Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
5 erthygl ar y dudalen hon
Cuddio Rhestr Erthyglau
5 erthygl ar y dudalen hon
GAIR 0 WLAD Y SAESON.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
GAIR 0 WLAD Y SAESON. MFT. GOL.,— Y illae yn hyfrydweh genyf gymeryd rbyddid i ysgrifenu llythyr byr atoch yn yr lien Orrieraeg. yn nghanol ilnfnr gweinidogaeth Saesonaeg. YJ achlysur i mi ysgrifenu yn awr ydyw yr byu a ganlyn. Symudodd.un o r eaw Rees Lloyd, cefn- der {'m tadeu, pregetliwr cynorthwyol yn Glau- dwr (Glandwr Sion Gymro). i America, tu.i'r flwyddyn 1797, ac ymsefydlodd yn Ebeusburg, Cambria Co, Pennsylvania, a ffutfiudd eglwys• yno, a bu yn weinidog ynddi-nes y symudodd i Paddy's Ran, Ohio. Arosodd mab iddo, sef John Lloyd, yn Ebensburg; a mab i hwnw. ac wyr i Bees Lloyd. ydyw Rnos Lloyd, barnwr swydd Cambria. Priododd John Lloyd. Jane, mcrch y Parch. William. Tibbot. Ysgrifonwyd. nodiant byr yn y Ci/falll AmuÎcanaidli ar fanv- olaeth John Lloyd yn y flwyddyn 1808, gan GEOHGE ROBEIITS. Yr oeddynt yn gyleilliún gwresog. ac os nad wyf yn caingytneryd, yr ondd- ynt yn cydlafurio, neu yn cyilv/einidogaethu yn yr un eglwys. Yr wyf yn ddiweddar wedi bod yn ceisio chwilio i mewn i hanes y vfaugt-n lsono o'r Llwydiaid a aetlmit i America; acyr wyf yn gohebn a rhai o honynt, a bwriadaf ysgrifenu cofiant am Rees Lloyd i ryw gyhoeddiad. Gwdaf yn hanes bywyd y diweddar Barobedig John Roberts, Llanbrynmair, enw John Lloyd yn eael ei grybwyll gaft George R dierts, yn un o'i lythyrau at ei frawd, John Roberts, tnda.. 52. Od oes rhai o lythyrau George Roberts ar gael yn awr; neu od OoS genyehnnrbyw ysgriLu a rydd ycbydigo oleuni ar gyrneriad a llafur Rees Lioyd., neu rai o'i hiiiogaeth; neu os gel!web ehwi drwy eich adnabyddiaeth beiaonol o rai o'r tcmill yn America, ysgrifenu gair ar y pwnc, byddaf yn ddiolcligar iawn i chwi. Carwu'wybod pwy oedd y Parch. William Tibbot, a'r Parch. Abraham Tibbot. Pa bertbynasau oeddynl. i hen w. inidog Llanbrynmair? Byd-dai unriiyw bysbysiad am yr hen efengylwyr blaenorol YUllderbyniul genyf. Hyderaf, anwyl. Syr, eich bo.i chwi a'ch brodyr yn inch a, chryfi(jll dan y man gawodjdd a ddis- gynasant arnoch y misoedd a aethant heibio. Bum yn nhy J. R yn Nghonwy, pan yn gwerthu Hanes y Cymanfaoedd. Clywais cbwithau yn pregethu ac yn darlithio, amiyw weitbiau, cyn i chwi i'yned i America, a rhai gweithiau ar ol i chwi ddychwelyd oddiyno. Ni ehefais gyfte i adwaen G. R. Yr wyf yn derby n y CRONICL; a dymunaf lwyddiant a defnyddioldeb y CELT. Bum yn ddysgybl i Sion GYinTO er pan yn ieuanc ,Y iawn; ac y mae genyf bnreh didwyll i ehwithau; a mwy na hyny, yr wyf yn bleidiwr rbyddid barn, ac yn garwr cbwareu teg. J. LL. J. [Yr yclym yn llawenhau fod y Parch. J. LI. James yn cymeryd dyddordeb i gasglu a chylioeddi adgofion addysgiadol am hen ifyddloniaid ym- adawedig. Os bycld yn ein gailu i gael rhyw eglurhad ar nodweddau, cymeriad, a gweinidog- aeth rhai o'r hen frodyr y mae yri holi yn eu cylch, caiff glywed. oddi wrtbym. Nid oes genym yn awr wrth law ddim cofnodion am deulu John LloVd; na dim o lythyrau George Roberts, ond yn unig y rhai a gyhoeddwyd yn hanes bywyd ei hen frawd o Lanbrynniair. Yr ydym yn gwybod fod y cofifadwriaeth' am ysbryd cariadlawn a llafur dirodres, John Llojd a George Roberts, yn auwyl iawn mewn llawer cylch yn Pennsylvania, ac Ohio, ac amryw o Daleithiau eraill America.—GOL.] M!6Il;M
