Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
4 erthygl ar y dudalen hon
Cuddio Rhestr Erthyglau
4 erthygl ar y dudalen hon
GOGLEDD CEMMGIOW,
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
GOGLEDD CEMMGIOW, MR. GOL.-Trwy eich caniatad, anfonwn yti awr ac eilwaith vchy. ig nodiadau i'r CELT, ar yr hyn a gymer le yn y parth yma. Dydd Merchtr, Meh. 5ed, cynaliwyd Eis. teddfod Goronog yn Pontrhydygroes. Saif y pentref hwn mewn He rhamantus a mynyddig, fhyvr hritH' miildit o Devil's Bridge, yn ag. s aid y tnSe jjalnS Haf-d-yr-Ychdi-ad— lie clod- us ar Jawer ëyfrit Y mae bjniodrwydd yn pe'thyn i'r pentref, ond y miW ei fyWiogrwydd wedi ei bariysu Win farweidd-dfa laastiach, gan fod gwaith mwn y Level Fawr broil sefyll. Llywydd yr Eisteddfod oedd Capt. Bennett; yr arweinvdd Mr. J. Dewi Will- iams, Tregaron; Beirlliaid-y Gerddoriaeth. Mr, John Thomas, Llanwrtyd y TI aethod au, a'r Farddouiiifcih. y Parch, J. Hughes (Glan Ystwyth). Jindlwyd y prif wobran gan y rhai canlynol :-cau u "Awelon Eryi'i," Mr. Evan Morgan a Lewis Pierce, Penllwyn; canu "Y Gwlithyn," party o Pontrhydygroes; y Toddeidiau i'r diweddar Barch. I. Jenkins, gan GVulanydd ar yr atebion goreu i naw o gwestiynau ar Genesis i., gan Mr. Evan Jones, Penmaesglas, Aberystwyth; y d6n, gan Alaw Afan; canu "Gwr >ni.ul gwlad y gan," gan Llew Gwyl It, Gdgi;.an; y Traetbawd ar "Greodf a Dealltwriaeth," gwobr X3, gan Mr. J. T. Ll"yd, Bridge St., Aberystwyth; Awdl ar AnfarwoLieb yr enaid," gw..lJr £5 5s., a choron, gan y Parch. D. Jones (Druisyn), Coed; y'datganiad o "Mawr a Rhyfedd," (Sopht), gw"br ±'12, gan gor undebol, o dan arweiniad Mr. Morgan Edwards, diweddar efrydydd yn y Brif-ysgol yn Aberystwyth. Cystadleuai dau gor arall, sef cor Mynach, o dan arweiniad Mr. Nathaniel Evans, a ehor Penllwyn, o dan arweiniad Mr. John Morris. Ataliwyd y gwobrau am y Traethawd ar "Ddiwydrwydd a Darbodaeth," cyfyngedigi ferched, ac am yr Arwlgerdd i'r Parch. John Wesley. Enillwyd am chwareu yr Haleluiah Chorus, gau Seindorf Bres Goginan. Cynal- iwyd cyngherdd yn yr hwyr. Bydd genym yr wythnos nesaf ychydig o nodiadau cyffredinol i'w gwneuthur ar bwys yr Eihteddfod. C. DJNAS MAWDDWY. Nos Ian, Mehefin 6ed, traddododd y Parch. E. Hughes, Penmain, ddarlith yn y lie uchod, ar y Pethau goreu, a'r modd i'w cael." Deallwn fod hon yn ddarlith newydd o'r mint gan yr hen dda Jithydd profedig a phoblog- aiddd o Penmain. Teimlai awydd ei thra- ddodi y tro cyntaf ya y Ddinas, lie hoff ei enedigaeth, a'r lie y bu ei dad yn llafurio am lawer o flynyddoedd. Rhoddodd y darlithydd ddarluniad athronvddol, hyawdl, a barddonol o'r "Pethau goreu," a chyfarwyddiadau eglur ac anogaethol o'r modd i'w meddiauu. Ac ar y diwedd, cyflwynodd y gynulleidfa ei diolch- garwch iddo mewn modd cynes a sylweddol. Yr oedd yn lion iawn genym weled cymaint o arwyddion llawenydd a Ilwyddiant yn y Ddinas, a bod y Parch. E. "Williams a'i deulu caredig mop ddedwydd a defnyddiol yn y lie. Fel y mae'r mynyddoedd o amgylch y Ddinas, felly y byddo'r Arglwydd o amgylch ei bobl ynddi. YMDEITHYDD. HOREB, GER LLANDYSUL. r Mae y capel henafol uchod yn myned dan or- uchwyliaeth yr adpyweirio. Yr oedd wedi bod yn un o'r capeli mwyaf a harddaf o ran adeilad ag oedd o fewn y sir er's tua deugain mlynedd yn ol, ond gellir dweyd ei fod yn un o'r rhai gwaelaf o ran ymddangosiad yn y blynyddau hyn. Mae rhai o enwogion y pulpud yn eu hamser wedi bod yn gweinidogaethu yma, ac wedi bod yn llwydd- ianus iawn i enill tyrfaoedd at y Gwaredwr, nes oedd y gynulleidfa wedi gorJenwi y capel; ac o fewn cyfnod o un oes, y mae pedair o ganghenau wedi tarddu allan, ac y maent erbyn hyn wedi dyfod yn eglwysi cryfion. Mae y Parch. T. P. Phillips yn weinidog yrna er's yn agos i 18 ml., ac ar ddwy o'r canghenau, sef Bwlchygroes a Llandysul, a gallaf ddweyd yn ddiofn ei fod wedi llafurio yn galed, ac wedi cyrhaedd poblogrwydd helaeth fel pregethwr, a chaffed nerth a hir oes i barhau i fod fully. BANGOEIAN-AB-DEIFX.
