Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
18 erthygl ar y dudalen hon
Advertising
"2 It w. Williams, r 29. Castle St., Swansea. I ¡, J.ARQEST STOCK in WALE&. Engagement Rings, 2 Carat Gold Wedding Rings 18 Carat Gold Keepers. ¡ English Patent Lever Watches Brazilian Crystal Spectacles
Advertising
| Vv. Williams. j 29> Castle St., Swansea ] st'tcii-maKer ana Jeweller. | Gymry huff de'wcn at y Cvmro Os "am Iieirdd todrwyau aur; Oriaiiuron ac awrleisiau, Gemau a ahadwynau ciaer; j speetoi gelfvdd, hin-fynegydé. Gwres-fesurydd, cwropawd mcr, j C-yir gaa WiiEams, Heol-y-Castell, 1 Trow eh i mewn. i weFd ei 'sitor. .c,
Y FASNACH LO.
Y FASNACH LO. Cyfarfodydd Mawr Caerdydd. ADRODDIAD -SW YDDOGOL. Ar dtdwtedd y cyfarfod, cafodd yr ad;rodd!- lad (i.d;o -o-I a; gaol yni, a. gytunwiyd' arno gan Mr W' Gascoyna Dalziel ai Mr Torn Rich- ard's. ysgrifeniydldiioo i'r meistri a'r gweithwyr, .e.i. gyflwyno i'r wasg: "Cvmeroddl cyfarfod o'r perchenagion a piivvyiilgor y gweithwyr le hedldKnv, prydy Ily>AiVfId'\vyd! diros, adran. y perchenogjoo gan Mr Win. Jenkins, a, Mr W. Abraham (Mabon). A.S., d!ros eir}ido y gweithwyr. Yr oedd hefyd yn bresenol Mri. Joseph Shaw, J. Boyd1 Harvey, Hugh Wa-tts. H. T. Writes, Eolwardi jon-s, Vv nu amita, 'i W'Jxm, W. S. r: Maciaren, R. W. Martin, T. Griffiths. Fr-ed. L. U-avxes, T. li. Deakm, H Bramweil CIiffmd J. Cory, H. E. Gray Win Evans, a W. Gascoyme: Dalziel (ysgrif- enydd). dros y percbenogion a, Mri. W. Abraham, W. Brace, A. Onions. D. Beynon, Evan Thomas. John Thomas, D. Watts MOif- gain, Belli Davies, Thos. Evans, John Kemp, Wnu. Harris, Wnl. Vyce, James Wins-tone, E. Morrell, John Davi-es, Vernon Hartshorn, C. B. Stanton, Jas, Manning, Tom GeoTge. Torn; James, Thos. Thomas, W. E. Morgan, J. Williams, a T. Richard's (ysgrifenydd), y W Ail-ymdrioiwyd a chwestiynaui y dlydld biaemorol. Pri-f destyni yr ymddVddanj: rhwiiig y cydgyniychioilwyr ydoedd; cwestiwm yr isaifbwyn-ti yn. y cyflogau, a'r pris gwerthiadi- j oi i gyfartalu a hyny. "Ar ol ymd!d/yddan nuaith, tynwydl allan J -gpfiadur i'r p-envyl fed! isafbris 0 30 y camt uwchlaw safon Rhag:cyr, 1879, yn cael ei ••safydiTu. "Galli i'r cydigynryohiolwyr fethu cytuno o barthed.beth fuasa-i y pris- gwerthaadiol i gyf- artalu a- hyny, cytunwydi adiael i bersom ann.i- byraol i benderfynu pai un a gawsai pris; gwerthiadol glo mawr wediei scTeenio', f.o.b. j ff yn us. 3c. y dyniell, yr hwn oedd y pris a gynygid gani gynryehiohvyr y gweithi- w>t, neu a gawsai .fodi yni 12s. 3c. y d.ynel 1.! fti y cymygidi gan gs nrychiolv-r y perchen- I ogioii, neu: a, gawsai fod yni rnywi bris aralil I •didim llai na 11s..3c., na: mwy na;r 12S. 3c. y divntill cyfeiriediig ato. "Y mae yn eglur dH!e.a.lLec'ig y dbuir i'r | c\r n id hwn n unic ar y teJeiau fed toiiKiieO i ddod id' o at gu est.) iic.u c.1^ 11 iuu yd^ n.i eto wedi cael eu setlo.. "Bydd i'r C\d-bwyllgor gyfarfodi eto ar t y ddydd Iau nesaf, am I leg u'r gloch."
C WE STI YN AU ETO I'W PENDER-FYNU.
C WE STI YN AU ETO I'W PENDER- FYNU. Y prif gwestiynaii: i'w setlo ydlynt;:— ( I) CyE ansodtdiad: y Bwrddt C/vmodol. j "ia iii -d Cynygia: y meistri ddieuddteg o gynrychiolwyr | o bob ochr, trai y cynygiaj y gweithwyr 240 I hob ochr. (2) Is-ad rani vn nighylch y gloi man; y mae -hwn, meddir," yn ymarfe-rul Wtedi ei set,lo,. (3) Gyflogan wsdmosol yn lie pytfoefnasol, fei y cynygia y meistri. (4) Pris y glo werthir i'r gweithwyr cyn- y meistri y prisoedd; preseniol gydsa, yr uin percentages a ga'r gweithwyr ar eu cyflogau. j safoniol. (5) Hydl y rhybudd i clerfynu contracts, a (6) Ucbafbwynit yn ngradd: y gyflog.
