Tarian Y Gweithiwr

HAWES HYNOD 1 AM I AKAB F .CI I ¡-L'> A. l MEVv'N DINAS FAWR. PENOD XXVIII. Sloppy Stevens eto yn gwneud ei ym- du.-ngos ad, mii-¡aU yn a>e\ fy bun n gha;-i?U Madron. Os yna arrhtuaetb yn fy meddwl o berthynas i amcmion drygionus, y dyn oedd wedi cymeryd arno y gorchwyl o fod yn geidwad fy ngharchar, neu unrhyw cbaith fod ei fwriadau tuag ataf yn rhai gonest, diflanodd fy amheuaeth a'r gobaith gyda dyfodiad Sloppy Stevens i' m hystaf- ell, yn mhen rhyw wythnos wedi i mi gael fy hudo i w ffau. Ac yma yr wyt, Roli,' iseddai, gan daflu ei hunan ar droed y gwely, ac edrych arnaf yn fanwl o'm pen i'm traed. Wei, ar fy ngair, y mae'r Cadben wedi gwneud y peth yn dda o honot, a bydd dv ddygiad i fyny yn anrhydedd iddo. Dywed-us wrthyt y daethet yn foneddwr un or dyddiau nesaf onid do ? A thi a wel; erbyn hyn fod fy ngair wedi dyfod i ben.' I Pe b'ai y cysgod lleiaf o obaith i syrnud fy ymwelydd i edifeirwch-pe na b'awn yn gwybod ei fod ef a thosturi yn ddieithr- iaid i'w gilydd, ac mai dim or.d chwerthin am ben fy nyoddefaint-gallaswn daflu fy hun wrth ei draed, ac ertyn arno gyfryngu ar fy rhan end teimlwn mai anffeithiol hollol fuasai hyny, a chyferchais ef mewn ton wahanol. < Yr wyf wedi cael fy hun ranewn modd gwaradwyddus, meddwn, ac yr wyt ti yn gwybod hyny; ac nid oes arnaf eisieu bod yn foneddwr—y fath foneddwr ag yw dy syniad di am dano; a pheth arall, ni fyddaf.' Torodd fy ben boenydiwr allan i chwerthin yn uchel. Go dd- Whiskers Rents,' ebai; 'edrych yma, Relant Leigh, pa fath un vw y boneddwr wyf ya feddwl am dano?' gofynai, wedi i'w chwarddiad greulawn ddarfod. U D tibyg i ti dy hun,' meddwn ac yr wyf yn dweyd wrthyt ar u' waith, a gelii dithau ddweyd wrth y dyn a'th ddanfonodcl y dewiswn fod yn dlawd holl ddyddiau fy mywyd; dew is" n vsgulo ystrydoedd, c irdota, newyn, neu farw, yn hytrach nag ymgyfoethogi drwy dwyli aiiadrad. I hyny y y llusgwyd fi yma, mi wn,' ychwaneg^n ac y mae a^noch eisieu fy ngwneuthur i yn dd"g fel chwithau. ond wnewch chwi ddim o hyny. Gall y dyn a'm dygodd yma fy lladd os ewyllysia wneud hyny, ond nis gall fy ngwneud yr hyn yw ef, a'r hyn wyt tith^u gydag ef,' Yr wyf yn barnu i mi !ef ru y geiriau yna yn ddigliawn iawn, end beth am hyny ? Mynegwn yn onesc deimlad fy ngbaion, ac ar y pryd t^irnlwn y buasai yn weB genyf, mewn cinlynil-d i'm geir- iau garw, cdioeldef creulon Jeb pellach, ac hyd yn nod angeu, na chuel fy ngraddol dynuoddiwrth gyfiawrder ac unionder, Ond ni ddygodd fy ngeinau ddim mwy tiag edrychiad gwawdlyd a chUwgus. Ac yr wyt wedi 'i!:d allan, ynte. i fca amc'n yf wyt ),tni rtjjddai fcloppy ] Stephens, gau ysgyrnygu. • Wel. goreu oil, »e arbeda hyny y trwbwl i nii o'th hyc-bvsu. Ac ni fyddi di yn chwiw'eidr (Pri!