Tarian Y Gweithiwr

I —==- ii. "1 WI IHRPTIferkydd o 160 o EB\ i m&g&Qk YN RHAD. I 9 P1^ Win iach. Cr.ydati da. Ysgoiion rhad. Tret hi ysgafti. BieronedtJ o d dwfv. Trefedigaeth fwyaf cynyddol 1 X*a HwydtUamis. I Pamphledau a ptutb byspysrwydd i'w, eoel yo rhad. i ■■ ^WbBH—■) Am fan y lion yroofyner a Swyddfa Prif Ddlrprwywr Canada, n&u a Mr. W. T. R. PRESTON. Emigration Department, 17, Victoria j Street. London, S.W., neu a Mr. W. L. GRIFFITH, Western Mail Buildings, Cardiff. ,,„ Glendenning's! wr Beef and Malt Wine. Y mae Gwin Glen denning, Beef a Malt, yn setyil fel y goreu, a chynwysa Doury Port, Mosquora Beef Jelly, a Sudd o'r Brag, ac y mae yn faethlon a llesiol. Ysgrifena meddyg enwog:—Yr wyf wedi rhoddi ,archebion yn ddiweddar, ac yr wyf yn cael fod Beet & Malt Glendenning yn profi yn effeithiol amser afiechyd maith, fel haint a Typhoid. Cymerir ef yn rhwydd gan ddyoddefwyr, gyda nerth parhaol. ac o fudd neillduol dros yr atns2r hwnw, pan na all y dyoddefydd gymeryd bwyd arall OY Gellir ei gael oddiwrtb chweg-nwyddwyr trwyddedig, fferyllwyr, mewn poteli, am 3/9 a 2/ neu gellir cael sarapl drwy y llythyrdy am 2/ ond anfon at- -1 on W. Glendenning a' Feibion, (Cyfyngedig), 67, Shaftesbury Avenue, Llundain. 33, St. Mary's Place, NewcasHe-on-Tyne. 81, Commercial Street, Dundee. Dywed y Lan cet :)jJ-Y mae Beef a Malt Glendenning yn adgyfnert tol ac adfvwio! ,,y W. f T)f- GLE N DENNI NG'S Beef and Malt Wine. If The Handiest Thing in the House n m at* this time of the year is lit I Homocea. 1 If; w Touches s .+ot:. y || nue IT IN l| Mar alike la the Bleak Cold frosts, and in the Snowy, fig |i Rainy, of Damp Foggy weather. lit Sm It prevents" relieves,' and cures Bronchitis, Mr mf Cddc, Cr&ck&4 Lips, S^re Tfefoats, Chapped f|i Hsn&i and Rough Skin, CfeiMgrts, Earache, i|| JB Facc-id* Bums, Blisters, and Pies. 3%. dfiy Prims Ifl-i and 2/9 par Tie of a;, clomkis. J|P 11 a* f% ft ^HE remedy for Jf (M tit a RJkeumaiisisi, w H Lumbago, B M Spraias, Strains, II jlm and all other deep-seated pains, 111 j9Br Use It only where the skin is unbroken. Jjg Spg Plica 1,1^ par T fe?. of Chemists sad Pat ant M&tficine Vaadnrs everywhere. L*d.t S3, Xin»? WIH:am StMtof, London, E.G. WBg*a £ FW*-Lu :r L R Degfed EISTEDDFOD 's- *<&MJ <fS'<OHa cSm DOWLAIS 0 TV DYDJ LLUN, IONAWR 26, 1. 03. Beimiad;===DAVID EVANS, Ysw., Mus. Bac. D J. DAVTRS, Ys«;-ii'e yd i Myne^o-l. Horeb, Treher hvrt. -:0' CYN3LIR EISTED DFOD GADEIRIOL Oydd Gwyt Dewi, Mawrth a, I902. Reirniaid — Can 1.1, Yv. i ov, e • 1, s,, "T.S.C., Porth. ¡\11rywi;etb, Parch Harries (A fhf¡\\Y) LJ:' nus. Treherhert Edwards (Cyrrcisiah), Treht-rbeit. •n ora", Buddu^oliaeth 'rs Mus. B ic ). Gwor-r "'d Baton i Arweinydd r .!<;hn John. nchod d. n T>om;:s, «• £ 1 10s hn 1q),