"SUT Y BYDD I'R CYNYGIONI.…
SUT Y BYDD I'R CYNYGION I. WEITHIO ALLAN. Bydd taflu golwig air v darien ganlynol; ddangos pa foddi y g\na cynygioni y meistr; a/r, dynion weithio allam mewn, cytahariaeth i bercentages y Radlddifa: Lithrol, uwchlaw Safon: 1879. Rhodidwlli hefydi y, prisoedd canoloig rhwng, y ddwy restr o'r ffigyrau. Y mae y prisoedd gwerthiad-ol mor gywir bron ag y gellir eu, cael heb fyinied i "fractions" Gwahan- Cynygion Cynygion iaeth Pris Raddfa y y rhwng.y C«rerthiant Lithrol Gweithwyr Cyflogwyr Cynygion us. 3d 28%30 .— .— gd. 33/4-35 — 30 4 3, 13s. 3d 37^-3%U ■■■ 3° ••• 34^1 13 3}{d. 4^Aj-47H &U— 437B us. 3^d. 55 ■■■567A 47: 5 I ?Is 14s. 9<i 60 .61 52%$6j& 155. 4d. 65 .66^ — 61 :o
-IPRIZE DRAWING OF MR FRED.…
PRIZE DRAWING OF MR FRED. FARTHING, TREALAW. Winning Numbers :-1, 4070 2, 6329; 3. 7287^4, 5010; 5,3252; 6, 7106; 7, 7385; «, 5100; 9, 5°34; 10, 299; II, 6038; 12, 795; 113, 3163; 14, 7°°7; 115, 536; 16, 3079; 17, 1407; 18, 7043; 19, 7072; 20, 3502; 21, 955; 22, 6852; 23, 2148; 24, 3408 25, 5346; 26, 516; 27, 261; 28, 831; 29,3428; 30, 7251; 31, 7487 32, 6906 33, 1966; 34, 216; 35, 7361; 36, 19II;; 37, 40; 38, 39°8; 39, 7499; 40, 3719; 41.. 4417 42,7435; 43, 7184; 44,292; 45, 882; 46, 1024; 47, 5963; 48, 249; 49, 475; 5"), 2230; 51, 3090; 52, 574; 53, 6967 54, I 55, 5412; 56, 5141; 57, 3259; 58, 6126; 59, 1436; 60, 5069; 61, 3907; 62, 7031; 63, 3401; 64, 1257; 65, 6931; 66, 4143; 67, 5038; 68, 7080; 69, 5102; 70, 6995; 71, 4295; 72, 2181; 73, 7370; 74, 131 i 75, 1789; 76, 1815; 77, 6777; 78, 3511J 79, 4038; 80, 4201; 81, 196; 82, 35°4; 83, 1098; 84, 7283:85, 2615; 86, 1961; 87, 6135, 88, 2102; 89, 127; 90, 3415; 91, 6334; 92, 6833; 93 3721; 94, 4276; 95, 54i; 96, 2477; 97, :P7I; 98, 4599; 99, 3!92; 100, 2302; 101, 2122.
; YSTALYFERA.
YSTALYFERA. Marwolaeth. Heborj-ngwyd gwedu;ii;llions y cyfain caredig Mr Dd. Rees Griffiths, ighdidfa Panitteg, yn t> rf fawr. By dote u y Nef yni dynor o!i "dd'u a'r perthynasau oil. Yr un dydd, cladd'\vi\di gtticddillioni YT hen Gristioni, Reevs Jones., Twyncerdlinera. yn myn\\i«n.t Pantteg. Yr oedd; yf hen: dadi yn hynodi ffyddlom yn moddion gras. Er yn methu gwranido! y Gair yn eii dlraethiad:, ei dystiolaeth oedd, ei fod: yn cael gwjedld' i'w enaid pan dan weinidogaeth ei aniwyi wein- idtog, Yr oedd turf fawr yni ei, gynihebrwnig i fynvvent yr eghvys. GwiaLsanaethwyd yn y d'diwy anigladd. uchodl gan y Parch,. Ben Davies, yn doddediig iarwn. HeddKvcht i hvch yr li|a dad! a.n:\vyl. a Bsrnwr y wedUw fyddd'n dy'ner 0 hooi a'r perthynasau.
