Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
2 erthygl ar y dudalen hon
Cuddio Rhestr Erthyglau
2 erthygl ar y dudalen hon
Y DIWEDDAR DANIEL O'CON-V1.-L)All…
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
Y DIWEDDAR DANIEL O'CON- V 1. -L) All NELL A DISRAELI. YR oedd O'Connell yn un o'i Rhyddfryd- wvr c) wind }i'i dadlt uwr mwyat byawdi fu yn s; mod Pryd iq < rim d Adwa^nai Dis- raeli If 1 v-g iten} dd (Ihu ffughanes 47 ml. yu oj, a dvnih ei t'darluuiiid o bono mewn ..ra' t). amddiffynol 40 mJ. vn ot a didu fid ) dailuniud i-< c'd ;r o'r I uddl W yn d dry eh o gano- dd o Irodyr iddo a wertbent eu heg- wjddnrion afj h ncwidierit eu cyfiillion heb gaiidiiynt. ddim imwn golwg hehlaw hun- aijiii.yicbafiml. Ond, meddai v Rnvdd- frytlwi- mawi O'Connell:— "Addeíaf fod ymosodbid Disraeli arnaf yn Taunton wed) fy syrm. Nid wyf yn crcdu f. d y fa: 11 enghraifft o flagardiaeth ei-io, d wedi pardduo colofnau Innes'aeth wlnd'il. Yn 1831, y nofynai Wycombe Bucks am A.S. N:d ucddwn y pryrl hWnw "n adnalx d Disraeli yn beigonol, ond clyw- :m am dano fel avrdwr ffughanes ncuddau. C.'ati^ld ci <!dw\n t'iu sylw gan gy fail]. Ys&'i'if<nudd lydiyr nta! yn dwi yd fy mud jn ddiwygiwr trwvadl, a'l fod yntau mor dfW)atll a tninau, a'¡ fod am gynyg ei hun j :splyl] o hlaid yr fgwyddorion hyny dros jwrdcisdrl f Wycombe, lie yr oedd llawt-r o'r un golygi .dau, ac v byddai gan air oddiwrthyf fi ddyiatiwad arnynr. Dymun- (d,! arnaf ysgriscnu llythyr i'w gymenid- wyo ef i'w s)Iw fel diwygiwr trwyadl JDadlenui ci tgvrjddorion nior arnlwg a phenderfynol, fid yr ym<,>yn>erais yn union ao YPgrilcn" epistol iddo. Bvddat y arfer ysgriienu llythyrau, ac yr oedd fy liyihyr hwn mor foddhaol i Disraeli, fel y dartu iddo ei argraffu mewn llytbyrenau breision, a'i osod ar y murian, ac ar ei sail yr aeth i blridgeisio y fwrdeis ond pa fudd bynag, -,nethu ddarfu, ac nid arnaf fi yr oedd y bai. _Vid oeddwn drwy hyn yn hawlio yr un gym^vynas oddiar ei law, ond tybiwn fy .mud yn feilyngu boneddigeiddrwydd oddi- wrtho, ac nid yr ymos< diadau arnaf mwyaf ffhidd ac ercbyll. Peth nesaf a giyvvn am dano oedd ei fod yn cynyg ei hun fel Ahmmiter triruadl dros Marvlebone. Yma eto trechwyci ef. Ac wedi methu ddwywaith fel diwygiwr trwyadl, yr oedd yn union y peth i'r Tori- aid fel gwrtbddiwygiwr trwyadl Ymun- orid a'u civvb bwy, a cbynygiodd ei bun i ddau neu dri o fanau i ddadleu dros yr egwyddonon Toriaidd. Ei waith yn awr yw dirmygu di y^iadau, a chanmol trais brenbinol, eglwysig, a gwrthddiwygiadol. Ac yn Taunton, yr oedd gan yr adyn hwn y digywilyrid-dra o'm galw i yn ffaghvr terfysglyd, Os wyf yn ffaglwr terfysulyd Jjeririyw'. yr oeddwn yn fwy ft-llv yn 1831 pe on felly, yr oedd efe yn ffaglwr deublyg, 01X1 ofyn 1'y ngwasanaeiii i'w gYLorthwyo .ef i fod yr tlTl peth a miriau. Geilw fi yn fradycbM'r a'jaj basebiad i byny yw ti fod t'f yn gelwyddwr. Y mac yn dwyllwr piewn gajr a fzweitbrtd—twyll yw ei fywyd, Y mae yn wnrth i'w rywogaeth Pa fath raid fod ?o.fyllfa cvmdfitbas pan oddefa i'r faih greadur ddvfod yn m'aen heddyw a gofyti am gynorthwy i setyti o blaid dosbaith o egwyddorion pwysig, ac a ddaw yn mlaen yfi ry i ofyn am g>north- wy i sefyll o blaid e^wvddoiirn boliol wrtii- gyfcrbyruol. Dywrdaf eto, bywyd o chvyll