(1 ynte ? Go dda yw hyn Pahani, I y celgi ? Garw mor onest y cymeri arnat fod Ha ha pa bryd y buost yn y car- char ddiweddaf? Dywed hyny, Roli-" Poli a dywed pwy oedd yr hwn a welaist y-,e ? A dyna yr hen Pegi hefyd—dd ng osodd hi erioea y triciau l ti—O, na, na Ac roedd effeithiau y carchariad hwnw ar gam—y ddanawain gyfreithiol y bu'm i yn ysglyfaeth iddi-wedi fy nilyn hyd yn awr. Oni b'ai am hyny, ni fuaswn wedi syrthio i ddwylaw yr hen ganwr baledau, ac wedi cael fy reportio ganddo (fel yr oedd yn amlwg y gwnaeth) tel un oedd yn gymhwys i gymeryd dysg mewn drygioni. Ehedai y rneddyliau hyn trwy fy medd- wl y pryd hwn, gan ei gynhyrfu yn chwerw a chefais sicrwydd cadarnach yn 01 Haw fod y ddamwain gyfreithiol' wedi rylanwadu i'm dwyn i'r trybini oeddwn ynddo. Nid oeddwn wedi Ilwyr annghoflo, fodd bynag, y gallai i'r cwbl gael eu gor- uwch-lywodn-ethu er daioni i mi; ac ym- ddiriedwn na fyddai i fy Nhad Nefol, oedd wedi'm cadw rhag drwg yn fy ngharchar blaenorol, ddim yn cael ei thynu oddi- wrthyf yn fy nhywydd garw presenol. Credwn yn y 11aw hono, ac yn ei hamddi- ffyniad. Llaw a chysgod ynddi yw hon. Ni wn2i yr Hwn a fu yn gysgod i mi mewn un trwbl, a hyny am nad adwaenwn Ef, ddim fy ngadael yn awr. I Yr wyf wedi dy fichu yn y fan yna, Roii, do ?' meddai Sloppy—neu yn hytrach Solemon btevens, gan ysgyrnygu yn faleisus pan dybiai fy mod yn petruso ateb ei eiriau brathog. Naddo,' meddwn anfonwyd fi i garchar, ond camgymeriad oedd, ac fe gafodd yr Ynad a'm gyrodd yno, fe gafodd I allan fy mod yn ddieuog.' Ar hyn dyma Sloppy yn tori allan i chwerth'n yn wawdlyd unwaith wed'yn, Mid Wi ram drethu amynedi y darlienydd trwy roddi desgrifiad peliach or gynadiedd a fu rhwng Sloppy a mii.au, a tharaf hanes fy ngharchariad mor fyr ag sydd yn bosibi. Yroeddwn mewn ffau perthynol i ladron. Pa le yr oedd y flau nis gallaf ddweyd, ond yr oedd yn rhywle ar lanau y Tafwys. Amlwg fod y ty oeddwn i ypddo yn hen, ac fel y barnwn yn fawr ac yn unig. Ym- dcangosai fel adfeiiion rhy" hen fynachdy, wedi ei drefnu yn dda tuag at guddio, a thuag at wrthsafiad, pe byddai angen am hyny. Ni dderbyniais ddim o gyfrinachau fy ngharcharcy, ond cefais le i gasgiu, yn yn ystcd yr wythnosau lawer y bu'm ynddo fod iddo fynsdfeydd dirgel a than- torawl ac er ei fod yn yr olwg ailanol yr. yn'ddangos fel rhyw hen grair adfeiliedi^ I a diniwed, yr oedd mor gymhlethog o fewn I 0: farau a bol'tiau, shutters haiarn, trap doors, a dry tau dw bl, fel y byddai yn ofynol wrth nerth mawr o'r tuallan i ddyfod i mewn Iddo yn groes i ewyllys y preswylwyr, neu yn hytrach gwarchodlu a'i gwyiiai oblegyd gwylid ef mor ofalus fel na fydd-ii dim perygl i neb ddyfod arno yn ddiarwybod. Fe gofia y darlienydd fy mod yn ysgrif- enu am ranau cyntaf y ganrif cyn y ddiweddaf-dechreu y ddeunawfed ganrif. Nid yw yr adeilad a ddesgrifiaf mewn hodolaeth heddyw. Er hyny, nkl yw dirgel-ieoedd cyffeiyb gan ladron yn bethau dyeithr yn Llundain yn yr oes hon ac nad yw heddgeidwaid y Brifddinas yn ho1 1n1 anwybodus am eu bodolaeth. Perchen, neu ieistr y lie hwn ydoedd y person a ddesgrifiaia yn fiaenorol, a'r hwn a glyvvais, tra yno, yn cael ei gyfarch wrth yr enw Cadben yn unig. Nid oedd yn cadw morwynion, ac nid oedd aeb o'r rhyw fenywaidd, mor bell ag y gwn î, yn cael dyfod yn agos i'r ty ond yr oedd ganddo dri neu bedwar o wrywod yn gweini arno, heblaw un hen ddyn a elwid yn Two- penny,' yr hwn oedd yn fyddar, sarug, a thawedog, prif waith yr hwn, tra y bu'm yno, oedd