Dinvest. \
Dinvest. Nos Fereher, y i4eg cyf., cynaliwyd cllau gyfarfod rhagorol dan nand.i Pwvllgor Dir- westol Deheudir Cymru, yni Nghapeli Wern a Phantteg. CymexWyd! rhan. yn, y Weirni, gan W. Daniel. Ysw. a, Dr. Thoimas Rees, Mer- thyr. VI] Pantteg, gan y) Parchni. Rees, Hopkinstüwn, a., Davies, Ffynon. Taf. Ca,er- dy d:d. Yr oedkil y bTodiyr mewiii' hwyl a dK- lanwaid1 mawr yni siairad diros. dldiirwe'st. Y n -r wir y mae cEirwestwyr yr ardlal hon; naewn trvvmgvvsg, ac angem eu deffro's Gobeithio y rhyddl ynxweiliadau brodyr fedl ymiai ysbryd1- iaeth newydid ynom, ac yr ymidlflechwn i dideisebu. yr awdhrdbcliaiu1 mevvo pryd er llei- hiau mifer y tafarndai. Y mae: aimin vv1 dref- yddl wedli syimud yn mlaen yn hr eseÍlül, ac wedii llwyddb > n rhagorol, Ymdrech. a. chydL weithredia'd! sydd yn amgeni arnoin, J O —; o: —
THE FERNDALE MALE VOICE SOCIETY'S-…
THE FERNDALE MALE VOICE SOCIETY'S- PRIZE DRAWING. Winning Numbers:—1, 1541; 2, 2327 3, 2 2252 4, 1263; 5, 4181; 6, 2064; 7. 505 8, 3373.; 9. 4i55 I 0, 3477 II. 2216; 12. 15-37; 13". 5693 T4.« 1463; 15. 2430; 16. IT 7 1 7, 779; J8, 1464; 19, 2326; '20. J3,)2; 21; 5°9; 22, 1262; 23, 2712; 24. 1264; 25,.638; 26. 851 27, 652; 28, 208^; 29, 2^06; 30. 1213; 31, 650; 32, 4750; 33, '7 1 1614; 34, 655 35. 5895 36, 2133. :o:
CARMiEL, FOCHRIW.
CARMiEL, FOCHRIW. Cynaliodd! yr eghvys ucbodi ei chyfarfod- ,*1' Na.\ i'g ai Boxing Day, Rhag. 5tl^tl a T -'(jJlIi. J 902, Gwasanaeth- d w\d, ar \r achh <ur gan Parchm. J. J. Wil- liatos,-Moriah. Rhymni;. R. E. Peregrine, B.D., Seion!, Rhymm; D. LI. Morgan, Pont- ardlulais. Cafwyd cyfarfodydd rhagorol.— gweiniid'ogaethr rymus,-—y cenadoni ar eu gptreu yn dweydi am, fforddi Duw, o, "gymodi y1 byd! ag Ef Ei. Hun," trwy gyfryngwriaeth y Ma.b. Yr oie(lici y cynulliadau yn Huosog, a theimilai pawb oedd yn bresenol, mai fforddi hyfrydliawn i rdreulior gw-vliaiu ydMv .eu treul- io! mew n cyfarfodydd c,r matur hyn. Y mae'r eghvys uchodt yn gwisgo. gwedidt lew1- yrchus iawril 01 dan weinidogaeth gyson; ac adieiladol y Parch. Jamesl Jones, Dyna'r ail gyfarfodyddJ Jiwbili. yn. hanes. yr eghvys yn ystod' ei weimdogae.th.; ac hyderwm ? bydidl i'r eglwys (gan ei bod yn rhydd o ddiyled), i ddangos ei pharch a'i hedmygedd. a'i gwerth- favvrogiad 0: wasa,naeth dirwgnach, ei gweinid- og llafurus clrwy ro-ddi codliad. amrhydeddus iddb yn ei gyflog—sicr \dy\v ei fod; yn, haedidu gwneuthuJ:1 dr eghvys hyn iddo.
'Dyrchafiad.
Dyrchafiad. Bydd yn dda gan luaws cyfeillion y brawd! ieuanc Mr David Jones, o:r lleluchod, i glyw- edi ei' fod wedi cael eiddvrchafu i fod yn Brif Athrawi Ysgol y Bwrdld: Parity wain, yni Mhlwyf Gelligaer. Y male y brawd ieuanc wedi bod yn aithraw cynorthu\oi yn Ysgoldiy y Bwrdd' uchod yn Pontlottym er's amser bellach, a gwexthfawrogid ei wasanaeth yni fawr iaw:n ynoi; a, chreda. y rhai sydd! yn ei adinarbod yn ddia. y bydd iddo broii ei hun yn athraw medrus yn Pantywaim. Llwyddiam, idtIb, ydvw dvmoiniad1 llawer heb law Phi lots, -0:-
jABERCRAVE.
