Tarian Y Gweithiwr

Wedrosia ■58- -ge Gamer Jones. NEU YR YMGYRCH garwria-ethol. PENODVII. Fel bva, y treuJiocki Price yr ^-thnos yn ^eg-j, o s*»*t i dust, ac mor siarao-lto apt buasai bywyd J corff yn dtbj^ ax symud } XT Treuiicdd Ia;wer o- i. amser > ddesc, 1. wnevd í fyny gyfrrtcn bychaan 0 Sdo'ei i;ad: ;acO! vr cedd hydi yr» nod yr vs^rif-bin, wrih symud dros, y papy% yn Hughes I Ol y dych^ r* a wvllt vo biai drvvy ea bengto% ami i ymaith, ac ysgnienai aroynt yn amI fel hyn: "Yn Eghvys C J. Price, Siop, 8 Hughes, Plasllwyd," ^Rhyfedd fel y dycMamai ei gaion gan lawemyddi with edrych, ar ei enw, m nghyd ag eiddb ei anwylyd, wedien J™ >™ >" vroa O •V r:wnvnd dedwydd i pan fyaida Dafydd! Jonc* yr, anfon hy* i'r papyr newyd^ a'r holl gvmydogaeth yn ei weled yno. Pan yn meddwi am. hyn, teimlai Price ei wadmau yn gadael, y ddaear: ac yr oeda a dan yr angenrheidrwydd o ymaflyd yns d-y» y» > dteS: rhag ofn y buasai. gan effaiih. v dryck- feddrwl gogoneddus, yn cymeryd 11 am d>- symwfth, ac yaa yn cael codwm amweidao. ei hun. Yn y no*, bliilld ef yn gan freutidwydian, a rhaid hysbysu ei todya o-allach lawer yn breiiddavjdio nag yn effro. U Dl boreu, yr wythx«o» dddynol. wele Price, a gweni ar ei wyneb, vn sefyll ar ei bedion yn v siop. ac vri cvfarch y prentis, yr hwn* oedd dair ar ddeg oed, byr o gorfMaeth,, gyda rwallt coch, a choesai hi ri CIli. "Boren da, Joseph," ehai, "dyna freudd- wyd rhvfedd freuddwydiiais i raedthiwr, tach- gent" "Beth oedld?" ebaa'r prentis. ? "Gwelais fy htin yn myniad i garu, ir Plas, fachgen—yn cnorj, Gwendolen yn d'od i r ffeniestT, siara i yn 'saucy,' a chaetl !cwd. Dyna fe. Joseph. Dyna falch oeddtwni, pan ddrhuraais, raai breudd^yd) aeddi; end beth os ff li fod! yn "wir t" ebai v prentis, "peidiwch afni, mae brc.Jd,jwydi'in Yl1l d'od i ben yn hollol wahan- d j'r M y mae dNin ynl eu gweled. Ody, i" ""v Price'' "c^venodd Price ar Joseph, ac yroedd y seiriau iddoi fal diliau mel. "Wei. fe'i treiaf hi bemo eto, fachgen, eba,i Price, eilwaith, "i fi gael gwel <L A ddauai i'm bebrwag, Joseph?*' "Deuaf fi. Price," oeddi yr atebiad. Treuiioddi Price y rhan. fwyaf o'r diAVrnod dnvy ddysgvvyl am y nos, a gweniL Ur diwedd! daeth y nos; ac ar ol iddo n-U-wed: yr awrlais yn taro deg.o'r gloch, ca. odd ei hurt a'r got ar botynaai melyniorx am ei gefe, a:r esgidiau trystiog am ei draed; ac ar ol cau y cp. yn agor ei gag i hy&byji Joseph ei fod yn baifod i'r daisth. Pant oedd- ent ar fyniedi allan/, wele p.wiin yn dyfod i fewnt "Holo! DafydaA Jones, sut yr ydych hefno ?" gofvnai Price. "Symol, diolch i chwi," ,ehai/r gsvt hvmw; i;sut yr ydych chwii?" --Da iawn, Dafydid Jones/ ebaa Price. Ble buoch yn eich dilladi diydd Suu. ■ Y, n L1-, yn hebrvaig eich cariadi chwi i ffwrdd. Y mae. wedi nivined; i Sir Forgan- wg i a.ros am ryw gymamt gydai pherthyn- asau. u "Nhariad i ?" ebai gaa wenu. Pwy ywhono?" "Ahr gwalch! ebai DafydcUcraes, gan roddi ymbr. miad! awgryn-tiadiol i'w ben, "Pwy yw hcmo, yn wir! Yr ydwyf^ym medchvr fy modi yni gwybod yn rliv dda» 'Does gjenyf fi ne. i gael, ebai Price, "an wenu ytnt waeth eto, ymsythu, bywiogi, ac agor ei geg. "Dim o hyna i fi," ebai Dafydd; Jones, gan avotu a chodi ei fys yn awgrymi-adol; 'does dim eisieu i chwi ddweydi fel yna. Peid-1 iwch treio gwatlu; y mae'r holl ardal yn gwy- bod' am hyn neu, mevai geiriau plaen, PriceI y Siop yw cariadGwendolen Hughes." Gctrfui Price, yn awr, y mail yd yn y 'cownterl a'i holl neith, er ei alluogi rhag b ffarwelio am foment a 'terra firma." a, theimk) vn hapus xhyfeddol. Ar 01 i Price roddi wnis 01 Erglys i Datydd Jones am ei dristh, aieth y diweddaf al'Win. Y n fualD, darfu i Prica weledi a thienrulo ei iodi wedii cyfarfod a siomaJigaethi dlost—diai tarn ymweliad a'r Plas am wythnosau, m. g^veled Gwendolen. Yr c-edd hyR yn chwei w I Lh xa-vvn iddo, ac yni fuan tybiodld mai doeth fu- asai iddb el phrysuro tua.r gw«lv; ac oni bpasai i Dafydd Jo^nes ddwevd mai Gwen- dolen oedd 'cariad' Price, yr ydym bron a chrediu' v buasai yn myned i'w wely yj nos on bono heb ei wen arferol. Ondi pa le, a sut y mae Cornier? Cavvn weled yn y bencd nesaf.