gwyiio yn giaidd fy nghamrau, a dyfod ar fy ngwarthaf mewn lleoedd ac ar adegau annisgwyliadwy, .,an oeddwn wedi caei rhyddid i ddyfod allan o'r gell gloedig, a rhyddid i ymweled a rhai o'r ystafelloedd ar y llawr isaf yn nghefn yr adeilad, o ffenestri yr hwn nad oedd dim i'w weled ond mur uchel. Am y rhanau ei-eill o'r ty, nid oeddwn yn gwybod din a rhybuddiwyd fi mai ar fy mherygi y gwn awn amcanu g« yhod dim am danyot. Heblaw hyny, yr oedJ pob ystafell wedi ei chloi a chloion dwbl. Ar adegau. yr oedd yr hen le fel wedi ei adael gan bawb ond fy ngwyliwr a minau; ond twyilodrus oedd yr ymddangosiadol, obi gyd cef is allan yn ddamwemiol mai anami iawn y byddai y Cadbea vn mheil e'r lie, ac fod cyfarfodydd cyfrinachoi parhaus yn cael eu cynal mewn rhyw ranau o'r adeilad. Ar adegau ereiil byddai gan y Cadhen amryw ymwehvyr, a chyda y rhai hyny (ond dan ei lygad treid 'gar a chyflym d) gorfodid fi i gymdeithasu a hwy. Yr oedd un ystafell fawr, yr hon oedd wedi ei dodrefnn yn arw, yn ystafell gyffredin i bawb fuasai yn dyfod, yn ogystal ag i'r gwarchodwyr; ac yn yr ystafell hon yr oedd pawb tel yn cae! eu hystyried yn gydradd, heb eithrio y Cadben. Ymwelwyr rhyfedd, a dweyd y lleiaf am danynt. fyJdent yn arferoi a d'od D s- barth amrywiog iawn, ac amser a threfn eu hymidawiad yn ddistaw, d'rgel, a thywyll. Yn gyffredin, fel y gallem gasgiu, yn nyfnder y nos y deuent ac y yadawent; ac nid oedd eu presenoideb ru'u habsenoldeb yn cael un sylw, nac yn gwneud un math o gydro u.h! 11 y preswylwyr arferoi Pwy, neu beth oedd yr ymwelwyr hyn ? Dynion a herient ddeJdfau gwl.tdol a moesol. Ty-dorvvyr yn dvchvvelyd o barthau pell o'r ddinas gyda'u hysbaii. Ffuglunwyr — rhai yn ffu.,io arian *c arian nOlhu, morladron, lladron pen. ffordd, nwyddredwyr, pigwyr llogellau, &c. —rhai yn barod at unrhyw a phob rn tth o waith drwg, Cefais alian, fodd hynag. fod y gymdeithas yn y He g war thus hwn yn gwahaniaethu mewn rhyw ystyr i'r cwmni y cyflwynwyd fi iddo y noson !■ fiyatfif: Nid r»/dd a.id y dy flyrnicaf, creulonaf, a mwyaf beiddgar yn cael dyfod i mewn yma. Yma hefyd y cuddiai am wythnosau a m'soedd ddynion y chwiliai yr awdurdodau gwladijl am danynt, ac y cynygiai y Llyw- odraeth arian mawr am eu dal, ac yr edrychai yr heddgeidwaid yn gyson am danynt. Yma y cuddiai dynion y tybid eu bod wedi gadael y wlad a ffoi i ryw wlad arall, ac yma v byddant hyd nes y buasai eu hanfadwaith wedi ei annghofio. Cefais allau hefyd fQd pob math o ffordd ganddynt i ymddieithrio, trwy dwyll wisgoedd, &c., yn nghastd Madron. Gwelais rai yn dyfod yno fel boneddigion, ac yn gadael fel cardotwyr tlawd, ac o'r ochr arall, gwelais rai yn dyfod yno yn ngwisgoedd cardotwyr, ond yn ymadael ya foneddigion o ran ymddangosiad. Yr oedd y cadben yn lhw fedrus gyda lliwio y gwailt. Gallasai ei drji i'r lliw a fynai. Daeth yno un troseddwr y darlunia ef yn y pamphtedau ar furiau y ddinas fel un yn meddu ar wa it goleu a gwyneb llyfndeg a llwyd, ond ar ot bod yn y ffau y soniaf am dani, efe gerddai yr heoiydd yn hyf, gyda gwailt 'du fel y f. an,' a gwyneb melynddu fel Ysbaenwr. (I'w barhau.)