ABERCRAVE. Eisteddfod. Prydniaww Sadlwrni dliweddaf, ymgasglodd torf luosog, yn nghyd, o garwyr Hen a chani i Ysgoldy Penwae. i'r wyl Eisteddfodol. Cy- merwyd y gaidtair lywyddol gan yi Parch,. T. Daivies, Abercrave, yr hwni a'i llanwodd i'r ymylo'n. Beirniaid1—y canu, Mir R. Roberts, Abercrave, üerddolr ieuanc gobeiithiiol, sydld yni cyflymi ddringoi yni myd y gerddi; a, chaf-, odd! yr adlroddtwyr, etc., sylw Mr D. R. Morgan Wedi cael cani agoriad'ol gaini Mr T. D. James, Caerlan, awid yni mlaeni a'r r ha glen fel yt can,1 vni: Dadi gan Miss J. Morgami, Maes-y-fron, a Mr W. J. Davies, Lom, yn ardderchog Cyfieithu, Mr W. D. Lewis, Trefleming. Unawd tenoT, Mr Richard! Watkins (Tem- oryddl Tawe), Panitycwrt, a Mr W. D. Wil- i liams (Teiwryd'di Seininy), ym gydfuddlugol. Yifigrif, rhanwiydl rhwng Master Cyril Davies, Bnmtawe; ar Mr W. D. Lewis, Tre- flemimg. Unrhyw adirodidiadi, Mrir. W. D. Williams a Morgan) Davies yn gydfuddtugol, y naill air y "DedKvyddl Dri," a'r Hall ar "Arwierthiaml y Crue¡th,\1a!s." Cystadleuateth benigamp oedld horn. Unawrli baritone, "RhyddM! Cymtru," cip- iwrydJ y Ilaiwryf gan, y bairitonei poblogaiddi 8j swynol, Mr Johni Hughes. Prif ddlarn, i barti o feibiom, "Cydgan y Mbrwyr, "gOireUl" Cbr Undtebol Meibiors Abercrave, daml arweintiad Mr W. R. Watkins (Alawydidl Tawe).
CYXGHOR DOSBARTHOL MOUNTAIN…
CYXGHOR DOSBARTHOL MOUNTAIN ASH. Mesur Addlysg1. -vo -i,o(l; -i, el .Cyfairfy dido did! y Cvnghor uchod: yn ei. 1« arfero-1 prydnawm dydd Mawxtli d'uveddaf, pryiiil yr oedd yni bresenoiL: Mr W. S. Davies (y cadieix\d!d!); M'r D. Rogers (is-gadeirydd), Mri. J. Powell. M. Morgan, Tho-s, 'Ed- miiiniist, Thos. Jone(s. T. M. Bevan. Hugh Price, W. Miller. F. N. Gray H. S. Martin, George Leightoni. Dr. R. J. Morgaii!. y Parch. J. F. Williams, gyda'r swyddogion', H. P. Lintoni, F. Stock, a, J. Williams.
Y Ddeddif Addiysg-—Rhybudd,
Y Ddeddif Addiysg-—Rhybudd, Yn ulO/o'l ai rhybudd y C'adeirydd yn- yr eis- tedidiiad1 diweddiaf, cyniygiodd ford Pwyllgcx yn cadei benodi yn cynwys W ho-11 aelodau o'r Cynghior, i dyn.u aHan gynllun yn. unol g Adrani y i7eg o'r DdedHf Addysg 1902. ,?■: fed y cyfryw gynllun i'w osud gerbron -y C) nvhor. GofynoddMr J.Powell a allai unlneu ddau 0 aelodau y Bwxdd Ysgol ddim eistedd a- v Pwvllgor i gynorthwyoi i d'ynu allm y cyn- Hun ? Dvwedodd y Cadeirydd nad oedd yn sicr a, fyd.dai hyny yn rheoiaiddl Dywedioddl y Clerc fod' erthyg;l faith v/cdi dyfod i law oddiwrth Mr S. Shiptcn, Cljic P-urd.d Ysgol Llanwonno, yn uniongyrch 1 ai y mater o drosglwydid.i,a{li maitexiom addysg oddiw'rth y Bwrdd Ysgol i'r Cynghcr Di.'s- barthol. Cefnogodd' Mr T. Edmunds awgrymiad Mr J. Powell fod Cadeiryddl ac Is-gadieiryddt y Bwrdd Ysgol yn cael en g,wahodidi i'r PwylJ- gor i'w cynorthwyo. DywedoiddJy Cad-eirydd mad allai eh* ddim derbyn, h\ny. Anngh.ytun'odd' Mr M. Morgan' a. Mr Powell. Dywedodd y bydtlai gwaith y Pwvllgor cynygiedig yn hollol wahanol i'r hyn, ag yx oedd aelodau y Bwrdd Ysgol wedi ei gario yn' m-laen am: gynifer o flynyddau. Yr oedd y Cyngor ym cMigOn galluog o homoi ei huna-n, i dynu all an, gyiillun. Cefnogodd Mr Leighton y Cadeiryd<i yn ei fanl, nad oedd hawl gan< Mynt, yn ol y gy fraith., i ethol neb tuallan i'r p wyl Igor. Eglurodd Mr Powell, nad oerddi efe Yill gol- ygu