Tarian Y Gweithiwr

Wedrosi. —Gomer Jones, NEU YR YMGYRCH GARWRIAETHOL. PENOD UI. 0 fewn tair milklir i'r peistref, mewn cy&iiiad gogksdklol, yn sgfyil Stf lethe bychaa avvs, Vi wyneb tua'r gogiedcl ac yn cael ei CGngylchynu gan goedi tewfrig, gellid gweied ffentady 'hen.-ffaam Profai yr olwg twydl. akki oecki ar y muriau fod yr bee anetkkdy A, ',idi gwxthsefyll degau o auafau ystormllyd. Yr ootid vn dy mawr, hir, yn cyn-wys nifer ryfedidhl Ó ys^elloedki; a, phe buasai treth v ffenestri mewn gTyiru bussai cryn dipyn o bTes yn mynexi o logell. y trigiarayddi. 0 flaen drws y gegin yi oedd cyrrtedd gar- churfdiiedig, a chnwd tew o e.ddew, yr hwn a wasanaethai i rodldi gweddi fwy gartretoJ. ar yr hen aneckkdy. 0 fiaen y ty, mewil, ffmf o banes cylch, yr oedd y "teiau all an," o' 1 yii. rhai newyddion oddieithr un hen; fyr- dSdyni to gwellt islaw y ty, ar yr hwn yr ceckl golwg hyned fethedig, ei wedti Iwydsaxid a'i ffuxf craci-og yn profi fod adeg ei ymdkiatod- iadyn ymyi. Yr oeN) golwg brydferih o gwmpas vn yr haf, pan fvdebai natair yrII gwenu yn hcJl eu gogpnian-fc— y coedydd va 11 awn o ddaiI—yr ardd fawr tu- i cafn i'r ty yni persawru gam y bit la u oeddynt vni dryfrith bob ochr i'r rhodfeydd graian- j aldid a ymdiroaUai rhwng y premu afatau a'r Hwyni 'gooseberries,' ac yn y cwr isaf nid1 oedd dim and mwmial didor y gwemvyn, pre- swylwyr y rhes fawr o gychod oedd yni ymyl j y ciavvdd; a phan fyddai v gauaf oer yni gaJw ei holl ymadfertboecki, a. tWysim aniaai; wedi cllio, yr oedd yma ryvv swyn yn arcs o g\\Tnrpo.s yr hen anadd-dy, w^edi'r c^i. coecbrdtli'uchei. er wedi eu dihatra o'u dail, JI1 vmgrymu yn fawrtxMog mrch ei bem a phan fv-ddcu yr hen: oratorio fawr—yr ystorm —yn tar arm drwy'r gymydogaethu ffurfient loches ragorol i&3 () rhag ei -an di- nysthol. Eh-mta y Plasllwydi. a chartr-afte GvvtendbieiTj HngiLe-=. Enw y t-* anv-d-c-, o!e«idi Llyw'eijTi Hughaes. Yr oedid1 ei wrs'g v,edi n,arra- er ys blyim-dd-1 oeocld, ac YI) lyraseru-l ei unfig ierch, Gwei> J ,rlodm a ofaiav am y ty, y-r hc/N, STI I1;hyd a'r forwyn a'r ddau was, oeddynt yr oil a'r pre- j swvhvyr, ond v penteuhl. Yr oedri Mr H'tgh'^s 'fel y geiwid ef yn gy^Fredt-n, drIll-Y r g\ nir dr gaeth) a gwmpas tri ucsin cad, aii •rr f-rifid ef vn <-blyn hynia^v-s a charetiig. (Jrod a Gw'endol-en y m-ae a f)TX>n m vn fwy- af n-eillvkvol y waith hom Y irtiia barddfrrt-1 ia etlx Gynireig yn t"n\Dg am. et rhia^-gertid i,) ac v n.ae eini beirdd areu full s-Tth dkiarl'Jinao 'y feroh.' Yr yctyro wedi gweied ami i dldaxlwraad!, ac yr ydlym yn methu gwei- eJ: fod yo bcxsibl i inwhyvv ft-rch (i.lyfot i .fymy ag ef; and yr agosaf o bawb a w^sora erioad oeddl Gwltndolen. Yr rjeAh yn V tymbcr yr ydpnyn rrr-oed i'w ddartunao, yn > iueisTK^'iV .)t"ó ¡, trach yn f.kui, HatnTvU-'td. ai ItcJl )7" arwnfkto yabrvxi dcwr a pheneityi>>K Yr ()e(1id\ twxs o waiit yn :,1:J'- doca « gwmpas M pheix. yr hwn a «vpiiwy.sai v tu 01 i'r uic«i R>a-wr 0 clan. )T aa»raa«tapa aws-iieyj<af. y peloyrai par o i iygaad dtKfl, ac Ol rod ot-dd yn <agenrl^<fiui; ond! icael un gipdlnem arrmut er giWMSvd i ddyn <iiMny>^ riiyiP yn rtvcvl- .■«g drvrv ei g^"fafi&.xfvfiafi. P ei y c.uio.aJ Ctarvog: 'j Yw'r iasau hy# sy'n drysu'r ban^->; "Y livgakt < h>o«, hvtn kl Yr oedd y-rfecs a'r Hli yn <>vJrritt»ach ar en boch mewn lliw cri-vaysg, prjdferth. a thti oi i'w g^vfuea'u <,v>v :lakkl- yr oecW! ":Iarte»id gvvynion fel ifori yn cartrefu. Yr aedid ei holl gorff wedi ei iMnca yn y fath gyfajtainalil ag y galasai narur ymorfo)edd!