Tarian Y Gweithiwr

W. Willi airs Cmtle Street, Swansea LARGEST i>TOCK in WALES. Engagement Rings, 22 C8,rat G(:id Wedding Rings 18 Carat Gold Keepers. English Fatent Lever Watches Hrs^iSian Crystal Spectacles

Newyddion Lleol. brynamman. Cvmdeithas, Ymrkech Gristionogpi Bobl leuainc Gibea.—No» diweddaf, yr 2il cyf., cvm<liwvdi yn yr eglwysi uchod* dafn nawdd Cymdeitkas Ymtdrech Gristionogoil y Bobl leuainc;, gyf ari o!ù\ o ganu. adrodd. ac areithio. Yr oedd y bechgyn ar gen;ethod •wedi darparu, yn helaetb, a chafwydi cyfar- fod dyididorol dlros ben. Anwtediayddl y cyfarfcxl oeddi y bjrawd) W. J. Williams* yn cael ei gyniorthwyo ga;a y brawd: W. R. WI Ik anas. Wele y rhaglien am y! DlOSDQI Emyn, D. T. Howehs; dalr- Jilew," Mr Janes, Vicarage; gweddio, J. James; emyn. D. T. Beynon; araeth, W. J. Williams; triawdl gan y brodyr H., W., ac E. Williams; can, G. Jones; dlad'l', E. Roberts a'i frodyr; can, Miss C'ordieba Roberts; adroddiadi, J. T. Howellsi; can, Da aid D1. Williamis. Cyfeilwyr, Mri. Dl. D. Williams a Herbert Williams. Cafwvrll gwasa n aeith1 rhagorol y seindotnf linynol hefyd, dian a.rweinjiad' y bra-w-d, W. R. Wil- liams. Digomi yw dweu;di fod pob peth yn llwyddiarnt perffaith. Ewch yn uwch, bobl ieuaanc, ym eiehj diwydrwydd a'ch defnydd- ioldeb. UN O'R Boys.

-:0:- CWMTWRCH. Priodas.—Unl ffath hapus yn nglyn a't flwyddyn, ddiiweddiaf yn ei pherthynas a r ardal hon ydoeddi luosogrwyddi y prion kisau jg-yrHerasanft le yinddi. Braidd nai wnaem ein llw fod y "flaenoriaeth ganddi; ar bob blwy!dd{>jni axfal lam fwyafrif o hony-it Priodi a soni am briodIL daraiwai ar eJn clustiau dlrwydld'i o:'i cbryd i'w bedd. Gwel- sora bob oed yn croesii dlroisoddl ynddi, ac o'u boddi yn ewiyllysgar a 11awen yr aethantt oil. Felly befydl George Cooper a'i anwyl- vdl, Kate Edward;s> dKldld Iau diwedd if "Wcl carw'riaeth feluseidi a' iHiu mei a,m Tsbaid hir. Ynr ngwaith George yn dew is ei gydjmiair ytni y C^mi, cawscim brawf o ragoriaethi ein merched ni ar eidldo Brystc --canys B'rfodbc co Bryste yw CCCptir. Priodas dda, iddynt, wrth gw,rs, a, bywytl hapuJSu Gell --0-

EISTEDDFOD SEVEN SISTERS. Nos Lim diiAvedidiaf cafwij'di Ei-;ted'!fod wir lewyrchiiiis yn Soar. CadS-iirydJ, y Parch E. Davies; beimiaidi, y gerddur- iaeth gan M,r W. Hughes, Oriu!\v\n, yr amryw-iafith a'r fairdidbniaeth ;ro-,t, Mr. Alva Richards; a'r cweistiynau i'r plant gan y Parch E. Davles.. CyfeilyddeRj Miss H. Thomas. Rhaglen :—Dvtunvd agoriadbl ar y ber- doneg gam Miss H. Thomas a. D. Alex- ander; unrhyw umawd! alto. goren, William 1\f. Davies; umaavdi ar y be:rdone g, T. Hopkins dieua,wd D1. T. Davies a D. W. Morgan. A.C.; bass, D. T. Davies. bass (i ra.i heb enill o'r blaen), D. W. Davies (pupil i Llew Dulaiis); tenor, D. W. Mor- gans;, A.C.; t,eno,r (i rai heb enill o'r blalen), D1 Davies (Ap Cilrhedin); soprano. Miss Saxah D'aviesi; adJroddli'ad(i rai dan. 10 oed)' Rees Henj. Morgan; ylsgirifj goreui Mr Wm Davies, Llwymgoleu1; englyni, 'Yr WTydid>' Gwilymi Wytx; adfodidiiad) (i rai dan 16 oedi), gpreu Miss M. Givea Powell; peiaillion, Ymfweliadl y Doiethiom ai Bethle- hem,' gpireu Gwilymi Wyn; adirodB:iad; (i rai irnewm oedl), goreui Da vid Williams; cwestiyniau Ysgrythfyirol (a) I blanit dan io oedl, goreu David' Thomaisi, Namtstalwni; (b) I rai droSi 10 oedi) gOT'eu. Henry Davieis, Stickle1 Gwyniom; cain ulgylclla' r d!eiyn. rhan- wd rhwing Howell Phillips a Dulais; pa.rti heb fodi dan wyth, goreui Cylmiroldorioin Soar.' Terfynwydi un o'r cyrdldau; mwvaf llwydkiian'u.SI. 0 0 0 -:10:-

