Y Celt

BHESYCAE. CYNHAMWTD cyfarfodydd cystadleuol yn nghapei yr Annibynwyr y lie uchod, ar ddydd Llun y Pasg, y prydnawii ar nos. Deihrteuwyd y cyfarfod cyntaf am 2 o'r gloch, as etholwyd G. Lloyd, Ysw., Hersedd, i'r gadair, yr hwn sydd yn gefnogydd selog i lenyddiaetb, ac yn barod bob amser i wneud ei oreu o blaid peb gymiidiad i l £ 6oli yr ardW. Cymerwyd yr 'arweinyddiaefch gan y Parch. J. M. Thomas, )<Wyddgrug,: ac aed yn mlaen yn y drefn gan- linol 1. Tun gynulleidfaol. 2. Anerchiad gan y cadeirydd ar ddyben y cyfaifod, Mf, rhoddi cyfeiriad, a chodi awydd yn y bobl ieuanc am y rhinweddol a'r sylweddol. 3. Anerehiadau y beirdd; ond yr oedd yr awenwedi myned oddieartref neu heb fod mewn hwyl, ni ddaeth yn mlaen ond Ap C&llestr, t&a aWen Intai"a roddodd fywyd yn y cyfarfod. 4. Beimiadaeth Mr; Myrddin Thomas ar yr ysgrifeoiwSieret o'r Salia xxiii. i rai dan 18 oedi. 5; T&ngany cOr, o dan arweiniad Mr. Davies, yn rhagorol. 6. Beirniadaeth y Parch. Mawddwy Jones, Dolyddftl^i, ar y pryddestau, "Crist yn ymdaith tin eytansoddiad, ond yn deilwng o'r wobf, sef ofddo Mr. W. f. WUHama, Treflynon. 7. Cdn fan Ap Callestr, yn gampus. 8. Darllen Salm Ixxxii. i rai dan 15 oed. Tri yn ymgystadln, sef Mri. T. Davies, J. Roberts, Yoeiyerio; n Miss Anne Jones, Glanyrafon; a chan eu bod mor gyfartal, gwobrwywyd y tri. 9. Cfin gan Miss Jones (Eos Clwyd), Dinbych, yn wir dda. 10. Darllen Diar. vi. 6-11. Tri yn ymgys- tadlu; goreu Mr. Aaron Davies, Rhesycae. 11. T6n gimy cfa. 12. Beirniadaeth Mr. Mawddwy Jones ar y penilUon ar Hanea Respha." Un ymgeisydd, J sef Mr. W. P. Williams, Treflynon; a chalodd y wobr. 13. CM ganMisaSarah Lloyd, Hersedd, yn rhagorol. 34. Beirniadaeth Mr. Myrddin Thomas ar y traethodau, Y cymeriadan dysgleiriaf a ym- ildangosodd ar feusydd yr Ysgrythyrau, o dan fwyaf o anfauteision." Goreu Mr. Aaron Davies, sH^esycae. r-i -16. Oan gan y cifr, yn feistrolgar. f <16. Areithio yn fyrfyfyr, ar y "Pellebyr." baeth tri i'r llwyfan, ond y goreu oedd Mr. Isaac Tieffinon. 17. C4a gau MiBS Jones (Eos Clwyd), a Miss liSarah Mayd. Gaweant encore brwdfrydig, ac ail ^MO&sant. • X18. Darllen, "Pwy yvf hwn," (o lyfr S. R.) 'Goreu Mr. Aaron Dairies, Rhesycae; ail, Mr. W. P; Williftmi, Treflynon. sTeiiy&w^f^otthrediadau y prydnawn drwy ganuH^^pA)faH«idfa^]. Dechrfiuwyd cyfarfod yr hwyr am 6 olr gloeb, dan lywyddiaeth Mr. Lloyd, ac arweinyddiaeth Mr; Myrddin Thomas; ac yr oedd yr addoldy yn 1. TOn gynulleidfaol. 2. Anerohiad gan Mr. Uwehlyn Jones. 3. Darlleniady Salm cxxx. i rai dan 12 oed. Goreu, Mr. Ismael Jones, Rhesycae. 