i'r rhai a wahoddid i gael pleidleisio, ond ynunigi fod y n-bresenol ac i roddiycym- OIfth ag oedd yn eu gal lu i dvmu allan y c\ n- JIunL T\biod:d M'r D. Rogers fod hawl gan Y i Cyngor i ddewis y net) a T\n,ent i tod' ar y pwvllgor. Nad oedd1 hawl gan uni pwvllgor i beniderfynu yn d'eirfyntol uni penderfyniad; buasai hynty" yn cael ei benderfvmu gain; y Cyngor. Dyw'ed'odd y Cadeirydd mad' oedd' yni gwel- ed yr angenrheidrwydd a aiwi Cadieirydldl n,ac Is-gadleindd y Bwrdd; Ysgol i'r pwyllgpx o gwbl—fod' gandidYDJt bersom profiadol mewn matreriou addysg ynl Mr S. Shipton, yr hwn a rodd'ai pob cymorth goifyn'O'l. Dywedoddi Mr Powell ei fod yn ewyllysio ychwianegu .Cad'ei-ryddl ac Is- dieiriddi y ,,d ga Bwrdd Ysgol. Y Cadeirydidl a d dywedodd! ei fed! 01 danj rwyman i wrthod! hyny. MrPowell a, ofynodd!: Y n ol pa reol- y gwrthod.wch osod y mater gerbronl y Cyng- or? Y Cadeirydd: Myfi sydd yn rhtecli. Mr Powell: Dymnnaf, drwyddbi chwi, Mr Cadeitrydd, ofynt i'r Clerc a oes gemych chwi hawl pyfreithiol i greu rheolau, i weithredu ? Y Cadeirydd: Yr wyf yn gwadu yn hollol fy mod yn creu: rheolau i weithredu. Mr Powell: Yr wyf jm gofym i chwi am! osod y cwestiwni i'r Clerc. Y Cadieirydldi: Rhodidaf v cwes-tiwn i"r Clerc pan! fydidlaf fi yn teim lo. Rhoddais rybudd o'r cynygiad hwn, yni y cyfarfod, di-, weddaf. Mr Powell: Yr wyf ym ystyriedi fodi y neb a wnelo hyny yn) agored i gael eu oruwxhreoli gan yr aelodau ereill. Mr Morgan ai ddywedbdd! niadl oeddl ef yt1, g we led pahami yr ymddiriedidi i bersonau ereill y gwaith ag oedd yn hoUol: oxphwy siediig air, y) Cynghor. Dywedodd! Mr Poweil fodi hawl ganddynt! 0 i alw i ipewn y profiadb1 (experts.). Gofynodd! Mr D. Rogers, a, fyddai bawd gatn) y pwyHgor hwni i ychwanegu ato ei hun) ? Y Cadeirydid: BydidL Mr Leightoni: Yr wyf ym amiheu hyny. Mr Powell: Ga-ni hyny, fe fydd gan) y pwyll- goT fwy 01 awd-urdodl oo,"r Cynghor. Wedi apelio alt y Clerc, efe a. ddywedbdd na. allai y Cylnghor benodi, neb yn aelod o'r pwyllgor nad oedd ym aelod oi'r Cynghor. Galiemt alw unrhywi nifer 01 'experts' i mewn! i gynorthwyo; ond fod1 y pwyllgor i gael ei gyfanis-oddi gani fointecldigion ag oedd- b b enft yn aelodlau o'r Cynghor. Cytunwyd felly YilI unfrydol a chynygiad y Cadeiryddl; y pwyllgor i gyfarfod prydlnawn dydd Mawrth nesaf. Cafwydl adroddiad y meddyg a'r surveyor, a, chytunwyd ar y trefniadau yn uniol ag aw- grymiadau y, surveyor.
Y Parch,. J. Hirst Hollowell…
Y Parch,. J. Hirst Hollowell ar y Ddledidif Addiyisg. Nos, F awirth d i weddaf yn nghapel Beth- lehem (M.C.), cynaliwyd cyfarfod cyhoedidus, dam nawdd Cyngbox Eglwysi Rhyddion y lie. Llywyddwydi y cyfarfod gan y PaTch. T. Anthony, Cyrvgadieixyddl y Cynghor. Hwn oedd cyfarfod biynyddbl y Cynghor, a chafwyd gan y cadieirydd gryniodleb o waith y Cynghor yn y lie am y flwyddyn didiiweddaf ym Gymraeg, ynal galwodd ar y Parch. O. Jonies, aelod 0 Fwrdd Ysgol LIanfwornno, i gynyg y cynygiad ca-nlynol "Fodi y ryfarfooi hwn yn cyhoeddi*, Deddi Addysg 1902 yn annghyfiawn i'r trethnJalwyr, ysgolheigion, athrawr,i~ ac ym arbenig Ym- ne-iilcluwyr dinesig, ei tod: yn iLnys-trio llywounacthiadi uniouo: rchol. or ysgoiian hy ny setyiilwyd ac a, ua.vyd"gan y buoJ, ac yn coda Hethoedd: lleol at ysgu»liion s-ydid yn emvatfol yn eu