GWAUN CAEGURWEN. Crefydtibl — Dydcli Sul a nos LUllJ di- ■Aveddaf, cynaliodn1 eghvys Carmel ei chv- iarfodydldi bilyoyd^Ljl, ptydl y gwasamaiethr wyd gan y Paroheii. J. Rees, CVvmllynfelL o; D' Pa.rry, Llansamlet. Cafwyid1 pregethaui grymMS tnv)" yr wfyl, a'r sel ddivvyfol yn amilwg ar yi gwirioaKeddau yn y traiddbdiad 0 honynt. C'tad.d:edigaetha.u. —Dydtd! Llum d!iwed;l:af yn mynwient Hem Garmel, cladldkyd geneth tua 5 oed, Mr. a Mrs. Rees Pricer hefytl geneth tua, petHwiar oedl, i Mr a Mrs Harry Lewis, Coedre'rgaTth. Daeth tn r:, fawr ynghyd; i'r ddia,u gynhebrwog, er dian- gos e.u cydymdieirnlad! a'r teuluoedd trail, od'us yn en galar. Blaenorwyd; yr orym- daitih gan blaint bychain eglwys Carmel, y r,l-iai ganasant awiryw! dbnaai! cyfansoddlediig i blanit yn ystod y gwiasanaethi. Gwasart- aethwyd' ar yr a,chlysur gan y Parchn. Rheidiol Davies a; B. D. Davies. GWYLIWR Y GODRE.

o: GLYN NEDD. Cyrnanfa Ganir.—Dyddi Llun diiwedldaf. ■cynaliwydi gwyl ganu flynyddol y g^ialhanoll enwadau yn y lIe webod. Edrychid ymlaen am yr wyl hon, oblegydi yno y bydldi llu o blant y gan: yn cydgwrddi yoi un coir> ,i ganui clodyd'di yr un DmvL-yrt oil wedli anghofioi enwaduaeth a phlaid. Bydclai y disgwyliadl yri fwy; y troi hwjn am mai y cer,ddot, a'rl aiweinydld' byidi-' ^r-wog, D. Jenkins., Aberystwyth, oiadldi ajr- A'Ciriy dd. y cami am y1 dydd! i fod!. ac JlJi chafodd neb ei siomi, jndidb. Tvnodd y goreu allan o r cantorion — Sl&H wneudi byny braidd heb yrn wybad iddynt. i Cafwydi gan,didb dri unawi.li o weithiaii; diwedld'araf yn ystbdl yl dydkk Hawdidl oeddi; gweled, ac anhawiddi cteddi pekiio teimlo, | b fod ei enaidi yn yr unawd) p-m yn eii ddat-; gaOiU. Cafwyd! garnddb hiefyd1 awgrymiad-1 au a,mise,rol a phwrpasol mi»wn| cyrsylltiad a cherqdbffiiaeth. DywwdOdd nad; oeddl eisiau mynedi allan 01 Gytmru i, gael cer- ddoriaeth i'w chatnu, gpn fodi yma, gystal cerddorion a, chantorion ag mewin unrhvw wlad o dan haul. Galwodd syhr neilkktol I at weithiaui eerddorol y diwedidar Dr. Parry. Awgrymiai yr amwitaydldi hefyd; ar i bvvyll- j gor y gymanfa, symiudi yn rnlpen gyc1a"r oes5 ac yn lie dewis damau 40 rrJyniedd' x-i-i, ol,. j, didewis y d!arnau mwyaf dliiweddar i'r cymanfaoed-d dyfodol. Cynaliwydi cyfarfod y borfu yn: Bethanial Cwrdfd neillduol i'r plant oedd hwn. ac er garwed yr hin, daeth llu o blant bach yn nghydL Llywydd'wyd gan. Mir. D. Price. I Feallai mai y rhan fwyaf a,r be* yn y cj^farfodi hwn oedtd y plant a,r hanes borenj- ol Samuel. Hyft-yd'wch oedd; g|weled! a chlywed y rhai bychain yn codii yma a) j thra,w i ailrodd em hadnodau, er profi eu hateb. Yr oedd cwrdld 2 o'r glach! ym vr Adkibl- dy; llywvdd, P'arch E. Llewelyn. Codf- odd yr hwyl yn uchel yn y oyfarfoidi hwn. AwdJ adref trwiy ganol y g\vlr:w a.'r ylsitormi. ond! 01. wnae:th hyny oerii dim. at y teimi- ladau, oblegydi yr oedid Bethel yn llawini hiyd at yr ymylosi yn mhell cyn yjf ajmser apwyntiedig, 6 o'r glbeh. Llywwddwyd gani y Parch T. C. Harries. Buant v teimi- lwydi fod. yr hen hwyl' wedi adgyfodi1, ac fod yn hawddach cainu nai pheidio Ar haner y cyfarfod ceisiiodid yr airweinydd ar Mr T. J. Hughes ii amvain ton o'i gvfa-n- soddiad ei hui-i, ai chiani mai brawd' o'r lie hwn oedd Mr Hughes, a,c yn hen ar\vei.t> yoVI air v parti lleol, buani y deallo'ddi y can- tori-cn ag ef eu gÜydd. Arweinydd lleo'l y gymanfal hon o€c;d( Mr D. Price. Cafodd waith caled i baro- to yir holl doinau ac anthemau, a. hyny o herwyddl difaterwch, v cantorion i ddVifod! ¡ i'r 1 r0h.earsa.ls ac hefyd nid yw swyxld'og- n yr eglwysi yn. gwneud y rhan hon o I \\naith yr eglwys. Fel y dlywedai Mr Jen- kins. dHdid1 t, rhoir pob cefnlogaeth i'r arwen- ydd lleol ar 01 ei ddewiis, a dylax yr eg- lwysi wineud pob ymdrech at hyny. Rhaid cyfaddef nad yw y canu cynulleidfaol yin yr eglwysi yr hyn. ddylai fod ar ol yjr hon I llafur; nid bai yr arweinydd ydyw hyin, ond ein bail ni fel eglwysi yn gyffredinol. --0- ,i