PENIEL, GER CAEEFYEDDIN.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
PENIEL, GER CAEEFYEDDIN. Cynaliwyd cymanfa ysgolion yn y capel uchod Meh, lleg, sef Nebo, Troedyrhiw, BwlcVicorn, Panteg, a Peniel. Er garwed y diwrnod, daeth yr ysgolion yn nghyd yn ddigon lluosog i fyned trwy eu gwaith, gyda yr eithriad o un ysgol, sef Troedyrbiw. Gobeithiwn y gwna ysgol Troedy- rhiw dalu ymweliad a Peniel yn fuau rhyw bryd- nawn Sabbath. Yr oedd gwlyb-hin y dydd yn rhwystriad mawr i lwyddiant llawn ein cymarjfs, i Er hyny, eawsom gyfarfodydd rhagorol. 4 efe pob ysgol trwy ei gwaith yn gamnokdwv iaws. Yr holwyr oeddynt y Parchn. R. P. Jones, Pen- cader; a D. Davies, B.A., Clieshunt. Mae moddion gras o'r fath uchod yn werth i'w gychwyn yn mhob ardal lie nad yw, ac yn deilwng o gefnogiad calonog pob carwr y gwir. Myn rhyw ddynion nad ydynt yn gwybod am nerth- oedd llywyddawl Gair Duw ar eu natui-, mai yr heddgeidwad a'r carchar, &c., sydd yn cadw ein gwlad mewn trefn; ond credwn ni mai y Beibl yw y moddion mawr sydd yn cymodi ein gwlad, a pheri i ni fel cenedl, o'n hodd, i ymlunio d6 ar 01 t6 yn fwyfwy o hyd ar-ddelw yr hwn a'n prynodd. X. SARDIS, TEIMSAEN. Nos Sadwrn a'r Sulgwyn, cynaliwyd cyfarfod blynyddol y capel uchod, pryd y pregpthodd y Parchn. Jones, Pencader, a Hughes, Liui-yauog, i dyrfaoedd lluosog. Yr oedd bias ar y gwirion- eddau, astudrwydd yn y gwrando, ac haelionns- rwydd yn y cyl'raniadau. DOLYDDELEN. Cyfarfod Llenyddol—Cynaliwyd cwrdd llenyddol tra llewyrchus yn Nghapel y Tretnyddion Calfinaidd, dan Iyw. ythiaeth y Parch. E. Peters, Bala, ac arweiniaeth y Pai-ch- It. M. Jones. Cafwyd anerclxiadau amrywiol a dyddorol gan feirdd yr ardal ar ddechreu y cyfarfod. Enillwyd y gwobrwyon am Rhyddiaeth gan Meistri E. Roberts P felin Ellis Williams, Bertheos a James Margan. Barddoniaeth —Meistri John Owen (Bardd y CwinJ Morris Jones (M. nris Elen); a Elias Williams. Enillwyd y gwobrwyon am ddad- ganu gan Meistri Griffith Griffiths, Fron, ac Elias Oweit Gof, a'u gyfeillion. Yr unig gystadleuaeth gomwl ydoedd eiddo y plant. Dau gor yn cystadlu. Enillwyd gan gor yw cael ei arwain gan fachgenyn bychan, sef Master Lewis G- Griffiths, Fron, yr hWll os clliff fywyd ae iechyd gydd yn Bier o ddyfod yn rhywun yn y byd cerddorol. Ni ddaeth neb yn ralaen i ddadganu Y Cymro." Goreu am gyfansoddi Alaw ydoedd Mr. James Margan. Beirniaid y gerddoriaeth ydoedd Mr Roberts, Dinbych. Cafwyd beirni;idaethau dyddorol hefyd gan Mawddwy Jones, Gwilym Prysor, Gwyddelan loan Glan Cledr, Gethin. &c. Cafwyd cyfarfod lied hwyliog trwyddo, a phob peth lied dda tic eithro y gwobrwon. Y ReiltTordrl Newydd.