Tarian Y Gweithiwr

Eisteddfod Penderyn. Y mae yn hysbys erbyn hyn mai Ll nor- fab, Ystradfelite, oedd y bjddugwr ar yr englyn ar 'Tangnefedd,' allan o neg, yn yr Eisteddfod uchod, a gynaliwyd Rhagfyr 12, 1903. Wele yr .nglyp :— TANGNEFEDD. Tiric y Nef yw Tangnefedd—a gwylaidd Galon yw ei orsedd Anad1 Ton yn od!i hedd I'r enaid yn wir rinwedd., EISTEBDFODWR.

NODION 0 RHYMNI. Yr wythnos hon eto y mae genym i gof- nodi marwolatth un o aelodau Brass Band Gwilym Gwent, pan oedd y cerddor athry- lithgar hwnw yn arvrain ei chwythwyr ar hyd heolydd Rhymni tlÚ deugain mlynedd yn ol. Ei enw yw Eleazer Jones—yr un enw a'i dad, yr hwn a letyai Gwilym Gwent yn 14, Morgan's row, pan gylansoddwyd 4 Yr Itaf,, cyn i Gwilym Gwent symud o Rhymni i Gwmbach Yr Eleazer hwn, gladdwyd ddydd Llun diweddaf, oedd bed fellow Gwilym Gwent am y blynyddoedd olaf y bu Gwilym yn byw yn Rhymni. Dysgodd Gwilym ef i chwareu y Piccolo yn ardder- chog, ac hefyd dysgwdd ef i yfed cwrw lawn cystcJ a by y. Oni bai yr olaf, buasai Eleazer Jones yn un o'r cerddorion goreu, ac yn un o'r dynion mwyaf defnyddiol a fagodd Rhymni. Claddwyd ef yn swn clychau y Llan, pryd y gwasanaethwyd gan Ficer Fisher a'i gyn- orthwywr. Gadawodd weddw ac amryw o blant i alaru ar ei ol. Gwr rhagorol oedd Eleazer hynaf, ac yn Egtwyswr disglaer. Yr oedd yn un o ysgolfeistri olaf ysgolion gwaddoledig Mad- am Bevan, cyn i Eglwys Loegr i lyricu y gwaddol hwnw fu yn seren foreu addysg Cymru. Ysgrifenai fel copperplate, ys dy- wedai yr hen bobl, a thra y lletyai Gwilym Gwent gydag ef, efe oedd clerc y cyfansodd- wr canigau aidderchog. 'Ys,rifenodd I Yr Haf' iddo i g) stadleuaeth, ac i un o brif Brass Bands y Saeson, cyn erioed i Gwilym i symud o Rhymni. Gwnaeth y flwyddyn ddiweddaf-yn ei thl anc-gipio amryw o hen Gymry RhymnI gyda hi i'r bedd. Hen Gristioi ffyddlon, ac un o aelodau hynaf eglwys Seion, oedd Mr Samuel Lloyd Jones, Penuel row. Rhoddwyd ef i huno ei hun olaf gyda'i anwyl Farged ddydd Llun drweddaf, pryd y gwasanaethwyd gan v Parch R E Peregrine, B.D. Hefyd yr un dydd, daearwyd rhan farwol Mr Thomas Jones, Upper High street. Hen lowr ffyddlon, diwyd a pharchus gan ei gyd- weithwyr oedd y Jones hwn etc, er na chafodd capel nac eglwys fawr o'i sylw eri oed. Ni chafodd yr hen flwyddyn fyned heibio yn ddlsylw gyda ni. Bu y Watch-Night' boblogaidd yn yr Eglwys Sefydledig, fel arfer, pryd y gwvsanaethwyd gan Ficer a'i guradiaid. John Wesley oedd tad y Watch-Niaht, ond y mae yr hen faia wedi mabwysiadu y plentyn hwn, ac yn canu ei hwiangerdd yn soniarus. Yr un noson, yn nghaj el Moriah, rhodd- odd y cor ddatganiad a-Odercho, o Jeph- <-ba/ dan arweiniad Mr Arthur Perkins (Ap Dyfnwal Dyfed). Cymerwyd y prif gymer- iadau i fyny yn beraidd gan Miss Howells, Mri T F Jenkins, a J Mathews. Llywydd- wyd yn bur daclus gan Mr J W i rice, y Terrace. Cyfeiliwya gan Mr Charles Edwards. Da genym weled cymdeithasau llenyddol a dadleuol y lie yn