LLANSAMLET. LLANSAMLET. Manvolaeth Mn, Reeis Williams. — Bu farw-. yr Lei?-afg^\jr 'iimni Iu^awr '4yud, 1904, ynt eii 84 mlwydd oedi. Cafodd oes o i.echydl cysora^a fui grefyddol am rai bly-n- yddoeddi. Yr oedd: yn hoff o wasanaeth Tyj yr Arglwydd, ac yn gyson ynyrYsgol Sabbatbol. Yr1 otedd yn dddwyd yn ei holl ym|djlrafod|aet,h. Claddodd ei briodl tuat saith mlynedd ynl ol. Gadotwoddl bump o frodyr) pedlar o feibion. a thair o ferchedj, a'u teul|uoiedd;, mewn hilraeth. ¡ Yr oedkJl yr ym-adawedig yn dad i Mr. W. R. Williams, arweinydd canu cynulleidfaol j Capel-y-Cwim! ac yin ewythr i'r Pairch W. Saml)et, Willi (amis. CJaddWyd1 djdlydd SadKwnj, I OIK. 9fedi) ynl mynwenit y carpel uchodi. Gwa.sanaeithwydl gan y Parch. D. G. Jones, Tonau. Da-eth tyrfa Iluosog yin.gh.yd i'r amgladd. Nodlded y nef fyddoi ar ei hiliogaeth. ) -:0:-

SEION (W.). ABERDAR. Y GYMIfEITHAS DDIWYLLIADOL. Oddi- ar pan gof nodwyd or blaeni yr ydvmi wedi cael papy ra.11 fel y canlyn — Mer::hed-' Beiblaidld,' Mrs Roberts (Roberta) £ Jolm We&Jey/ Mr M 0 Ellis; M!ilton, Master Moeltoni Roberts; 'WTillia!mis, Pant-' ycelyn/ Mrs, W J Nicholas; Fy hoff 1 Fardid! Mr Henry Lloydi (Ab Hevin); a1! nos Faavrth diiwe^ldiaf) cafwydi Hane:s rha,i EmynaM, ga.n Mr Wm Jones. Llywydd1- wyd ar y gwiahainol aeblyswron gan Mr JOlhrn Joineis, Mr Wmi Jones, Mr W T Nicholas, a Mr Thomas Morgan. CYIARFOD CHWARTER.—Yn| npihivfar- fod. chwarter diwedldlaf cylchdlaiith, °Aber dar Yr a, gymaliwydl yn FXirwaim ar yrndidasiwyddiad' M'r John Joneis^ M.:i.ski,n, Mouniiaiini Ash, a Mr John Tones, Dvffryn Aberamain, fet gonichiwylwyr yi gvlchdaith ( ciTCuat stewardis), eholwydi Mir Wiilliaimi Jones a Mr W J Niehoilais vn eu lie. Dvna. isWydldli miwyaf cyfrifol y gylchdlaith wedi diistgyni 1 -ran dau fra^l! i'euiaffic sydd v,n aelodau erioed ym yr eglwys uchod. Hir oea lddynt i fwynheu yr ainrhydedd;. Y GWEINIDOG.— Parh,aiU| yn ei yistafell y mae y Parch: R. Roberts (Roberi'u-) gweinidog, ac arolygwr y gydchdaith, er ei fod wedk d od drwy yr 'operatioo' yn dra dw,ydd!ianus,_ Yn, y cyfarfod chwarter, pasiwyd pleidlais o gyd!ytadle,imjad y eylch^ 1 aiS ef yn ei brofedigaeth, gan ddv- miuno e,i atliferiai'd) buan a,t hoff waith ei' galon. Y miae. y pregethwyr cvnorchwyol yn, llanw ei blam.au; a'r Sul divvedrJaf daeth Y'PARCH T'HOS. ROWLAT DS,, o gylchr daath Treorci genedigol o Rigos, Hirwaun i i w-visanaethui am y dyed, ac i wieinyddu^ y I Cymm. e,mileni: y;, argyhocHlfledig mail nid ar y pwlpud; y mae, y l):ri. mai byddai ^esieyaeth Gymireig yn; y Do mov Jlwvdd- lanus. ag yn y Gogledid). WESLA WYLLT.