Cyrmliwy-d gw1.edd fec^dyliol a churphcmJ j no-s. lau fHwed«la:f, y-t-L James' HaJl, Ystrad. gan aeiodau Cym4eithas Naturia-ethwyr y | Rh-onflda, a ch\feiitio-o creill. l3 :-rdenwyd papyr ar waith gorphenoJ y gymdieithas, ei rh?go<lygfvn, ac awgrvnv.adiau ar ei hamrarj. j gan Mr LJpveiyn Joaies, Prifathraw YsgoJ Uwchra-dciol Ystrad. Yn ych.waiveg.ol at bvn { mwyn-hawyd prvn-graipht cerddcrol, a chy- -A(fr Tc,-ie,, v mero-'ki' amryw rau yndda.. Mr .Tones y\\ I iiywydd y nxceithas y flwyddvn hon. Brodur ydyw o Aberdar. a derbymccH ei adaysg foreuol yn Ysgol Ddyddiol y 'Comin.' Bycid yn <Ma gsn, ei gyfot"rhon a.c etreill ei icxl yrt iianvs ij mo-r anrbATleddtJS vn y "R hondda. a rnajiau ere; 1 L T leihau gv-alth y Gvmanfa. mae B-edvdd- wyr D «'vTain Morgarawg wedi dit-chreu ar gvnllua -newvddl Cwn/if o-sod y manvlion yma, ac mor gywir ag svd-1 bosibl. Mae v Sir wedi ei rh-anrj i chwech o adranati. a'u gwakh fydd ri materioni pwvsig ddaw a flaen. y Gym.lr{a" ac ereill perthynol iddvnt eu hiirjaar>, Gwelir fod hyn yn briüdol iawn. j Dyd-d I red. crch.wvno-d.fi adTan v c v.n. hwn. yr hon. WTW. gyrMys y dthw Rhondda. Tonvr- v'faii, a rhatr. o'r Gilfach Goch. s-ef erlwys Vc,<T',Ifa Cymer y cvlch hwn i fewn dcir ar j 1 ar h-ugain o eglwysi, a pbenderfynviyd u. L •••a! v cvfarfod c-mtaf yn. yt eglwrs brmf. •-Ho, Ystrad-, R horned a. vr Hon. sydd v Porch. Antthony Williams.

CLEIFION -J Cymerwch sylw I ■yn awr'ItFarwyddair Y DOETH. Y synaad cyffr-edin pan na..delm!ir yn iach -v-w. "Mi axosaf i weled-efalla:i y byddaf yn well vfory, TRA PE YR 'ELECH AR UNWAITH I WELED AC YMGYNGHORI A'R FFERYLLYDD CYMREIG ENWOG MR. HENRY rv1. LLUYD F.R.M.S, M.R.P.S., Fferyilydd Dosbaxthol ac Y mgynghorol (dnvy arholiad gydag aiirhyd-edd), Dispens- ing & Consulting Chemist (by exam. with honours), Member of the British Optical Association, Medaliist: & Prizeman of West- minster College of Chemistry, 28, Victoria street (Opposite the Market doors), Merthyr. Buasech yn Sicrhau y Modciion Goreu i ateb eich dolur, ac o ganlyniad dderbyii v í gwellhad a'r adferiad y dymunwch ei gael I yn yr araser byraf. I PEIDIWCH GWASTRAFFU ARIAN ac AMSER drwy geisio mc-ddion a gvhoeddir i wella pob dolur dan haul. Y MAE HYN YN ANMHOSIBL. UN MODDION YN UNIG ALL WELLA UN DOLUR. I Ond galwch ar Mr. Lloyd i gael y moddion I priodú] iVh dolur penodol. Darlleniad Dwfr drwy y cynllun g^vyddon- d mvvyaf cymeradwy. -:0:- Gan fod Mr Lloyd yn Feddyg Llygaid cymhwys (drwy arholiad) am lawer blvvydd- \n. y mae yn aJluog i wella pob diffyg yn y llygaid drwy archwil'nd gwyddonol. Y mae Dosbarth Offerynau Meddygo] Mr Uovd v goreu tuallan i Lundain. ] Dvlai pawb sydd yn dyoddef oddiwrth ddolur yn y coluddion (rupture) alw gyda Mr Lloyd, er cael ei "trusses" neillduol. Y mae ganddo lygaid celfvdd,- breichiau cywrain. coei»au. etc.. a phob math o offeryn- au meddvgol a wvbyddir am danynt mewn stoc. neu gwneir hwvnt i ateb yr achos neill- duol He y by d-d. angen. Gellir gweled Mr. Lloyd yn Merthyr yn ddwkli01. Oriau busne-s :-10 y boreu i 8.30 yT hwyr. Dydd lau. 911 o'r gfech; Sadvrnau. 10 y boreu i 10.30 yr hwyr. i SvJweh at unig- gyteiriad y Fferyllvdd ) (' nreig Emvog: | ItA )". HENRY M. LLOYB, i "fI", R. MS" M, R,?h.S..Rcf.Dc.c:L.È:}.A London. Dispensing Si Consulting Chensist (by ox am. w?th h< n uirs). Member of the British Optical Association. Medallist & Pr17:P:llall | or Westmimrter Col'ege of Cheanstry; 2ft Victoria Street, MERTHYR, I (Opposiie the Market Doors). ."r'. "">