Uyivodiraethiad- addysg. a u, i prawfiom \tests) i athrawon; Y 1] tldr.vcfldaf, tod y cyfarfod yn ymrwymo' ei hum i laturio tuag at- didiiddymil r ddeddf; ac hefyd i atal ei gweithrediadckwy bob moddion. o fewn ell gailu." Eiliwyd gan y Parch. W. L. Powell, a chefttogwyd ef gan, v Parch. J. Hirst, Hollo- well mewn; anerchiad ardderchog. Ar ei waith yn codi, cat odd ddexbyniadi cynhes a brwdrrydig. Dywedodd! fod y ddeddf new- yd<i yr 'insult' mwyaif yn erb\-m Cymry a Sa-eson- a oso'dwydi' ar lyfrau llywodraerhol ein gwladi yn y can' mlyneddi diweddlaf. Os, uedd: cynllun eang y Bwrdd Ysgol i gael ei ddiridyniu, yr oed-d gandd'ynt, hawl i gael gwy- bod: beth oedd: i gymeryd ei le. 0 dan y dideddf yr oedd' trethoedd i gael eu talu at y-sgolion. enwadol, Dywed^d1 wrthym fod II 'grants' mawriom i gael eu gwneyd tuag at add) s-g ail-raddbl yn y wlad. Omd pwy oedd yn myned i'w talu ? Trethdahvyx lVlorganwg. i Yr oedd'! y Llywodraeth wedi' bixl yn ddigon grasol a gofalus i gadw y taloedd yn isel. a'r trethoedd yn, uchel, ac nad' oeddef ym diolch iddynt am ddim. Yr oedd y taloedd lleol yn isel am fod..trethoedd ym uchel. Yr oedldl trethoeddi cenediaethol wedi eu cadw i fyny i safon rhyfel, ex miwyn cuddio ccldiwxth y bob! y D ret hi Fghvys. Gofymir iddb' ef i da h; v direthi hon; omd fe: f vddlai yn rhoddli j ystyriaeth fanwl j'r cwestiwm cy ill gwnevd, Treth. leol am lywodiraethiad1 lleol, ond treth leo-1 ami lyw odraiethiad off ei riadoI, ddim by th. Cynghor Dosbarthoi Mountain Ash a fyddai vm mihob ysityr yii oJynyddi i Fwxdd Ysgol: Llanwonno. yr hwn ag oedd ar der- fynu. Eu dyledswydd yni awr fydda.i gweled fodi aelodau y Cynghor yn ddvnion cyd" wybodol, yn ddynion yn medichvl drostynt eu hrunain, ac ynt gweithredu fel Prydeinwyr r h\dd!:oDl. P asiwydl v pemdexfyniad yn unfrydol a, brwdfrydlig iawn. Di-olchwyd i'r siaradwr ar gynygiad y Parch. T. V. Tydmam, ac eiliadl y Parch, Mr Hubbaxdi. I'r llywydj ar gyni- ygiad: y siaradwr. Cydganodd y gynulleidfa ''Abery stwyithi,' er bodidlonxwydd! mawr i Mr HolloweH. Yr oeddi yni bresenol yn v cyfarfod, he-blaw enwyd, Mr D. Williams. Ffe-rydlydd, ( adeirydd y Cvnghor Eghvysig am y flwydd- yn h» y Parch. J. B. Davies, Ysgrifenydd 1 >1 r D. Havric3, Trvsorydd y 1 1 J •p-hwA^ F Morgan, M. O. Jone<. Mountain, Ash R. Thomas. Penrhiwceibr; M. Jenkins, Aber- cynon, ac ereill.
— :0 :— LLWYDCOED.
— :0 :— LLWYDCOED. Newyddion goreu- v dydtlliaUi hyn ydyw, fodi glofa Ty 'rergydi wedi ail-gychwy-n', w^edi bodyn segur am rai miisoeddl, ac y moe gwell argoel yni y dyfodol na'r gorphertol. Mae 'sreerf a, 'billy' wedi -eu rhoddi i fyrvv, yr hyn fydd yn gaffaeliad i feistr a gweithiwr. Hefyd, mae y lofa bellach dam lywodraeth garucbrwyliwr, sef Samfuel Hopkins., gynt o Sgjuborwen; wedi hyny Clydlach Vale, a'r Gadlys Isaf. Gobeithio y bydidJ diyfodiad! y boneddwr flf lIe yn llwyddiant i'r gwiaith, yn elw i'r perchenog, ac yn lies i:r gymydog- aeth yn gj-ffredino-l'. Mae Glofa) y DduJlas yn g^veithioi yn gyson—meistri a gweithwyr m-ewmi bedd'wch a'ui gilydid. Hir oes i bethau barhau felly. Mae gwell Hewyrch a threfn ar yr undeb yn bresenol nag erioed'. B\ddai yn fendith i poib camgen efelychu ffyddilondeb, gweithgax- wch, ac haelionusrwydd y dosbarth yma. Nimrod. ——— :o:
CYMDEITHAS LENYDDOL PENRHIWCEIBR.