\i yn ei gwaith. Ie, yr ydoedd yn un or 'spedmeris' goreu o "W vcha' darn v chwlf:i dy«id. z Gwisgai bob amsar yn holiol blaen a svnxl; I md oaid dsim o'r coegna a.'r baichxiex h™v 'I yn perthyn idcli ag sydd yn nod^adriu fashr ionatnte i-r oecki hiort Pe buasa-i II Gweradiolen wedd ei dilladu mewTf cariiau, ru fitaaai yrua. yr un rarld o hagrwch yn perth\n I iddi. Y mae gwfir bryiHerthwrh yn rhy buT i uirtrhyw 'dirapery goodts) sanga o f'T»ni i'w! I oropaai. Nid oes eisieu and crybvfyB mai Gwentiolen. a gyfriftd yn angyles harcfciwcli y gymycWgaeth, a llueisog o-edid nifer y gwyr ieua.ir»c a ymdrechent ckk-ms ei serrh; ond yr oedd ei chalon, yn oi p>b ymdcimgasiad, nwir rhyddi a'r awelom) a ch\va.reuai o gwm- pas Plasllwvd, ac beb ei chhvyfoeto gan un o satethau CIwp)Mi. Yr oedd wedi (-,i, ffm-y,.Ilio ag »itlysg o'r fath oreu, a raawr oedidl y så- brwd drwy v fro mai dedwydd fyddai bwnw a wren sicrh.au llaw a chaJon Gwendolen? lijjg&es, Plasll'\I'\x!L Ei hoff wadth, ar ot gorpbent Oafnp a gwaith y diKxid, -ytioenid ehwaereu y bercfccxeg. Yr oecki yn gantores ■ anMetrchog. a chanai Iawer er difyru ei thad, oadri yn boff o gerddbrLaeth. liaswer noson y bu y 'carwyr* yn dottowTth glywed1 y noda.it per vrk trei<Mio hyd atynt i'r hen fyrddvn to gweJft. 1SJi!tW v ty, lie y bydxi- erct aaferol o aros i "dVsgwyl y tewu i fVDedl i'w gwely-au. Nid oedd CivpeiKjbkas ond new- yrhJ ganu yn iach, i'r offen-n y neson han-y y t cla-eth Price a Wil v FeJltn ynio, CKEBJ rbiud aros byd y benod nesaf cyn cael yr belynt.

PENOD IV. Y ffasiwn a fodtotai yr aoeg hio<ior ac eto v radidau, fel y mae mwnf f.ntbtiire i f<esd(hr1, vn yr ardal hon, pars fyri1' i bachgeoi wei iS! •>~sTtlik> memi can ad ag perched reuanto v gym^xlogaeth, ac arno v;r it easieu gwiaeyxl I L "K I k,4-4iw v peth YIlt hysbysiddl, fvikfai kkfo ryw rxiison h-,i-vn er gamxau tna chartref y run; ac ar oy brxMloni ei htm foci pawb yn j ty yn dawel \-n aweichiau cwsg, <yn«\ yntau yii nesii yn lladtradaddd i gyfeixiad ffenestr ystafeil ei anwylyd, ac yn) cuTo, naili ai a dvTTvekiiau o brkkl. rvevv a.phastwix, ac yna wrth gWTS. bydclai: i'r feroh didieffro, ac edrvch beth a phwy oedd yr afioiryrMw. YpJa., by<klad cr\T» dipyn o siaxad yn cymetyd Ik;, ac, yn y cyffredm, yn bur <k £ syiwryr; ac ar 01 erf m ar un tn. a. nacbati o'r tu arall am d.roL, <ia.w y pleidiau i gstui> k-b, a chaiflF (kiyfodilad -i'r ty, a bydcE TO fynychaf hyd y boreu. I Ar ol ffanvelio a'r "Ship" y Tuosort hotKX pemBerf\TK>dd Price a Wil y Feim fyn",] i'r Plasllwvd gydtv;r uit neges, acr un dull i a gofnod-vfyd uc'bod. "Pahaim .00 fuasech. chwi, Prc. yn myn\i i garu beb' gwmiia ?" gofymai Vv "0, facbgeni, )' mae arnaf oiiaod Ü oin i fyned iy hmi. Nid awn i garu am v byd heb g\rmn;i; y mae cymaint o. afn )"sbrydion arnaf t" ebe Pnice ax ei wen, a'i goesau piier- aiM yn symud yn rh-wyxkkich nag axferol. gaa fod rhyw atdy-niad rhyfeikl1 tua'r Plas, a'i bet ar kclwredd ei ben, fel pe wedi sylthio mewrt cariadi a'i glust chwith. '■Yibrjrdion! yn wir," ebad; Wil, yn gell- ;wei.rus. "Byxldwch yn ddyn, Price, neu :cyn w4rad a; bod bara mevm tojth,' ni cbewch byt'a mo Gweivialeni cts clyw hi hyn. Bj'dd- vch yn gall yn eicb oenedJaetb, Pri<% mae genych (Migoru o gorff i fod felly. Nid oes I yr un y^bryd i'w gaei tu yma i'r lorddonen; yr ochr draw i homo y maent yn lodgio i gyd. Oral, a )-<dych chwi yn cant Gwendoters H i "Beth feddyliet ti, Wil ?" "Meddui, wrtb g\rs, eich borl. Price. Nid yw dyn call fel chwi yri ci bras-gamu fel 'idiot'" dirwy y rh-ew a'r eiira yma, heb byny, neu dylasecb gael treulio gvwfklill eich oes yn y 'road-hou^e.' Hid'iwn i ddim pibellaid o soeg each, bebreng yTta cY111 brecwast. Os leiciwch, caiff r h^ asyraod eich; tymu yn y 'cart. uIe," ebe Price, at ei wen, "pwy a, ddav; a'r 'cart' yn oJ, dyvved;?