PENOD VIII. Pan. gadawsonn Gciiier Jones. y tro diwedd- af. yr ydoedd ar ed, glaf wely, ac afrechyd per- L n vgluis wedi ymia.fiyd; yn ei gyfansoddiad. Bu vn glaf iawn, yn dioddef yn dr.vm. iawn an enynfa yr ysgyfaint (iniflammatic-r c;f the lungs), ac nfid twym\ r>, fel y dywedyd ar y cynitaf. Bu, ami )T wythnos g\ivtaf o/i afiech- yd, mew r efylifu mor beryghi'si, fel yr oed i hyd yn nod y rneddivg y-K lied amheus am ei adferiadj; o-nl naewn n .w diwmodi cyrhaedd- .odd y clolur y 'crisis,' ac :iai cvmerodid cyf- newidiad: le er g-Nell. C: llhaoddi yn radd- o3, a. bu am ch\v*ch wyt: s groni yni y gwely. Wedi iddo ddechreu g "1 ed orweddfa. gwellhaodd yn Taddol o duyddJ i ddydd; and. pan fod y tywydd yn parhau mor oer, bu aID grvn dymhor cyn myned dros y trothwv. Deuai yno luaws o ymwehvyr i rc)(idi tro am danoi. a theimlai yntau ei bun yn gweila, ) n rhyfeddo1! pan y caffai rywun i arc's gydag et ymgomio o flaen y tan yn y parlwr. Ond, yn) mha sefyUfa y mae ei feddwl, tybed, yn bresenoh mewn cysylltiad a Gwen lcJen ? Ah! yn nghanol ei gystudd, yr oedd medid'w! am N anwylyd fel y gwin i'w fron. Pan vr dyodclef yr arteithiau bdinion, yr oedd colio y prydniw!11J hwnw y cafoddl y fath hwyi gyåa 1r GramadJeg Saesoneg—yr "I JOive, thou lovest"—yn gysur a, hedd iddo; a gobeithiai o, p> hj d, o& byddai i'w Dadi N ef olei adferu, y 1, ti weled yr hyfryd d'diydld pan fydda^carwr- iaeth Gwendolen ac yntau yn ffaith. Un < I prydnawn. tra yr ydoedd yn y pr.tlwr. o fia-n y tan glo mawr. a fEen. estr y cefn j g wielaii ryw ddynes ya> tu- ag yna. ar draws y cae, ond gan, ei; bod grjn beiider oddiwrthou methodd ai hadnabod. Yni mlaen y deuad, a safai Gcmer yn y ffeneistr. gan hgail-rythn am. er cael.allan pwy oeddl Yr oed-dl ei cherddediad ysgafn, a.'i hosgo boineddigaidd yn profi ei, bod yn •rhywun. allan o'r cyffreddn (out of common). Yna, vsbiai ami ot wadn y troed i goryn y pen; end yn fuan daeth, yn ddigon ages iddo i'w hiadinabod. A phwy ydyw ? Ah y mae y svdd erbyni hyn; yn ymdaemr hy 1 wYclJeb Gomer.-y gaion sydd yn. euro mor afiywochra ethu-s o dan ei fron, yn profi mal Gwendolen Hughes, Plasllwyd, ydyw; ac o'r dswedd, wele hi yn agor lliddart y cae, ac yn dyfod allan i'r buasrth, ettc yn mlaen y deuai i ddxAvs y gegin. "Holo r Miss Hughes," ebai miasm Gomer, yr hon oeddi yn y dnvs, (dynes dew, tUaJ haner cant oed'), "dewch yn mlaien,.ac eisteddweh yn y gadair yn.a,. Y ma; yn h.;iryd.genyf tiCf; gweledt" Eisteddodd Gwendolen, a dywedodd: "Nidi oes genyf fawr o amser i, eistedd, Mrs, Jones; bum ar neges y ])r\t:nawn. hwn, a meddyliais mai doeth fuasai i mi alw i roddi itro am y cymydog claf. Sut y mae Gomer t' "Y mae yn gweila, diolch i chwi, Miss Hughes; ond y mae, er hyny, yn wanllyd iawn," Clustfeiniai Gomer. yn y pariwr ac O yr oodki geiriau Gwendolen iddo fel v diliau mlet "Bu yn glaf i-aiwn!" ebai Gwecdbteai. "Hynüd felly ebai Mrs. Jones. "0, wd dyma feayw ddyeithr." ebai rhyw- un ai dkleuai i lawr y grisiau o'r llofft (chwaer Gomer, yr