cymeryd safle mor an rhydeddus ar ddechreu y flwyddyn. newydd Yn Ebenezer, dan lywyddiaeth Mr D W Dp-vies. Dangosodd y gymdeithas ei bod yn liawn bywyd ac yni. Darllenodd Dewi Carno bapyr rhagorol ar Ddylanwad yr Ysgol Sul ar ienyddiaeth y Cymry.' aiar- adwyd yn mheJlach yn bur dalentog gan y P?:rch D Oliver, a Mri David Watkins, DI Jones, a John H Griffiths. Adroddwyd amryw ddarnau gan Mr Owen Davies, Pont- ic ttyn, un o adroddwyr goreu Cymru. Can- wvd yn swynol gan D Jones, Elizabeth Jones, ac Annie Evans. Yn nghymdeithas Brynhyfryd, cafwyd dad1 hwyliog ar y Gwrthwynebiad Goddefol,' fel mai rhai am gyfieithu y Passive Resist- ance—dau air digon clogymog. Arwein- iwjd y pleidiau gan Mri Morgan Richards, a j H Griffiths (Ap Aeron). Cymerwyd rhan gan Mri J T Williams, Ben Jones, Ben Probert, ac Osman Williams. Llyw- yddwyd yn ei goreu gan y Parch B T Lva> >. 'Watch-Night at Home' oedd hi yn nghapei y rabernacl y nos olaf o'r flwyddyn. Yn Lrvnar yr hwyr, cafwyd te cymrfeiihasol, neu\-mg°m,west fyrddoi, ac wedi hynygyng- herdd ftasus-yr oil yn adloniant diniwed. Wedi hyny, cyfarfod crefydaol o fawl a gweddi— mawl am drugareddau ysbiydol a thyn horol yr hen flwyddyn, a gweddi am ail argraffiad o honynt y flwyddyn ddyfodol. Yn absenoldeb bugail da y praidd, Mr Griffiths, cafwyd presenoldeb y Parch J Rowlands, Arolygydd y Dosbarth, a Mr Tom John, Hirwaun (Co!eg Birmingham yn bresenol), ac a fu yn bugeilio corlan y Wesleyaid yma am ddwy flynedd cyn myned i'r Coleg. Cefais inau Watch-Night yn fy llyfrgell, 1 ac ar dranc yr hen flwyddyn, tua deucideg o'r gloch, ceisiais ddweyd gair yn ngheiniotv y gynghanedd fel hyn,— y gynghanedd fel hyn,— Daeth awr wan nineteen and three—1 huno, Mae'i hanadl yn rhewi; Ysig hwyrnos, ac oerni n Ingol ddaeth i'w hangladd hi. Mae y blynyddoedd a'r canrifcedd yn pasio heibio yn gyflym i feddau y gorphen- ol, ond fe ddrwed yr athronwyr fod y natur ddynol yn aros yr un, ac nad oes ynddi gyf- newidiad yn nghylchdro y blynyddoedd. Ond mae Mr H G Wells yn ei lyfr, Dis- covery of the Future,' yn amheu honiadau, ac yn ceisio Drofi fod yr haul i ddiffodd yn hir cyn diwedd y byd. Felly, bydd yn rhaid i'r natur ddynol i fyned dan ryw gyf- newidiadau mawrion ar y blaned hon cyn y gall fyw heb haul. Collodd y byd Uenyddol luaws o" enwog, ion y flwyddyn ddiweddaf. Y mwyaf, ac un o arw) r llenyddol y byd, oedd Herbert Spencer, ac o gwmpas yr haul mawr hwn, ac yn mhlith y Saeson, y cawn oleuadau pur danbaid, megis Salisbuiy, Mommsen, Lecky, Henley, Whistler, Phil May, &c. \n Nghymru, aid ydyn; vn cofio i ni golli ond pedwar cymeriad gwn 0:.r -Haethol, sef Llawdden, Silvan Evans, Dr Parry, a'r Parch E Gurnos Jones. Mae rnai yn gwrthod rhoddi y safle olaf, ond chwareu teg i Gurnos, mae ei enw yn air teuluaidd yn Nghymru, a'i ddoniau wedi chwareu ar glust pob Cymro 0 Fon i Fynwy. heblaw iddo gipio dwy gadair genedlaethol. Yn ystod y flwyddyn daeth dllan lyfrau lawer, a'r