Papurau Newydd Cymru

Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru

Cuddio Rhestr Erthyglau

3 erthygl ar y dudalen hon

PREGETHU YR EFENGYL.

Newyddion
Dyfynnu
Rhannu

PREGETHU YR EFENGYL. MR. GOL.— ISID oes genedl tan haul yn talu eymiaint o warogaeth i'r pulpud a'r Cynny. Trwy'r pulpud yn benaf y codwyd eiu cenedl ni i'r safie uchel mewn gwareiddiad y mae ynddi yn bresenol. Morddifyr yw edryeh yn ol ar rodiad gweddaidd em nen efengylwyr, y rliai fu ar ein mynyddau yn cyhoeddi heddwcb, ac yu perswadio dynion i gymodi a Christ. Buont ddyf.-d mewn amser ac allail o amser, nes enill cenedl gyfan i ragori yn ei hedmygedd o bregethu, ac yn eihegniadau i gael cyfleustra i bregethu yn mhob araal. Yn awr, gan fod gan bregethu a phregethwyr gymaint o ddylanwad ar y genedi, y mae o bwys anhraetlu-d i dalu ystyriaeth ddifrifol i bregethu, a gofalu am fod gwir amcan pregethu yn cael cadw ato yn y pulpud. AMCAN PEGETIIU YR EFENGYL YW "CADW." Bu ac y mae llaweroedd yn pregethu yr efengyl gyda gan arncanion. Amcan ambell un yw pregethu enw id lo ei liun; amcan un arall yw pregethu rhyw opiniynau o'i eiddo ei hun ac amcan uu arall yw eael bywioliai-th gysurus iddo ei hun. Y mae uu arall yn ymgeisio at foddhau'r lluawfi, ac efullai wrth wnud hyny, yn mynwesu uu neu yr oil o'r petliau uchod. Dylai yr amcan a nodwyd ymgolli yn y preg- ethwr, a dylai angbofio ei hun yu yr amean taswr, sef pregethu Iesu Grist, a hwnw wedi ei groeslioelio, fel uuig Geidwad i f\ d o bechadur- iaid. Y mae yn hawdd i ddyn athryllthgar bregethu enw yn Nghymru y dyddiau liyn bu felly i raddau yn mhob oes, ond y mae yn haws yn awr, oblegid y mynych gyfienstemu i hreg-ethu, a'r inanteision cyflym sydd i'r son fynell ar led. Mae lIe i ofni fod gwyWxlaeth dduwinyddol yn myned yn brin a has o'i cbydinaru a'r hyn a fu. Nid oes ond ychydig o fesur a pliwyso athraw- iaethau. Cymerir poh petli a ddaw allan o'r pulpud fel eiengyl, ac Yllldlliripdir al" dengyl ar dafod yn uuig Boddir rheswm eiu cynulleid- faoedd yn fynych a llais mwyn, hwyl hyfryd, ystumiau cywraij, a geiriau ii'raetli; a chaiff ugeiuiau fywioliaeth a elilod ar bwya eu dawn ttelus, digrifol, coeglyd. brawyehus, ewynfanus, galarus, goruchel, a goriscl sydd yuddyut, pryd y mae eu bywyd yu dweyd mui oer yw eu cariad *t Grist a'i achos, ac mai ychydig yw eu gwy- bodaeth a'u profiad ysgrythyrol. Er dyfod yn bregethwr tnawr ni raid iwro i ry\i^b ond meddu ar dipyn o ^ybodaeth am grefydd, cyfrwysib-r, tafod ystwyth, j, ymwthio," a deall y natur dlynol yn i a Kail yn hawdd beri cad ei gyfrif yn angel. y goleuui. Anfynych y mae neb yn SWCAnu "prajl yr ysprydion ai o Dduw y maent," ond priodolir pob deigryn mewn addoldy a gwaith pob un yn aros ar ol yn y gyfcrJach, i ddylanwad Yspiyd yr Arglwydd ar yr enaid, pryd y gellir olrliain yr achos yn fynych i beth llawer llai yn goglais y teimlad gwan. Yr oedd merch ieuanc yn ddiweddar yn twyllo ei hun ac eraill hefyd. Wylai yn hidl. Dywedai a chredai ei bod yn teimlo yn ddwys. Diolehai pawb am lath dro mewn geuetli wyllt. Aetb yr eneth ar ol dod ati ei bun i adrodd yr helynt. Dywedai i eiriau Alr. fynecl ft 1 sseth i'w chalon pan yn dweyd y gair hwnw o'r hen emyn Mynyddau hyfryd (y fy Nbad Goliais ebe hi, am yr hen fryniau ty cefn ir ty- am yr adar yn nytbu ac yn eanu—am yr wyn yn chwareu a'r defaid yn gorwedd,—yr amser hyfryd hwnw pan oeddym ni y plant i gyd gartref. Aeth yr eneth galon feddal i wylo wed'yn gan hiraetb am G.vmru. Yr oedd yn amlwg i bawb pn. ysbryd oedd yn gweithio yn y