JlmSer Harri'r Pedweiydldl pasiW; Ddeddf yn .^vahardd- i Sais briodi Cvm- raes. A ddileiwiyd y Ddeddf? ,¡

ONLLWYN. Cynalwyd cyfarfod! adroddadiol yr Ysgol Sul yn y Capel uchod nos Sul dHveddaf. Cymerwyd rhan gan nifer fawr o ddeiliaidi vr ysgol. Cafwyd cyfarfod rhiagorol yn mhiob ystyr. Drwg genym: gofnodi marwolaeth sydyn ac aniisgAvyliadwy Mrs. Mary Davies, anwyl bniodl Mr Win. Da:vies, Pwllbach.. yr b:) n gvmerodd le Rhagfyr 26ain. Claddvryd hi y'll mynwent eglwys henafol Llanii. J" II fawr. Cydymdeiralir yn fatwr a'r teulu. -:0:-

TREBANOS. 1 Dosbairth C'ymraeg.—Peth newydd yn hanes yr ardal hon eleni yw v dosbarth Cymraeg. A chymeirydi yr holl amgydch-, iadiau i ystyriiacth, Hiiae y doshafrth yn dvtod vn mlaen yn llwy ddian.us. Mae yn j ddyledus i longA'farch y r athraw parchus,, Mr. I,;rice) Rhydyb a,m ei wasanaeth gnverthtawr mewn cysylltiadi ag addysg. gnverthtawr mewn cysylltiadi ag addysg. Gresyn meddwl fod ieuencty-d y cydch yim esgeuluso c\]ai;aint ar y.r h,etn |u,t;h; go- beithio y gwna llawer o honynt, yn o'gy.sta.l a rhaii mewn, oedl, gymie\^d mantais o'r cyfleusdra hwn i Yiffiberffeithiü yn yr henl iaith anwyl. -:0:-

WERN, CEREDIGION. EISTEDDFOD. Y nos o'r blaen) cyn.al- iwyd. un o'r cyfairfoidVdd cystaclUeuolcyntatf a gxnaliwvd erioed yins y Wern, a throtM allan yn llwyddianus ;awn Cideiriwyd yn dideheuiig gatH) y boniedd.'wir hynaws Evan Thoimas, Y.sw., Bwlchcefn. a, chloria,nwcf y cystadileuwyr yn deg ai mediruSi gan rai Ileal :—Y gerddqtr^aieth, -Air. Thomais Llovid, Evatns., Castell; y llenyididliaethi. Mr. D. Lewis Evalms (Myfyiriwir), Ceinewydd a'r aimrywiaeth) Mrs. Grace Evan- May- field, Arba. Am yr adrodklliiadi i rai dan 10 oed. rhainAvyd y wobr rbwng Ethel B. Lewis a W. PásmCITe Jones; a'r ail wobr i Gracie Evans. Enill«yd! y wobr gyntaf ato. gamui, i rai dian dleg, gan Gracie Evans, a'r ail gau John Owen LloyjdL Rhanwyd y wobr am, yr unaw6, i ferchedt dlan 16, rhv:ing Sybil Wiluajmts ac Antnie Mary Thomas. Am yr ysgjrifl oireui ar Lyfr y Barnwyr, y goreu oedd! John M. Tho,mas, ond gwobrwywydS y cystadleuwyr oil ami eu I bed yn eithriadJol dda. Aeth v wobr am unawd i fechgyn dlain 16 i log-ell Salmon Williams, Bwlchoefni. Ami y 'prize bag:' iaf, Sarah E. Ja,me«, Omai/ia, Villa; 2il, Maggie S, Williaimis, Bwlchcefn. Am wybodaeth gyffrediiniol, T'hos., E.. Thomais. Darllen emyn ar y pryd, i rai dbn 1 Sybil Wjlliani^ Bwlchcefn. Sain Ohveni Tk.-nvA* ac R. Lswa-, fuddugol. Cafodld ydkhvy full marks.' Ysgrif ar Actaui: Rachel Thomas a D. 0 Meredith Jones yn gydifuddbgol. Deu- b- o awd' i rai dam 16 :Sybil Wi-Iliams ac Annie Mary ThomJaSJ gispioddl y gyntaf, ac Olwen Thomas ate Ina, Williaims, Bwlchcefn. yr ail wobr. Adroddiad, goreu. D. Meredith Jones; 2il. Henry Pairry- Deuawd Sybil Williams ac Annie Marv! Thomas. PedL wiar perwill 8 llinell, i Bentref Cilfachr rheda:' Th,ols. E. Thomas. Ffynoinigloch. Hen don. i rai dlnos, 30 Catherine Jones. Araeth, Hunanymwadfiad iaf, D Mere- dith Jones; 2iL David Herbert. Pedwar- awd Parti John William Thomas, Cath- erine Jones, Eliza Anne Evans, a. Willie Williaimis. ar Eglwys v Wer,n o'i cychwyniad! D. Meredith Jones. D'iolshr wydi i'r beirniaadl gan Mr Thomas Henry Williaimis, Caerdyddl (hen arweinydd y gan yn y Wern aan flwyd,diyn)yni cael eii eilio gam Mr. A. L. ThomlaS) R.O., Ffynofngloch,. Chwyddwyd y gwobrwyon gan y Mri. Joihni Rees, Beech:wood, Liana,rth,; Thos Henry Williarnis, etc. Gwnaetb y pwyllgor eli waith yn ardderchog fel y pTofodid y cyfa,r- fod. Ystgrifenydi y pwyllgor oeddf Mr. J. Wffl. Thomas; trysorydd. Mr. A. L. Thomas; a'r cadieirydld, Mr.. D. Owen, LIwynon. Llwyddiiant iddynt yiv,, dyimuniad' caloni un o BLANT Y WERN SYDD AR WASGAR.