rheiny fwyaf o honynt yn sothach isel, yn enwedig yn yr iaith Sacsneg. Er hyny, mae lluaws o emau gwerthfawr yn eu mysg. Mae Bywyd Gladstone gan Mr Jno Morley yn sefyll ar ben y rhestr, ac yn werth i fechgyn leuainc Cymru i dreulio rhai o nosweithiau hirion y gauaf yn ei gwmni Y mae y cymeriad ardderchog, a'i weithred- oedd da, yn cael eu datguddio gyda y fath ff)ddlondeb a gallu, fel y mae yn allu mawr i ddiwyllio y meddwl. Yr wyf i newydd orphen y gyfrol gyntaf, ac yn barod i wysebu am wledd yr ail gyfrol. Llyfr y flwyddyn, Cenedl y clogwyni,' yw cyfrol gyntaf gwaith Dyfed, a bydd ei darllen yn ddiwyll- lant ac o adloniant in pobl leuain;, f noson gyntaf o'r flwyddyn newydd, bu ymgomwest de a nodachfa bur lwyddianus gan blant yr Eglwys Sefydledig; ac am dair noson yn olynol, bu y cor plant yn rhoddi adloniadau i dyrfaoedd mawrion yn yr Hall gyda chanu, adrodd, a dawnsio, &c. Yr oil dan arweiniad y cerddor ieuanc dis- glaer, Mr D W Joseph. OWAIN GLYNDWR.

Mae Cenad i ti Ddywedyd Drosot dy Hun. MISHDIR Y DARIAN,- Ma'r bachan yn gwed bod isha arno ni ddal yn well ar y pethau a glywsom,' &c. I ni'n clwad lot o bethach da bob Sul gan y dynon sy wedi cal u dysgu i allu rhoi gwbodath i ni, a ma isha i ni wrando rhag i ni fod eto yn gwed fel rhwrai, 1 0 na wrandawswn ar lais ein hathrawon,' &c. I ni'n cal athrawon i roi lesyns i ni, a'n dodi ar ben y ffordd, a gwed witho am stico i fynd ar hyd-ddi, a dim ond i ni deitho dros y ffordd, cawn ein t:>ju yn iawn. Ma fa'n gwed Led isha i ni feel yn glusc" i gyd i ddal ar v lesyns, yn achos ma 'studio 9 y lecyn yn waith caied, ac yn coi-ci'i-s bryd iawn i lawer. Ma fa'n gwed ma nid pcth sy'n tyfu yw y lesyns, ond bod shew o waith gnithir wrthi, a bod yn rhaid gwitho yn hw\r a bora wrthi cyn daw llawer o shap ami, a bydd colli cysgu a gorphwys wedi bod cyn dod a hi i ben, a bydd llawer o bryder am dani, ac ofni na fydd hi ddim yn siwiu, cVc. Ma fa yn gwed fod isha dal yn weli, ) Ij ar-hos ond ni neud-hyny, mai dyna r ffordd i ni wella bob step, a bod y petnarh h)n yn costi'a rhy bryd i ni fod yn ddifater a !|)Hh o honynt. Fe ddywed rna trwy fw) là )' 1 s>ns y deuwn ni yn dew a thrs>. chus, yn achels mai pethach at ddod a ni yn raenus a chryf i nhw gyd. I ni yn lico bo i yn raenus a. chryf, felly gwell i ni fwyta y lesyns i ni'n gal gan yr athrawon da yma bcb SuL Ma'r bachan yn gwed wrtha ni, 'Come in time,' yn achos ma bod yno mwn pryd yn (iangos fod geno ni ffansi at y lesyn, a'n bod am gal yr oil o'r dechra. Ma bod yn ddi\\eddar yn tynu sylw y dynon, a ma per- ygl iddi nhw golli y bias a'r plesar a geir. Ma bod in 'Lim. e yn respecto percheny ty, ae yn clangos parch a gwerth i iafur y llafurwr. Ma ni'n gorftbd bod in time yn y stesion, ne golli y tren. I ni'n gor- ffod bod in tiine gyda phob peth bron, ond ma lie i ofsi. yn bod m'n rhy bared i galli cwartars yn Thy amai gyda phethach da. Felly, ma fa'n'gwed, Mae yn riiaid i ni