jW "ei h fel hyn. Y rone y;i warth i'iv rjw epd, ac y mae yn ddiirost,yr, glad i Loegr i oddef y fath adyn ffiaidd yn mhlith ei cbynghorwyr. Mae fy iaith yn arw dylwn WBeud esgusawd am na b'Li yn arwach. Pe buasai gciriau gnrwach yn iaitb Prydain, defnyddiaswn bwy; obleyid y gciriau garw- af IT d v desgrifiad cywiraf o aclyn o'r rhywogneth yina. Ond ateba 1'1' dim yn nylilwb y Ceidwadwyr. Y mae ganddo ddigori o ddigywilv dci-dra i ei-stedd yn sedd Syr R. Pee], a digon o dwyll a hunanoldeb i wneud ar\\einydd i'r blaid Doriaidcl. Y mae efe yn Doriaeth we di ei phersonoli. Dengys ei enw mai luddew ydyw. Ar- fp) ir dibiisio y genedl fawr hono. Y maent wedi cael eu heilid yn greulawn gan rai a alwant eu hunain yn Gristionogion, ond ni welv yd erioed Grist ion cywir yn erlidiwr. Medcl d yr hyfrydwch o adnabod lbiwer teuiu ludd w g yn Llundain, ac yi-i eu plith gwelais fo'ieddigc'sau a boncddigi.m mor bcrffaitb, tirion, nynatvs, a dysgedig a neb gyfarfum yn ty oes?. Ni thybia neb, gan hyny, fy mod yn diystyru Disrileli am ei foi o (.I(u'u luddewig. OJrl nid oeddynt hwy heb ambell adyn ufLrllaidd yn eu plith, a rhai i fod Disraeli wedi dis.iryn o un o'r rhai hyny. Meddia.na lawer o hynnd- ion) r un anedifi iriol fu farw ar y groes, yr hwn, ni dybiwn, a elwid Disraeli; ae am wn i nad yw y Disraeli preset.ol yn un o hil- iogaetb hwnw. A chyda'r teiadadau hyny, yr wyf yn maddeu i etifedd cyireithlon yr adyu cableddus fu farw ar y groes." Dy'id cofio mal atebiad yw hwn i ymos- iad biadwms yr luddew ar un o gampwyr Rhydd frydiael h-un a ddyoddefodd wawd, colledion, a charcbar am lynu wrth ei egwyddorion. Dangosir y dyddiau hyn fod rhywbeth tebyg i y.sbryd prophwydcdiaeth wedi disgyn ar O'Cor.nell pan yn llefaru. Nidyw yr iaith yn gryfach na'r un a ddefn- ydciiodd y Gwaredwr i ddarlunio yr Ysgrif- eny dion a'r Phariseaid rhagrithiol ond y mae yn ddifrifol meddwl mai y gwr a ddarlunir yma pan yn cychwyn ei yrfa yw yn awr brif gynghorwr ein Brenhines, ac sydd Wt di bod er's misoecld lawer yn def iyddio ei holl ddoniau a'i ystrywiai i gefnogi Mahometaniaid Twrci i orthrymu y Gristionogion, sydd am gynhyrfu Prydain i ryfel a Rwssia, a rhoddi holl Ewrop ar dan. Beth pe codasai D. O'Connell o'i fcdd i roddi darluniad o Iarll Beaconstield heddyw 1 Dymunwn i boll fradwyr eg- wyddorion na feddant ddim. mewn golwg' ond ymofyn am ryw elw a dyrcbafiad, rhai ydynt yn mtddu y>-bryd yr luddew, ond heb ei dab nt, dymunwn iddynt, weled eu g'wynebau a'u calonau yn y dirluniad a roddir o bonvnt.— Cyjieithtad allan o'r "Hvddersfield ExaminerEb'ill 13, 1878. J. R. —
YB YMHEEA.WDWB ALEXANDER.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
YB YMHEEA.WDWB AL- EXANDER. PAN y mae'r Saesou ar eu goreu i an- mharchu pobpeth Jiwssiaidd, dichon y byddai yn dda gan ein darllenwyr wybod beth y mae yr Amerieiaid yn ei feddwl o Iiwssia a'i pbenaeth. Nis gall Sais gan- mol cydyingeisydd galluog. At-wydddda. i genedl yw bod yu ddigori o rywbeth i gael ei dirmygu gan y baeson. Can mlwydd yw oed gwermiaeth America. Gan hyny, y inae ei diuasyddion yn rbydd oddiwrth y rhagfaru sydd yn cy- nhyrfn y Saesou; o ieiat, y inae barn Americiaid dysgedig yn liawer HlWY di- wenwyn nag y glll oarn Sais fod atn gened! edd Ewrop. Dyrna farn