-0-- YSTALYFERA. Prydnawn. dydd LInn diwedd^ai d-aeth torf fawr yn nghyd: i hebnvtng gweddillion > brawd: Wm. James, Gcmgh-rc-ad) yr hwn a fu, farw yn ,s\1dyn yn nhy ei rieni va I Cwmgiedd, pan ar ymweliadl a hwy. Yr cecld yr ymadlawedig yn perthyn i'r Gwir- foddoilwyr. a chafodd "angladd gyua rhwysg milwroL Daearwyd ei wed-dillio' i vn mynwent yr _Eg;lwys, Caffe,di y we.jdw, yr aimdlifad, a:i rieni nerthi i ddlal vr ergyd blirt. Heddweb i'w Iwchi. I Blin genynii gofnodi miairwoaeth' Mi?. EvanS) anwyl briiod y Cvnghoryddi Daniel Evans, yr hyn gymcrodd le boreu Llun di- I wedcM. Yr oeddi y chwaer wedli ei chys- tuddio er ys llawer blwyddyn, ondi y|ni di- odidief y cyf ani yrll aimrvniedtdlgar. Y mae amryw blant ar rei, hoL ond: wedi, tvfu i fyny" ac yn adnabyddus a pharchus: yn yr ardal. Cysured y nef ei phrioc] a'r teulu yn y: cyfwng m,aw|r. Claddlwfvd! hi prvd^ na.wn dydd Iau;.

Er aad ydyw pobl Mexico yn yfed cwrw, gwinoedd, a- gwirodydd, fel y gwnai yr Ewropeaidi, eto yfamtl rbyw wlybwr svd'd yn eu darostwng fel gwlad. Nid oedfd bersonau i'w profi yn Mrawd- I'y,s Chwarterol Wigan ddyd dMawrth, ac anrhegvnd yr Ynad, Mr Lancelot Sander- son, gyda phar o fenyg gwynion.