SYLWAVAU. Mae Marconi, e-yda ei ddyfais newy.id i ddanfon brysebau di^'efr o'r naiil ben i'r lla'd o'r dd je':r, yn creu dyddordeb. Mae y gwyddonwyr am ddinystrio cymaint o farddoniaeth ag sydd yn y telpyn pridd yr ydym yn sangu, oddigerth i'r bardd estyn cortynau ei breswylfeydd.' Un waith y ceiryraHwedi i dnnfgioi celloedd trydan y hyd, fe wneir y dd ear i daro cywair miw. sig yr wyhreni. By id clogwyni y De yn sib. rwd eu cyfenach v-rth fynyddoedd y Gog- feud. Son am gariu ff ymru ne^ian eich- pardwn, g nu Lloegr Fe fydd teyrnns. ed y ddaear yn clustfeinio fel wrth gramophone enfawr, a Marconi yr nmseroedd yn troi yr aUwedd, ac v^e'e! » Yr Haf,' gyfansodd- odd Gwilym Gwent yn Cwmbach, ryw ddwy fly> edd wedi iddo adae! Rhymni, i'w chiywed dro« bedwar bar, y byd. I —o e, Mae digon wedi ei daweyd -,m I Yr Baf,' rnedd d rhai ond fuasech chwi ddim ond gwel'd y rh,u hynT y dyddiau diwedd af hyn wedi eu lapio mewn cotiau mawr ,;1'08 eu penau a'u ctustiau, ac yn fwy paro l t d, ro 4 O, na fyddai'n Haf o hyd I' nag yst'wyi Uaw a'r dyn drws nesaf. Hen fyd nnghyson yw hwn neu gofynwch chi i — O d gadewch i ni ymlawen h u yn herwvdd llua", s o bet-hau. Y m; e C mru—ie Cymru, cofiwch wedi bud i- ugoliaethu ar v Loegr i gicio'r bel droed 'dwy (1dtm yn gwyhod yn mb'le, ond y mae yn sicr o fod yn ffaith. Pwy dd'wed fod Cymru ar i w iered, serch fod ei doniau yn modiau ei thraed! buddugoliaeth yw budd's-oii-ieth, yn mha le bynag y bo hi. -(I Y peth nesaf ar y rhag-ien yw y ddeddf drwyddedol newydd, a'r peth nesaf am y ddeddf drwyddedol ydyw v gwr sydd wedi yfed ac yn analluog. 'Nawr, ni wyddom mai gwr to graffus yw Robert, os bydd yn edrych i'r ffordd iawn. Ond wrth gwrs, dyna ei bechod parod, a chofiwch fod gan y • bobby ei limitations—O ocs dyna p'am oedd mor lieied yn dod o fewn y gyfraith y nos Sadwrn gyntaf a'r flwyddyn newydd. Ond yr heddgeidwad mwyaf cydwybodol, os nad athronyddol, oedd hwnw a welodd wr yn bur sigledig yn dytodi'r cyfeiriad yroedd ef yn cymeryd spel, ac wedi iddo gyrhaedd i'r agosrwydd angenrheidiol, gafaelodd ynddo, a gosododd y cvhuddcdig a'i gefn yn erbyn y wal, a thynodd yr Act newydd allan weied, wrth g. rs. dan bwyadran o honi yr oedd y cyhuddedig yn sefyll Nid yw pethau yn edrych mor galonog gyda y gyfraith newydd y mae senedd y cynrychiolwyr glofaol yn Nghaerdydd yn geisio lunio i reoleiddio masnach y j;lo. Un ftaith rhaid i ni addef sydd yn gwneyd cytundeb yn bresenol yn an- hawdd yw fod masnach y deyrnas yn claf- ychu. Parha dirwa*<giad masnach yn yr Almaeu, ac eithaf cythryblus ydyw yn America. Ond y mae streic glowyr y Talaethau Unol wedi dyfod a phwnc cyflaf- areddiad yn fwy ymarferol. Y gwir yw, mae cyflafareddiad yn yr awyr beddyw, ac hyder- wn y gwel y cynrychiolwyr lwybr cymodlawn yn fuan i ddyfod allan o'r helynt hwn. Un peth sydd yn sicr, y bydd yn rhaid i gyfan- gorff glowyr Deheudir Cymru dalu mwy o n eylw i'w clyi chafiad cymdezthasol. oherwydd y mae yn anmhosibl i oruchadeiiadu ar sjlfaen a ilifeinant o feddwdod ac afrad yn golchi dano. Dyna yr anhawsdier maw; syxkl yn nglyn a; phendtsrfynu