hon oedd tuag un ar bymtheg oed. hytrach yn dal a phrydferth). "Dim m\\ y felly," ebai Gwendolen,, gan wenu, "nag yr ydych chwdthau j'r Plasllwyd. Ondi pa le y mae Gomer ? Ydyw ef ar y lofft, Sarah, Janie?' "Na, Miss Hughes," ebai Sarah Jane, "yr wyf bron a, chredu ei fod! yn, y parlwr." VDi ystodi yr holl aim-ser, gwrandawai Gomer yn astud ar yr holl ymdirafcdaeth; ac O! yr oeddi llais Gwendolen yn fnvisig 'Iv gluisti au. Bu ratwiii cyngherddau lawer- oeddi o weithiau yn: ystod ei arosiadl yn Nghaierfyrddm, onct teimlaii fed mwy o swyn a mdwsig, idido ef, y.n y gaiT bychan "Gomer" 01 eiiau Gwendiolen, nag oeool ynl holl ddiam- au Handel efo'u gilydd! "Gadieivch i ni fynedi lawr j'r parlwr, ebai Mrs. Jones, yn seirchog, wrth. Gwendolen, gaiel gweled Gomer." Curodd calcn) Gomer MI waetli eto. pan clywold ei fam yn dwevdj hyn. "Agonv)"'Cl; irws y parlwr, a mewn yr ae'h Mrs. Jones, yn cael ei dilyni gan Gwendole-.>. Eisteddai y claf yn ymyl y tan, gyda llyfr yn ei law. "Wel, Gomer Jones," ebai Gwendolen, "yma yr ydych, o flaen y taR, nsti weiaf. Sut yr ydych yn, teimlo ? Gweila, gpbeifrhio," a gwenodd yn fenddgaidi arno. Ar ol i'r claf ateb yni grynedig ei fod \n gwfella yn teimlo yn 1 lawer iawni gwell, pj.):- teddoddi Mrs. Jones mein-n cadlair yn ym y 1 Gome-r, a chymerold Gwendolen gadfair arall yn ymyl y ff eoThestr. "Rhyfedd! mor ddyeithr ydych," ebll Gomer wrth Gwendolen, Yr oedd y gwrid ar eiruddiall yn ymdatem) yn fwy-fwy o hv "Wel, Gomer JoTnes," ebai Gwendblen. "ystynwch, nidi wyf oildi newydd ddychwelyd o Sir Forganwg; felly, nid oes genych haw J i fy mieio." Cyfcdodd Gomer ei ben, a, gwnaeth ym- drech i orchifygu ei yswdldod, ac edryichodd yn myw llygaid Gwendolen.; ac 0 edrychai hithau arno, yntau mor swynol a. phe buasai angyles c'i flaen. Y na, dywedbdd, "Y mae yn rhaid maddiau, mi welaf, i chwi y waith honi eto. Gobeithio i chwd fw-ynhau eich nun: yn Mro' Forganwg/' "Dol, yn. hvnod dda," ebai Gwendolen. Yr oedd llygaid Gomer erbyn hyn yn boddi mewn serch, aii galon yn euro yn dd: lywodraeth. Ar ol sia,rad am luaws o bethau am g,ryn ugain myund, cododd Gwendolen i fyn^d, allan, a dywedodd wrth Gomer: "Gan fy mod wedi dyfod i ymweicd a chwi, fel na byddioch yn fv nyled o ddim, yr vdiwyf yn eich gwahodid i ddyfod drosodid i'r Plasllwyd' yn fuan am dro. C'ofiwch an, dd'od." O! eiriau bendigedig i Gomer Diolch- edd yn fawr iddi am y gwahoddiad, a d'ywe 1- odd y byddai yn bleser mawr garvido dreulio J. b prydnawn yn y Pla.s.. Yr oedd ei galon ar- byn hyn hron yn rhy lawn: gan lawemydd iddo siaradi dim. a hi yn mhellach. "Cofiwch am ddyfod1," ebai Gwendblen ] eilwaith; "ac anfonweh \vybod> i; md eto \r amster. y deuweh," ac wrth orphen y fraw- ddeg, symudodd i gyfeiriad y dnvs, yn cael ei diiyn gan Mrs. Jones. "Diolch ym fawr ami alw yma, ;ebai Gomer emvaith. "0, 'does raid i ohm" atebai Gwendolen. •'Prydnawn da i chwi oil," ac yma,ith yr aeth, mor _\sgafn-dr< red a'r 'deryn; ac aeth calon 'Gomer i'w chanlyn. (I'w Barhau.)