*' ac yna ch-warddbdd ef a, Wil yn iachus. "Wel, yr vi-f fi, WiJ, yn. caru Gwendolen ya 1 and paidi a, d\v-e)"dl m-rth neb dyoo, u., fach net yw hi; mae fel p<j.si." ;rEitliaf gwir, Price." "Ond, a ydwyf fi yn dlddgcsn, pert i fynied yno heb newjdJ ?" gu£vn..ûl Pri,ce. "Y dych, yn siwr; yr \xlych yn edrych yn w^ell heiio nag y gwelals chwi erioed. ebai Wit a gwenn gellweirus ar ei wyneb. "Na, na, fachgen, pe bawn yn cael yr hen siaoed! ar botymau melvnaon, y 'sgidiau sy n gwichial, a'r 'chain' watch felen, bydJdKvn yn debyacb o lwyddo.' "Wel, myn brain, Price! yr ydych yn djdigon i brofocio vsant; ffwrdd a. chwi i'w 'rx)l. a be 'andros sydd arnoch chwi heno?"' uWd, aros fan hoo dipyni ba-ch, Wil, a deuaf yn ol yn umon." "All right,' Pric:e. Rhedwch Aeth Price mar gyflym ag. y gaJLai., end m re iodd; nid ar ei oedraxi na'i ewyHys yr oedd y bai, CTifi ar ei hegiau a dychwelodd yn fuarE, a'r got a'r botymau mehn'on am ei gefn, ac esgidiau JTT gwdchianu am ei draed', cadwyn aur axei wasgod, a gwcn ar ei wyneb. Vol, yn mlaen a ni Price, neu fe, aiff yn rhy hw>r hem," ebe Wil. "0, mae'n oer 1 facbgen." 1: Prir yn grynedig, "yr wyf brow a chredu fod fy mvy- law yn chwyddb yn rhyfe^kic-il." "Wei, peidiweh a'u riioddi yn eich poced, Face, rbag ofn na fydd i chwi eti cael allan, a bvwii bytrach yn ddiflas arnocb fel llyn}," ebai Wil Gydia hyn, taniofkJ Price oi bibell, ac yn mlaen yr aLethaT^, yr e->ojdiaAi yn gwicbian arn draed Pnce. yr bet 'reclining at an angle fjf 45' ax y pen, ei gC""SiU.. mor stiff a. phe buasent wee'd eu stajebo, a gw«n ftxldbaol yn coroni y -cvfasi ar ei wyncjb gwri<%och a tlydan Ya flkln .o-rbaeds.la-sanit iua.rtb PIasilwycL Ar ol i Wil. <k<ri diarn o go!ten, yn mlaen yr aethant at y ffenesitr, gan sefyll £ yferb%-a a X. broIl: a rhvnu gan yr oerfeJ; "'{:ff¥t W t! yn rhoddb blaien y vi-ialr-n i gyffwiBd a'r gwyidr. Yno y: bu yn enoct-a am -anxi&r" hir- fait!?^ nesroerM ei fraicb brori.diffrMytSo, 31- Price yn fw, stiff nag erioed'—y drlau max" iuiw^xlog a buasent o fer. ririogaetbau y 'frigid zone': ond o'r diwedtl, wde g-^r • y 'bnnds' yn, ccdi. Ar <# i Price dystio mai ysbryd oedd yno, a, Wi daern nad oeded yna ddim gwaeth na chath, agorwyd y ffenestr, ac wele: Gwendolen yn estynei phen allan, ac yn profi mai hi oedd -yma IJithrodd Wil yn lladraikvidd o'r golwg. "0, Gwendolen an'Vt"yl ebai Price, "sut yr ydych heno?" "Ho-lo! chm svdd yna. ?" ebai'r fercb hono, gan chwertbin. "Buasai yn well i chwi fod gartref yn each gwely ar ncson mor oer. na dvfod i aflonydidu arnoirrk Ond sut yr ydych. yn teimilo heno ?" "Yr wyf yn teimJo YIlJ flonedhg iawn," ebaa Price, ar ed wen "bum .yn gweithao yn gaied iarai. Y mae V cwstivm v-n myi^ed. \-n hVV yn ein aop ni bob diydid, a cliawsom heddyv. wertb ugeirsiau o buamn o frethvmau, siwgr, sabon, a the gartref, a bum rnau yn eu 'examino' a'u rhoddi ar y sbeifs, a rnamau eresill, dfrwy'r dyddi. D\"wedAvch "nawr 'te, Gwen<k>l>en fach, a gaf fi ddyfod i i;iev.n, tie, ?" Gydai hyn, ^"mud'fxkti }"chy<lig yon nes i gyfeiriad' y ffenestr, er g^.vne\-d' i'r esgidiau wichian, a rboddodd un Ihw ym e.1 logell er g-A-neydj i'r pres oedd N'm) dincian, tra yr oedd y Haw arall yn crew gvvagle