y pwnc yn bresenoJ. Bu y mjeistri yn cynhaubafu yn mlvnyddau llwydid, a mwyalrif y gweithiwyr yn .rJ;2.,U eu cyfiogau gda'r coiwynt. Mae hyny beddyw yn an- I fantais i siarad mor groyw a.g y dylld. Mae rnfer o. angenioo cyrodaithasoli y dylai gweith- wyr glcf aol dalu sylw iddynt, a gieHidJ eu' perv derfy nu gyda rhwyddineb—heb aberthiU1 neb ■—dim* end ycbydig o fcidwl goleuetlig am bum. munyd i dzlwyn argyho-eddiad i fuddug- oliaeth. < Beth pc ednychid o gwmrpas yn hamddfenol ar drefni'ad'au—hern àretniadau sydd' yn galw yn ucbeJ amen sym:ud,tTefn- ia-.lau sydJ, yn ych-vvanegu at gaethiAvecl gweithfaol v glowy r, Mae rhai o'r glüfeydid pwysicaf wedi ymysgwyd1—ond' pa le mae y gwien.idill mawr? Y mae ymdrechjon rhai meistri fel Lever Bros, a Cadibury*, i weila. cyflwr eu gweithwyr, yn en.ilI' edm:geid(l nob dyn gar les ei gyd-cklyn. Ceir Cadburv wedii adeiJadu cartref.'hardd i\ ^eith-wyT, a genldi eang yn gysy.i!tie-dig a pho-b ty. Saif ryw ychydig filldiroed'd allan o Birmingham. Mae iechyd a m<x^soldeb- y gweithwyr wedi gwella yn fawr. Mae gan; y Brodyn Len-'er—. gwiieutbuTwyr v "Sunilight Soap"—bentref wedi ei adei-ladu i'w gweithwvr. Nidi oedd yr un tafarn yn Pert Sunlight—fel Bcatme- ville Cadhury-cmd y mae rhywl h;i 1 lygr- edig yn dyhen am. ddio<i! f i ddifwyno y pentref prydferth, ac am gael trwydded tafarn. Chwi wehveh nad' yw sebon SUTh- light yn gwynu dnnu v croen-: Mewn eisteddfod, yn Lerpwd yn^kliiwedflar, yr oedd) englyn i'r "Gwydlraid Cyntaf' yni destyn, a phwy feddydiech oedd; y budidiugoJ ? Wei, bardd o diafamwr, neu dafamwr o fardd, o. berwyd'd' yr oedd; frwydd>ed! gan' y cidau. A-phwy allasai d'dwcyd. yn well?— wyddai fwy am gyfrinach y gwydraid cyntaf ? Onibai u un ontaf ni fuasai angen am rhai ereill; onibai r:m y cyntaf ni fuasai aniens am-dafamwr! Pa rvf-ed'd i'r cvfaill ILn^ar syrthio niavra cariad; a'i dJes-tyiK— j gw^i'd bachg-en g-^Tidgcfdi, o Sir Fon. fei ildichon^ yn troi. i fewn i'r -tafarn, ac a baicb gfref, heb ddafn o dáim m-evk.l-'v\i wtyli ei ilychwino, ac wedi ei magu ar uwd a lla^th— j y fraich hono yn estyn am y "gvvydraid cynt- I af." Y niae bardd'oniacth mewn peth fel 11\"001 P'ea.llai ei wd'd yn galw1 a in yr un I ü12f, ond yn Ill) f«kb.-v IV. godi i'w enaui Na. I does'"<?inji barflt3k.-mi?jcd; 6 elite*- m\v> o dirueni ü

j DYFODIA.D GAFFER. | Cydrraby^Jir nad yw pob dadbl.ygiat'i; yn < gynydd, ac yn y tirelm bdriarioi bresenoi yr* j y, gymd-elthas vveathfaol, nid yw yn syndod foci sefyllfa pethau yr hyn ydynt. Mae yr a-deg pan oedd meistr a'r gwas, raeoi- weith- iwr, yn fynegianfc cyvyir o'r berthynas weith- faol lW go-fio yn hytrach h-eddyw. Mae seil- iau gweithfaol y wlad wedi eangin yn ddir- fawr, a'r cyfrifoldeb a'r awdurdoo yn nglyn a, ir, .n' yn ca-el ei ddosbarthu pll a,draniau i i ofal cv.jrychicilwyr y meistri—y tyfalafwyr erbyn byn. Mae y gwr c;edd yn gyfrifol aro effei-thioirwydd y gwaith, erbyn hyn vn ymi- neill .uo, ac yn ymfcdidlona ar ddi&rparo y cyfalaf a'r meistri yn cael ei gynirychioLi gan y "Boss"—y gaffer—yn ei amrywioi gymer- iadau. Dyna ddyfodiad y g,afr eT a,c fel y cyfryw, mae