Mae tor-priod-As wedi myned ya druen- us o ami yn America. Arweinir iddo gan y tnodd anwaraidd yr ymuna y bob! ieu- anc a'u gilydd. Fel pe b?ent yn arnddifad hollol o ystyriaeth. Yr unig ffordd i gael y bob! ieuainc i ystyried y weithred o ym briodi. Mae y dull llac presenol o briodi a dadbriodi pobl yn anheilwng o'r teulu dynol. Gwen Fach (yn dvchwelyd o'r Ysgol Sul)- Os ydi o yn wir, dad, fod gwailt ein pen wedi eu cyfrif, fel y dywed yr Ysgrythyr, yna fe gafodd y rhai anfonwyd i gyfri'ch rhai chi holide, (Moelyn ydoedd)

J. fi. CHAVES I "ECONOMIC" 1 N BALE, 50j- Contains Pair verv besi ouaijfy I wiUed Sheets,Pair heavy 5 Blankets with vhite wi ful1 size), superior 9 quality Rod aad Vvhite or mte Alhumbra Quilt 3 large size). Pair fino s. ] Bo ster Crwse, Set of-5 handsomeiy ernbroiaei IS. -J Turkish t.>we1s, SS best quality Gins. Cloth, securing Oiobh. m Netted Dus ers, gH pair special design Lace Cartai/is. 1 woveii Turkey r.i'abie Ciotb. 1 embroidered xaule ;;0 In. square, aad 1 iuil size White Table Cloth of fine quality. 0 Sent on approval on receipt of ^S order with and your a InrS t0by monllay "lay. XjJpEdONOHlCB*«l 1 meats of S/- «{!?[ i OF k j W Dixvouut Anravfacft's to Cash ^4 —-4"—6m Cataln.nie of Genn-al DraperU's, L^f] 8 Dress Owl*. Outfitting, etc., etc., \^| ly>Art.n|Y J H post free. Agents Wanted in spare time. "rite for terms, No Risk, 81 Good Commission. K| J, G. GRAVES, DIVISION ST., SHEFFIElD

YR ALCANWYR, Gan Ap Alcan.' Y Cyfarfod Cyflafareddol yn Abertawe. Daeth Syr Kenelin Digby i Abertawe nos Fercher diweddaf, yn barod i eistedd fel canolwr ar gyfarfod cyflafareddol a gynaliwyd yn y Guild Hall y dydd Iau canlynol. Gwnawd pob ymdrech gan fechgyn cyfrwys a galluog y Wasg i gael gair neh ddau oddiwrtho, ond ni wnaeth gymaint a sylw o'r hymoliadau. Mewn gwirionedd, awgrymwyd dydd Iau fod gorawydd y gwahanol "bapyrau y noson fiaenorol wedi bod yn achos i'w cau allan yn gyfangwbl o'r cyfarfod. Yn bersonol, yr ydym yn rhwym o gondemnio cyfar- fodydd o'r fath yma i gael eu cynal yn gyfrinachol. Mae cyfyngder a chyfrin- ach, fel reol, yn brawf wendid, yn neill- duol mewn perthynas i achos sydd yn ymddibynu ar filoedd lawer o weithwyr. Nis gw) ddorn yn iawn pa fodd y daeth y penderfyniaj yma i weithrediad, ond credwn fod cynrychiolwyr y gweithwyr, neu, beth bynag, dylasent gael llais yn y mater. Dyma engraipht eto o'r ffaith yr ydym wedi nodi allan lawer gwaith, fod gormod o arweinyddion hunan-etholedig yn alcania, a'r mwyafrif o honynt yn an- wybodus o gyfansoddiad alcandy a dyled- swyddau gwahanol ac amrywiol y gweith- wyr. Nid oes achos i neb i ofni cyhoeddusrwydd mewn ymdrafodaeth deg fel achos cyflafareddol o'r fath yma. Fel yr ydym wedi lied awgrymu yn y golofn hon o'r blaen, achos pwysig iawn yciyvr hwn i'r gweithwyr a'r meistri alcanaidd. Bydd yn ddarostyngiad mawr i'r gweithwvr pan yn ••weithio yr archeb- ion a elivir y Canada's a Doubles ac o'r ochr arall, bydd yn fantais fawr i'r meistri hyny sydd yn gweithio yr archeb- ion penodol hyn. Mae yr arferiad o dalu extras am eu gweithio yn myned yn ol i'r ddeunawfed ganrif, am eu bod erioed wedi bod yn archebion sydd ag elw arbenig iddynt, ac yn gofyn ychydig mwy o diafferth a gofal i'r gweithwyr na'r orders cyffredin Bydd y gostyngiad yn golygu b ddeg- ar-ugaia i ddeugain y eant, cyhvd ag y gweithir hwynt. Y tebygolrwydd yw y daw jr archebion yma yn rhai cyffredin iawn, yn neillduol os lbvyddir i ddar- ostwng y safon i dalu am eu gweithio ar unig. Yr oedd tua dan a phump y cant yn amrywio, a'r rhai llafnau yn fanteisiol i'r meistri wedi bod ni3(vn arferiad am flynyddoedd lawer ar lafnau o faintioli hynod, megys 12 x 