Ilnniltoa M. Bartlett, AndoYer, Massachusetts:— Yn mhlitb y penau eorooog a eniliasant gydnabyddiaeth barchus yn hanes Ewrop am y can mlyuedd cliweddaf, yn ddiddacll y penal' yw Alexander rr. Esgynodd i'r orsedd ar yr awr dywyllaf yn hanes Iiwssia—awr o ddarostyngiad cenedlaeth- ol llwyr, and trwy gyfres o fesurau doeth ac yntarlious, Uwyddodd i wneud mwy er cyriv(ld ei bobl iizt'i- penactli qralt yii yr oesoedd diweddaf hyn. Enillodd Victor Kminanuel ryddid ac unoliaeth Italy, a dan yr Ymherawdwr William y rnae ulloliacth Germany bron cael ei ber- ileithio; ond nid oes un o honynt mor addawol o ganlyniadau da i'r byd ag yw'r diwygiadau eaug cymdeithasol a gwleid- yddol a gymerasant le yn Iiwssia. Nid i'r Czar, wrth reswm, y perthyn yr boll glod. Cynorthwywyd ef gan un o dri gwladweinydd mawr y ganrif, y Tywysog Gortcbakoff, teilwng i'w osod wrth ochr Bismarc a Cavour, a chynorthwywyd ef hetjrd gan yr awydd angherddol am gynydd ag sydd wedi bod yu tyfu yn gvson yn Iiwssia er amser rcdr Fa\vr oud y mae prif elfenau y Jlwyddiant yn yr oil a gyf- lawnwyd o angenrheidrwydd yn nghy- meriad Alexander. in Itwssia., lie mae Pirwoiniaefch pethau cyhoeddua yn Haw y llywodraeth, a lie mae'r bobl yn parhau i barchu pnbenaeth, y mae pob cynydd yn dibynu ar gymeriad y Czar. Er llawenydd mawr i'r iiwssiaid y mae yn awr ar yr orsedd nid teyrn llym t'el Pedr Eawr, na Cheidwadwr cyndynfel Nicholas, ond y doeth, hael, eangfryd Alexander, o farn glir i ddewis y cynghor- wyr goreu, a'r craffder angenrheidtol i weled ami niweidiau gweinyddiaeth ei dad, ac o benderfyniad digonol, ac yni, a nerth meddyliol i arwain ei bobl yu mlaen mewn diwygiadau. Er nad yw cymeriad Alexander yn meddu yr ysblander ag sydd yn arfer enill cymeradwyaeth y lluaws, y iiito yn gymeriad a hawlia yn bresenol a phob aniser edmygedd y doeth, craffus, a'r da. Y mae ei hawl penaf i barch yn pwyso ar ei deitbi moesol. Y mae yn wrol, o syn- wyr cyffredin cryf, er nad y peth a elwir genius, yn egniol a phenderfynol tu hwnt i'r dysgwyliadau cyntaf am dano, ac o ddoethmeb ymarlerol mawr. JNTid yw yn gadlywydd mawr nac yn wladweinyUd mawr yn ystvr gylfredm y gtir, ond y mae yudd,) ellenau- a'1 gwna yu ddyu mawr, ac yn dywy?og neu lywodraethwr mawr. Ychydig iawn o'r natur nwydwyllt a hynoda deulu iiomauotf sydd ynddu ond etifedda yn hytrach arafweh ac addfwvn- der ei jam Germanaidd, chwaer yr Ymher- awdwr William. Dyvvedir ei rod yn ei ieuenctyd yu arfer ileddfu v teimiadau a glwyiwyd gan lymder ei dud. Yu dra obrei) cldol, mu oes staeu ar ei gvineriad moesol; YI1 ddifriioi yn ei honiadau, er gwaethaf y cyhuddtadau o amwysedd, detl ei ymddygtauau eu eyinharu a'i addewid- ion. Y mae YI1 earn trefa a heddwch. Nis gellir ei gyhuddo o beryglu heddwch Ewrop er mwyn ei ddyrchaiiad ei huu Gyda'r rhinweadau hyji y mae uu at.all a<; sydd yu harddu ei gorou. Ni bu llywodraethwr erioed yu cadw lies ei bobl yunes at ei galon, nac wedi cysegru ei hun yn fwy llwyr i'w dadblygud." b I fluti un dyugarwr at-all y fath gyilej.deran a.. Alexander, ac y in.10 hauos vr tlyn ° kvvuodd yn proti y dyliti UIeSllr gwir fawredd Hywodraethwr, nid wrtti nfedi ei luddugoliaetha'u ar elyuion trunor a gynhyrfwyd gau 01 ucheigais, ond wrth ei tuddugoiiaettua ur uiymou cartrefoi a I