ganddo e.i ofal a'i neges, ei ddyla.n'wad a'i deifynau. Nid; yw ond cym- rychiolyd-d i ofalu am eiddo nid! yw wedi ei aJwi yn rtgoleuni dynoJiaeth. jnd; yn vvvlied- ydd: ar hawliiau cyfaJaf. Ni o herwytid ei fod yn dcall dynoliaeith, end o herwydd 'ei fo li yn deaJi gwaith. Dyna: gwe'sti.wn cyntaf y cyfalafvvr, a diyina ei gvviestiwni olaf. Dichon nad; yw y fath delerau \"n ddyrchafol i'r naill r 1] all. Mas < rhyavbetii yni yr awyrg\dch. hwn! ag sydd yn. difwyno;- dynoJr iaeth y meistr a'r gaffer. Byw er mwyn aw- durdod. a,'r aiwdurdfc'di hwnw yn seiiiedig" ar eirl¡dc--n!'x}¡ ar allu meddylicl, nac ax gvme-r- iadi moesQiJ. Gall y naill a'r Ik-dl faddu dy- lanwadi meddiwl a moes fe ddchor^, ond ar waethaf eu cylchfvd' yn ami. 1,fae yr ysbryd swyddogol yn dirahaus. ac yn h,una,nol, a rhai fel rheol yn seiliedig a,r .safie yn bytrach rUlg ar deily ngdk>d!. .> Mae llavver o a.vvy rg-ydch yn cael ei greu gan swyddegae'th. M ae. y synvad noeth fod-1 ei gyd-ddyn yn ddarostyngedi g iddb yru peru i'r gaffer; ledu ei esgyll. a hy^ny heb y mymryn lleia.f o d'eilyngdod yraddoi ei hunt Yn nglo- feydd! Morgamwig h-eddyw. nid y dyn. med'd- vl'gar ag a,wyd'ifryd1 calon ddyrchafediig sydd yn diyfod. Oi fewn cylch etholedigiteth y cyfa.l- aflYYL m-ewn mwvafrif o enghreifftiau, eithr chwiliant ara y dy n c.rvf. iach, egniol. fei type 0 s.wyddbg b ac y mae yn; wahr,.n!ia'eth, dirfa.wr vn v nd! a'r Hall—vn yr o'wg; gy merant ar y byd; yn: y cydVnwfeimlad maent yn alluog i arriygu at eu cyd'-ddK-raoni; ac yn y meddwl y maent yn, all-u lewyrchu ar lwybr eu gofal. Cymaiinit mae y gaffer yn orrfotdl abertbu er muynt ychydig awdfurd'«:xi wedi y cyfanr-eiddo ara11 ydyw. Mae anna- byni'aeth barn yn beth prin- iawn yn mhhh swyddogioni Nkl YW gwleidyx^diaeth yn UT). o'u j>s\yntiau crydaf, fel y prawf yr etholiad- an amrywioi—cynrychiolant eiddo ar v Cyncrhorau yn ogystal a thuallan. Fel dos- baith. sydd yn med-dtii diylanwad )"111 eu cylch, nVI Vir hwnw vn cael ei dl1:efm-r1;(fÎo er dych- I afiad. y gweitbwyjr, ond i'r gwrthwyne-b yni | fynveh. Mate d'yfodiad y gaffer fel gaJht pveitbfaol wedi gwedd'newid llawer ar wyneb cvmdfe'thas. Mae ei drem. a.wdurdcxlol yn ganfvddadwy yn mhob cylch o fywyxi yn y trefi gweithfaol, ac yni arbenig yn y pentrefi glc/faK.)! y ac nid Iia v dd yw i ganc o w^^ilthwy^r fod yn ddigpn uniol i wxthwynebu un gaffer. Dyma lie y mae ciyfodiad v gaffer heddvw yn creu annlirefn1 yn mywyd cymdeithas. Ma.e y gaffer yn y pwli, He y mae yn dd'efn- yxkiiol fe ddichon1—yn. mynd- yn gaffer yn mibob cylch, lie y mce yn anngi yniwys o rarf 0 j ei allu yn d<. bygc!, ac yn niweiidiol ei ddylane wad felly. Er rnor uchel y>v" swn undeb yn mlilith- gwejthwyr, mae swm diyfodiiad. y gaffer yn: terfysgu yn fynych eu cyTii'duniaiu. [Viae y gaffer yn an-genrh-e'diioJ yn nadlYlrgiad trefnidedd; we;thfaol, on 1 nid- yw ef fel y cyfryw' yn eisieu yn nhrefnidedd gymdeithas- ol y byd. Y meistr a'i pia, ef, ond nid yw cymdeithas yn' eido yr un. Mae yn rhaiid cadi canoifur y gwahaniaeth yn uwch lawer naig ydy w' beddyw, os yxiym am gad tref n a dos-barth, a chael gwerin gjwlad. yn