12 a 24 x 12, etc. Er mwyn kawlio y percentage yma yn ol, gwnaeth y gweithwyr rhybuddio v meistri o'u bwriad pan gyJrodd ytfasnack yn 1902. I" Yn hytrach nag achosi rhwyg ar beth Ii mor lieied, caniatawyd yr havrliad, ac aeth pob peth yn mlaen yn dawtl, hyd nes i'r meistri hefyd ddal mantais ar amscr gwael i hawlio yr un peth ar y ddwy lafn hynod gryhwylledig. Y gwahaniaeth mawr ydyw fod yr un egw/ddor yn amlwg yn hawlfraint v msistri a'r gweithwyr, ond fod y gwahaniaeth yn y darostyngiad yn ddeugain y cunt, a'r BA- i'x. gweithwy, ya ddau.ea&t- • V.-d hynod 1 ydoedd gofyniad y ear beth 1 mor fechan, tra yn perygia eu hiviaiii ar bethau lawer mwy pwysig. Os ydym yn colio yn iawn, yr adran 11 hon o'r Undeb Alcanaidd sydd o dan lywodraeth Mr John Hodge wnaeth y tynyg cyntaf am y cyfnevridiad hynod hwn. Beth bynag ddaw o'r ymdrafod- aeth, hyderwn na fydd y dyfarniad yn gyfangwbl, os yn ranol, yn erbyn y I gweithwyr. Ac os o'r ochr arall, credwn mai ffolineb mawr fyddai myaed ar streic yn yr amser presenol, ac y neill- duol wedi caniatau i'r achos fyned i fwrdd cyflafareddol.

Ail°Gychwyni id Machen. ¡ Mae gwaith alcan Waterloo, Machen, wedi ei ail-gychwyn oddiar ddechreu yr wythnos hon. Llawer cyfnewldiad mewn llawer dull a modd sydd wedi cymeryd He yn y gwaith hwn oddiar ei gychwyn- iad gyntaf. Cof genym am dano, o clan lywodraeth Mr Enoek Stanford, prif oruchwyliwr gweithiau alcan a dur yn Pennsylvania ya bresenol, a gvnt o Pont- rhydyfen, Cwmavon, a Pontardulais. I'r gwaith hwn, ni gredwn, yr aeth y cerddor enwog a galluog i weithio gyntaf ar ol ymadael a gwaith alcan Dafen, sir Gaer. Mae enw yr hen alcanwr tawel, Mr William Edwards (Gwilym Lon), yn air teuluaidd heddy N ar aelwyd gsrddorol y genedl. Ymladdwyd brwydr fawr yn Waterloo enwog ar gyfandir Ewrop, ac nid yw y Waterloo fechan yma hefyd wedi bodoli heb rhai brwydrau llafurol yn hanes alcania.

Cynrychiolwyr y M ^istri a'r Gweith- wyr. Mae rhai o ddynion galluocaf yn mhlith meistri alcanaidd Cymru &r y pwyllgor uchod yn cynrychioli eu cyd-fasnachwyr. Bydd eu henwi yn ddigon o brawf i'r aleanwyr a'r cyfarwydd i ddeall rhywbeth am eu hanes a'u cysylltiadau :-1lr Trub- shaw, Llanelli; Mr Rowo, Treforris; Mi- Richards, PantySmon Mr Gibbins, Caste!Inedd Mr Bright, Gowerton, ac un neu ddau arall, yn nghvd a'r adnabyddus Mr W. H. Edwards, y Dyflryn. Yr ydym yn gyfarwydd bersonol" a hwynt oll/ac nis gallwn ar un telerau amheu en gonest- rwydd a'u hanrhvdedd. Ond dywedwn hyn, fod gan yr arweinwyr llafurol di- brofiad, sef Tillett, Hodge, a Morgan, ddigon i wneud i gwrdd a'r cewri uchod. Nid ydym yn awgrymu v gair "11- brofiad gyda sarhad, ond gyda phob parch iddynt oil, a hyny am fod y m^tri a honwydv yn gyfarwydd a nnnviion vii gyr-n Er hyny, deallwn fod nifer o weit'nvyr profiadol fel Howell Lewis, Witi. Pngh, Tom Griffiths, ac ereili, yn nghyda 1'1' Gwyn. etc yn cynrychioli y gwahanol j adranau a'r gweithwyr. Yr oedd y meistri wedi gxvneud parotoadau mawrion ar gyfer y cyfarfod dydd Iau diweddaf, gan gadw amryw oruchwylwyr yno a samples o'r gwahanol adraaau ac arche- iou. Er mwyn y gweithwyr, eu teilyng- dod, a'u llwyddiant dyfodol, yr ydym yn dymuno na rhutliir i benderfyniad byr- bwyll a buan yn yr achos hwn. Mae yr arferiad yn henach na thadau yr hynaf e'r meistri, ac os llwyddant i dori y reol a'r arleriad hon, llwyddir yn rhwydd wneud ymaith a rhai o freintiau a man- teision goreu yr aleanwyr. Wrth ystyried y pwysigrvrydd a'r perygl mae yr alcan- weithwyr ynddynt mewn cysylltiad a'r ochosion yma, nid ydym yn synu dim fod nifer o'r gweithwyr wedi datgan eu teim- ladau yn fiaenorol yn erbyn roddi yr achos o gwbl i fwrdd cyflafaredol.