tro yma—mai dylanwad geiiiau ar y teimlad, ac nid dylanwad Ysbryd yr Arglwydd ar yr enaid ydoedd. Ebe un hen batiiarch profiadol, "Os eisieu i wragedd wylo sydd arnoch, soniweh am blant; ac oh! mor fedrus y chwareuir yn ami ar y tant yma I daraw y merclied gweini a'r dyfod- iaid yn nhrcfydd Llocgr, sonir am "yr hen fwthyn yn min y mynydd," "y gamfa geryg," y nant wrth gefn y ty," '• yr hen aelwyd a'r hen ffrindiau;" efengyl Margred Howel-" Y plant yn y'Merica;" efengyl y wraig weddw- Y fynwent ddll oer; y ewpl ieuanc mewn du —"Y bedd byr tan yr Ywen yr ochr ymi, chware'r delyn aur yr ochr draw." Boddheir yr ieuane nwyfus trwy'r aruthrol a'r rhamautus — yeweh yn myned tros y Niagra—yr express tros y bont—y "wr< ck yn y ddeuforgyfarfod—y ser yn wincio. ar eu gDydd—aHgylion yn siarad yn ddystaw yn Gymraeg a. Sian IVilliim-yr ehedydd yn canu'r alto, y fronfraith y tenor, a'r rhaiadr hen yn canu has. Oes y pleserdeithiau a'r panoramau yw'r obs hon gyda plietliau'r byd hwn; oes petliau yn siarad yn gynt uu'r mellt, oes y rhyfeddodau a'r darganfyddiadau, oes. y inae'r bobl yn troedio y naill ar ysgwydd y llall, oes y peth sydd yu newydd heddyw fydd yn hen yforu, oes y myn'd, y myn'd, y myn'd gyda phob peth, felly gyda phetbau crefrddol gan laweioeed. Hoff gan y gynuileidfa yw cael ei chipio ar adenydd bar- ddpniaeth i edrych ar bethau na welocl,l aderyn, ac na; chanfu llygad barcut,i syllu mewn liiy- .feddod ar anweledigaechau a pbetliau na fn erioed, ond yn unig yn lneddyliau a dychymyg- ion dynion, trwy geunentydd dvfnion, tros yr afonydd mawrion, i benan'r myuyddoedd uchel- frig, i lawr trwy'r goedwig dywell, a thrwy'r glynoedd duon iiit chlywir ond. llais pelican yr anialwch, ac aderyn y bwn ac yn ol o bob man at nef a gogoniant. Hongir pechadur uwchben gobena, yn arogl y mwg, swn rhincian danedd; dangosir tywys- ogion y fall bron newynn am eneidiau dynion- gweledigaethau nas cafodd Bardd Civsq eu cyff- elyb. Addurnir rliai a liagrir eraill o'r gosod- iadau a gwrachiaidd cbwedlau, a hyny gan rai o bregethwyr maivr pob onwacl yn Nghymru. D. J. DAVIES; [Yr ydym yn credu mai nmcan blaenaf pregeth- wyr Cymru, o wabanol enwadau, ydyw goleuo y deall a santeiddio y galon, ac enill yr enaid at y Gwaredwr. Os dyna yw eu prif amcan, y mae beirniadaeth D. J. D. yn rhy lym ond goddefwyd iddo amlygu ei farn; a gall fod ei awgrymiadau yn teilynga ystyriaeth.—GOL.] GAIR 0 WLAD MYRDDIN. MR. GOL.— PAN yn llencyn bach yn chwareu yn ddigon diofid a diofal ar aelwyd gynes glyd, ac o dan ofal tirion tad a mam gariadus, fe ddaeth fy nhaid i mewn, ac fe ddywedoed wrthyf na ddeuwn byth yn ddyn nes i mi ddecbreu ysgrif- enu i bapyr newydd, ac oddiar hyny hyd yn awr y mae arnaf fawr awydd i ysgrifenu i newydd- iadur. 0s caf eich caniatad, gwnaf anfon gair i chwi yn awr ac eilwaith i ymdangos yn CELT. Y mae yn yn dda iawn gonyf eiweltd yn dyfod allan mor dda yn y dechreu, gobeithio y gwnaiff barhau felly o hyd, ac y gwnaiff lawer o les a daioni i'r genedl Gymreig. 1- Bwriadaf ddweyd gair am y Gymdeithas ER ATAL CREULONDEB AT ANIFEILIAID. Y mae y Gymdeithas yma wedi gwneud llawer o ddaioni er ei chychwyniad. Y mae yn resyn gweled ainbell i gie.ulur ar ffurf dyn yn trin am bell i ani£. Îl i I wer tro; onfi y mae yu dda genyf feddwl fod llnver o swyddogion y Gym- deithas yinit mor ffy^d awn i giei y riiai Sj del yn arfer creulondeb at auifi iliaid i ddyoddef coab y gyfraith ac yn eu plitli gulLf OJlwi H. Evcrit., yr hwn sydd dros y Gy d.