rymus. Mae ymyraeth gafferyddol yn ddlinysstriol i ryddid, ac nis gall yr un dyn f-eddiu hunan- barch heb ryddid. Braint fawr cymydog- aethau yw cael swyddogion yn caru moeisoF deb. Y mae cymydogat-thau wedi eu rhid- yllu yn erchyUdod truenus, trwy ddylan-wad'an svvi\ddo'gio-n- gweithfaol, a bvd! ac eglwvs o dan greiitbiau difrifoL iMae llawer o afieeh- yd' crefyddol a chymdfithasol Cymru yn garwedd yn y fan hona. Mae bywydi llen- yddol a' phob Ilafur meddwl yn cael ei fygu allan o fodolaeth yn yr aiwyrgydch angeuol sydd mewn cvmydogaethau o'r nodwedd hyn. Y gwr hyf. arwynebol—y gWT tawedog, cyfrwvs, anianol—pan y bydd ef Y-n: rhodio ar frig cymdeithas—ac y mae yn ami y dy dd- iau hyn, mae hon alhioedd dyrachafol dan gwinwd. Mae holl wersi y bywyd cudd yn wybyddus i'r gwr hwn, a goreu pa gvntaf y bydd ei h>y"brr,u tanrldaearol yn agored i oleyni dydel. Bydd gweinidogion yn gorfod cymei-yd sedd, ol yn. ami pan y bydd gweith- wvT cynffongar yn gwthio dynion annheilwng i leoed^i; ainlwg. IJethir ysbrydf anturiaethus pot) dos-bart-h meekly Igar gan y safon uchel roddir i SY Illüli ()In diddawn o sa fie wej tiif an 1. Bydd' dynion arwynebol, hyf, yn, tra-ar- glwydld.-iaethu byd ac eghvys. a dyna paham mae y tn mder meddwl yn gordoii cym- dieithas. Materiolaeth weithfacd sydd yn oruchaf heeMyn-, ac ysbrydolrwydd meddwl 0 dan gwmwl. ;o:

LLANELLI A'R CYLCH. Yr E i s teddf 0 1 Gened 1 aethoi. Tebyg y bydd yn eistecMlfod fawr ynT,hI}. pi ■ i vr h.i.f P!sa,f, lawn mor llwyddianus ag ydoedd yn 1895, pan gyrudiwyd yr wyL gen edlaethod yn y dref alcanakldi o'r blaen. Mae ysgrif eoydkion y gwahan-jd. bwyllgorau y.n teimilo yni ffyvMiog jawn, gan, fod addbw-flion cystadleuol y.m d:yf0lc1 o amrywioi teo-edd yn y dywysogaeth', ac ymafyniiofn air,. hysbys- i.adau yn. dyfott o bob cwr o'r byd. Tebyg y b\dd. rh; o Gymry enwocaf a galluocaf yr Unol Dalaetliau yn ar« einydxlion ar ra.i o'r dyxkiiau., Mae cyffro marwr yn y hvd cerddcrol ar gyfeir y gy>ta.d;le:u.a(th yn; y ganghen bwysig bono. Mae vr ysgrifenyxki, -Mr Protheroe;, wrtln ^n. didyfall v. J Cyflogiad Crmro leuanc Galluog o'r Lie. Nidi ym ami Lawn; y dadwrFeddir yr hen ddyweiiiaidi Yf^rytb'-Trd nad) o:es anrhytledd t i broffwvd' ym-ei r% hun. Er hyny, y mae pwybgcur •cex-cldbr-')-l Eisteddfod' Llanelli wedi codd i'r saifle bo-n yn an- rhyidedKius, gan. adad ysbryd' cud arferol i fyned; i'r an!ad, a mabwysiadwyd ysbryd uwchriidslcl o gydtiabod teily^ngdod pa le bynag y mae, <1(' o dan Ixa a-mgylchiadau bynr-y. v bvd<lo. Profwyxl' hyn ytn newislad R. C. Jenkins fei bdrniad) cerddbrol. Y mae y bass-\r ieuanc addavvod Mr D.. Brazil, w-e<li. eu gyflogi' i ganu yn y cyngherdd- au a gynelir mewm cysylitiadi a'r Eistaldfod. Mab alcanaiddi ieuanc wedi dfii\go< dros nsmu. enwogrwydd ar waethaf llawer o an.- fanteision ydyw Mr Brazil, ac wedii enidl iddo i'r bun safle ainrhyd-eddius eisoes yn y Royal Academy of Music. Dvsgyna o. deulu i cerdn;l-orol, er .ei fod wedi. rrdli tad; da a gallu-1 ag er pan. rn bl-entyn. Un o blant m\vyn- i andd y gene'dl ydyw, a dynumwn ictdo bob llwydd: yn ei ytndrecbion gonest ac egnioi.