ddal yn weU ar v pethau a glywsom.' Ma isha i ni go no bod in time yn y cwrdd, a bod a'n llestri bach yn wag, fel y celo ni ie i sioc fires o hyd, \a achos ma ni'n treulo y sloe, ac \n colli ila war ed. achos nad i ni udim ) Ii uaia garai yndi nhw, a ma shaw 0 uwthach ua yn mwn smac o'n gaial. ,Ma'n gollad fawr i golli pethach da, ac felly ma'n rhaid i ni ddal yn well. Ma'r lesyns yn costi iddi gnithir nhw, a gwaith calad iddi gwed nhw, a ma nhw'n fwyd i ni. Gwedodd y Mishdir am gasglu y briwfwyd, fel na chollir dim. Os nad odd dim iddi golli, yna des dim iddi golli gvda y lesyns, Z- peth siwr yw a. Felly, do'wn in time a'n llestri bach yn wag, fel y celo ni le i'r fresh goods bai-toir ar eia cvf&r ni bob tro. Ma fa'n cretu foil isha 1 ni ryndo beth ma'r blynyddoedd yma yn gwed wrtho ni, achos ma gen y rfeai'n «u Hais a 11 cesad- wri ato 111. lia un llwydd) 11 yn ra>*(] i roi lie i nn arall, a ma pob nn yn gwed wrtho ni am xyfrif ein dyddia.' Ma llyfr I' amsar yn dysgu lot i ni, a rhwng y llyfra ma gyd, ma gyta ni fantis i ddod i wpod 4-_ shew 0 bethach da a buddiol; fellv dwet- wn—' Daliwn afal yn ein rhaw.' || Snox CHWARKUTEG.

Ceinewydd. Bardd Cadeiriol. Allat 0 13 0 gyfansoddiadau yn canu i Draeth Cein»wydd,' a aeth i law y beirI- iad Watcyn Wyn, y goreu oedd eiddo Mr Wallis Thomas, athraw Y sgol Ramadegol, Ceinewydd, chadeiriwyd ef gyda rhwysg ac urddas teilwng. Well done, Wallis. j

Rheilffordd JDrydanol. I Sir JLberieifi, sydd wedi arfer symud yn araf ond sicr, fel van Mr Thomas, wna dim y tro i'r trigolion yn awr, os gwelwch yn dda, ond try dan. Ond dyna, eithafion yw hi yn hanes gan mwyaf o hontm. Soniant am gael Electric Railway 0 Htnllan i gyfeiriad y Cei, a hai lwc iddynt i ddwyn hyny yn ffaith. I'r Cei yr ai pawb wedra. Bttth yw y rhagolygoa diweddaraf ? Gadawer i ni gael y latest •ddiwrth rywun i'r DARIAN nesaf. CARDI.

Cymdeithas Ddarbodol y Glowyr. | Yn ei ysgrif yn y DARTAN ddiweddaf, ceisiai Mr John Davies brofi mai cyfartal- edd y swm dderbyniwyd gan weddwon, j &c., 0 dan gyfraith Cydnabyddiaeth y Gweithwyr oedd £ 173 5s 9c., ac mai cyf- artaledd y awni a dderbyniwyd gan wedd- won y Gymdeithas Ddarbodol oedd 9,95 4s 4bc, eithr annghofiodd ddweyd fod y £ 173" 5s 9c a dalwyd o dan y gyfraith yn cynwys yr oil oedd ddyledus, tra yr oedd dres IJOO 0 weddwon a dros 1,000 0 am- ddifaid yn parhau i dderbyn eu taliadau wythnosol o'r gymdeithas, ac yn ystod y flwyddyn ddiweddaf derbyiliodcl y cyfryw tua £18,600 o'r trysorfeydd. Bydd i'r teulu lluosog hwn barhau i dderbya y ¡' buddianau hyn am flynyddau lawer, a phan ddaw yr adeg iddynt dderbyn eu taliad diweddaf, y mae yn dra sicr y bvdd- ant wedi dorbyn llawer mwy na £ 173 5s 9c. Heblaw hyn, y swm a gvfranwyd gan y gweithwyr oedd £ 624,f9o, ac nid £720,495, fol y dywed --r Davies— gwahaniaeth 0 £78,399. Gwelir oddiwrth kyn mai ychydig bwys ollir rhoddi ar fligyrau gwrthwynebwyr y gymdeithas. Caerdydd. EVAK OWEN.