-:0:- DAMWEINIAU. -0-- Ar y ddeuddegfed o'r mis presenol deu- wyd a hyd i Evan; Jones, cigydd, Llany- byther, ar y ffordd yn agos i'r Lle!w Inn, Pen- cader. Bu farw v dydd Llun canlyniol. Tra. yn dilyn, ei alwedigaeth fel gofalydd am y berwedyddi yn ngwaith Glanymor, Llan- elli, aeth y peiriant drcsto. yn nghiyd'a. niter o wag-em, Bore dydd Mercher diwedd af, cynaliwyd trengholiad yn Ffermdy Cilast Uchaf, Bon- cath, ar gyrff David ac Hannah. Davies gwT a gwraig 87 ac 88 mlwydd oed.. Deuwyd 0 hyd iddynt yn feirw gan rhad o'r cymydog- ion. Pasiwyd r,eithfarn o farwclaeth trwy lienaint, s Yn Nglofa Wyndham, Nantymoel, dydci Ian diwedidaf, cyfarfydd'odd un David Price, 40 oed. sengl. 1.0, Elewelym street, ad dddwedd trwy ni weidiau a dderbyniodd. j,

L LA XI LET YD FARDREF. I Mr Golygydd,- j Dyma fi ym myird i Rhyd-yr-Helig air a gallwn feddwl fy mod i yn clywed y y awr Dar yn barddoni ag adrodd storiau, a siarau ar bwnc v dydd, a'1 galon. yn llamu mewn llawenyddL Dym iawn oedd William Eevn- (Cawr Dar). Yr oedd ef yn Glerc yn Office y Gwaitb, ac )"11: byw yn yir ymyl; acJelly yn treulio tipyn o amser yn Rhydyrheiig gyda Mari a Bili Israel, yn herwydd Man a. 131 li ddaeth yma, ar-ol y William Lewis a Betd a nodais o'r blaen. Yr, ydych am wyboj, feallai, pwy'oedd Y Mart. a'r Bill yma. Yr oedd Bili yn fab i Bili a Hannah Israel ar Pound. Ganwyd Bili yn Nhy'r Y sgol fach ger yr Efail Isaf, tua'r flvyyddyn 1812. Sym- Hdodd ei rieni i'r Pound ;a,c adnabyddir yr achau byth cddiar hyny wrth "Dyhvyth Pound" Mae liu mawr o onvyrcn i Bili a Hannah o'r Pound, yn Llanilltyd. a manau ereill. ond: v maent yn ca,el eu hadnabod wrtft "Deulu y Pound." Wel, mab i Bib a Hannah oedd Bili o Rhydyrheiig- Tua: phedwair ugain a deg o flynyddau yn ol^cawn deulu. o'r enw Morlev ynr symud1 i r Ynys i gadw ffarm:, a chadw ceffylau i halio^glo d wraith Mae'smawr i'r lan i'r Camlas, (Canal), i'w dipo i'r badau. i\v dd\v\-n i Gaierdydd yna i'w dipb- i'r llestri i ga,el ei ddwyn tudiraw 1 on i'r moroedd i gynhesu y trigolion yno. Wel, merch i Dafydd Morley or Y;lY s oedd, Mari o Rhydyrhdig. Dyna fi wedi; dHveyd pwy oedd Mari, aphwy oedd Bill; a fealJaci y dylwn ddweyd fod Bili yn ddyn tei y a, thebyg ei fod YIl ddyn cryf lavcn paw. yn ieuanc. Collier oedd wrth, ei alwed- igaeth, a. bu yn tori glo am flynyddau,, a! chadw v tafanu Xid gweithriü yr oedd ami fuel eisieu; na. na, herwytld gadawodd swm go lew o gyfoeth, ar ol, er iddo fod am flvnyddau lawer heb weithio dim. Nid oedd -n\ Mari na byr na, thai; ond yr oedd ganol 'size,' a,c yn lunraidd a thrwsiadus dros ben. Yr oedd hi wedi arfer bod mewn fiferm. slel Yr Ynys; a Bili wedi ei godi yn y Pound, a'i fam. yn un o. hem wragedxl gpreui daear. Yr oedd awyrgylch y fferm i'w weled bron ar bobpeth yn: Rhyddyrhelig. Yr oedd' yno ddigon, o fywiohaeth flasus, a, digono. roesaw i ch"i dùri a chyfraoogi o hono. Yr oedd y ddiauyn eithaf caredig, a, chaJon ago red ona nid oeddynt yn credu fed Rhagjuniiaeth yn gweDiu arnynt, a'u bod hww i wastraffu y rhoddiion da.. Yr oeddl William: Rrxierick. vn gofalu amy 'flue' ynngwaith Rhydyrheiig, hyny pan yn hen ddyn; a, byddai yn myn.di i Rhydyrheiig yn ami iawn; ac os. byddai yr Emprwr (Wm. Rodferick) heb aJwam ddau neu dri diwrnod, byddai rand i Bili fyn d i edrych am dano. le, ei mofyn yno. i yted ei de? Na. na, syr; ond ei ymofyn yno-.i- gael