Papurau Newydd Cymru

Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru

Cuddio Rhestr Erthyglau

2 erthygl ar y dudalen hon

, YDIINELIAD A FORT SUNLIGHT.¡…

Newyddion
Dyfynnu
Rhannu

YDIINELIAD A FORT SUNLIGHT. ¡ Fel y gwyr v rlian fwyaf o'n darllenwyr, Port Sunlight yw enw y pentref He y saif gweithfeydd sebon y Mri. Lever -Bros. Yn Sir Gaer (Chester), y lie ger vr Afon Mersey syfid yn rhedeg rhwng Birkenhead a Le'rpwl, tua phymtheg mlynedd yn ol niti oedd braidd dy yn agos end y pryd hwnw gwnaetli Mr W. II. Lever, y brawd hynaf yn y cwmni yn awr, ddarganfod y modd i wiieyd 'Sunlight Soap gair sydd erbyn hyn wedi d'od yn oir teulu- aidd tnvy y Deyrnas; ac adeiladodd weithfa fechan er troi allan ei sebon. Aeth yr anturiaeth yn llwyddiant o'r dechreu, a chynyddodd y gwaith yn gM- lym iawn ac wrth gwrs cynyddodd hefyd nifer y gweithwyr. Yr oedd Mr Lever, fodd bynag, wedi penderfynu pa gyflymaf y cynyddai y gwaith a nifer y gweithwyr, y byddai i'r gweithwyr tra wrth eu gwaith yn ystod y dydd, a thra yn eu cartrefi y nos, i gael byw mewn awyr iach, ac yn cael eu hamgylchynu a phob cysuron. I'r dyben hwn prynodd ystad fawr yn cyn- wys tir amaethyddol, ar yr hon yr adeil- adodd y gwaith, a thai i'r gweithwyr. Y mae eisoes dros 600 o dai wedi eu hadeil- adu yn y pentref, ond rhyfedd mor an- nhebyg i bentref cyffredin, ger gwaith mawr; yw yr olwg ar y lie. Nid rhes ar ol rhes 0 dai, wedi eu hadeiladu oil ar yr 46 un cynllun, a welir yma, ond nifer 0 dai wedi eu hadeiladu yn ddestlus yma a thraw gerllaw heolydd llydain. a gerddi helaeth o'u blaen ac o'u hoi. Y mae ymdrochle hefyd yn mhob ty, 1 nid yw yr ardreth ar bob ty yn agos yimaint ag yw ardreth tai haner cystal yn Le'rpwl a Birkenhead. Yn y pentref hefyd y mae parciau, ymdrochle, chwareu- dyv neuaddau, &c., yr oil wedi eu hadeil- adu er llesiant eorfforol a ineddyliol y gweithwyr, o ba rai y mae tair mil yn awr yn gweithio yn y gwaith sebon gerllaw. Wrth gwrs y mae llawer o'r gweithwjr, 0 ba rai y mae nifer fawr yn ferched ieu- aiiif, yn byw yn Liverpool a Birkenhead, end y mae reran teuluoedd bron )n ddi- eithriad yn byw yn y pentref hwn. Mae Eglw) s newydd hefyd yn cael ei hadeil- adu ) n y lie yn bresenol, yr hon a gyst lawer o filoeddo bunau i berchenogion yfgwaith. Yr adeilad diweddaf i gael ei agor yn y lie oedd Llyfrgell Rydd ac Amgueddfa a cham fod yr adeilad hwn i gael ei agor dydft Im diweddaf gan y Cynghorwr Tafias, Maer Birmingham, llywydd am y fhjyddyn i gyngrair Cymdeithasau Chweg- nwyddwyr y Deyrnas Gyfunol, gofynodd Y. Ieistri Lever i lywyddion ac ysgrifen- yddion pob cymdeithas yn y Deyrnas i fod yn bresenol ar yr achlvsur. Yn mhlith y lluaws oedd yn bresenol, gwelsom y Mri. D, C. Evans, Dowlais; John Morgan, Merthyr; D. M. "Richards, Aberdar; Thomas a Bowen, Trecynon Richards, Pentro J. Davies, Caerphili; Smith, Y.H., Aberafon W. Llewellyn, Tredegar; D. Richards, Peiitre,l a llawer'ereill.. .