4. T6a gan y cOr. (Cym.) 5. Adrodd 4 penill, rhif 502, (Stephen a Jones). Un a ddaeth yn mlaen, ac adreddodd yn wir ragorblI%eyj* deilwng o'r wobr, sef Miss Sarah Edwards, Voelycrio. 6. Can gan Miss Jones (Eos Clwyd). Cymer. adwyaeth gwresog, ac ail ganodd. 7. Beirniadaeth Mr. Myrddin Thomas ar y cyf- ieithiad gorcu o "A thought on the sea-shore." -(NeNyt.on)-. -Yr die-u,, Miss S. Edwards, Voely. crio. 8. Can gan Miss Sarah Lloyd, yn rhagorol; a ohafodd gymeradwyaeth uehel. 9. Beirniadaeth Mr. Myrddin Thomas ar y Gramadegiad goreu o Diar. iii. 19, 20. Pump yn ymgeisio, a chawsant feirniadaeth galonogol. Goreu, Mri. R. Davies, Voelyerio, so A. Davies, Rhesycae. Rhoddwyd gwobr i'r ail oreu, sef Mr: Denman, gwr ieuanc o Rhesycae, ond yn awr o Liverpool. 10. Areithio—"Anogaeth i ddyfod i'r Ysgol Sabbathol," pum' munyd o amser. Tri yn ym- geisio, goreu, Mr. Isaac Williams, Treflynon. 11. T6n gan y cor, gyda ehymeradwyaeth. 12. BejttniadiMth Mr, Myrddin Thomas, ar y traethodau, "Morwynig Naaman y Syriad yn esismpl i ferched yr oes bresenol." (Cyfyngedig i ferched o bob oed.) Un cyfansoddiad, ond yn deilwng o'r wobr, sef eiddo Miss Hannah Jones, Salem. 13. CSfl gan Miss Jones fEos Clwyd), a Miss S, Iiloydr ac ail ganasant. 14. Beirniadaeth Mr. Mawddwy Jones ar "Y chwe' englyn coffadwriaethol i'r diweddar Barch- edig R. M. Thomas, Rhesycae. Dysgwylid i un fod yn deilwng o feddargraff. Goren J. Lloyd, Yaw., Hersedd, ond dychwelodd y wobr, a cbyf- lwynwyd hi i'r ail oreu, sef Mr. J. Goodman, Rhesycae. 15. TOn gan y cor. (Cym. uchel.) 16. Beirniadaeth J. Lloyd, Ysw., ar y prif draethawd, "Y dull y darganfyddwyd Mwnau sir Fflint." Ni ddaeth ond un eyfansoddiad i law ar y testyn dyddorol hwn, a chwynai y beirn- iad nad oedd yr awdwr ond wedi cymeryd golwg ranol ar ei destyn; eto, ystyriai ef yn deilwng o'r wobr, a ehyflwynwyd hi i Mr. T. Jones, Voel- yorio. Wedi myned drwy y seremoni o gyflwyno diolchiadau, yn ol dull gwreiddiol Mr. Myrddin Thomas, terfynwyd trwy gan, "Duw gadwo'r Frenhines." Gwasanaethwyd wrth y Berdoneg gan Miss Jane Lloyd, Hersedd, yr hon oedd yn ychwanegu llawer at ddyddordeb y gweithrediadau. Cafwyd cyfarfodydd llwyddianus a dyddorol, a theimlir yn rhwymedig i Miss Jones (Eos Clwyd), a Miss S. Lloyd am eu gwasanaeth gwerthfawr. Ai tybed nad ellid cael awr adeiladol i wrando ar rai olr eyfansoddisdau buddugol yn cael eu darllen ? Cyflwynwn yr awgrymiad i sylw ar- weiuwyr llenyddiaeth y lie. Gohbbydd. ti RESOL VElflil I r», Ctmanfa ganu cynulleidfaol, a gynbaliwyd yn y Ile uchod, dydd Llun y Pasg, Mae yr undeb yn cael ei wneud i fyny o eglwysi Annibynwyr Nebo, Hirwaun, Rhigos, Glyn- nedd, a Resolven, yn gwneud i fyny rhyw 700 o gantorion. Llywydd y dydd ydoedd