tamaid iachu's a blasus 0 luniaeth. pur :1 g;wlad. Pe buasai yr Emprwr byw, gwrn y gall asai draethu llawer am> garedigrwydd Bili a, Mari o Rhydyirhelig, a thebyg fod 11awer ereill yr un fel. Mae Bili a Mari, J. Rees, v Gof, Cawr Dar, a'r Emprwr, wedi croesi er ys llawer bhvyddyn; ai Richard, y Telynwr, fu;n, lloni y cyvmpeind difyr trwy chwareu 'Llwyn' Onn,' 'Caerffili March,' etc. Ar cl Bili a Mari, daeth Mari Ann, y ferch, sef Mrs. Phillips, i'r etifedddaeth deg. Priod- odd Mari a Evan; Phillips (Efan o r I an), vr hwn oedd yn gweithio, yr engine )"nRhyd¡yr- Z>' heiig. Yr oedidi y d:dau hyn etc, o natur odai a: charedig. Maeint hwythau wedi myn <\ i orphwys er ys tro. Mae yr hen. Rhydyrhelig vyedi gorpheni ei ddyddiau arno yntau, a Rhydyrheiig newydd wedi ei godi yni ei Ie. Er j'r hen dafarn sefyll yn gadarm am lawer oes, diaeth ei dd} ddiau yntau i ben. Yr I oedd Afon Taf wedi bygwth ei symud. oddiar ei wadnaiu lawer gwaith, yni herwydd yr oedd yr afon yn dbdi i'r -ty ym ami iawn ers blyn- ydd.au yn ol. Llawer gwaith y gwelsom dir yr Ynys a th wnel a chaeau Crawshay wedi en gorchuddio gan; lifogy'dd Afon, Taf; a, -phan fuasai yr afon yn codi, yr oedd ydWI yn uchel vni Rhydyrheiig. Yr oeddi yn d'o i i'r ty yn y nio-s weithiau, a chlirio cyn y h r -U; ond- er lid'di fvgwth, llawer. eto snfod yn gad.a.m.. Priodcl i ni ddyfynu. y geiriau acw yn niglyn a'r hem diy "Y gwlaw a ddisgysnodd, a'r lli'feiriant, a ddaethant, a'r gwynt a. chw} th- asant, ac. a gurasant ar y ty, ac ni, syrthioddi, canys sylfaenasid ef ar y graig," Mi garwm ddweyd hyn cyn. tewd am, y teulu. XTid oedd Bili yni credu; dim yn y ffasiwn newydd o wneyd cwrw. Ni chre'dai efe mewn dim' ond brag, a, hops,, a Uysiau. Bu llawer yn ceisio ei berswadio y gallasai brynu diod rataen lawer, ac y gallasai wneyd, mwy o elw; ond ni fyruai a chredu y fath beth; felly mynai ferweddu y cyfain yn ol yr hten ffasiwn, Yr wyf yn adrodd y cyfain oddiar awdurdod ddigon cadarru. Wel, beth mae hyn yn ddysgu ? Y mae yn dangos gonestrwydd a didwylledd, mor bell ag, y deallad efe y peth. Eto, dangosai mai nid elwa a e'lwa, ryws-ut cie^d e;i amcan. Bydd rhai, fealiaii, yn barod i ddweyd' mai twyll. yw y fasnach. i gyrl. Nid OIes, a fyriio "Cyfaill John" a thwyll y fas- nach, na. thwyll ddm arall; y peth wyf Id am gael yw gvveled y dkm; gwieled a, chodi y rhdnwedd, os bydd; posibl, neu diewi. Yr wyf yni earn chwilio af rinweddau; ac yn wir, mae tipyn o waith chwilio am rimwedd- au diai ynom na, llwch, y llawr. Mae y gair yn eithaf gwdr— "Buan y dengys y dyn, 0 ba radd. y bo'i wreiddyn." Y gwdr am diarai, yiv, fod pob un; a. rhywbeth dan ei het. Yr oeddwn .wedi miedd'wl ar dldechreu y llith i dra,erthu am yr Ynys, atheulu luosog Dafydd Morley, o ba un yr hanaii Maid; Rhydyrheiig. I-Ii oedd! yr unig ferch; ond yr oedd yma. bump neu chwech, o feibion. Mate. yr oil o honynt wedi myn'd i ffordd yr holl ddaear er's blynyddaiu lawer. Gan fcd y teulu welwiydl unwaith yn Horn a dedwydd yn amgykhynu bwrdd JIawn yn fferm yr Ynys Wledi cangenu cymainit, mae yn anhawdd i chwi wybod am blwyf yn, Nghymru nad'oes rha.i o'r achau yn byw. Tebyg iawn. eu bod felly yn Lloegr hefyd. Gwn fod yna, rai yn America, ac yn Awstralia, hefyd. Wel, Miss Mary Morley oedd enw Mari Israel o Rhydi- yrhelig, pan yn ferch ieuanc yo yr Y nys; ond. arswyd anwyl, nid oooldlmerched ieuainc y dyddiau gyn:t yn gwybod' dim am y gair nipa. "Mis»s so andi so." ,Na, na, syr ond llond pen o enw Cymraeg.