DEDDF Y POERI a'r DAR. FODEDIGAETH. F ONEDDIGIOM Gwelwn efto y Cynghrair Medidygol yn Berlin, yn cadarnh.au hiyn;;ac nis':gallw!n gy- feÍrio at a,wdurdod uwch, gan ei fod yn gynryichislaeth o bob gwlad wareidldieoig. Cawsomt ei adrOuldiiadl yn u llIo'r newvdd- ia, bron clMdldiioi arn Hyd'ref 30am- 1902; a chaarnheir y s}rnia-d! mai d^ffygion yn an.siahvdic.li y tif5" ytw y rheswm, am, y fathi wiahaniaeth miawr syicH yn bodbll rhwng sir a air, a, thref,, trwv Gyiarui a Lloe-gr; mei ahsenoldleb sylweddiau neill- duol. megys chalk a chaleh, sydd yn pen; y gwahaniaeth. Ac os mai yi tin neiu ei ansawctdi. yw y trosig(lw!\iddydld i'r dyn a'r anifail, \jna gallin ffair lio am ein oes m a'n plaint am ga., L gwele.d. cvfnewidiadi pwysig yni cyir.er.. lie. CefalÍ5 ediliw I riii bed'dlywi nad yw onld beidkllgianvch yn^rf i ysgrifetnut ar fater mor fawr a hwn. mater ag)-" imae prif ddiyisgedligian y deylmias yn methu cr.-tuno • alrnol. Ond, aitusw'ch ychydig; os wyf yn carngymierydl) yr, wtyf yin sicr fy mod yn c&m(gyjmeryd r; gydhvybodol. A pha mor feiddlgar bynag wyf yn y maitle,r hwn, tnvM dlrosglwyddlo i chw-i argy^hoe-ddiad fy ngbydl- i ^ybod:, nidi yw y gwahandaeth wiedti'r cyEan, I ond .gniahaniaeth' cwrs adldH-isg gua,han- ilaethi mor fychan a igfwiahaniaethi rhwng; diynt a d'yn. Er yn baretdl i'w gyfadKJief, eto gwelaf fekidgarech miwy yn y rhai, a ddy- wedtodd mai ym y tir- etc.. y cei ry rluiswm I ami y darfodedr-gaeth. A ydynt wedi ystyr- iedl ami funyd! pwy greodldl y tir ? Onid yr hwn sydd yn rhy d'oeth, i Avnie\di cam.g\- '■mteTTad' ? Oniid yr h;wn syddl yni giwled y1 dtiw-edd o'r dechreu ? Beth bypag yw eid-ci ilwTch! yr ysigrifen\ d(d! o'i a phrif I ddysigedigtion yr oesiui, crediaf fodl y dynol yn ymiyl nerth y dwyfol jin fwy. I Omdl atitclwg, gaijlawer i a^dhyr y cy- hudd/itad', gan ,en bod! yn gynrychiolaetr a bob gwladl,. gael. caaiaita-d y Crewr ei hum i "liaeyd byd cymhw}"s i dldfym dtrigo A nddio yn iaoh a di-hiaint. Beth pe y lid ger I eu bron hwy ynt ,gyntaf Ynys Mon, yn Xi'ihym.ru. Gresyn fod ynys fechan fel hon yn cael ei rhestru gan ytstadegau y I' dlarfcxiledigaethi ytn un o'r rha,i v, miai miwyaf yn rnbob mi 1 o» i phlobloigaeth yisi maxw o'r darfodied!(ga,eth. R;hoddied cvfoethogion I ein gwlad eu cyfofeth i lawr er gwneyd! arbra.wf ar hon vn gvntaf. Rhoildfer nhrroedd: yr ynys v diffvgion sydd; vn nsiholL ymdynlh, a thyner allan o homnit bob peth sydd yrn anfantiis ididlynt. Dvna fe, mae'r cyf an wredlil ei oxphen mae Mbin im/wtji i fod1 yn ia-clii cyfnewidiadi gpfyno! v-rr. vd w V dvh-: s'ynr.d is.'Xi iiicii VuViiii \di y «to. Mae afiechv<fe>n. eraill yn ffurf '_ge.rms,.? Bath- amMon Aveda y evf- newidiiad ? Bydd' yn uia o'r lleoedd y ceir yndidl fwyaf o'r ëanger (cancer) o' few-n Cy-ftnirui a; Lloegr. Awn wedi hyny i Lundaim> prifddinas y byd1.. Ceir hi yn cael: ei rhestru yr afiechvd j camgcr fel y waethaf. Gresvn fod an- sawddi iechyd y brifddMnas ca.ei ei; rhestru mor uchel yni y cangcr; ond felly y mas, giydag ychydig d eithriadau o ddeutu yr a-fon Dafwys. Mae YITIi y brifddiinas ddigon o gyfoeth. i ^"farfod1 y cyfnewiidliadl; ond, y canlyniad1 fyddai clirio un d'rwg er gwneyd lie i'r llaJI; calnys le y miae mwyaf o'r d'arfodiedigaetuh mae leiaf o'r cangcr, a'r lie v mae mwvaf o'r cangcr y mae lleiaf o'r darfededigaeth. Yna, mae yn rhaidi chwilio amy fedd'- ygdniaethi- yn rhywt gyfeiriadi gwahanol i newdd ansawdd y tir. Felly, rhaid i ni edirych am achosion y drwg yn nes atom, ein h,una,in; a, pbei gwneidl hyny, ni svswm nad1 ellid dechreu y flwyddyn 1905 yn well nagi y dechreuw.n' 1904. Beth sydd i'w wneyd, gan fod! v prif 'W ddiysged'igion yn methu dangos v ffordd allan o'r d'yrysweh. ? Nid pa un ai y dyn sydd yn tTC>sglwyddo'r afiechvd i'r ainifa'il, ai yr anifail i'r dyn) vntau y ddlaear svdd yn trosglwyddo yr afiechyd ir naill a'r llall, yw y cwestiwn. Nidi dyfod 0. hvd i Avvb^odi pa fodd y diaeth. yr anhwyldeb i'r hyd; ond pa fodd y gellir cael ymwaredl o'r naill i¡ aiVehyd a'r llall sydd yn bwysi" Gwella, y dyn, fel na byddo perygl oddi wrth ei boeryn ar v fforddl, nac yn unman1 aTall; gwella ei gyfansodldiad, fel na byddo perygl oddi wrth ei anadl mewn cynulliad cyjhoedidus neu yn ei, <!enhi; gwneyd y cusan mor felns fel na bydld:u germs' mar- wolaeth, yn llechu yn ei gysgod; gwnevd c.wiwin priodas mor anwyl "a ffyddilawn "i'r 'I un a garweh fel na byddtweh yn pnodr myrddiwn o germi' nghy-sur i, fwytai eich cycansoddiad i fvnr cwestiwn yw, pa fodd; yf gellir ew-neyd1 hyny ? Mwy cwestiwn o lawer vw< ein caei hyny ? Mwy cwestiwn o lawer vw< ein caei i gredu yn gyntaf y ffaith v gallwich" trwy foddiion syini a chymborth, y teulu, wnevd! yir hyn y mae prif sofydliaidiaU! Pryda':n wedli methu ei w^ydi; ac v gallwchi w;neydi hyny garfcref, heb i\ow hinsawdd nac ansawdd y tir y sefwch a,mo y funyd hon. Mae hyny wedi ei w^nieyd; a chan ei fod wedii, ei; wneydi mewft, dyn ac anifail mewn achiolsion eithafol ynl y" naill a'r llalL gof-1 ynaf eto paham yr oedweh. gan adael eich achosioHi i fyned, yn eithafol. Pahami yr ynndrown gy<la chospi y naill a,'r llall ami boeri,' a mam beth.au eraill ? Mae ^y gwiaith, o ganlyniad, yn sefydl, a. moddiiien mwy esmwyth yn cael eu besgeu- lusoi. Nid: pwy fydld y cyfrwng, ond; beth fydldi y fenldlith, yw y cwestiwn. YdWf, etc., Ffestiniog. MORRIS ETANS.