Cyfa.nbic;n; Cvfreitbwyr. Ami iaiwtn y mae Idys Ynadon Llanelli yn cael ei droi yn liys chwerthingar a gwamal. gan gvmaint o eiddigedd sydd' rh^ng rhaji o'r cyfreithwyr yno at eu gilydd. Y mae vr amgvlchiaidau yn rhy ami- i'w henvv a;u, nodi, vn neidlduol rhvvng Mr Ludford a Mr Howell. Ond yr acbos diweddaf ydyw yr annealld'Wriaeth, rbwng Mr Randell, fe] cyfreithiwT yj Cvnghor, a Mr D. R. Edwards cyfreithiwr airall o'r dref, fel aelod o'r cyfryw. Amtlwg ydy w; fod yma deimladiau' aimymiu.nr>' ers blwyddi. a da.liod* M'r Edwardlsi a.r y fantan-s gynitaf gafodd i ymosod' ar yr hen: Aelo-dJ S-eneddo-1 duos Gower, Y mate Mt Ran-iell wedi bod' yn g-laf iawn am beth am- ser, a cheisia, rhai d(lweyd ei fed. wedi es geuluso' eii waitb, yn neillduo'l mewn perthyn as a'r British Incular Company, pa rai a wnaethant gvtujv.leb i osodi flfyrdid newydd tryxlano-l yn v diref a'r c^ lch. Mor belle 1 nid ydynt wedi cyflawni eu. cytunrlfeb. er fo,r1 hwnw wedi ei wTleyd er's diwy flynedld. Nir- gwy-d<Iam> pa le mae y bai yn gorphw\ s. ani" ainlwg yw fod esgeuJusd di mawr yn rhvwle ac fod: y dref vn ^orfod ;lioii;-def yni enbyd n henvydd h.ynv. Ymoso-d'odd Mr Edwards (11" Mr Raiidlell mewn geiriau cry fi C'n, gan; d >,t gan ei fam: nadi oedd y cvtuni'leb yn w, dn v papvr y. ysgrif-eniwyxl, ef amo. Mae vr achos hiwn wedi cyffroi y rJref. Cymer nr. p-ipyr lleod ffafr Mr Randell, tra mae'r Hall vn. pieidio Mir Edwards-

Y Fasnach Alcani Par bin. 1 i godi mewn pi ■ s Y mae y blwct. aican. a'r g.aJw yn cynvddu ac felly y ami rhagolygon) y diref aica.naidd yn mwy !lew yrchus. nag ydoadd: rhai. miisoe-ld vn ol. Y mae pob g wait hi vn v diref a'r cyJch 0 gan lynliadi yn mynerl \n lla.wm. ar nli f\xl;ds un hcnivnt i atal am wythno-s -eto hyd nies y cyf arfydda. y bwTddi cvdweddol etc.

Esgob Tyddew-i ar Ddirwest. Bu yr Arglwy id, Fsgd) Parch. J. f)-wen mab i dieulu Method'staidd:. yn areith.io ;m D'dirwest yw St. Peter's Hall. Llanelli, n. Fa.wrth dui weddaf. L1 on gyfarchai y gwei ni' 1 ogion>. Annghydffurfic.d ami eu daioni mav.r A". -i yrji^i w lau, a u&tgainai ei bleser o fod ar vr ua llwyfan a hwy dros achos mor dedwng a sobiwyxl:]. Dywedod;] bethau mawr a da, a dymiun'tui weied: pub man or i-vlaÜ yn codd. adeiladli er atdynu y III- ieuainc o'r diafam i rhyw gwrs dymunol moesol a dedwydd. Credai foeD llawer o gymeriadiau goreu ein gwlad wedi eu dirrystrio yn y diafam, am. nat] oedd: gailddlynt le airall i tyned 1 wrteith!o> en gogwyddiadau oymdeitbasol. < o:

PREGETHAU I'R WERIN. Dis-gynodd asbn pregethu arnaf QvdaŒ agoriad y flwydxiyn. Cnúfli n i ddnn- duey~d fel y dywed rhai, a gormod o ran. hyny, o bregethwyr ieuainc, wrth gael eu hordeinio: Angenrbaidi a osortdwyd' arnaf j gwae fi om phregetiiwyf yr Efengyd; Na, cant hwv gadw y ff-urf-ymadro,id y^trydebol yna an gyfer y diiwrnod pwysig pan donr y com o-lew ar' eu penau. Ar yr un j>ry i, nxae y n wyf awydd galw sylw fy nghyxlgenedl1—gvv\ r a gwragedd1, llanoiau a gwyryfon., bechgyn a genethodi—at rai pethau ydynt yn irvrhan a:mjwg yn mhreswylwyr "CymruWen." Os can! at a y COIl., defnïlhJÚaf y "Tarian" yn owlpuoi, a chaf y pleser Qi ddyx'hymygu fo<? ei filoedd. <larlleuwyr ym gynulleidfa astud. Addawaf y caiff y pregethau fod yn rha: byri-on—byddi hy-ny beth bynag yn gymer- z, adwyaetb Lddy-Tit, ac y gwnaf fy ngoreu i fod y n; blaen ac amserol. Vn 0 fryehau amiycaf y dycld yw yr aj- ferjolll ymyfawd sydd ar gynydd yn mhiith y merched- a'r gwragedd'. Y fa,th, yw/r difrot'l a wnai y didiod feddwol ar y