D. E. Williams, Esq., J.P., Hirwaun. Arweinydd y dydd ydoedd Mr. Richard H. Morris, Hir- waun. Am ddau, dechreuwyd y gymanfa trwy ddarllen a gweddio gan y Parch. D. Griffiths, Cwmdare. Wedi cael anerchiad bur llawn o'r tan arferol, galwyd ar Mr. Morris at ei waith. Y tonau a ganwyd yn y cyfarfod hwn oeddynt:—Bethesda, Brunswick, Dyffryn Baca, Geneva, Ram ah, Iorddonen, yr oil o Lyfr Tonau Stephens a Jones. "Nac ildia i demtasiwn," (o Swn y Jubili); ac Antneml "Pebyll yr Arglwydd," (Dr. Parry,) Yr oedd caniad da iawn ar y tonau oil. Ond y rhan a ddarfu gynhyrfu yr holl dorf fawr oedd, Dyffryn Baca. Yr oedd hwn yn gan- iad hynod iawn, RC ol llafur mawr yn gan- fyddadwy. Ond pan y daethant at yr ail benill:— "Henffych foreu, cawn gyfarfod, Yn nhy ein Tad; Byth ni ddaw, na phoen, na thrallod, I dy ein Tad," dyna yr hen swn nefolaidd i'w deimlo yn treiddio drwy yr holl dorf; ond pan y diwedd- wyd y Uinellau hyfryd,— Pawb a'u dagrau wedi eu sychu, Yn egniol gyd-ddyrchafu Enw'r mwyn Waredwr lesu, Yn nhy ein T&d, torodd y dorfa allan yn foddfa o dda.a;rau. Ni chlywais gymaint o amenau er ys blyn- yddau. Ond nid oedd hyn ond blaen-bi awf o'r hyn gawd eilwaith yn yr un cyfarfod; sef, wrth ganu y don Iorddonen, dyblwyd y 3ydd penill:— "Ond pan y gwelwyf draw, Ar fynydd Seion, Yn iach heb boen na braw Fy hen gyfeillion: Pah am yr ofnaf mwy, Y Duw a'u daliodd hwy A'm dyga inau drwy Ei dyfroedd dyfnion," bedair gwaith. Yr oedd ami i hen Gristion yno i'w weled yn colli dagrau; ac fe ddichon yn dweyd fel Paul: y mae arnaf chwant i'm datod; canys llawer iawn gwell yw uno a'r hen gyfeillion fu yn cyd-ddwyn y groes yma yn nbaith yr anial. Mae yno i ni frodyr a chwiorydd, rhai fa yn canu yn beraidd tra yma. ar y llawr, ond maent heddyw wedi uno a'r c6r, ac ma3 yr holl leisiau yn cydbwyso yno; nid oes yrio ormod o Soprano, neu rhy fach o Bass dim Tenor i'w glywed; yr Altos yn rhy prominent: n°, mae y Leadt r mawr, y Chief Conductor, yn gofalu fod yno good harmony. Y mae ganddo awdurdod i alw ar ei agent (angeu), i alw Basswr o uii man; rhyw Mary Ann i lanw y Soprano, rbyw Dafydd a John i ganu Tenor ag Alto. Nid oes eisieu dim ond uno a'r cor. Maent wedi cael digon o rehearsals yma, yn mliair y ddynoliaeth i w perffeithio, i fod yn barod i uno a'r cor, ac ni fydd chwant arnynt newid y leader am byth. Cawsom anerchiadau gan Mr. Morgana, Rhigos, ar "Ddylanwad boreu oes, a'r dyfod- ol o oes dyu," yn hynod o bwrpasol; ac befyd gan Mr. Thomas Harris, Hirwaun, ar "Ganu cynulleidfaol;" yr oedd hon yn hynod o amserol, ac i bwrpas. Mae y brodyr wedi addaw eu danfon i'r wasg. Cofiwch am eich ftinod. Am 6 o'r gloch, dechreuwyl