-ith;:s yn y rhau lion o'r wlad. Y mae ef yn gwuend ei oivu i a tal creulondebat greaduriaid nmdion a diallHlllj ffy II, acyti ddiweddar gwysiodd un David Davit-s, Carrier, Llandyssul, i yiud.L.ngus o flun yr Ynadon, am fod ei gtflyi n rhy egwan i weithio. Dywedai yr beddgeidwad D..vies fud yr anifail yu glllff, ac mor duiien a ch: yci'ydd, aJ nid oeild yn ddigon gdhiog i Jusgo Well. wag, ao vu anghyinwyd i waith. Dy« edodd R. Lverit, ui fod yn dyoddef oddiwrth glefyd a elwir Thru alt. Gosododd yr Ynadon arno ddinvy o bum' bwllt. yn ngliyda phunt pum' swllt ac uytii gduiog o gostau, pa rai a dalwyd. Yr t-id loch. LLWYD Y Gr.ua. [Bydd yn dda gan y CELT gael gair oddiwrth obebwyr itmainc fel "LlwJd y Geng." o iti-- dyst ad ya erliyn arler ereulondub at aniieil- iaid bjwaith ydynt,m<>r wasanufti.gar i JdYll. -GOL J ABERTAWY. MAE y trydydd rifyn o'r CELT wedi dod i'm Haw, a geliir dywedyl am dauo, fel y dywudir ar ddiwedd diti-litii iiiibell i ti-itirlitiilwr tru oinvog, nad oes raid iddo with gaiiinoliueth. Felly gobiiihio y parha i redi-g yn yr un cyfeiriad ac y mae wedi ei gyeliwui, os g\\Uà hyny yr wyfyu credu, ac yn bur sicr, y bydd u feuditiiunliruuth- ol i'r genedl. Heblaw bydd oi gylcbrediad yu y cylchoedd yma, wrth y swn syud amil.ino, lilor lluosog ei dderbynwyr ag unrhyw newyddiadur Y11 yr iaith. Gy far fod Dirwestol.—Cynaliwyd cyfarfod dir- westol yn nghapei Soar, iius Iau, Mai 2d, Odall riawdd y Gymdeithas Ddirwestol, yr hon I-Ylhl wedi cael ei sefydlu oddiar ddecbreu y flwvudyn ddiweddaf rhwng boll gapeli gwahanol euwatillu Cymreig j cy.choedd yma. Nid oes neb oud dinvestwyr pur i Kael darlitbio yu nghy/ai fodydd y Gymdeithas. Y Parch. n. Williams, C aiaan, oedd darlithydd y eyfarfod uchod, yr Lwu a areitbiodd yu dra rhagorol. Dangosodd niai llo/ruddincth oed.1 y pechod gwaradwyddus eyn- taf a gyllawnodd dyn wedi iddo beclm, wodi hyny meddwdod; a bod y pecliud gwaradv\yddus o feddwi, yu 01 hamsyddiaeth baganaidd no Eglwysyddiaefch, yn bur gyliredinol trwy y byd, a taw hwn oedd pechod ofnadwy yr otsmi, ac hefyd sydd yn l.rif rwystr yn erbyn lfwyddiallt yr efeugyl y dyddiau yma, ac sydd yu diuystrio miloedd o grefyddwyr bob bhvyddui, a'u i-Iaddu yu medd y meddwyu. Hhoddodd hefyd dy^tiol- aeth un Dr. M.D. o gryn enwogrwydd o'i adua- byddiaeth ef o bono, yr Lwu oedd wedi teithio peth anferth o'r byd, ac yr oedd wedi bod yn ngwledydd mwyaf Pabyddol y Cyfmdir am tua chwe mis, a'i fod wedi bod mewn llawer o ddiu- asoedd a thivfi, ac uad oedd wedi gweled ond un dyn yn uuig ag oedd yn debyg ac olion ewrw arno. Ond pan ddaeth yn ei ol i Luudain, ac i lawr i drefydd Deheudir Cymru, y peth cyutaf a welodd yn Railway Station yr hen dref euwog a heuafol Llanymddyfri, oedd chwech o ffarmwyr wedi meddwi, yn ceisio myned adref. o'r flair, neny farchnad, mewu cyflwr trueuus a gresynol, a pbur an-naturiol yr olwg oedd arnyut. 0 Brydain! O! Gymru! y wInd fwyaf gretyddol yn y byd! dinystria dy allorau Baalim! tori lawr y llwyni paganaidd u. th ilusau moctbusrw\dd dinystriol! onide fe ddaw y gelyn i II,-wri* fel afou i gymeryd ymaith brydferthweh y wlad. Gobeithio y daw yn fuan i mewn i eglwysi Cymru, yr un ysbryd ag oedd yu meddianu Josiah gynt, i lanhau tv yr Arglwydd a'r wlad yn gyffredinol oddiwrth yr aberoedd aflecbyd o ddiota a meddwdod sydd yn ein mysg. Oaddr- iwyd gan y Parch. D. Jones, Cwiiibwria, yr hwu a wnaeth gyfiawnder a'r eyfarfod: hefyd cawd c ychydig eiriau gan y Parch. T. Samuel i'r pwrpas ac ar y pwnc. Felly terfynwyd y eyfarfod rhag- orol hwn. W. D.

[No title]

Y GOLOFN DDIliWESTOL.