rll)w cJJeg, fe mae hyd yn nod y Llywodraeth. bresenol wedi gosod1 cyfraithi newyddi ar Ddieddf- lyfrau ein gwlad sydd,' yni debyg o droj a!Ian yn fen\th anmhrisiad'wy i'n gwlad1, ac yn neidlduol i fywyd. teuluol 0 fewT1 ei therfvnaii- Ond, ag i nri gad dilyn arferiad y pregeth- wyr.v mater y troi hwn fveldl GWRAGEDD A SOBRWYDD. id; yw y testyn yn an.hebgorod, ontd pe byddai, mae un wrth law. Dyna. un addas ddigon, "Bod i'r hynaf wragedd fod yn sobr," Titus i., 2. Ymddemgys fod "ymroi i win ) a,Wi.r" Yn anurddo yr hynaf-wragedd yn Cr-cla gynt ac onid yw yr un pechod gwarth- us, yr un drwg andwyol. yn anurckfo miloedd o VTagedd: ein gwlad ni heady w ? Dylai y gw-raged bleidio sobrwyddi YTIc- i. Fi mwyn 'hunian-ddyogelwch.' Gwn am M-Tagedd oeddent 20 rnJ-ynedd yn ol heb gym.a.n.t ag un blotyn du ar eu cymeriad. Ond' dannad oeddent. o'r sect fanvlaf o Ddir- westwyr, disgynasant o ris i ris, fed erbyw. beddyw ma-er.t :yn- felldith i'w tenluoedd. ac yn: warth i'w rhyw. Fy chwicrydd' an wyd, pleidnwch sobrwyddi er mwvn eich, hunain. Cofiwch fod y Gyfraith Newydd yn rhol bawl i'r gwir i gael ysgariaetb od.diwrth ei wnaig feddw. Oni <id'.wygia llawer o'r gwragedd, ma'e lie i ofni y bydd. lluawso hort- ynt yn ymddangos yn fuan yn Elys yr Hedd- geid.waid. 2. Pleidiwch so'brwydfll eT nuwMn eich: gilydd. Byddwch weithiau yn cwrdd yn nhai eich gilydd'. ac yn eistedd: i fwvta- a,' vfedi. Bydd. llawer yn. dibyrtu ar yr ymddi- ddan.—beth ddywed; yr h y naf- wr a ged d r ac ar yr byn a yfir, os yn gryfach- n" the Onií 1 yw cyfarfyddiadau. o'r fath wedi setdo tyng- ed llawer gwraig ieuanc rinweddol ami byth f Cbwyclwvi hynaf-wragedd, os mynweh fch coffadwriaeth fod yn fendigedlig yn mhfith eich merched, neu ferched:-y-nrnighyfraitb, neu wyresau, n.eu nithoedd!, na. themtiweb hwynt d'rwy na chyngor nac esiampl i ymacbel a hen ffordd dda. H.wyrymwTtho(ua< Gyn.ifer o wragedd; a nuerched y syddi nad ydynt yo, ddim amigew sorodi pob dim. ys- garthion gwrthodiedig; a'r hyn sydd. yn ofn- y ydyw, y gellir olrain eu d'irywiad i d,dylan,'wad' hynaf-wragedd! 3. YmwrthodHwh a'r ddiodi ar gyfrif eicSt dyl an wad ar eich gwyr a'ch meibion. Fam- au a,nwyl, mae eich bechgyn yn meddwl byxl am danoch. Gwir, dichon eu hodyu cellwair a chwi weithiau, yn cymeryd' arnynt i chwert'bh)! ymaith eich cyngor, eithr erys eich cyngorion: a'ch esiampl yn gyfraith, idd- ynt yn aw;r y demtasiwni. Os c'i-gwydd 'd>: bachgen, gael an wyd, peidiiweh rhedeg ant ddiod: feddwol; neu, os achwyna oddiwrtb f ychyxKg wendid, na thybiwch fodi yn rhai I cael y 'bottled porter i'r ty. Sav/j mam. yn He gosod sylfaen cOJriI iach i la.,sydd- we dadsylfeini cymeiiad: da a. bywyd dedwyxldi mteddylwcb eto. am -eich dyiamvad' aT?-i( r gwyr. Hwynt-hvvy yw arglwyddi v greaffrc i.etl,i; o'r hyn leiaf boddlh,ant eu hunain wrth "lybio hvny. Gal want chwi "y llestri gwan- if," ond: rh¡a¡i:di addef mai y law sy'n sigk. ^ryd yw'r l'aw sy'n Iliwio'r byd; ie, ac '■wmeydi i'r gwyr. y rhai a son:ant gymaini: eu go-rseddau. i'ch dilyn yn- ol eich ewv'h?., A,r gyfrif y dylarwad! sydd gan y gw-raged ■ond i-dvdynt ei yma,rfe.r mewrn moddl swynol rr. h wddlgar, gallant, wneuthur eu gwyr yn ly; :on, anmghy modi a wn. i'r ddiod, vVraeecL* tnwyl, n-a themtiweb: eich, gwyr drwy gadw pethau medd'wol yn y ty, na'u cyrchu cr 1 darn, nac wrth adael eichi cartrefi yn II. syber a chysurus nog y dylent ar v gaHeiat fod:. Bod yn sobr. pieidio- dirwest. dyma 'diwygiaid gvverth cynyg ato ar d'etechr^u T-lwddyn Newydd. Lief yn Ll-efain.