BE TEES DA, ARFJN.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
BE TEES DA, ARFJN. Y Pasc.—Cyualiodd yr Annibynwyr eu gwyl flyi yddol eleni fel a'fer. Y gwenndog- ion a dtiewiswyd oeddynt fel y cilnlYll Bethesda-T. Rees, D.D., Abertawe; E. Iler- ber Evans a J. Aluu Roberts, Caerinrfon. Satein-Dr. J. Thom-as, Le'rpwl a J. Ossiau Davies, Llanelli. Tretiy.s —E. James, Nefvn a Wra. Nicholson, Liverpool. Sat oii-J. Rowlands, Beaumaris. SIllIg-H. Bees, Uaer. Yr oedd y gweitudogion yn myned ar gylch tan nos Lun. „ Cafwyd cyfarfod anerchiadul yn' Bethesda 2 o'r gloch dydd Lluu. Yr oedd y capel < ang yn orlawn, ac fel y sylwodd un o'r gweinidog- ion, na welodd gynulleidfa well eiioed. Y mae ben eglwys Bethesda wedi magu eglwysi cryfion, a phob atnser yn barod a'i llaw yn agored i gynorthwyo achosion eraill. Llwydd- iant mawr fyddo ar y pregethu, a hir oes fyddo i'w gweinidog da a fFyddUwn, y Parch. R. S. Williams.
:FFESTINIf G.'
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
FFESTINIf G. Mri. Golygwyr a Cyhoeddwr, yr ydytn niuais tua mynyi idoedd oreigio^, cribog b'festmiog: yma wedi eatl gal wg ar wyuebpryd eich new- yddladur clod A--iw .y CELT. A gallwn eich llong)fa.rch. a dweyd fod e-ich aniuriaeth w. di brid yn hyn. HI o Lsyddianus yn nygia^t albax y rb ifynaii cyiitaf o lion ac wedi bod yn hapus ryfed. ,01 mewn eael ahau euw cyniwys ft-I ar- w^yd.d o'r hyn y bwnadwe.U i'r newyddiadur ei wasaiiaelhu. liyd«-rwn y caMi adan <irwy* gyfiwng ei golofuau (Ii-ysot- m.tWt o wyb?>d- aefch am ein hen gcuedl yi, ei !'a,hes!aHt.h, ei llenyddiaeth, a'i hiidth, &c., u'r allier boreuaf hyd yn Er fod lltWPl wedi ei ysgrifenu, eto, yr ydym yn cred.u »d ilawer o betban- wedi l»od n ein hanes Il, fel cenedl ag y byddai yn del i- iawn i oes y beiiwai;edd ganrif ar bymtheg eu hedmygn, er fod. llawer netyeL o ai'.eriou ag y ma..yji 'dda eu bod wedi di- fianu. O'a em weled. yn :iigh<d-fiiau y (^ELT ysgrifan (i;a,n tjai ag ,»)dd yn t dnil. uj-add u sel di os Gymro, Oynmi, a (Jbymrat g), ar ein hiaitii. ei thaiddiad, yn hgbsda'i dad l\giad yn uhivigbad yr oe-au. Mae yr hyn a ga'dynju dyfod. i'm nnddwl o awdl yr hen libya Morgan i'r "hith Uy- miaeg:"— laitb barod hen, a faith B-"ntauiaid, Lut,li eu holion, a laith eu hdiad, la ib fvi argynyUd, iaitli fawr ganai.d? laitu i g am, a iaitli ag eiiuia*. Iaith 61 ydyw, a iaitli odidog, Iaitii dda hoewlfin, a iaitli odihalot" iaitli dda riwiau a. iaith" dda ry vvajj, Iaitli bvnoda, a iaitli hen osd o^ laith wiw, nid anvviw, ond enwog ei'gwc.ddj Iaitli yw dd. ('sgedd, iaitii d.iij sgog?' Wei, nid oes genym wrth derfynu ond dy- muiio hawddanior a llwyddiant dirwystr i led- aeniad y CELT, ne-irnyned i bob cuug). He mae Cymro yn trigø ie, bydded iddo fod inor bur Gymroaidd nes c' dL gwrid i wynnb y thai na fynent arddel Cyrnru fel y cyfrvw, ae i'w har- gyhoeddi i ymwadu a hiiiogaeth Die Sbon Vafyddiaeth hyd byth. Wythnos a dim ond ychydiy iawn o ddyg. wyddiadau wedi cymeryri lie ynddi yu Ffestiniog yma. ydoedd yr wythnos ddiwedaf, end gallein grybwyll fod atnry w bethau ar gymeryd lie ag a.fydd yn werth i ni eu eael yn y CELT.