—— Cyriiae^r'.odd y rh-m fwyaf o honom feT Cyiriy prydnawn dydd Merc her, a chaw- som le yn i,Nvu i aros ynddo yn N gwesty y Frefibines, yn nhref henaful Caer; caw- som fOlt. hyfryd yno, yn cerdded oddiam- gylch y ddinas. ac yn gweled ei gwahanol olygfe/dd. Yna aethom i gyfarfyd a'r trer it" a un o'r gloch i fyned i Bebinton- yr orsaf nesaf i'r gwaith a thua thri o'r gloch yr oeddym wedi cyrhaedd Port Sun- "iight, Ihl peth rhyfedd yma oedd gweled pob peth bron yn cael eu gvneyd yn y lie. Yr oedd yr oil o'r argraffwaith yn cael ei I gario yn mlaen, y blychau yn cael eu I troi allan-mewn gair, bron bob peth yn cael ei wneyd yma-, ••oth arail a synnai bawb o honcm oedd .d yn unig glanweithdra y lie, ond ei tach- usrwydd. Gwelsom bob math o sebon yn cnei ei vneyd o'r dechreu i'r diwedd. Yna aethom ollan i'r pentref, a chawscm ein harwaia o le i le i wel'd yr holl olygfeydd. Ar 01 hyn, ggoredd Mr Jaivis y llyfrgell yn ngwydd tua 100 o bersonau, ac aethom drwyddi a tbrwy yr Amgueddfa. Y mae yn eisioes yn y lyfrgell tua SCO o gyfrolau, ac v mne y cwmni wedi rhoddi o'r neilldu swm da bob Hwyddyn tuag at gael llyfrau newyddion. „ Y mae yn yr amgueddfa hefyd lawer o bethau hen a gwerthfawr iavn i'wJgweled, cnd nid cedd ^enym, gar fod ereiil o'n hnl orid prin gmser i edrych o amgylch, ac yr oedd yr amser i giniaw bron a dod. Yr oedd y cinfaw wedi ei osod yn y Neuadd Fawr, tie y mf e y rhai sydd yn gweithio yma, ac heb tod yn byw yn y He, yn cael eu ciniaw bob dydd Ac ystafell ardderchog ydvw, Ar ol ciniaw, cafwyd y gwahanol lwncdestynau arferol, sc yn yr hwyr gyng- herdd ardderchog yn y chwareudy cyhoedd- us. Cor o'r gweithwyr, eu gwrr-gedd, a'r plant, oedd yn cymeryd y rhan fiacnllaw yr, y gyrgherdii. 3 chanent yn ardderchog. i n Kid \v j in yn sicr, oddiwrth yr hyn a giywsom, na chr:wn eto gyfle i glywed y cor hwn yn curu yn un o'n Heisteddfodau Cered'sethoi. Coheitr-ioycawn. Gallwn I deweyd yma, os oes rhai o'n darl'enwyr j yn hwrindu yrowfled a Gog:eciu Cyrni u j reu Liverpt ul yn fUH1'. bydd yn werth iddynt dietdio barer d:wrnod i weled y pentref prydfeitb hwn. Deallwn y cant ganiat^d urrbyw tn ser i iyned drwy y gwaith. Bydd jn weli?.d a'r ile yn vei-s i fswer, drwy ddirgos Vetb a all cyfalaf wneyd i god: eu gweithwyr i fyny. =. if' Fel hyn y dyvtedodd Bardd o Fynwy ar diwedd— Darllenfa a agorwvd Yn hafan goleu haul, Ac yno daeth masnachwyr Yn llawen a aiftael; Mwynhau y w ledd a wnaethr<n Am chwech dydd Iau prydnawn, 0 loan, uwedwch imi Fath eto r wledd a gawn ? LLEW TREDEGAR.^

Advertising