Papurau Newydd Cymru

Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru

Cuddio Rhestr Erthyglau

10 erthygl ar y dudalen hon

TAUAU Y TRAETHAWO AR1 "TYMHOR…

DoKfo«»Jtta. F

YR HAF.

Newyddion
Dyfynnu
Rhannu

YR HAF. GAIR AT POWVS FADOG Mr GoJyxjyM,—- BU8 yis pryrserts gyda; gahwg ar 1tt$ yr yni'ftiamicb'.vT hwa, oblegnl wedi djfedi i g<#wair a m mae ef- Y pe'th cyncaf a, ofyni am dJillQ yw "ffraediineb/' a hrny hyd yn nod ax f aes y gwaedl Dalfu i mi fldiffS dadleuoei hen feirdd Cymru am yr txaner canrif diweddaf, ac ychydcig ff web ais ynddynt wedi dwyn y ddadl i dir pwio^od, Fei y byddent hwythau yn g'wn-cyd bQb am- ser. Eled Pov.y^s Fadog am fwyd esiaid at ^g-Tgic Cuts, ac Aily. Sloper, Pickwick Papers, a Tom Sawyer.. 1 Fe fu aniser ar y diiSxil lion pan na ruasa-i geasyf wrth*-ynel>iad i ysmaidicxi. Ond wedi i Dafydd! Morganwg gymeryd y cwrs annheg a wnaeth, perwierfynais iaair gari- lynia/1 gario y rhyfel i dir y geiyii. Mae Powys Fadt>g wedi goso*]! ei rn Brif Famwr yn yr achos hwn. Dyvvai ei fod wediÍ dalynt y dikull; and as ydyw n,e*ii dilyn, dilyn o hirbell rnae wedi w«tyd., a hynod. anwybodais y mae yn ei hanes, Co-tled yr hen. fra^ddeg—"Little knowledge is dangeraus." viautw;h i mi droi fflat:-h -i okirrn y gwir ar ei lythyr. Dyw^ed' fdhrn- "Mae gan Twynag ei dystioax. uc un cxyf, ocd rhaid i mi ad 7:ef nad yw T wyt*^ mor brydOon o hffiWydd diwedda gyda yr by-i ddyiai fod wedi ei ddwey-ti yn gy war yn v ddatil, sef cyfeil lgaruxh Gwi.Jym Gwmta Tel)nog." Wei, os bydd, Powys Fadog mor ganedig a throi i rai o fy lilthyrau cynfcaf, fa ga y Sery fact' hooo: yn cael ei phmft yii a'r bsardd a'r oerddor yn nghwiani eu gilydd. mewn E Lsfceddfocir yn Rhymm, cyrs i Gwilym Gwent symud- i Cwimbach. Hydeiraf fod Porvys Fadog yn drlyn ei FeiW yn nes nag yw yn dilyn y liythyrau hyn, a'i fod yn gwybod ei bader yn well cag y -me yn .gwytxxi y ddadi boo, neu fe ddjerfyriii yr liaf asno yn y man Ai ffraethineb yw danjos aww-ybodiaeth fel' hyn? Kt-fyd;, dywed fy rtwxl yn syrthio ar v p, ,.L,i- blryvyid i'r "Haf" gael ei chyfaasoddi heb ■oriou. Na, dim o'r fath beth; dygaas >*r engraifft bono am Mr Tom: Price yn c\f.u>- soddi lieb etixiau i dori i law osodaad D.M. ei ftxl yn ajmthosibi gwneydi hyny Cyfeir- iad oedd at gyfansoddi yn gyffrediinoJ, a, mi at gyfansoddi, yr irHaf." Mae cerdrforioci Rhymni yn sicr fod Gwilym Gwenfc wedi cael y geiriau gan Telynog yn i860 neu i86r, a'i fod wedi cyfansoddi "Yr Haf" ar eiriau Tedynog yn 14, Morgan's row, a il bod hwythau wedi ei chanu ar y geinan hyny pan Gall yn ei chyfanso<Idi. Cofied y dwriler*- ydd mai nidi un "tyst cryf," ocrarfi rhyw haner dwiiju. fei wJf wedi eu