—Mari, Shan, Pegi, Hannah., etc. Mate yr hen. deuIu anwyI a weluyd yn Y, "Pound;" wedi canghemu yr un fel; felly, wrth gyffwrddi a, Morley a Israel, Lianillityd. yr ydym yn, cyffwrad a, theulu- o:ddid sydd yn adnabyddus i gylch eang iawn. Gan fod rhai o deulu'r Y nvs wedi bod yn dal cymadmt o gysylltiad a gweithio glo yn Ll'anilltyd, gwnawn draethu arnynt eto. Yr eiddcch, Cyfaill John. -:0:-

ON WRONG TRACT. His Food net Adapted in his, Need. Many a man, from lack of properly select- ed food, is to-day walking perilously near the precipice brain fag and; nervous pros- tration, the result of insufficiently fed braini and nerve cells, impoverished by depend- ence upon undercooked, indigestible foods.. He pulls up with a, short turn some day to realise that a change must be made, and that immediately. To himi come1, like a revelation,, the virtues of Grape-Nuts fully-cooked' cereal food, that most delicious product made by foocl experts for just such cases- as his. It is, however, not an. invalid's food, but is designed to, andldoes, replace and rebuild the daily losses in the brain nerve tissues to which we, are all subject, for it1 contains the rnini-ite, part] of phosphate of potash, and! albumen which combine in the human body to make the soft grey matter in brain and nerves centres. Many thousands, of the great braini work- ers, of England, and America, have proved the value of Grape-Nuts, and use the f-ocd daily. In the special method of manufacture used by the makers, of Grape-Nuts only the grains; of the field, wheat and barley, are used. By mechanical processes and: heat only the starch is predigested- and converted into grape-sugar, which is most easily a:ssimi- lated by the human sy stem. Dealers sell at 7do per packet. It makes a charming dish for breakfast and lunch, meeds no preparation, and may be served hot or cold as. pref erred with cream OT rich; milk. :o

ARWYDDION YR AMSERAU. At Gristioncgion Cymru. Fel maef Deom Tyddewi ad' lygad craff a'i gaion, fawr wedi dadgam ei deimlad trwy gyf- rwng y "Darian," vIele finilUi fel un yn cydym- deimlo. a'r Deom yn ei sel fawr dros ei wlad, ac yn nedllduol ei chrefydd. Pan y byddbi y byd yn add'fedu i gyfnewidiadiau, mae rhyw nodaui yn gyffredin I canfod yn ei gyflwr, ac yn ysbryd a, thymheT ei drigplion., ac yn r u,,c- hiv,, i alet,ti,a.u, yr Arglwydd. tuag atynt, ag sydd! yn rhag^rgcelioni fod;1 y cyfrvwv gyf- newidia'dan yn agoshau. Trwy hyn, gall y rhai a ddoeth-ystvriant waith Duw wybod i ryw raddau pa. beth, a ddylai, Israel ei, wneiir thur yn y cyfamser. Da, genyf weled. fod y Deom yn, deal! cyflwr yr eghvys, sef pob en.wa.d, a'r byd yn gyffredinoil.. Dywed: y Deon. fod ad-daliad teuluol yn, prv sur ddi- flanu, ac mad eithriad yw cael teulu yn ym- gyn,ull foreu a. hwyr i addblii, ar yr aelwyd. Gwir yw hyn,; and gwdr pwysig iawn yw hwn am bobl Duw. O mol]1 fanwl mae y DeoIll yn sylwi air hyn a'r 11a11, Stef yr Ysgol Sul a'r Cyfarfod Gweddi vn ymylu ar y darfodedig- aeth. Nid yw duwdoldeb crefyddwyr mwy- ach yn ddychryn i annlwrioEon j ac, nid, oes gwahaniaeth hanfodbl rhwng llawer 01 broffes- wyr a moesolwyr y byd. Gwir yw hyn eto. Ond os yw un1 o blant y ffydd yn gweliad', beth am Dduw:, yr Hwn syd'd yn, craffu air