rbwng ei wasgoci a'r gad"w-yn aur c-ed:d ami, er gwrueyd vr olaf vn weledig j G^ndolen. '(Dim hello, Pricey' ebad Gwendolen, iiy mae yn rhy hwy-r. Gwell i chwi fyn'd, gar- tref." "0, peicHwcb bod yn gas," ebai Price eii- waitb, "yr un fach net. 0, Gwerriolen anwyl, gadieweb i fi cktod! i mewn," A chyda hH);, o darit effeithiati ei deirrdad- nt, gwenodd'. yn fwy bendigediig nag erioed, a rhoddodd lam ysccafn, nss cwympocki yi bet. Pain yn ymgrymui'w chyfodi, llithrodd eri dsroefl. ac. fel y bu mw}-uf yr amffawd, caf- odd ei bun yn fuant yn cusanu yr eira o'i gwmpas. Wedi i<k.k> fwyddo, <lrwy ymdrech mawr a thuchan. i gael ei ben yn ei het., a't holl gorff tywysogaiidd) yn yr un sefyll fa ddaearyddoi ag o'r blaen, yn ymsythu \TH ddendol rhwng ed bet a/i esgidiaiU, cyfeiriodd ei all tu<.rr ffenestr, ac wele Gwiendblen yn gofyn id<k>: I "y n, mha ie y buocb henio. Price? Yr ydych ym edrych fel pe buasech wedi yf-ed." "Wei. yr wy^f wedi yfed, hdvd. waeth noffi gefais i swper," ebai Price, gan werai vn hyfryd. 1 .I "Yr oedd rhyw beth vn y coffi. vr wyf yn ofnn," ebaa G\wndol-eni eilwaith. "I "IrJ..m, yn wir, Gwendolen, fach, ond siwgT a Ibry." ebai Price, a gwenodd yn fwy hyfryd! bvth. ""v d, Price, gwell i chwi fyned gartref. Yr vdwh bron a rb^wi; byddweh fel \)ib<xi- wy c\-n y boreu, os nad eweh ar unwaith," Ac ss 01 d'weyd hYTI, decrure:uoÔd Gwen- dolen gau y ffenestr. 1'0. Gwendolen fach," ebai Price eilwa :th, "g.adewch i fi ddud mesm. 0 'dear!' peid- I' iwch a bed yn gas. 'nawr, Gwendolen anr.vyl —'raawr. 'nawr." "Tewch a. san; mae yn rhy bvtyr, Price," ebai G-v eiidofen ei ■ waith. "Na, na. 0, Gwendolen fach, devvch lawr }"n wiT t" Ac wrtb dJd!weydi hyn, eduychodd Price yri byTiod erfyniol. a thynodd ei criawr o'i logell, ruidí yn holiol er cael gwybod yr amser, end. er, ei d:angps i Gwendolen. Cerddai befyd vn h.a.mddiemr o fiaen y ffent- e.5tr er's talm a amser, er tynu sylw Gwen-1 d'olen at 'extreme' isaf ei ddiaearoJ dy. Crooaii yn g>i iwybrxijl mewn esgidiau yn gwichian, fel moddicai effedtbiol i ddenu sench. ""Vel, Price," ebai Gwendolen, "ewch i'r drws. yntr; a bydd i fi dclbd i'w agor." Yna dtiaetb W-il yn mlaen, ac aeth i gnocio ar Mar i'r forvyn, ac i wneyd ilong story" yn 'short,' dig on yw hysbysu i Wil hefyd gaei derbyniad y IIOSCHJ hono. Teimlaa Price fel concwerwr wrtb fr-ned i mewn, a'r foment lx>no y cafocM ei bun ) ni eistedd oflaen y tan ac yn gweam ar Gw-t^mdioJieni. yr hon a ei&- teddbddi yni ei ymyl. Ond, ha.wyr! ydyw Gwnedolen yn mynedi i garu a Price ? Ca wn weled eto, (Tw Barhiau.) :o;

ABERPORTH A'R CYLCHOEDD. At Olygvdd y "Tarian." ..0- Sir.—Yn ol ein harfer ni i lawr yn y wlad yma, byddwn ya wastad ar ddechreu bhvydd- yn fel hYTIJ yndyrnuno bwlyddyn nr^ydd dda i bawb a gjiaxf j-ddwui. Felly yr wyf finau fel dyn can )11 dymuno o galon flwyddyn newvdd dda i'r "Tarian," a'r darlJenwyr llu- osos- Gobeithio eich bod chui oil tua'r Swyddfa yna, o'r Gol. i lawr hyd y gwas twt, pi iach bedair bagal, a chest, ac yn penderfynu y ml add dros y gvvdr trwy gydol y flwyd-dyn newydkl, ac y bvdd holl osgo y 'Tarian' at y pur, a'r dyrch.afedig, a'r dert)\niwyr a'r darllenwyr mcrwrv canlyniad yn lluosogi. Cyma.int a hynnma o ragymadrodd. Mae wedi bod1 yn fyd gwyn arnewn m, y Cardies, i lawr vma. yn amser y G^yH-au. Mora cyngerdda ua darlithiau yr ydym- Mied-i; anadlu yr wythmosau diwedcl'af. Tua cbanol Rhagfyr cawsom ein anrhegu a. darhtb odidog gan Dr. Maclwn Hughes, r, el Aberteib ar 'Islwvn.' Dyma, dkfarlith y