httmwi yn barod. Fdiy, nidi cywtir yw mai y tro: hwnw ar y cae yn Gwmbaci, y canwyd I'Y rH a£' yn gyntaf. Dichoxi, a thebyg fod lago Fwyaf yn iawn, mat Doctor Denning al chwaiteuoddi gyntaf ax y berdoneg,. Pe btrasai Tedy^jog wedi symoixi o Cwmbach i Rbymnti, buasai y ddadl ii rod 0 blaidi Cwmbach; ond gan rnai symiid o Rhvtmid i Cwmbach a wnaeth, mae y driWJI i gydJ a blaidl Rhymni. Yr wyf yn apelio at ffraethineb Powys F adog ar y pen htwn. Nid ivyf yn gwy b<xl pwy yxfyw, ond nuae yn amdvg ei fodl yn lienor g;alluog. Nid wyf chwaith am w-ybúd pwy ydyw, ond iiMo beid- io oeasio tori fy nghymeriad ar bethau disail, fel gwisaethi D.M. Yr wyf yra dra diolcdigao* i Pofwys Fadog am lddb, rockli i mi y sylwadau hyn—Mae gwaith fTelyr»>g' o fy mlaen yn bresenol, a cheAnjii d<lo.d' o kyd i dystiodaeth fe^Tioi yn ngeiiriau 'Yr Ilaf," ac o ran dim a ellais ga:n- fod mewrv arckiuil aj syniajdlau, byddai cystal genyf greoki eu fod yn perthyn i 'Drjychwel- tawj v Genedi/ 1860., ag i gyfnod diweddar- ach," Mae hynyna yn chwilfri-wio holl gastelli .Dafydd Morganwg. Yr wyf fi wedi colli llyfr Telynog etr s biyn.yddoedtb a methais <Myfodi o hyd i un, ac felly nid oedd y fan- tads bono gvmyf. Mae Dafydd Mocgaar-vg wedi adeiiadfu ed gestyll ar er dyb wan na. chyfainiso<:Mwydi geiriau 'Yr Haf hyd 1863, ac wedi myneJJ mor bell, unwaith, a haem nas medirai gyfansoddi dim byd gwerth cyn hyray, ac ar hyny yr adeiladt«dd. Nicl oes yn ei gwrawl 'tystiotV yr un dystioiaetii linion- i gyrchoi Na, casgHa^feu oddiwrth amgydch- iada.il allanoi ydYTJt alL Ge-liid cael CcUt-, oedd o rai felly yn Rhymni; pe anfomd! atynt i 1. ofym yn mha. le y cyfansoddodki Gwilym Gwent nl rHaf/ dywedent ar unwaith mar ■yn Rhyirari. OnnJ ni chymerais dystiolaeth yr u-nt o'r cyfryw. Na, dim: andi y rhaa hyrty a we,fsant a'(£ llyg>aiK.i. ac a gjywsant a'u cSiusti-aw. Gair etott y liythyr, yr hwTi a edlw Powys Fadog yn 'last -mil amd tecstamenc. Dyma evvy4iys hefe eww y We y ^tiiiad hi, na dydd- i3/{J mis, rsa bJwy«idyn. Dywedwyd iddi yTn- dkîangü5 mewn rhifyn nei!kJ!1.1IOIi o'r "Drych. Ond y llythyr ei hun, fel yf yroddia.n(gos- odd yn y ('I>anac}, nid oedd yn ngwyneb "{laub" ac ni. fnascuii yr un Llys yn ei dder- byn. Fe-By, chwt. welwch nad yw yn deg i miTftui ed dtierbvt-i. Twynog. Tri Chyfaili.—Mat- tri chyfasil a'r rhai 'y cylai d", fad ar delerau da bob amser—ei x wrsig, ei gylla, a'i gydw-ytwxl Pciiau Tost.—Y ffordd cxien i beidio cael peit tost yrlyvv cadtw y tr.a.ed yn dwym. a pheidio yfal gvnrodydt!. -:0:-

| CE RDDO RIA Elll.

[No title]

Advertising

GWAELOD-Y-GARTH.

AT OLYGYDD crrARIAN Y GWEITHWYR,

PENILLION CYFLWYNEDIG I BRYNMOR,

Advertising