Marwolaethau Americanaidd. Davies—Rhagfyr 22ain, yn Wilkesbarre. Pa., James W Davies, yn yr oedranaddfed o 73 mlwydd. Yr oedd wedi dioddef gwendid a llesgedd er yn agos i bedair blynedd, ac wedi colli ei briod er ys dwy flynedd, Cartrefai gyda'i fab, Thomas J Davies, ar Heol Empire, lie y bu yn trig- ianu er pan ddaeth i'r ddinas 40 mlynedd yn ol. Y mae hefyd un ferch, sef Mrs Thomas Williams, yn ei galar ti ol. Gen- edigol oedd 0 Tredegar, Mynwy. Ystyr- id ef yn waithiwr diwyd a didwyll, ac yn gymydog hynaws. Claddwyd ef yn myn- went y ddiaas. yn nhy eimercli ( a'i mab-yn-nghyfraith, Mr a Mrs John Williams, Randolph, Wis., Mrs Ann Daties, gweddw F Davies, a hi yn 77 mlwydd oed. Ganed hi yn 1826 yn Llangeitho, Sir Aberteifi, a phan yn lodes uanc tua 17 oed ymunodd ag eglwys (!rist yn Nghymru. Pan yn 20 ced aeth chosodd i America gydag un chwaer, sydd yn awr yn byw yn California, ac yn 80 oed athrosodd, a thri 0 frodyr, dau 0 honynt, sef Morgan a Thomas T., yn byw yn Ran- dolph, ac un John T yn byw yn West I Pullman, Ann Jones oodd ei henw mor- wvnol. Bu yn weddw am 32 o flynyddau. | Bu iddi navr 0 blant, saith o'r rhai vdynt j yn awr yn fyw. Yn Lake Emily y treul- iodd y rhan fwyaf o'i hoes. Yr oedd yn aeJod er ys rhai blynyddau 0 eglwys y T.C yn Randolph. Bu yn wraig weithgar a diwyd drwy ei hoes, a thra yn ddar'bodus yn y pethau hyn cadwodd y dwysder a'i nodweddai yn grefvddol hyd y diwedd. Amlygai gryn sel ar ddechreu ei gyrfa, a bu. yn selog gyda'i chrefydd hyd y terfyn. Cafodd bob tynerwch a gofal gan ei phlant yn ei chystudd, ac nid oedd hithau heb brisio hyny yn fawr. Benyw yn ofni yr Arglwydd gredid oedd yr hen fam hon. Claddwyd hi—yn hytrach ei chorfï-Rhai- fyr 12, yn Lake Emily. Cynaliwyd gwas- anaetb angladdol yn nghapei Randolph, pan y gweinyddwyd gan Parchn J R Johns a D R Jones.

Trecynon. CYNGHERDD FAWREDi OCI. Nos Iau nesaf. lonawr 14eg, yn y Public Ball, Trecynon, bydd cvngherdd o'r radd flaenaf yn cael oi chynal 0 dan nawdd ¡ Cerddorfa Linynol Ebenezer (Ebenezer Orchestral Suciety) yn cael ei chynorthwyo gan Gerddorfa Linynol Mountain Ash, a Miss E Newton Smith, Mefthyr Tydfil, a'r I oil o dan arweiniad Mr W E Thomas, arweinydd v gan yn Ebenezer. Y cvfeil- ydd fydd Mr R R Griffiths, B.A., Trecyn- on. Hefyd, bydd yr unawdwyr canlynol 'I yn cymeryd rhan .-—Soprano, Madam E Williams (Limos Gwalia), Mountain Ash Bass, Mr William Gwynn), Trecynon. I Bydd y gyngherdd hon yn ddian yn un o'r goreuon yn mhlith yr holl gyngherdd- au sydd wedi eu cynal yn ddiweddar. Dewch yn lllloedd, os am wledd gerddorcl o'r iawn ryw.

Wele el-lglyn ysgrifenwyd gan Richard Bowen (Glyn Ebhwy), Elmira, New York, gynt 0 Chicago, ar amlen llythyr a ysgrif- enodd at ei gefnder Moses D Evans, Old Forge, Pa. Ereswiw glyd eiriau brysiwch-i fwrdd Am Old Forge carlamwch, I'm car ddinam yn filam fflwch, Arvvyddion o'm serch rhoddweh. Yn ol pe-llebryn o St Petersburg, eeir fod y Czar yn foddlon caniatau rhai 0 hawliau Japan.