bob peth ? Byd wedi dyrysu. ydyw y bydl hwn. Y ma.e pob peth ali fewili yn, ym- ddangos megis dan lywodraeth damwaiin. Nidi ydyw pechod yn cyrayrchu cosb, na rhint- wedd yn cael ei ddilyn gan wobr. Ond mae gwobr a chosb yn bod er hyny. Yr oedldi t, Duw wedi addaW Canaan, i Abraham; ondi yr oedd! yn. rhaid i Israel ei chymeryd hi; ac, fellv addawyd y byd.i Grist; ond y mae, yn •rhacd a' Gristioniogion ei orchfygu, a chymer- yd meddiamt o hono, yini Ei Enw Ef. Dyma; amcan. ma wr yr eghvys, a'i gweinidogion; er mwyn hyn) y maeiit yn hanfodi. Pa. beth, gan hynv a. ddyiai fod agwedd earn mieddyliau gyda, g( i:\vg. ar yr hyn a, ddywedir gan. y Deon., Gwir yw pob gair am^Seiom. Wrth ysgrifenti. fed hyn cof genyf ddarllem am 'Ddiwygiadi Crefydidbl a, gymierodid1 Ie yn Amierica.' Ynmis Tachwedd. 1850, v darfu i haner dwsin, n':u chwaneg. fr Mwd y byddai yn dda, dechreu cyfaifod g ,eddi bo-reuol dyddiol yn, nghapel vr Hen Egiwys Ddeheu- i oil, a'i wneydi vn Gvfarfod G\veddd Undlebol 01 Gristionogion Efengvlaidd. Yr oedd y cyf- arfod hwn o'r bron yn saith mlwydd oed pan y gwelodd Duw yn dda dywallt Ei Ysbryd: mor gyffredinol ar y wlad fawr hono. Ni bu ysbryd bendigedig yr Arglwydd ericed mor eglur ac y bu vn y ilwyddvn 1857. Y mae yn ddiamheu nacl ydyw vr amcamgyfrif o haner miliwn; uwchlaav y dychsveleddgioni y flwyddym hon, trwy Cvfarfod; Cweddi Uni- debol; a da yw genyf finau ddywedyd: fodi Du\p yr un o hyd. Wel awn ati ü ddifrif tnvy nerth ffydd a gweddi at Dduw, 2t, unl a "wren^dy 'wiedd!i''r gwan." "Gofynwch. a rbodd'ir i chwi; oeisiwch, a chui a geuch; curwch, ac fe agorir I. chwi." Pan y mae yr Arglwvdd vn chvMi; dynion, i berthynas t'ti gilydd! YDi ei ra's, neu yn ei Ra.g,luniaeth,ma,e gamy pleidiau rvw dclyled- swyddaiu i'w cyflawini, y naill tuag at y Hall. Ond, dyma, y ddyiedswydd fawr yw gweddio ar i Dduw, trwy: lesu Grist, drugarhau wrth Seion yn y dyxidiau marwaidd hyn, Y rhai syddi heb dclychrynui yn wyneb pechod heb ei. weiledi yn nigcleumi iawn vr vdveh- eto. Y mae go] wg digon erchyll an o rth edrych ar yr hyn a. wnaeth; Efe a 1 Ik d 1 fod is angau, ac a glodidiodid y bedcl efe yely\ tad cchen- ■eidiau y ddaiear. Otnwn,, gan hynv, gan, fod addewid wedii ei adael i ni fyned i mewn i'w orphwysfai Ef, rhag bod neb o honoch yn debytg i, fod yn ol. Wel, fel y mae y Deon wedi awgrymiu. os cydsynia dau o. honoch ar y ddaear am dddrn oil, beth, bvnag a ofvnant, efe a wmeir idflynt gan Fy Nhad; yr Hwn sydd yn y Nefoedd. Trwý ffydd gwrandaw- gweckli: y gWlani. af weddi y gIVan. beth, a ddyweel y pethau hyn wrthivm, ni ?" Pal beth ydyw y llais, Dwyfol sydd yn dyw ed- yd, "Yr hwn sydd ganddo glust, gwTandawed beth V mae yr Ysbryd ym ei ddywedyd wrth e,Iwvs, Mawr yw' gweithredoedd yr Arglwydd, wedi eu ceisio gan ba.wb a'u hoffant, Mawr-1 eddog yw Duw yn ei gysegr—y dadguddiad oi ra,s a'i allu me\i trugarec; achubodd. Be.tn a ddaw o w ^"ois wedVlio sydd wed'i: bou nds gwn; oskj. beith yd^w wythnos o weddio 01, chydmarui a saith mlyimedd fel y bis yn America, yn, y flwyddvn I 850 hyd 2:857 ? "Fodf yn maid! gweddlioi yn wastad, ac heb diMygio' 'Ac oni dddal Duw ei etholedtigion sydd, )il1! llefadn a,r i-io ddydd! a nos, er ei fod! yn hir oedi drostynit ?" Onid oes ar yr eglwysi eiisiieu eu hadnew- yddu, a'r byd eisieu; ei achub? Ac oniid yw ein hag weddi bresenoi yn gyfryw aig syddi yn gofyn. nerth, mawr