dy- iasai Cymru benbaladr gael ei chlywed. Nid dariith, ddarlknydd, i dy .gadw (diwerthin fel vnf\ d, ond dtarliith a'i pbethau vn werth mymed! a hwy gartref efo thi, a, chnoi dy gil am yrut am ddyddiau: lawer. Dydd Nadolig, bu Cymanfa YsgcJioQ: yu; Bryn Seaon, Aberporth. sef Ysgol Hen Gapei Aberporth, Blaenanerch, T^nygxoes, I a Bryn Seion. Prinder holwYT oecki y peth ] amlycaf yn y Gymanfa bom Yn yr hwyr j yn yr un lie cafwyd' cyfarfod ad lorn, add (obiegkl fedJy y clywais ei gyhoeddi), pryd v oafwyd gyabanol au mewn areithiaii, can-oaion ,a da-diieuon lu, a cbafwyd cyfarfod j tra llwyxidianus i amcan ei osodiad. ,Y nios- j on ganly-noi yn Penmorfa, caf^yd. cyng-<3rdd ragcroL pryd. y cymen\yd rhan vnddi jgan y Parch. D. Teifi Davies a Miss Rachel Phillips, E:rdyn, ac ereiil. Gywais fbd'5>obl dd3.Prmmoria,. wedi cael c^Bgcrdkl Nos Fqixrth olaf o'r "Xh* T1 Gorner yr. txaldodi t* fjk.Jir "Ffair y By^i,'v"yn ngb-xpei Ffvv^'bed'i-, {l w\ i I net Dondi capel o bobl. Cymmwyd y gsSlair I gan y Parch. T. J. Moms, Aberteifi. Di.gv.n j I yw dweyd am y dariitb ben ei bcol yn bobl- j I crgakkl, oblegid dywediai y Dr. ei fad wedii I ei thrafkfod'i 406 o w^ithiau.; a cliamt^i ei bod mor boblogaidd y noson bon a'r noson g>-tanf. Rhoddai y darlithydd ddyrnodau tymion i Geisbwliaeth Eglwy^sig, a Philist- ia.eth EmvndoJ, ac ni ddiiangodd pydredd cymdeithas Y-Il gyffredinol yn groeriiach rtiag ei fflangeil yn ystod ei daitb i'r "Ffa-ir, ac yn ol o honi. Rhaid i ni ddw-tyd gair am y lluaw-s brod^ r a fu sir ymweliad a ni yn ystod y "Gwyliau." Yr oedd yn dda iawn genym eu gweled wedi dod i'n plith er am amser' byr. Yr oedd gran iechyd ar eu. cyrph, a'u hysbryd yn )"111- cklangos yn dirf ac yn i-raidd. Ganem fedd- NVIL wrth glywed rhai O hopynt yon siarad yn y gyfaillach grefyd'dol fod yr a"wyrglych gref- yddol fel yr avrgylch naturiol yn fwy tyner ac yn fwy i-raidd yn Morganvvg nag ydiyw i lawr yma. Fodd bynag ami byn-y, hyfrvd oedd genym eu gweled a'u clywed >n mynegu yr h\Tii a vinaeth yr Arglwydd ikv henaid. Ir-eiddier eto yn fwy eit hysbryd a'r gwlith yr h\Tii a vinaeth yr Arglwydd ikv henaid. Ir-eiddier eto yn fwy eit hysbryd a'r gwlith Nefol, a disgyned ckifnynau o hono ar ein hysbryd ninau, ac ar holl ddarllenwyr y "Tarian." Gomer. :(). —

MOUNTAIN ASH. Nos lau diweddaf, vmgasglocid- T Yswiriaeth perthynol i'r c\\ m hVln ag sydd dan nawdd y Ptia.rl Assurance, i fwvnhau swper o'r fath oreu vn Ab-erdere Coffee Tavern, Mountain Ash, vr bwn oeàT wedi ei ragbarotoi gan Mr Afills a da genym ddvveyd fod y cyfan: wedí, ei barotoi yn y modd goreu ac wedi ca-el gvvala a gweddiM i'r corph, awd yn mlaen yn myd y meddwl mewn canu. adrodd,a,c areitbio. Cvmer- vyd y gadair gan ein parch us General Supt. Mr Abel, ac hefvd anierchiad gwerth i'w go-Ho. Hcfyd, cafwyd can; gan Mri. D. Davies, John Da.vies, D. Davies. a J. Lewis; adroddiadau gan Mri. D. Davies, Supt. Aber- cynon; a Mr Williams. Pontyprifid, J. Pardoe, Thomas Davies. T. Wheeler, ac am ryw ereiJl. Terfynwyil y cyfarfod trwy ganu "Hen lVhd fy Nhadau." Moeis eto, yd'oedd teimlad paw:b' pan y-n gorfodi ymad- ael. "Mewn Undeb a Chvd'weithrediad mae "Mewn Unde b a Chvdweithrediadi mae Neith." o —■—-—

Yinddengys- fo? yna dsfaTn: ar gyfer naw ugain a chwechi o'r boblogaeth. yr hyn a. ys- tyriai y ddirprwyaeth vn llawer gormod. Dangaswyd iddyrut fod cynydd mieddu'dod o fewn y dref i'w briodolv i lluosogrwydd- ei thafaimdai-. Rhcxkhvvd derbymad' siriol i'r ddirprvwaeth, a disgwviir ffrwytb lawer ar • ei gwaith.