CYMDEITHAS LENYDDOL PENRHIWCEIBR. Cafwvdanerchiadl neillduol o ddSdrlorol gani Mr Edward Evans, yn Festri Carmel, nos Wener, ar "Dybenion; Cym-deithas Len- yddo-1." Anerchiad ag oedd y Gymdeitha> yn edrych yn mlaen ati, gan fod! y testyn mor agos at ei chaloni; a lIoIl; c\farched Mr Evans: am ei anerchiad) manwl a1 gallucg. Deallwyd drwy ei anerchiad ei fod, ym fyfyr- iwr cale-d, yn; fedidvliwr ag yn ysgrifenwr coeith; yr oedd! v maes y ceiddkxld mor e'ang, fel yr agorodd ei destvn yn ddifyru^, t, I y ag uwchlaw yr hyn oeddlym ym ei ddisgwyl Yr oedd ym rhaid iddo gerdded yn fra-s yni ei syhvadau; gan) fod yr amser moT brim; ag aw- grymwyd ar fod i m fel Cymdieithas gael am rywi sylwadau eto gandd-o ar adlranaiu or maes. Cymenvydl y llywy-ddiaeth. gan LMr Hugh C. Roberts, a gwnaetheI. walth yT; 9w ganimoladwy, yn nghyda sylwadau doeth a pwrpasol ax yr anexchiad. Cafwyd syhvad- au neillduol gan amryw dr aelodaiu ag oechl yn) profi ei bod yn fyw i ''Ddybenion Cyrp- deithasau Llenyddoil," ag i lenydd'iaeth i,. gwlad, gani Mri. John Thoimas, John. Davi es, Samuel Jones, Gwilym Jones, Evain Jones, a W. Richardfs. A*
Advertising
RUBBING EASES PAIN, By instinct the hand flies to the part hurt, but to eliminate Aches ana Pains a safe stimulating metliuna or lubricant is necessary, and its physical condition should facilitate the process of rubbing. Such is ELLIMAN'S EMBROCATION. Eiliman's For Rheumatism, Lumbago, Eliiman's „ Sprains, Bruises, Eiliman's Fresh Cuts, Etliman's „ Sore Throat from Cold, aUman's" Cold at the Chest, Efljman's „ Neuralgia from Cold, Eiliman's „ ChilblainsbeforeBrokett. Eiliman's Corns when Paiaful. Eiliman's Cramp, Stiffness, EMiamWs Soreness of the LnuM Eiliman's after Cycling, Football, Eliiman's Rowing, &c. BotUos, Sidy is. l^d., 26. 9& ElUmaa* Bomfik Co., Stough, Eagtaa& ATAL PESWCH MEWN UN NOSOfJ. Dolur y Frest, Diffyg Anadl, Anwydwst, a Pheswch y Plant a !vbl weHhe:r gan Veno s Lightning Cough Cure. Y mae y Feddyginiaeth Lwyddianus Ry- feddol hon yn curo pobpeth yn y ffordd o adferyd iechyd, a chanddi y gwerthiant mwyaf yn y byd Y mae'r buandra gyda pha un y mae Veno's Lightning Cough Cure yn Hwyr wella achosion gwaethaf Peswch, Diffyg An?d' An*vy^W7st, a pheswch rhnt wedi eniil iddo safle gwyddonol a chydnabydd- iaeth awdurdodau. GRAKVILLR H Shapp'5. F.C.S.. n soddwr, 11 a 12 Gt. Tov cs St., Llund" a dystiolaetha Yr wyf o'r farn y t Veno's Lightning Covgn Cure nruti a foddion gwerthfawr 1 weila peswch, anv .j a dolur y frest." Mps ADA S. BALLIN, 5, Agar st., Llun- dain, golygyddes Womanhood, a ddywed— Y mae Veno's Lightning Cough Cure yn foddion gwerthfawr, a rhydd wellhad buan. Y mae yn hollol ddyogel i blant." 1\lRs MARTIN HILL, The Hem, Shifnal, Salop, a ysgrifena—"Yr wyf yn well nag a fuais am 6 mlvnedd. Rhoddwyd fi i fyny gan y meddygon, ond y mae Veno's Light- nmg Cough Cure wedi bod yn fendith i mi. Gorfu i mi eistedd 3 mis mewn cadair, a methwn orwedd gan ddiffyg anadl. Mae hyn oil wedi myned yn awr, ac yr wyf yn j edrych yn dda iawn." E. McLAREN DVREs, 11, Woburn road, Bedford, pregethwr adnabyddus a siaradwr cyhoeddus, a ysgrifena —" Cymeradwyaf Veno's Lightning Cough Cure yn gryf i I bawb siaradwyr cyhoeddus ddyoddefant fel y gwnes i oddiwrth y gwddf. Mae yn foddiou rhyfeddol, ac yn ddymunol ei fias Y mae VENO'S LIGHTNING COUGH j CURE yn foddion gwyddonol uwchraddol j i'r cyffyriau cyffredin at besweh. Gofyn- wch am Veno's Lightning Cough Cure, j pris Is l^c a 2s 9c., gyda fferyllwyr a gwerthwyr cyffyriau yn mhob man. WYMONT Y MOR FEL MODDION1 Ei 044ith rhyfeddol ar yr j YSTUMOG, yt Afu, Arenau, a'r Coluddios I Y mae Wymont yn meddu gallu i adfer- yd, cryfhau, a gwella uwchlaw pob moddion adnabyddus arall. Addefit hyn gan aw- j durdodau cydnabyddedig. Dygwyd ef sylw gynfaf gan Mr Veko, a Veno's Sea- f weed Ionic yw'r unig faddion yn y byd a gynwysa Wymont; oblegyd hyny y mae Veno's Seaweel Tonic wedi