I, [ '-j. 1 U J- -6) ILI A%. fir1W v h !»k%l I I I1- V 'J I \k I x /XX. 1 x Vx v M | V. "Ht. jf itwm-wwtwiwti&Rti**niill li lifebuoy r Lifebuoy ROYAL DISINFECTANT Ot SEA, THE LIFEBELT! SOAP SOAP 0N LAND' B H CTh | | R IS M Cleans and Diainfectft Destroys the Microbes M t |" [} | J |J | A II II 1^ 1 Sweetens and Purifies of Fever and Infectious w W i W W B 11 S Guards Against MAKES HEALTH INFECTIOUS. Infection. Cleans and Disinfects at the £ ame Time, Saves from Contagion. Preserves Life. # SVJTR T5ROTHKRS. LIMITED, PORT SUNLIGHT CHESHIRE. C

Dau Air o Dreorci. Cynaliodd Cor Meibion Bethania eu cyngerdd blynyddol er budd tlodion yr eglwys, nos Lun, y 14eg o'r mis hwn (Rbagfyr). Llywyddwyd gan y Parch. D. zn R. Jones, a chaiwyd ty llawn a digon o fyn'd ar bobpeth. Wele restr o'r gweith- l'ediadau -Allerchiad gan y llywydd; cystadleuaeth canu i ferched bychain, goreu, S. A. Rees, ac un arall na chawsom ei henw yn gyfartal; deuawd, Hywel a Blodwen," gan Miss E. Pinilips a Mr. J). H. Davies; adroddiad, Gweddi a Phytatws," gan Mr. T. E. Jones; can, Ar Ian Iorddonen ddofn," gan Mr. E. T. Jones; cydgan, The Crusaders," gan y Cor; cystadleuaeth, adrodd Ystori Weddus," goreu, Mr. D. H. Davies; can, Peidiwch goiyn imi ganu," gan Mr. W. Jones; alaw, Y Dryw Bach," gan Mas- ter Dniel J. Jones; beirniadaeth Dewi Glan Rhondda ar yr ysgrifau ar "Esther," goreu, Mr. Henry Jones, a Miss Harris yn gyfartal; can, The Veteran's Song," gan Mr. Gromer Jones; string quartettes, gan Mri. D. J. Miles, Llew. Jenkins, W. J ones, a Tom Evans; beirnadaeth Dewi Glan Rhondda ar yr englynion i Gapel Bethania," goreu, Mr. D. H. Davies; ad- roddiad, Rhaid cael Rehearsal," gan Mr. John Davies; deuawd, Y Bardd a'r Cerddor," gan Mri. Gomer Jones a Dd. Evans; dadl, "Y Creadur Symudliw," gan Mri. T. E. Jones, D. H. Davies a a,"Tj Evan Davies cystadleuaeth canu unrhyw solo, goreu, Mr. Gomer Jones; rhang-an, 0 mor ber yn v man," gan y Cor. Tal- wyd rhagor am gyfarfod gwaelach lawer- oedd o weithiau. Beirniad y canu oedd Mr. E. J. Price, o Noddfa (B a gwnaeth ei wpith yn <yvmerad'wv iawn. Cvfeiliwyd yr oil gan Mr. Torn Evans, ac nid oes apfren arno ef am lythyrau cymeradwy- aetb. Yr un wythnos a'r uehod, ar nos Iau a nos Sadwrn, cynaliodd Cor Plant Beth- ania dau gyngerdd yn iVhreherbert, y rhai a droisant allan yn -llwyddianus anghyff- redin. Perfformiad o Dick Whitting- ton oedd y cynghei'ddau, dernyn a gyfan- soddwyd gan Mr. Josiah Booth, organydd un o eglwysi Annjbyiiol Llundain, ac awdvrr y don adnabyddus Common- wealth." Mae yn un o'r darnau tlysaf i blant. Yr arweinydd oedd -A,lk. J. B. Jones, a phrif reolwr y llwyfan, Mr. W. Josiah Phillips. Personolid yr arwr gan Master Johnny Teague: ei feistr caredig, Fitz-Warren, gan Mr. S. Ashton merch ei feistr gan Miss S. A. Bees y .eogyddes gan Miss S. H. Davies; a'r cadben gan Mr. E. T. Jones. Arweinid y gerddorfa gan Mr. D. J. Miles, a chwareuwyd v herdoneg gan Miss Minnie Ashton. Yr