—Josi BROMFIELD. (Jlmarmyddiaetli.—-Yr wytluios ddlweddaf, ynyr Assembly. Room, bu Strange a Wilsousj, a nifer o'u cyfeillion, yn myned t wy eu per fformiadau. Yr ydym wedi elywed fod bobl ieuainc yr arrial wedi bod yn hy-nod slJlog am bum noswaith, er mwyn rlioddi tipyn o yefu- ogaeth i'r boneddigiou am y cro cyntaf iddyut dalu ymvvebad ä'n cymydogaeth. Mae Eisteddfod chwarel y Welsh Slate wrth y drws. Diamheu genyin y ceir cyfan- soddiadau gwych. Cly wsorn fod yn y chwarel hon foirdd a lleiiorion campus Yr ydym yn deall fod rbagolygon eleni am E.steddfod yn tra rliagori mewn cyfansoddiadau i'r hyn a gafwyd o'r blaen yn y chwarel uchod. Mae si ar led fod tri ch6r yn yinbui-otoi at y gystadlenaeth gorawl. Y dernyn i'w ddat- gaull ydyw, Trowch i'r Amdditl'yufa," (Pen- cerddd Gwynedd), gwobr £8 i'r eor buddugfol, a chadair gwerth X.5 5s. i'r arweinydd. Yr ydym wedi eael ar ddeall mai pur ddiofal yw y pwyllgor Rhyddfrydig yma yn awr, pryd y dylent fud yn tifi o a gwyliadwrus. T'KEBOR M.AXOD.
[No title]
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
Y mae yn ddd genym alw sylw eia darllenwyr at Quinine Bitters Mr. Evans. Y maent yn hynod lwyddiantu a phobl- ogaidd drwy yr holl wlad. Gweler tudal. 2,
AT Y PARCH. D. DAVIES, A.T.,…
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
ydliad daionus hwn wedi cyrhaedd tir uwch yn ein mysg fel cenedl nag odid un rhan arali o'r byd, eto gallwix ddysgu gwersi ardderchog oddi- wrth y modd y cerir ef yn mlaen mown manau eraill. Dywed Mr. Bright mai gwailh blaenaf yr athraw yn yr ysgol Sul ydyw, dysgn ei hysgol- beigion i ddarllen yn dda, a deall yn dda yr hyn a ddarllenir ganddynt." Pan yn siarad ar y mater hwn, dywed yr areithydd hyawdl ei fod Wtdi cael ar ddeall ar sail yrhYll a ystvriai.yn awdurdod dda, fod deddf newydd addysg wedi jsgafnhau gwaith yr athraw yn fawr trwy yr addysg ddyddiol a gyfreuid i'r plant, a gwneuthur ei lafur ef yn fwy o lafur caiiad nag o faicli a gofid. Pa effaith tnae y Byrddau Ysgnl wedi Wneuthur yn y cyfeiriad' hwn- yn Nghymru? Dylai fod rhyw gymaint o'u hoi eisioes yn gan- fyddadwy ar ysgolion Sul ein gwlad. Ond yn ychwanegol at yr addysg elfenol hyfr, dywed Mr. Bright fod yr ysgoiion Sul yn yingynyg at ddysgu yr ysgol 1 eigion yn "r;gwirioaeddau hanfodol Cristioriogaeth"—yr atbrawiaeth sydd yn ol duwioldeb. Dyma yn ddinu wir faes yr athraw da, a dylid oadw golwg ar hyn trwy lioil gylch yr addysg. Dywed Mr. Bright yn mhellach fod hanesyediaeth Peiblaidd, addysg foesol y Testa- ment Newydd, ac yn wir yr oil a gynwy.sir yn y gair gwareiddiad, i fod yn rhan o ddysg yr ysgol. II Rhodder i ni," medlai, "y bobl ieuainc, ac yna byddwch wedi rhoddi i ni yr eghvys ddyfodol; yna byddwch wedi rhoddi i ni y bywyd