Hysbysir y bydd i'r adeilad. cysegredig j gostio £55°' Cawm fod y cyfeilliom wedi i sicrhau digon o dir ar gyfer cocfi capel os bydd hyny ym angemrheidiol. Bwriedir decbreu ar y gwaith o adeiladu y festri yai fuan. Teimlir boddhad dean hym. -< Mae Sherwood' yn. gymydogaeth gynydd-1 ol. Gerllaw yma mae hen eglwys GymulieidL faol Salem, Llwynypia, yr horn sydd aan ofai gweinidogaeth sefydlog y Parch. T. G. Jenkyn. Mae y Methodistiaid hclyd wedi sefydiu achos yma, ac y mae'r festri sydd ar waith yn werth tua £65°' Sylwaf fod y Methodistiaid Cyntefig wedi dechreu addoK yn uno annedd-dai rhan uchaf heol Trealaw. Gair Ysgota';dd yw Sherwood'. Admabyddir y He gynt fel Pontrhondda, ac yn awr gan lawer. Gwelir fod pobl crefyddol yn gofalr. yn brydlon am leoedd addoll. CJvwed fod y Parch. D. D. Hopkins, America, gynt Pomtardulais, wedi derbyn^ yr ahvad anfonwyd iddo gan eglwys Fedyddied- ig Seion. Porth. v Nos Iau diweddaf, yn nghapel B-ethesda, A., Ton. dywedwyd wrthyf i berfformiad svvynol a d-erbynao-1 iawn gael ei roddi c'r gantawd. "Ymgom yr Adar," gan Obeithlu vr addo-ldy a enwyd uchod. Llywyddwyd gan Mr T. Millward, cyfreithiwr, Pemtre, ac ar- weiniwyd yn f-edrus gan Mr Francis Howdis, Gelli. gynt Aberdar. Mae Mr Howells wedi arwain, Band of Hope Bethesda. am flynydd- oe'd gyda hyfrydwch calon. Datganwyd yr unawdau gan Miss Nanci Jones, Pemtre; Miss S. Davies, Mri. D. Davies. W. Davies, Ben DevonaJd, a I. Davies. Perthyna, y pump olaf a enwycf i ardal y Ton. Chwareuwyd y crythau g2n Misses Tilly Thomas a Mary Jones, 31 chyfeiliwyd gan Misses Ada. Thoma a Mr M. Lloyd. Llomgyfarchwn yr oil ar en llwyddiant.

Astudiwch eich hiecliyd. Ni wna eic h. I has tu-udic), chwi. Os ydych am ddyogelu IECHYD, rhaid chwi gael GWAED PUR, Y mae yn hanfodol. Os nad yw eich GWAED YN BUR. y mae eich holl gyf- ansoddiad allan o drefn, ac yn a gored i ganlyniadau durifol. Y mae, o ganiyniad, yn dib mu yn hoilol arnoch chwi. os ewyllysiwch gadw iechyd cryf. cgniok I fynu gweled fod Ciwaeu yn caet ei gcdw yn Berffaith Rhytid o bob anmhuredq Cofiwch y dylai eich Iechyd gael eich Y styr i&eth Fiaenaf, canys hebddo aaaddifedir bywyd o haaer ei fwynderau, ac mis gellwch ymladd brwyck- au dyddiol bvwyd gydag Iechyd anmharus. fII lip F 71 Anmhrisiudwy i'r Bobl Cymerwch HUGHESY Blood TL It 11 Glanhant y Corff o Bob Anmiiuredd QWELLHANT Poen Pen, Diffyg Tiaul, Btlioumesft, Gwynt, Afu Drwg, Corff-rwymedd, Scurvy, Penddynod, Clefyd y Breaki, Eczema, y Blast, Erysipelas, Nerves Egwan, Fits, Gwyaegce, Rheuioatisai Piles, Poen Cefn, Lumbago, Tarddiant ar a Clefyd&e y Cim. Ifdder Yabtyd, Gan micrikau gweathrediad iachusoi. bdl, råaoau mewnol y cyfansoddiad, Brashau a chyfoethogi y gwaed a'r elfemii a roddaat fywyd newydd ac hapufirwydd. HUGHES'S Blood Pills, Mynwch weled fod Uucy fea*on ar blwch,Heb hyn twyll ydyw, Mae yn feddyginiaeth anmhrisiad- wy at y gwaed Gweliahant ar ot i bob peth arall fethu. Heb oedi, anfonweh am ilweh o Hughes's Blood Pills. Gwerthir hwynt gan bob Chemist a gwerthwr Patent Medicines am i/z, 2/9, 4/6, neu danfoner eu gwerth mewn stamps P.O. i'r gwneuthurwr,—Jacob HugheSt Manufacturing Chemist, Penarth, Cardiff. GUMEtT8 BALlVJ Eli at bob Clwyi. o: — GOMER'S BALM a iacha glwyfau ax j traed, cluniau, pen, gwddf, Erysipilu. manau llidiog a digroenedd, cornwydydd crawnliyd, coesau drwg. COMERS BALM a iacha bronau & pea- broiitu doiurus, Piles, 11 ae<i-chwysedi^, tor adau allan, crach yn mhenau, a gwyn ebau plant, Uygriadau a llosgiadau ya mhob rhan o'r corff. Ar werth gan bob Chemist a gwerthwr Patent Medicine am 1 /1 Yi y biwch, neo, ddanfomer eu gwerth mewn stamps &t J darganfyddwi,— Jacob Hughes, MaouCac curing Chemist, PENAKTH.CAKDjtFF