Darfodedigaeth yn Nghoed- poeth. Mae gwely gw-erthfa-Ar o glai coch, yo ymtestyn aim amryw a aceri, w'edi cael ei ddtarganfod yn Coedpoeth;, Gwrecsami. Va nghyfarfodl dixveddaf y Cynjghor Phfyfol Ileal,^ penodM-ydl Pwyllgor Gwaith Brics, gydarr amican o gymeryidl cam rati unirm- gyrchol i'w ddadblygu. Os y tryddl y cyn- llun allan yn IwyddSant bydd i'r diwA-diion newydd rodldi gwaath i ganoooidi o didyinion. t I Bu Master Willie Powell, o Ddyffryn Rhonddlay) bachgen^hregethwr Cymreig, \T hwtni ychydfig fisoedd yn ol a dVnai, y tyrfaoedd i'w wTandawi, yn cynal c\ifarfod^ ydtd pregethui yn Neuadd Victoria," Wrec- sam., ddy-dtii Sul. Y mae Master Powell, I yr hwn nad: yw and tair mlwydd ar ddeg oed, ym siaradwr hyawdl, ac yn y cyfarfodi- ydld y Su4 tradd'odbddl bregethau galluog, I a.c yr oedd yn dtemu sylw a gwrandawiad v cynulleidfaoedld fel pig, byddai yn hen feistr 'I' ar y! gwaith. Yn y Chwareud'y Brenhinol, Blyth, Northumberla.ndl, yn yistod perfformia dv 1 dtirama, Orfeiriad y Dennl,' nos Lun, aeth rham o'r Hani, ar T llwyfani ar d'an. Rhiedai Mr March, un o'r chwaremvyr. air dlrawis y 11 wyf an, a chy^lar hunantfedidiant m.waf Uwyddloddi i ddiffodidi y fflamau. Rhodd- wydl J1 cyrten i lawr yn unAangyrchol. Pan dieallotdlui v dforf beth oieddi wiedi cymeayd lie rhoddasant derbyniad hynr-od o frvkd- frydiig i Mr March, yr h WITh- a ymddiangosad yn yr ail act gyd.a'i faiv meAVn rhwymr^Ti'. Mae yr ymweiiadi Brenhinol a Chats- worth; yn d^Tnl i gof yir hen stori, ganrvlnol yn nighylch, y teulu Cavendish Pan oedd11 y pedwieryddi Due Dyfruaint ac Argb\yd'd! I George, ei, frawd1, yn teithio UMWaIth mewn cerbydl, safasant ger rhyws westy by-chanr, gan ofont am, letty. H_\ sbvsodd y perchen- og ntad oeddi yno end un gwely, a phendter-1 fynodd yj brodKr o dlam yr amgylchajdau,! ei dderbyn ef. Pan gymerwy'"d hwy i'r yistafell canfydldhisant fod yno dldiau wely, ond dim otndl un w_edi ei barotoi a.r gyfer cysgu, ynddo. Yn ntghanol y distawrwy^dd df}"fnaf ymddioisigsoddl y dldau frawd, ac aeth un ohonyaat i'r gwely oedd wedi ei barotoi. Ynj fuan ar ei ol aeth y brawd arall i'r un gwely. YIl101 y cysjgasant heb vngan gair I byd y boreu. Yna at-thant yn mlaen ar eu taith. ac aeth chwe' awr h^eibio cyn iddynt dori y mudanrwy^il llet'nol oedki wedi "eu meddian.u. Dywedbddl y Due, 'Fy mTawd, a sylwaisiocb chwi beth oedd: yn v gwely arall ? Do, fy mrawd,' oeddi yr ateb. Felly gImes: i¿au,' a.tebai'r Due" w-edyn. Ni dldywed\Tyd gair pellach ar y mater rH ^» rldiau ar y pr-d. r mQr: aini^ygwl y gall yaKldutng. y yW mai ccrptt\ml? ei <"• ^h do. > oecid j finely afadi.y-r- p$scfwfi;wvV'a.n wyd i'r brodyr nrv.v'r no?.