PARCH. DAFYDD WLLLJAM. U.ANDYFAEN. Mr (k^ygN'jl-.— Y mae yn anhawdd iawn gtènyfi ddweyd yr 'Amen!' wrtb diraethu am Dafydd; ond eto rhaid i mi dynu i ben gydajr llythyr bwni. Mae rhyw newyddion yn cael eu gyro yma a hyd, a rhai hen bob! yn dvveydi "Yr wvf yn coflo D-afydd William yn ei nerth, afi lais fd udgom arian," etc. Un arall a ddywed, "Yr oedd D. William; yn bregethwr galluog dros ben, etc." A claw un arall a s.tori fawr am dano a, fyrkl: wedi giywed gan, bwn a hwn, am rhyw gwTxki rhyfedid yn y man a'r man, feallai ryw dri ugain mlynedd- neu ragor yn ol. Y r wyf wedi nodi am Dafvdd yn pre> get.hu yn Llangyfelach, ac ardlal Clydach, lie yr oedd. ei diad wedi bod yn pregetbu llawer o'i flaen, ac yn bedytdjdao- liucedd. yn v cylch. Pa.-rcb. Moses William, tad Dafydd, feelydel- kxid Noah Hopkms, yr hwn oedd- gymeriad disg;la-f::r ynei didy-dd. Er mwyn i ni gad syniad a bairn y| bobl oedd yn gwrandaw L j Dalydd amilaf, ac yn ei adnabodi pan -yn j ieuanc, mi adrocidaf a ganlyn, er fod tri ¡ ugain mhneckl wedi myned beibio odddar hyny. Yr oeddl Noah Hopkins, a brawd arall, un ar fane Canal Cwmtawe, ac yn ol eu harfer yn siarad am grefydd a ph.r-egethw} r; ond wedi siaradi a, siarad am y pregethwr hwn, a'r pregethwr airall, a phob pregethwr yn dda' yn- roarn yr heru frodyr p irchuy—"Ond, gwyddot tibclh: ebe Koah, i ti bregethwr yw bacligan-' Uandiyfaen, mae e"' yn- ysgnyd y ty rfaoedd yn mhob m^in." "Dyna fachgan heb ei ail bron," ebe y brawd i< I e" ie," ebe Noah; "gelli fenitro mai un. o 'dortcbes mawr y Nefoedd yw y Gof o Lamliyfaen, -wedi ei oleuo gan 1 sbryd Dinv i. didangos y ffordd i'r bvvvydi" Dyna farn hen ffiodyr o ardial Clydach 8 Llangyfelach am Dafydd Moses William, Lhimdyfaen. yn henvydddyna oedd ei enw- yn iawn., sef D.M.W. Er iddo fod yn byw yn N broedfyrhiw a Rhynmi, a thr-eulio blynydd- au yn Ngbxjdpenmaen, Pontypridd, eto fel D. M. Williams, IJan-lyfaen, yr adnahydtdid ef hydci f-edci Pe liuasun yn. ysgrifenu am dano fel D. M. Williams, Riiondda, lie bu yn aelo-d fly-m-ddiau olaf ei fywyd, ni fuasai neb bron yn ei adsiabcxi; ond mae rhai o weinidbgion Eglwys Looegr wedi diolch arq yr ysgrifau ar yr hen Batriarch o I.aridyfa-en. Mr Gol., caniatewch i mi adrodd un stori a gefais gan ben weinidog perthynol i'r Beck yddwyr a godwydi yn LlandKfaen Cyfar- fvddais a'r hralwd yn Nghwrny-Rhondda, a darfu i ni yn mhlitb pdh2.,u ereill, i cMigwyfkll siarad am yr hen gawr bregeth^T. D. M.. Williams. Ebe y brawd): "Yr oedd Bafydd wedi dod amdro i LantrMaen, a gahnoddi ffarnwT yn yr ardhl a fuasai cystal a dod i ro-ddi pregeth fach, yn ei dy ryw brydnawn. Addawodd Dafydd wrvevd1, a nodwyd yr adeg, a: cbvhoedldwycJ y cwrdd yn v cyich. Pan ddaetb yr adeg, yr oedd yuo ganoerkl lawer, os nnd rhai mi-Io&kt, we-di casglu; a'r ffarm- W1' -n-edi trefrsu erbyn hyni fod Dafvdd i bre- gethu a,! Ian ar 'waggcun' oedd wedi ei gosod wrth dalcen y ysgnbor. Yr oedd Dafydd a,r 101 amser, a)rbcilb] yTti aros a ain, v -pregeihwr;" a. phan'oeddi tua ugain munyd wed'i diau, wele Dafvdd' ya gy-ne>d; ei ym- d^langosml; a ph-in w^Jorid' y do-rf anfertb, I aeth i 'syndlodi, yn. herwydd wedi. dod yno i roddi: pregeth fach yri y ty oediri' ef," heb I fekhvl y buiasai- yno bi'akki neb ond tylwyth y ty andi yn lie hyny, gjorfui cael y gae o ftaent y ty yn-gapel, ayaggoxit yn bivfpud, yn gwrsuxkw'y gpi yn awchass. Pari' yn gwrsuxkw'y gpi yn awchass. Parr wek-dd Dafydd y dyrfa, tyncidd ei dddddbs- J ben (hat), a rhodefodd air i gant! I I "P^'badiur wvf. dJa gwvr fy N uv«. Y ru liawn archoilion o bob rhyw; Yn byw mewn eiKieu; g\va1e<f y.Groes, Bob munyd awr o'r dydd a'r nos." Cyn ei fod wedi gprphen y penill, yr oedd v dorf yn canni; ac yr oedd y fath hwyl yno wrth ganu, TIles oeckf rhai yn wylo, ereill 3m gwaeddi, "Diolch Idûü," ac'yn bloeddio 'Amen,' etc. Wedi caiel dfistawrwv-dd, wele Dalyc'• ar y platform-, yn codi testyn, ac ,yn dechreu traethu yr Hen Cienadwri yn ei. ddull nertbol a doniol nes yr oeddl y dbrf anferth wedi Ilvyr annghüfio pobpeth, ond moli. Nid w)4 yn clywed a.m lawer o ganninwl a gwaeddi 'Diolch Iddo,' etc. Mae Ite i, ofni ein b>i yn colli yr ben dadau, a'r hen famau cynb-as a gwresag, yn ogystal a chculli yr ben bregetb>\yr doniol a gwlithog. Yr oadd yn adeg ddedwydd ar grefyddl paD oedid) pobl Y'J1¡ gaJlu gadael eu galwiedigaeftlvau air ganol dydd gTwaiith. a thvru i w'randav.1 ar weision hedd yn trethu yr Hen, Hen Hanes, a th-eith- io milid'iroedVJ tua'u cartren, ar ol yr oedlV *>rB j a mwynhau v teitluau