y cyfarfod trwy ddarllen a gweddio, gan D. E. Williams, J.P. Y tonau oeddynt, Oldenburg, St. John, Erfyniad, Trefor, Alun a Sicbfield, o'r un llyfr. "Croesaw i bawb a ddel,' a'r "Eden sydd fry," o Swn y Jubili j ac ar gais, canwyd yr anthem Pabyll yr Arglwydd, a'r dOn Dyffryn Baca eilwaith, yn ardderchog; ond prif donau y cyfarfod hwn oeddynt, St. John, Oldenburg, Erfyniad, a Trefor. Yr oedd y caniad yn dda iawn; y gwres a'r nerth gawd yn y cyfarfod dau yn llawer uwcb. Yr oedd sylw manwl yn cael ei dalu i ansawdd y geiriau-y p a'r pp, a'r Cres a'r F a'r FF, yn cael syly. Yn wir, i'r rhan yma o'r ganiadaeth y perthyn y pethau hyn i ddwyn y cyfan o les i arwyddo yr amcan mawr o ddwyn llawer o gyfeiliorni ein ffvrdd at y gwir a'r by wiol Dduw. Cawsom anercniadau hynod o bwrpasol gan y brodyr Mr. W. Roger, Glynnedd, ar ."Yr Ysgol Sabbathol;" a Mr. J. Cadwaladr Jones, Resolven, ar "Llyfr yr Ysgol Sul;" bydd i hon gael ymddangosiad buan. Wel, dyma. wledd y bydd canu am dani yr ochr draw, a gobeithio ei bod yn foddion i ddwyn rhai i'r gwahanol eglwysi yn ychwan- egol. Nid oes modd talu gormod o barch i'r arweinydd, Mr. Richard H. Morris. Mae yn ddyn sydd yn cael llawer rhy fach o sylw genym fel enwad, mae enwadau eraill lawer o'n blaen yn y peth yma. Dylai eglwys Nebo, Hirwaun fod yn falch o'i arweinydd; na fydded i chwi ei adael o'ch gafael mwy, rhag digwydd rhywbeth fo gwaeth. Byddai yn dda i gymanfaoedd canu fynyd gwasanaeth Mr. Morris. Mae ef yn hen flaenor y gan er yn ieuanc mewn ayddiau, ac mae wedi dangos ei allu lawer gwaith ar feusydd eisteddfodol; ond mae yn llawer gwell yn y cylch yma. Wedi talu diolchgarwch i'r Llywydd a'r Swyddogion, a Mr. Morris, ae eglwys barchus Resolven, ymwahanwyd mewn gobaith am gael gweled adeg y gymanfa eto. Jehu. CERYGYDRUDION. Darlith.—Traddodwyd darlith yn ngbapel Morlah, Annibynol, y He uchod nos Fawrth, Ebrill 22ain, gan y Parch. E. H. Evans, Caernaifon, ar "Oliver Cromwell." Cymer- wyd y gadair gan y Parch. E. James, Nefyn, a llanwodd hi yn anrhydeddus. Teneu iawn oedd y cynulliad, ond nid bai y darlithydd oedd hyn. (Peth digrif oedd gweled brawd yn sefyll wrth y drws er ceisio rhwystro pobl i mewn am swllt, ar ol gwerthu tocynau swllt iddynt). Gwyddom am rai wedi myned i ffwrdd o'r achos. Mynediad i mewn trwy docynau swllt a deunaw. Cafwyd darlith ragorol. Cyfarfod pregethu.—Dranoeth, pregethwyd yn yr un lle gan y Parchn. James ac Evans. Am ddeg, gan Evans; am ddau, gan Evans a James; ac am chwech, gan James ei hunan. Yr oedd yn amlwg ddigon fod y Meistr yn arddel ac yn arwain ei weision trwy y dydd. Gobeithio y gwnaifj y cyfarfod les i'r ardal yn