NODION AMRVWIOL. Y mae llai o ddau gant 0. bersonau yn Leeds wedi ymiuno a'r fvddin nag yn y flwyddyn o'r blaen. Pemdferfynoddi Pwyllgpr Gwaith Dwfr Corphoraeth Oldihami bwrcasu nifer o frith- ylliaid iw gosod yn eu dwfr-groinfeydd,. Ar saithi gant o, freintebaui y mae eiv.v Mr Edfison. Pa ryfedd fod pobl yn man- teisio ar ffrwyth. ei etifeddiiiaeth ? Oherwydcf afiechTdi, ac hefvdi oheirwydd; nad; ydiy wy n cytuno ai'.r Rhvddfrydiwyr a.r y CAvestiwm cyllidbl, nid- vdyw Syr E. J. Reed, A.S. am; sefvll eto1 vn ymgeisv-dd' am gynrychiolaeth Caerdydd." Mewm cyfarfod o Gynghor Dinesig Glas- gow, ddydd Llun, penderfynwyd' dirwv bleidlaus o 3^ yn erbyn pump', i ga.u y taifamau am, ddeg o'r gloch ar hyd y flwyddyn, yn hytrach nag uni-ar-ddeg. Dyddl Maiwrth, agorwyd Rbeilfforddn Ysgafm Dyffryn Thamet. Cvflawnwyd vi seremorn s:an, yr Arglwydides" Waddolog Wilhams-vdyrm, Rhoddwyd Iddii agoriad aur i agor clo acian i ago:r llidiart. er mwyn i r gerbydres gyntaf fyned trwodd. j Ymddtengys1 fod! gan rai pleidtau: vn, Bitf- mingham- gryn wrthwynebiad i Mr Arthur Chamberlain—brawd Mr Joseph Chaii-ii- berlain — fod yn is-gadeirydd yr Ynadicm Tirwy ddedol. Ei waith yn siarad vn gtroew ar bwnc y trwyddedau ydvw vr aehos 0, hyn. Y mae'r Arglwydd Stanley newvdd o Alderlev yr hwn sydd yn dra adnabvddus 1 Ryddfrydhvyr fel Mr LvdblphStanlev—vn j bwttau yn fuan treulio, rhai wythrioisau ar ei etifeddiaeth yn Mon; ac addawodd IJ- wydd'u1 mewn cyfarfcd; yn Isghaergybi "o blaid Cymcleithas Rhyddhad Crefvdd. Cymierodd; ffrwYdriadi dvclirvn.!l\ d le v:n y Hong ryfel Brycleinig a elwir'Wallaroo.' LJaddwvd tri a deugain o'r dynoin. Daeth v newydd o Sydney, Awstraliia. Derbymwyd gair o Seoul, ddvdd Tan fed! .deg ar. hugain 0 Rwsiaidd wedi glanio yn Chemulpho, and arwduldodau rheilffordd Japanaidd eu cludo 0 Seoul. Ofnir fod; hyn yn arwytld ddtwg. Bu fan-il y Parch Thcmas Accombe. ger Hexham', yn 96 mlwydd oed. Bernir mai efe oedd y clengwr hymf yn Ngbymru, i Ordeiniwydi ef yn 1853. Bu am: flvnvddau yn ficer St. Mary, Sowerbv. yn esgobaeth i Ripon, ac ymneillduodd. i fvw i'w bentref genedSgol Aceomge. Y mae ffermvryT GogleddlsiÏr Efmg ym parhau i gl uidio eu cynhauaf i ddiddosr- i rw^d. \,r ystod; yr ychydig ddkddiiau di- weddaf torwyxJ yd ger Kepwich, pentref yn gprweddl Wrth draed bryniau, rhyw bel1- der o saith: mildfir o'r gogledd^ddHvyxain o I Thirsk. Fodd bynag„ }• mae ar wastadiedd j Hambjeton lawer o aceri na chaiff ô} fedi oherwydd y tyw!y)d|d' dxwg.

I Astudiwoh. eich iechvd Niwnaeich & hastudio ch wi. o. ydych am ddyogelu IECHYD, rhaid chwt gael GWAED PUR, Y mae yn hanfodol. Os nad yw edek GWAED YN BUR, y mae eich holl gyf. amsoddiad allan o drefn, ac yn agated i gaslyniadau difrifol. Y mae, o ganlyniad, yn dibynu yn hollol arnoch chwi os ewyllysiwch gadw i&h. cryf, egniol. I fynu gweled fod Gwaed yn cael ei gadu yn BerfFaath Rhydd o bob anmhmtd4 Cofiwch y dylai eich Iechyd gael eick Ystyr iaeth Flaenaf, canYJI hebddo amddifedir bywyd o bane ei fwynderau, ac nis geliweh ymladd brwydi- au dyddiol bywyd gydag Iechyd anmharua I footfSki Anmhrisiadwy i'r Bobl Cymerwch HUGHES' N Blood tjlaiihaiit y o Bof: JUnmhuredd GWELLHANT Poen Pen, Diffyg Traul, Biliousness, Gwynt, Afu Drw^ Corff rvymedd, Scurvy, Penddynod, Clefyd y Bremat, Eczema, y Blant, Erysipelas, Nerves Egwan, Fits, G^uegoa, Rheumatism Piles, Poen Cefn, Lumbago, Tarddiant ar a C; r- 'an t C:j«iv laelder Ysbryd, Gan sicrhan gweithr&ji&d iachusol holl rhsnau mevraol y cyfansoddiad, Brashati & chyfoethogi y gwaed a'r elfenau » roddant fywyd newydd ac hapusrwydd. HDOHES'S Blood Pills, -rwc h v-ej'ed fod Ilun y I ?x' oa ar -wyil yd>v, Mae yn fei i ygiiWaeth anmhrisiad- wy at y gwaed Gwellahant ar ol bob j; eth arall fethu. Heb oedi, anfonweh am ..wefe o Hughes's Blood Pilk. Gwert-hir hwynt gan bob Chemist Ii gwerth,>T Patent Medicines am I/T54? 2/9, 4/6, neu danfoner eu gwerth mewn ita.mpl P.O. i'r gwneuthurwr,—Jacob Hughes, Manufacturing Chemist, Penarth, Cardiff. GO l\IER'S AIs Eli at bob Clwyf. GOMER'S BA! A :a.cha. giv *f»tr « traad, dumau, pen, gwkit manau llidjog a digroeneau, coTRw>r-?yri4 crawwilyd, o<;ej»au drug. GOMER'S bALM a iodiia brciiaa & pes* btofi&u doiurm, Pdcii t r«; i- ■ hwyscdj tc-Tsadau allaii, crach yn uditnau, a gwy& efcau plant, ilygnad.iTi iloigi-olav 'rfe mhob rhan or corfI. Ar werth gin hob Chemist a gwerthw* Patent Medicine am- 1/1 y blwch, mem ddanfofter eu gwerth mewn stamp* at J darganfyddwT,— Jacob Hughes, ZD Manfofacturmg Cbecaist, PENA h TH.CARDtFp