cael ei ddef- Dyddioyn y clafdai a chan feddygon yn herwydd ei allu adferol. Effeithia yn rhy- feddol ar yr ystumog, afiechyd yr afu a'r arenau, a phrolr ei fod y moddion mwyaf effeithiol. Mae yn fendith i ddyocdefwyr oddiwrth ddiffyg treuliad, gwynt, pen tost, I dolur yr arenau, poen yn y cefA, dolur yr j afu, anhwylderau menywod, gwaed tlawd, a Rhwymedd parhaus. Gofynwch am VENO'S SEAWEED TONIC. Pris Is ilc a 2s 9c gan bawb fferyllwyr. AR OL CINIAW bydd i ddeg diferyn ar hugain o Mother ¡ Seigel's Syrup sicrhau treuliad per- ffaith, ac atal poen a chanlyniadau dirdynol diffyg traul. Gwna Seigel s Syrup adeiladu iechyd ar dreuliad da, o I herwydd nid yr hyn a fwyteir, ond yr hyn a dreulir sydd yn bwydo y corff, ac yn cynal eich iechyd, I Seigel's ¡ Syrup I Darllenwch dystiolaeth Mr William Blunn, Rednal, Barnt Green, Worcs. Mewn llythyr yn hysbysu y modd yr iachawyd ef oddiwrth ddiffyg treuliad, dywed Cryfhaodd fy archwaeth, gall- uos<wyd fi i dreulio fy mwyd, a rhodd- odd i m' well cwsg. Os byth y teimlaf wedi rhedeg Jawr, yn flinedig neu yr farwaidd. cymeraf ddogn o Mother Seigel's Curative Syrup, a theimlaf yn well o ganlyniad." j Cynorthwya'r Treuliad. | LITTLE AGHES* CAUSE BIGGER IUS Especially If Neglected. But a Prompt & Priceless Remedv- KERNICKIS VEGETABLE PILLS I -is within the reach of the humblest purse. HEAP- ACHES, Indigestion, ACIDITY OF the S to mac*, Wind, Backache, Kibnby Complaints, SHimcica and Rheumatism yield to the power of this marvellous medicine. M THOUSANDS TAKE NO OTNER. JU KERNICK'S VEGETABLE PILLS are urxly Vtgttabl* and ape ooite Free from Marcary. Tliey are, therefore, as kannfess as tba; areeaectuaL If you feel ill or oat of socle, orVBdUk or suffer from j headache, try ONE of KJUUlICrs VEGETABLE J PILLS, and yon will always keep a box by you. I Sold in 7M.. 18M., and%.M.hoMS-ofal! Chemists, See., or direct from KERNICK SON. LTD., Drug Stores CARDIFF. Astudiwch eich hiechyd. In 1 V- iic'i (bicll hasiudio cliwi. Os ydych am ddyeolu IECHYD, rhaid ehwi gael GWAED i WR, Y mae yn hanfodol. Os nad yw eich GWAED YN BUR, y mae eich hoa gyf- aafcoddiad aJlan o drefn, ac yn agosed i garilvaiadau ciifriicW. Y mae, gaalyniad, yn dibynu ya hoIlol amoch cbwt es ewvttvsiwc;\ gadw iechvd ryf • j.. -:t ..adl* ■'|1 4. ill •; .• » ■> M'iihui f; do -oij. ■ u, *ei -.ich canys hebddo aanadifedir bywyd 0 haoes ei fwynderau, aa rats gellwch ymlaxJd brwydr- au dyddiol bywyd gydag Iechyd amaharas. I bodmT Lfi%J Anmhrisiadwy i'r Bob] Cymerwch HUGHES' Blood Glanhant y Corff o Bob Anmharedd OWELLHANT Poen Pen, Diffyg Tmul, Biliousness, Gwynt, Afu Drwg, Corff-rwymedd, Scurvy, Penddynod, Clefyd y Bremo, Eczema, y Blast, Erysipelas, Nerves Egwan, Fits, Gwynegoo, Rheumatism Piles, Poen Cein, Luiafeago, Tarckliaiit ar a Oefydaa y Croeu, Iseiner Ysbryd, Gan sicrhau gweathrediad iachusol hofli rhanau mewnel y cyfansoddiad, Brasbau a chyfoethogi y gwraed a'r elf emu a roddant fywyd newydd ac hapusrwydd. HUGHES'8 IV,% Blood Pills. < Mynwch weled fod llun y t %n ar bob b)wch.#leb 4 imSr llyn twyH ydyw, Mae yn feddyginiaeth anmhrisiad- wy at y gwaed Gwellahant ar ol i bob peth arall fethu. Heb oedi, anfonwch am uwch o Hughes's Blood Pills. GweTthir hwyat gan bob Chemist a gwerthwr Patent Medicines am t/1 2/9, 4/6, neu daafoner eu gwerth mewn stamps P.O. i'r gwneuthurwr,—Jacob Hughes, Manufacturing Chemist, Penarth, Cardiff. GOMEH'B 0 BALM Eli at bob Clwyf. ,0: GOMER'S BALM a iacha glwyfan ax ■ traed, cluniau, pen, gwddf, Brysipitas, manau llidkg a digroenedd, comwydydd crawnllyd, coesau drwg. I GOMBRS BALM a iacha bronau a pea. brooau dolurua, Piles, traed-cbwysedig, toradau allan, crach yn mbenau, a gwyn ebau plant, llygriadau a llosgiadan ya mhob rhan o'r corff. Ar werth gan bob Chemist a gwerthwv Patent Medicine am i/ir y bIwch, nea ddanfoner eu gwerth mewa stamps at darganfyddwr,— Jacob Hughes, v<anuf "'111l Chetmst. i, EN A TH.CA KD1FF