trwy siarad ar bwne v bregeth, a deniau a gallu y pregeth- wtr. Wei, cyfarfod rhyfedd, maeni debyg, oedd y cyfarfod uchcKI) Ia, gawd ar Gaer "I Ysgubor, yn ardal Idanflyfaen. Nid oedd y brawd yn cofio y testyn. yn henvydd fodl'cymaiiKt o amser oddiar hrny, ac yritau n ?euane iawn y prydl hwnw. Wel, r. y mae ya rhaid i mi dynu yn mlaen at yr Amen. Yr oeddi Dafydd yn pregetbu ac nid darllen pregethau. Hen ff asiwn cfnadwy yw y dad-hen yna sydd gan bregethwyr • ond un o'r hen stamp üerld ef. sef yn airllwys y gwir- ionsdclau allan yn ddiidbr, ac nid cymeryd d wy neu dair munydichwl]io rhyw grug- Iwyth. o bapy-rau, er ffeinddo y penau, a fel pe ar fethu yn y bregeth o eisieu ca-el gafael ar frawddegau. Na, yr oedd Dafvdld yn trwytho y cof yn ogystal a pooh cyneddf ara-n. Yn 1878, mewn cwrdd chwarfcer a gyTmhwyd yn RhydS felen, pasiwy-d pender- fyniad ei fod i dalu ymwejiad ag eglwysi y G} m.<nifa, fel math o barchra chyxina-b}-dtk iaeth iddo yn ei ben ddyddiau. Yr oedidJ wedfi be*], ar ymweliad a rhai o honynt, ac wedi gwneyd trefniadau i ymweled) a'r d Ivw eghvys yn YstaJyfera. Cwmtwrch, a Ystrad- gynlais, a Llandyfaen, a llawer ereill; ondi lludáiwyd ef gan afiechyd; a chJledwn mai dvma r flwyddyn y gadawodd y drfaear am y Nefoecd, y cle<ldyf am y deyrnwialeni. a gwdad' ^y gofid am y Gwynfyd Tragwyddol. Gweithiodd yn galed trwy ei fywvct, a theg iddo gael gmpwY5hf.a pan yn ymyht: ar ei dri Kgain ag un-ar-bymtheg milwydd oed. Yr o-yM. Dafytkl wedi bod vn ffodus mewn yrngfckxkl gymbwys. Yr oedJd yn feddiianol ar dooethineb mawr, pwyll diail; ac yn byw crefy^kl o dan bob amgylchiad. Yr oedd yn un 0'1 hen; stamp, yn 11 awn o ofal a threfnus- rwyckl. Bu fyw fivnyddlau lawer ar ol Daf- ycHdi. ii pban.yn 96 mlwysdld! oed, medrai wau '•«uaa, darjlen, a gwnio, heb wwdrau; oDd daethy diwedd i MrsWilkams, ac mae y dclau yn gorvvedidi yn myn,went Ca,pel Rhon- ckla, yn aros yr alwadl Bu iddvnt saith o blant, sef 5 mab, a, dwy ferch. Enwau y rnai-bion oedidynt: Moses, Tomos, Dafydd, William, ru Hopkin; y merched: Mari a Lucyt Mn.e gweddw Dafydid tua Chastell- nedd, rntewn gwth o oedrans. Mae merch i Moses- yn Nhreffoxest, sef gwraig Wm. Dafvdid. un o ddiaconiai-d Libanus. Mate rhai o feibion Dafydd yn Ngvvaith Chains Pontypridd^ a. Dafydd yn Hirwaun. a Tomos YU Barri. Dymiuiwn bob llwyckliant i'r wyrion ac orwyiion Dafydd Williams, 1 refforest. T. Davies.

LLANEllLI. Y iirt7Sg Leol a'r Cyngor Trefol, Swm a sylwedd y tri papyr Ileol am yr wythnos ddiweddaf ydoedd adroddiad y cvfreithiwr, Mr David Randell; a Mr Spowart. y clerc, mewn perthynas a 'No- tice to Treat,' a esgeuluswyd gan rywun neu rywrai ar ran y Cyngor yn eu cysylltiad a chwmni y Mynydd Mawr. Tebyg fod canolbwynt yr holl ofid a'r traffeith o barthed i'r porthladd newydd yn cael ei briodoli i'r esgeulusdod hwn, sef beiddgar- wch yr awdurdodau lleol, yn rhinwedd eu swydd fe4 Cynghorwyr IJeoi, i ymyraeth a'r tir oeddent hwy wedi drwyddedu i'r cwrnni, heb gais priodola swyddciogol oddi- wrth y cwmni hwn. Y mae cymaint a chwe' colofn wedi ei rhoddi i'r mater gan y papyrau lleol; ond nid oes un o'r golyg- yddion wedi ysgrifenu yr nn linell eto o feirniadaeth ar y cyfwng, y naill ffordd na'r llall yn y cyfwng hwn. Nid oes dim neill- duo yn synu neb ag sydd 1 ryw raddau yn gyfarwydd a'r pethau hyn. Coisia Mr Rahdell daflu y baich a'r cyfrifoldeb oddi- ardo ei bun, a gwna y clerc, sef Mr Spow- art, yr un peth. Dyma destyn siarad yr holl gylch, ond credwi- na fydd neb yn ddoethach, na'r dref yr un ddimai yn gyf oethocach ar ol yr holl ymdrafodaeth anny- munol hon. Yr ydym wedi egluro y sefyll fa yn y nodiadau gohebol yma o'r blaen, ac felly credwn ma: annoethineb fyddai i ni fanylu ar y pwnc yn bresenol. Y mae y clerc a Mr Randell, fel dau ddyn cyhoedd- us, yn Hawn mor gyfrifol y naill ag ydyw y llall er fod y cweryl wedi cy:ansoddi dwy f blaid frwdfrydig yn y dref. Pe b'ai y gwir yn c el ei ddatgan, mae yr holl gynghorwyr fel corff mor gyfrifol i'r trethdalwyr ag ydyw y ddau fwch diangol uchod, am na byddent yn yr amser cymeradwy, ac o dan yr am- gylchiadau priodol yn gwneyd gwaith y ddau yn anorfod, fel ag i arbed y treuliau annbeg sydd wtdi d'od i.aros am amser ar y dref. Gallwn weled gwendid mawr mewn rhai dynion cyhoeddus yn y dref sydd wedi bod mor syml ag i ymddiswyddo am esgus- oclion bach, tra y Jylasent fod yn fwy an. rhydeddus i'w cysylltiadau cyfrifol fel Cyngorwyr y bobl, a'u hetholasant, ac aros yn unol ar y maes, nes bod y rheol leol hon drosodd.