TREM AR RAI 0 BYNCIAU Y DYDD. [GAN Owain GLYNDWR.] Dro yn ol, Mr Gol., ysgrifenais gyf res o lythyrau i'ch papyr clodwiw ar Dilfyndoll- aeth v. Masnack Rydd, ac y mae ami un wedi anfon ataf i ddiolch am y goleu gawsant ar y mater yn fy llythyrau. Mae y mater dyrus yn aros o hyd ger bron y wlad, a dynion diegwyddor yn camlywio pethau i gyraedd ell- hamcanion i uewid cyfundrefn fasnachol y wlad. Mae Mr Chamberlain wedi hudo miloedd o weith- wyr i lyncu ei haeriadau disail, a pherygl mawr i'r ymraniadau rhwng y Plaid Llafur a'r Blaid Ryddfrydol, fel y mae pethau yn myned yn mlaen yn bresenol yn etholiadau neillduol Norwich a Gates- head. Os yw Plaid Llafur yn penderfynu rhwygo Rhyddfrydwyr y deyrnas, hwy fydd y ditddehvyr mwyaf yn y diwedd pan ddel Mr Chamberlain yn ben. Fy amcan yn bresenol yw taflu golwg ar gynydd rhesymau dres ac yn erbyn er pan ysgrifenais ddiweddaf ar y mater kwn. Mae Mr Chamberlain mor gyflym gyda'i symudiadau a'i haeriadau newydd- ion, fel .y mae ya anhawdd ei ddilyn. Erbyn y byddo un restr o'i haeriadau wedi cael eu profi yn gyfeiliornus, dyna Ily I ef yn rhoddi haid arall ar eu hadenydd, a'r rheiny drachefu yn cael eu saethaa i lawr a saethau y gwirionedd, ac yntaw drachefn i fyny a'r un triciau. Beth bynag, sail a s. lwedd ei holl haer- iadau o'r dechreu hyd yn bresenol yw -fod cyfundrefn gyllidol Masnach Rydd yn gwaedu y wlad hon i farwolaeth, am y rheswm fod yr allforion yn fwy na'r at- forion. Wrth gwrs, os yw yr haeriad hwn yn wirionedd, Mr Chamberlain sydd gywir; ac os ydyw y wlad yn ,cael ei waedu i farwolaeth, ni fycld yn hir iaw. cyn bod yn ei ch,iffin, er y gall llawer o waed i ddal i redeg yn hir cyn i'r dafn olaf i redeg i ffwrdd a'r b/wyd. Yn ol fiigyrau Mr Chamberlain, mae yr allforion yn fwy na'r atforion. ac o ganlyniad mae y wlad yn gwaedu i farwolaeth. Rhyw- T 11 beth teb/gi hyn yw ystyr yr ymresymiad Dyma ddyn a chanddo ugain milo bunau. ae yn rhoddi hyny allan ar log, fel y gall fyw ar y Hog heb dreulio y cyfalaf; ond os byeid ei dreuliau blynyddol yn fwy n^'r Hog, ac yntau ya gorfod defnyddio rhan o'r cyfalaf yn ilynyddol ac y Hog tuag at fyw. ni fydd ond mater o amser i'r dyn yna fyned yn dlawd. Dyna beth feddylia Mr Chamberlain wrth y gwaedu i far- wolaeth, am fod yr allforion yn fwy na'r í atforion yn masnach Prydain. Mae ei ymresymiad ymddangos yn berffaith deg, ond mae baw yn y caws-twyll i gyd yw ei ffigyrau. Nid oes genyf amser heddyw i fyned i fewn iddynt, ond gallaf brofi eu twyll mewn ffordd fyrach. I ddechreu, er mwyn chwyddo yr allforion i'w gwneud yn fwy na'r atforion, nid yw yn cymeryd glo i'w gyfrif. a gwyddom oil fod glo yn swm anferth, ac y dylai ar bob cyfrif. yn ol yr elw mae yn ddwyn i'r wlad, i gael ei roddi yn swm yr allforion. Peih arall, nid yw yn cymeryd i fewn elw masnach ein llongau, tra mae mwy na haiier mas- nach y byd yn cael ei dwyn o un wlad i'r Hall yn Hongau Prydain. GaHam enwi amryw o bethau ereiil i brofi twyll ffigyrau Chamberlain, pe b'ai amser yn caniatau, ond