oedd y bechgvn wedi ea^l eu dysffyblu mewn ymarferiadau corfforol gan Sergt. Gibbon, a chafodd j dumb-bells a'r Indian Clubs eu hencoro 'n fvddarol. Trefnasid a Mri. Poole am y dodrpfn ar yr esgynlawr, ac ychwanegent yn fawr at harddweh y golygfevdd. Dvgai y srweifb- rediadau oil dystiolaeth uchel i alluoedd a. diwydrwydd yr athrawon, ac am y plant, wel, mae son am goncerts plant Bethania er ys blynyddau lawer. Mae'r plant presenol yn cadw i fyny anrhydedd eu tadaii a'u mamau pan oeddynt hwythau yn blant. Yr oedd yr adeilad eang yn Nhreherbert yn llawn y ddwy noson, a difyr oedd edrych ar wynebau y rhieni pan oedd eu plant yn canu ac yn chwareu. Yr oedd yr elw yn myned i dalu am offerynau y Clarion Band," yr hwn sydd dan arweiniad Mr. Tom Rees. Dyma'r unig band o'r fath sydd yn perthyn i Fand of Hope unrhyw eglwys Ymneill- duol vn Neheudir Cymru. GOHEBYDD. -0--

NONNI. N id yn anil y gwelir enw y lie hwn yn nghoiomau unrliyw bapyr os na fydd rnywun wedi marw; ac er mwyn proti i ddarlienwyr y "Celt .Newydd" foci yma ddynion byw i'w cael hefyd, cre4af mai nid anfuddiol fyddai rhoddi ychydig o hanes y IS adolig yn ein plith. Mae'n ar- feriad gan yr ysgol hon, a'r ysgol arall sydd o n dan yr un weinidogaeth, gynal cymanfa bob Nadolig oddiar yr adeg yr altudiwyd yr anwareidd-dra, sef cicio y bel droed ar y dydd, o'r cwmpasoedd, ac yr oedd yn hi 11 genyf i gyfarfod ar fy nhaith a rhai eleni yn myned i gyflawni yr un gorchwyl; ond yr oeddwn yn cysuro fy hun wrth gael ar ddeall mai rhai yn perthyn i'r Eglwys Sefydledig oedd y cyfryw, ag y inaent hwy at eu rhyddid fel y gwyddoch. Cynaliwyd y gymanfa eleni yn Bethel, Drefach, a daeth yr ys- golion yn nghyd yn weddol gryno, ac yr oedd y canu, adrodd, a'r esbonio Jft hynod lewyrchus. Holwyd yr ysgolion gan Dr. Williams, a. diangenraid i'w dwerd iddo gyflawni ei waith yn ddeheuig fel arfer, am y gwyr pawb ei fod yn feddianol ar synwyr cyffredin o'r cryfaf. Nos Tfadolig pregethwyd yn jSTonni gan y Paroli. Jas. Jones, o Fialdybrenin, a chafwyd pregeth amserol, addysgiadol, a hwyliog dras beia. ganddo. Tystiolaeth pawb oedd yn bro- senol oedd, "Fod gwenau'r nei ar yr oedia, a'r gwlith yn disgyn i ireiddio'r blodau sydd yn tyfu o dan weinidogaeth y Dr." Mae'r Dr. yma yn gweinidog- j aethu er's tua phedwair blwydd a deugain, ac mae mor barchus heddyw ag erioed. Mae rhai eglwysi yn cael digon ar eu gweinidogion ar ol iddynt dreulio tair neu bedair blynedd yn eu. plith, ond nid yw pobl Nonni a Bethel, Drefach, yn per- thyn i'r cyfryw. Pe byddai'r Dr. yn cael nerth a hoenusrwydd 'rwyn sicr na fyddai yr eglwysi ddim wedi blino arno yn mhen deugain eto, a hyny am y rheswm ein bod yn ei garu fel gweithiwr caled, gonest a didderbyn-wyneb dros ei Dduw. Dymunaf iddo ef a ninau bob cvsur a r h wyddine b i ddyrchafu enw'r Jehofa, Goleuni y golofn i'n harwain clrwy'r anialwch. nes cael cvdgyfarfod a'n srilydd ar fryniau gwyn Caersalem i adolygu'r daith yn ngholeuni'r nef.