cymdeith- asol a chyhoeddus; yna, byddweii wedi rhoddii ni, nid y plant fel y maent yn awf. ond gwyr a gwragedd y blynyddoedd dyfodol. Byddwch yn tboddi yn ein dwylaw y genedl fawr yr ydym yn rhan o honi i'w llunio a'i harwain." Rhydd Mr. Bright bwys mawr ar i'r ysgo! Sul i fod yn fagwrfa y teimladau mwyaf oaredig a thyner. Dywed y dylai yr athraw ymdrechu dysgn. ei ysgolbeigion i fod yn garedig y naill i'r llalI-nid i'w brodyr a'l chwiorydd yn unig, ond i'w cydysgolheigion, ac i'w rhieni liefyd. Dylid dysgu i'r bechgyn barchu eu gilydd; a byddir yn methu yn mhcll oddi eithr iddynt gael eu dysgu i fod yn dyner a charedig tuag at y rhyw fenywaidd yn neillduol. "Y mae," meddai, "lawer i'w ddysgu, ac y mae yn syndod gymaint a ellir ei ddysgu "yn nyddiau mebyd." Rhydd Mr. Bright bwys mawr ar ddysgu i fod yn dyner a mwynaidd, tuag at greaduriaid direswm—own, ceffylau, ac asynfid, a cbreaduriaid eraill a roddodd y Bod mawr at wasanaeth dyn, ac sydd is-radd-ol iddo mewn galluoedd; ond nid yn is yn awdurdod uwchaf bodolaeth yr hwn a dderbyniasant oddiwrth Greawdwr a Llywodraethwr gnruchaf y tyd. "Yr wyf yn meddwl," medd yr araetbydc1 hyawdl, "nad oes yr un creulondeb ag sydd yn fwy adgas ac isel, na'r hyn a ddangosir tuag at greaduriaid mudion, y rhai nas gallant wrth achwyn—-nas gallant ddangos ulirhyw ddigder tuag atom. Yn awr, yn ol fy marn i. pan y mae genych bersonau o bob oedran, o'r pump i'r pump neu dd< g-ar- liugain, gall athraw trwy iawn lywodraeth mewn Ysgol Sul, wneutbur llawer iawn yn y ffordd hon. A gall efe ymddybynu ar hyny y bydd i'r caredig- rwydd, a ddysgir pan yn ieuanc, effeithio a nod- weddu y cymeriad yn y bywyd dilynol." Yna cyfeiria Mr. Bright at fater arall o bwysig- rwydd cyffredinol, sef cymedroldeb. Dywed fod cymedroldeb yn ddyledus iawn eisioes i'r Ysgol Sul. Nid wyf yn gwybod i ba raddau y mae byn yn wir am Ysgolion Cymru. oud yr wyf yn sicr nad ydyw i'r graddau y dylai fod. Mae He i ofni mai ychydig sylw a gafodd y pwnc yma, hyd yn hyn, yn Ysgolion Sabbathol ein gwlad. Geilw Mr. Bright ar yr athrawon i dalu mtvy o sylw i'r mater yma yn y dyfodol—"Dy!ai y plant," medd- ai, "gael eu dysgu fod arddangfisiadau o ormod- edd yn bethau na ddyient a'-hosi cymaint o chwerthin ag o ofid, a dylent hefyd gael (.u dysgu yn yr hyn y g,,illwii ddywedyd fod hwyrach miliynau o'n cydwLdwyr wedi ei gael allan drostynt eu hunain; set, nad oes dim ond diegel- wch ychwanegol ac olw ychwanegol, mewn llwyr- ymwrthod a'r petbau hyny, a'u cymeryd yn helaeth, sydd yn anwrthwynebol arwain i ang- hymedroldeb." 0 na byddai i'r cyrsghor difrifol hwn gael mwy o syiw athrawon Ysgoliou Sabbath- ol ein gwlad. Gallasai fod yn foddion er atal mil- oedd o'n ieuengtyd, yn ftchgyn ae fel y mae yn ddrwg dywedyd, mere he d liefyd, rhag y diuystr sydd megys yn gordoi ein gwlad uchelfreintiog. Terfyna Mr. Bright ei ancrchiad gyda sylwadau pwrpasol ar y sefyllfa beryglus yr ydym ynddi fel gwlad y dyddiau hyn, yn ei bertiiynas a'r cwestiwn dwyreiniol. Cefais lawer o fwynhad wrth ddarllen ei araeth hyawdl. Yr eiddoch yn gywir, MORGAN EVANS. Qakford.