credaf fod hyn yn ddigon i brofi mai twyllwr yw y dyn. Os yw y gwaedu i farwolaeth yn cvmeryd lie, mae yn rhaid fod y wlad yn dlotach heddyw nag oedd haner canrif yn ol; ond gwyr pob un sydd ya gwybod rhywbeth fod Prydain yn myned ar gynydd mewn cyfoeth bob blwyddyn er y dydd y ganwyd Masnach Rydd. Gellir yn hawdd ysgrifeau period faith i brofi hyn. ond ni nodwn ond ffaith neu ddwy. Yn 1881, nid oedd holl arian y wlad yn y banciau ond £"H,OOO,OJ), tra yn 1901 yr oedd £ 197,000,000 eto, va yr un amser, mae tlodion y wlad wedi lleihau o 57 i 25 y fil. Fel hyn, fe welwn nad yw Mr Chamberlain, hyd yn nod yn ei ddull ei hun o ymresymu, wedi rhodd rhith o sail dros newid cyfundrefn fasnachol y wlad. Pwy bynag ddarllenodd araeth Mr Llewelyn Williams yn Mhontypridd pwy ddydd, fe gafodd ddarlun byw o dlodi Cymru dan Ddiffyndollaeth. Ilyd yma, a dim yn mhellach., y mae cynydd yr Efengyl newydd wedi cyrhaedd. Trem eto i'r dwyrain pell. Mae ami un yn gofyn fy marn y dyddiau hyn ar yr helynt hwn; nid wyf yn gweled rheswm dros i Gristiori i gurotabwrdd o blaid un o'r galluoedd rheibus hyn, ac yr wyf yn ateb ar unwaith—chvvech o un a haner dwsin o'r llall-mai dall leidr penffordd ydynt, yn ymladd am feddianau nad yw yn perthyn i'r un o honynt. Asgwrn y gynen yw Corea, sef g. w lad annibynol— penrhyn o China, at ochr Japan, ond fod nor rhyngddynt. Bu Corea unwaith yn rhan o China, ond ni fu erioed yn rhan ') Japan, ac y mae yn hollol annibynol ar bob gwlad arall er' bl/n/ddoedd. Mae /n bedwar can millti," o hyd, a haner ayny o led, ac ynddi bobl dal, prydferth, 1 clewr. Mae rhan o Rwssia, er's blyn- /ddoedd. yn fnuioahi; ac yn amser ym- osodiad ar China dro yn ol gan Lioegr a'i chynghreiriaid, meddianwyd darn g, n Rwssia o eiddo China sydd yn gyfochiog a ni a elwir Manchuria. Erbyn hyn, amgylehir Corea yn hollol gan. Rwssia a mor. Trachwant rheibug Rwssia oedu eymeryd meddiant o Manchuria ond yno y mae, ac yno y myn fod, mae yn debyg. Japan sydd deyrnas fawr y tu arall i'r mor i Coiea, ac yn dyfod yn lied ago-, mewn man neu ddau. Mae fel sarph, yn ceisio torchi am Corea, ei chymydoges wan, er's blynyddoedd, ac yn cyfarth ar bawb i yn agos, er nad oes ganddi hawl yno mwy na rhywun arall. Mae teimlad Jingoaidd y wlad hon yn rhedeg yn grvf o blaid Japan, ac yn enill rhai dynion da gyda hwy. Yr oeddwn yn siarad ag un o'r dynion goreu pwy ddydd, a mynai gymeryd plaid Japan, er na wyddai ddim am yr helynt-ni wyddai pa un ai eiddo Japan, Rwssia. neu wlad annibynol oedd Corea. Wedi i mi ei hysbysu mai gwlad annibynol oedd, ac nad oedd yn deg i Rwssia na Japan ymyraeth A hi; ac er hyny, mynai fod Japan yn gyfiawn. Nid oes rhinwedd yn Rwssia na Japan yn werth i Gristionogion Cymru i deimlo dros y naill a'r Hall. Gwneir teyrnas Japan i fyny o yn agos i bedair mil o ynysoedd a 43 miliwn o bobl. Paganiaicl yw y bobl hyn, yn addoli delwau coed o waith eu dwylaw eu hunain. Maent y paganiaid mwyaf iii- telligent yn y byd,yn uchel eu moesgarwch ac isel eu moesoldeb. Mae y