yn y weirddogaeth i wneu- tbiir hyny ? Cfer, mae, yn wir, yw aichwyn liaiwer ar yr amseroeddl yr ydym yn byw Vil- ddynt; ar yr un pryd, tebyg .yidW fod gwir dduwioideb yn ac .anrauwioldeb yn casglui nerth; ac ond didfa-wi adfywdad yn fuan an grefydd yri ein gwiadi, peidiwn a, rhyfeddu as gwelw:n ysbryd mud a dialed sydd yn ff ynu yn! ein mysg yn awr yn tori, allan eta yn ysbryd gwrthnysigrwydid- a chyfeiliorn; eglwysi vn cael eu rhwygo ganddb, a, dynion yn cael eu tafiu i'r tan ac i'r dwfr o dan ei effeithiau. Dymuao'I; fyddai gweled yr eg- lwysi a'n gweinidogion: yn casglui eu nerth: canys ni allwn, benderfynu, yni rh\"w ffurf neui gilydd, fod ein, hymdrerhfa. a, galluoedd y tywyllwcii i fynedi yn fwy difriifol, a; bodl ihywcg,a,eth o annghrefydd a drwg yni ym- se.;fy:dlu yn nhymer bresenoi yr OIes, ac nas gall er dim ddyfod allan end! drwy weddi ac ympryd. "Y r Arglwydd sydd gyda, chwd, tra, fydd- loch gydag eif; ae as cedsiwch, ef, chwi a'i cewch ef; on;d os gwrthodwch etVynitiU a'ch gwrthyd chwithau," 'Rwyf bron,, 'rwyf bron ai Rwrhau, Wrth wd' ùI grasusau, yn lesgau, A'm. temtasiynau yn parhau Yn d.anDyd. yn y blaen; O dowch, aiweJom sanctaidd dir, Dan aden dawel sbryd pur, Disgynwch armaf cyn b'o har, Diffoddivvch uffem daau. "Prif Angenl Cymru"—Gani Deon Tyddewi. Wedi, darllen; ysgrif v Deon yn y "Tarian," Ionia,wr. 1, 1903, meddyliais, y buasai rhywun yn gydymdeimiloi ag ef yni eisiel fawr dlros ei. grefydd1; ond. wedi aros; pyit'hefmos, pendeiT- fynais ysgrifemi ychyddg fel hyn i ddadgan fv nheimladi imau. Ac ar fy ngwaith yn ysgrif- eHU y pandll, diyma yr "Echo" yn diyfod a' newyvdld' fodr y Deon wedii marw. 0 mc dirwm y te;im,lais yr argyd, Gobeithiaf. syr, y gwelwch fod ym dda i horn gael ym>- ddianigcs. "Er ei, fod wiedi marw, ma.e yn llefaru eto.) Nidi dlyn i, ,emwad.na chenedl, DIal gwlad ynl unig ycfoedd! y Deon. ond d'yn i'r bydl ac i'r eglwys Dduw yn, gyffredinol Ar yr tini pryd. mddl oedldi bieb ,ed syniadaiu neill- dluol1, nai 1 dieimladlau pleidiol; ond yr oedd ei feddwl mor eang, a'i enaid mcr fawr, fel n.,ad alleidd) ei gadlwynp i le nai dtosbarth. Yr oeddl adorn o'r byd! Wlediici argraffu ar ei galbn. Ymdtetimlai yn ddKvys dan y rhwyniedigaeth y gjvMycMai. yir oedldi yr Efeng- yl wedfu eli osod danynt, Am y maiwrion, cryfion1 y, cofir Eu henwau; eilwaith hwy ni welir; Y dynioni do-ethaf. caJlaf, collir Y nl nyddSiaui angau ni; dddenigir; H wn ai fedid fawr eddi a fwrir—heb ddim;, A heb ddliimL dld diim y diweddir. 26, Queen street, Thomas Phillips. Pentrei, Rhonddia.. -:0:-

THE ACADEMY, PONTYPRIDD. Dycli(I Sul, IonklwT 18, cynailioddt myfyr- 'wyr yr ysgol honi e,u Cymiantfa Bregethu yn Carmel, Penrhiiwceibr. Cyfarchodd, gwein- idog parchus Carmel yr ysgol "Yn Ysgol y Prophrwydi," air athiaw "Vni Hen; Brophwyd.' Gwrandawyd ar y prophwydi ieiuainc yn tra- ddbdi'r genadwiri yn astud iawn gan y gynL ulleddfa. Pregethw'yd yn y drefii ganlyn- ol Boreu: Thomas Perkins, Abetraman. Prydnawn: Evan Da,vies, Aberdar; Miles Williams,, Blaina, Hwyr: Daniel Jones, Aberdlar; Owen ¡ James, Cwmaman. Dechreuwyd cyfarfod' y boreu gam Owenl James; prydnawn gan Albert Jones, (myfyrr iWJr dall); hwyr, gan, William Da.vid Barber, Trecynon. Llywyddwyd y cyfarfod! gam yr Atbra.w. E. Duramore Edwards, M.A. Gall- af ddweyd fod yr 'Academy' yn anwyl iawn. yn ngoJwg canoedd' o fyfyrwyr.