I 0 Eisteddfod Gemdlacthoi 1903. Anshydedd i Brophwyd yn ei Wiad ei I Hun.—Y mae y Cymry wedi bod am oes- oedd c dan lywodraeth ccnedl gym\dog-! aethol mewn mwy nag un ystyr. Dywcd rhai- ysgrifehwyr galluog mai hyn i radda-a, S yn nghyda5* anhawsder dWY-Jeitbog, sydd yn gyfrifol i raddau am yr ysbiyd gwasaidd I' sydd wedi bed yn rhy amlwg yn hanes ein cenedl yn y blynvddau a aethant beibio. Y t mae yn ffaith ar.wadadwy mai o herwydd diffyg parchu ein hunain a'n gilydd rodd- ¡ odd- gymatnt o fantais i'r Albaniaid arr I Saeson 1 sefydlu mor liwyddianus yn ein plith fel masr.achwyr a chyfalafwyr, tra y byddai ysbryd y Celt yn ei gario yn anrhyd- eddus o lwyddianus yn Llundain, a braidd lie yr elai iddo ym y Deyrnas Gyfunol, neu i wledydd tramor. Beth bynag, y mae yn ffaith gysurus iawn fod yr ysbryd cul a dig- ofus yn diflanu, a'r Hen WIad ) n cael ei chodi yn ei blaen, drwy fod ei meibion athrylithgar yn cael eu parchu a'u ,hed- mygu. Gwir yw fod digon o le eto i ni wella yn y cyfeiriad hwn, ond yn raddol y mae pob peth cenedlaethol i gymeryd lie. (Parhad ar tudaien 5).

Quinine Bitters "j" ,1. "J Gwilym M Evans. -:0:- Y Feddyginiaeth DEULUAIDD DDIGYFFfiLYB. Mae pawb yn ei cbamnol, Nid yw byth yn siomi., Rhvdid nerth i'r gwan, UINIME A mwynhad bywyd i bawb Meddyginsaeth Bur, Sicr, Dyogei, Lrwrddr ianus ac Effeithiol vdvw. BITTERS GWILYM EVANS NID YW BYTH YN SIOMI. Cymera^wyir gan FEDDYGON, DADANSODDWYR, A FFERYLLWYR. A chanmdlir gan bawb sydd wedi rhoddit prawf ami fel eddygl n iaet fa Oreu yr Des at DDIFFYG TREWLIAD, DOLimiAU YR AFU, GWENDID GTEUOL. A phob math o Weoclid. Y mae yn gweila Doluriau a CbJwyfau yn yr Ymys gar oedd, Arenau a'r Afu, ac yn feddyginfiaeth iddynt rriTt) LAETHAU. 14, Montague St., Edinburgh, Hhagfyr 11.f. Foneddigion, — Byddwch cystal ag i mi vn ddioed botelaid 4/6 <> BETTERS GWILYM EVANS. Cymerais bedair potelaid y gauaf diweddaf, a gwoaethant !cs mawr ni:. —Yr eiddoch, S. JAMES. 31 h»e rs Gwilym Evans O. 't.J L. "u. Bronant, Aberystwyth, 1 lonawr 27ain. Anwyl Syr,—Rwyf wedi gwerthti mwy QUfNTNE BITTERS GWILYM L v'ANS„ y flwyddyn ddiweddaf nag un flwyddyn o'r blaen. Mae fy nghwsmeriaid yn rhoidi canmoliaeth uchel iawn iddo. Dymunaf arnoch anfon i mi gyflenwad newydd. Yr eiddoch, JOHN WILLIAMS. Bitters Gwilym Evans Penuwch, Liange:thio, Hydref 23ain. Anwyl Syr,-Mae amryw aelodau o"tn teulu yn wanaidd eu hiechyd, yn enwedig, un o'm merched sydd wedi tyfu i fyny yn dal iawn. Mae yn dioddef yn awr oddi- wrth ddiffyg anadl ar ol yr ymdrech leiaf wrth ddilyn ei gorchwyiion. Byddaf yn cadw Quinine Bitters Gwilym Evans bob amser yn y ty, gan fy rtiod yn credu ei fod yn gwneyd mwy o les i'm plant na dim a gawsout erioed.-Yr eiddoch, (Parch.) D. W. JONES. Quinine. Bitters Gwilym Evans RHYBUDD. GOCHELWCH DWYLLWYR. Y mae poblogrwydd a Uwyddiant ei gyffelyb y me<Myglyn rhagorol hwn wedi temtio amryw i gynyg efeJychiadau diwextfe o hono i'r cyhoedd. GocheleT y cyfryw efeiychiadau. Edrychwch tod enw Gwihm Evans ar bQb Label, Stamp, a Photel Gwerthir ef mewn poteli, 2s 9C a 4s 6c y* un; blychau yn cjTiwys tair potel 4s 6c zm 12s 6c. I'w cael yn mhob man, neu ilandoo ir ef yn rhad amy prisiau ucti4cd drwy y post yn uniongyrchQl oddiwrth y perchecc^ ion:- 1 Quinine Bitters MANUFACTURING COMPANY. LIMITED, LLANELLY, SOUTH WALES. Prif OruchwvJiwr yn America :-Mr R. J: WILLIAMS. Plytftovith, Perm.