brenin— teitl yr hwn yw Mikado—yn berchen ar I ddeuddeg o wragedd cyfreithlon, a hawl i ychwanegu gordderchwragedd hyd eithaf ei ddymuniadau. Felly y werin, er mai un wraig gyfreithlon gydnebydd y gyfraith, maent hwvthau a hawl i ychwan- egu, ac ni ddisgwylir i neb fyw wrth un, os gall fforddio ychwaneg- Mae ysgar- iaethau yn ol mympwy y dyn. Mae yn deyrnas henafol, wedi bodoli fel hyn er y flwyddyn chwech cant cyn Crist. Enw hir-wyntog eu prif dduw yw Ameno-mi- nako-nusmo-kama. Enw trafferthus fydd- ai hwn i rai gweddiwyr yn Nt iiymru sydd mor hoff o enwi eu Duw bob yn ail air wrth anerch gorsedd gras. Hefyd credant i'r duw hwnw i greu saith o dduwiau ereill, is-raddol, y rhai a greu- asant y byd, ac i'r saith hyny i deyrnasu ar Japan am ddau can mil a haner o fiynvddoedd, ac i un o honynt briodi rhian daearol o Japan a chredant fod y Mikado presenol yn disgyn o'r briodas I- y ddwyfol-ddynol hono. Hefyd, credant i'r saith duwiau hyny greu wyth miliwn o dduwiau ereill. y rhai ydynt y duwiau coed sydd yn aneddau Japan yn bresenol. Mae y Japaniaid yn bobl falch, uchel- geisiol, a'u rhaib gymaint a Rwssia am dreisio a meddianu cenedloedd gwanach na hwy eu hunain, fel y maent wedi gwneud ag ynysoedd Cenero, Ainos, Keriles, Estoooroop, Kunaschier, etc. Y blynyddoedd diweddaf hyn maent wedi sefydlu byddin a llynges anferth, ac wedi cael swyddogion o Ewrop i ddisgyblu y fyddin a'r llyngeswyr, fel y bydd yn I y gyflafan erchyll os tyr rhyfel allan rhwng dau allu mor fawr a Rwssia a hithau. Mae y Rwssiaid yn bobl Gristionogol, a llawer mwy moesol na'r Japaniaid, a'r cylch teutuol a phriodasol yn llawer pur- ach, ac yn codi pobl ragorol fel Count Tolstoi: ond eu bod yn ofnadwy o dra- chwantus am dreisio cenedloedd gwanach fel Japan a Phrydain. Wrth gwrs, pe buasai Rwssia yn cynyg am armibyniaeth Japan, buasai fy nghydymdeimlad' yn rhedeg gyda Japan ond gan mai darn nad yw yn perthyn i un o honynt yw asgwrn y gynen, rhwng gwyr Pentyreh a'u gilydd.' Y perygl i ni yn y wlad hon yw i Brydain gael ei "thynu i'r ffrwgwd, gan fod John Bull mor hoff roddi ei fys yn mhob potes. .e. Dro yn ol gwnaeth LlywodraethD )ri aidd Lloegr gynghrair a phaganiaid Japan, ac yn hwnw yr oedd amod, os byddai i fwy nag un gallu i ymosod ar Japan, fod Lioegr i'w c-hy north wyo. Felry os tyr rhyfei allan, ac os una rhyw allu a Rwssia, byddwn yn nghanol rhyfei ofnadwy eto. Nid oes argoel yn bresenol yr una neb a Rwssia, ac mae yn bosibl y cytuna y ddwy wlad heb apelio at y cledd. Mae Japan yn graddol oeri. Ar y dechreu, ei gofynion oedd fod Rwssia i gael Manchuria, ond iddi. hi gael Corea b ond ei gofynion diweddaf oedd i Rwssia clvnu allan o Manchuria a gadael Corea i gael ei hannibyniaeth. Yr oeddwn wedi bwriadu myned yn mlaen i daflu trem ar ymgyreh John Bull i Tibet, i gael golwg arno yn lluo ei wefusau ar ol ei draftwnc olaf; ond rhaid terfynu rhag blino a meithder.

Daw'r newvdd i'r wlad hon o Sornaliland fod brwydro ff/tnig wedi bod yi o ac fod y y colledion o'r dewy ochr yn dr, mion.