—Y mae y llinell newydd o Betwys- ycoed i Festiniog erbyn hyn yn nesu at fod yn barod i gludo nwyddau o'r Bettws i'r ardal hon. Gweithir y gorsafoedd gyda phrysurdeb mawr gan y Meistri D. & E Jones, Con- tractors, Penmachno a gobeithio y dwg gorsafoedd Doly-dd- elen gymaint o anrhydedd iddynt fel adeiladwya- ag a ddygodd gorsaf brydferth Bettwsycoed i Mr. Gethin Jones medd, fciiABox. CAER. Ysgol yr Annibynwyr Cytureig, Frodsham street.—Cynal- iwyd trip cyntaf yr YRgol uchod dydd Llun, Mehefin 10, pan yr ymwelwyd a Rhyl; a chan fod dydd Llun y Sulgwyn yn Bank Holiday yn Nghaer, cawsom fyned yn lied gryno gyda'n gilydd. Am 9 o'r gloch y boreu cafwyd tua 100 o honom wedi ymgynull yn yr orsaf yn barod i'r daith, ac ni b o II j njhir cyn cyrhaedd ei therfyn. Pan y clywir am Ysgol," digon naturiol yw dychymygu gweled cynuIleidfo, o blant; ond nid felly mae yn gyffredin gyda'r Ysgolion Cymreig yn nhrefydd Lloegr, ychydig mewn eymliariaeth o'r rhai byehain sydd i'w cael yno. Nid ydym ninau "yn eithriad i'r rheol, a barnwyd mai gwell fyddai gadael y "plant mawr" at eu rhyddid am y diwrnod. Wrth gwrs, un o'r attractions mwyaf ydoedd Kglwys enwog Bodel- wydden ac yn wir, nid rhyfedd fod Cymaint yn tynu ati pan feddylir am y meini prydferth sydd wedi eu casglu yno o'r gwahanol wledydd, a'r cywreinrwvdd meistrolgar sydd i'w gaufod trwy'r adeilad; ond eto, mae £ 60,000 yn swm mawr i'w roddi am y tegan fechan hon. Ymddengys nad yw tngolion y dref am fod yn ol i'r blaenaf o'r watering towns. Nis gellir peidio edmygu yr adeiladau gorwych ydynt yn godi yn mhob cyfeiriad; a rhwng y traeth, y pier, a'r winter gardens, &c., aeth y diwrnod heibio yn gyflym. a phawb %edi eu boddio a'u hymweliad a'r dref lan hon. Am 3 yn y prydnawn cawsom oil ein digoni a'r danteithion a barotowyd ar ein cyfer; a gofalwyd hefyd am ddarparu i'r plant y boreu a'r hwyr. Cyfarfyddwyd yn yr orsaf ar derfyn y diwrnod, a chyrhaeddwyd y ddinas gaerog yn ddiogel tua 10 o'r gloch. Melus fyddo adgofion y diwrnod. PICA. COLEG CAERFYRDDIN. Galwad.-Da genym hysbysu fod Mr. John Davies, my- fyriwr o'r Coleg uchod, wedi derbyn galwad gynes ac unfryd- 01 oddiwrth eglwysi Bethesda, Seion, a Tabor, sir Aberteifl, i ddyfod i'w bugeilio yn yr Arglwydd. Y mae Mr. Daviea wedi bod yn fyfyriwr llafurus a llwyddianug, so os gwna gydsynio a'r cais, cant ynddo ef y cyfaill cywir, gweinidog gweithgar, a dirwestwr selog.
[No title]
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
Y mae yn dda genym alw sylw ein darllenwyr at Quinine Bitters Mr. Evans. Y maent yn hynod lwyddianus a phobl- ogaidd drwy yr holl wlad. Gweler tudal. 2.
BANGOR.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
fyned yn dan, gan fod yr elfenau wedi cael eu taflu gan y pleidiau, ei fod ef yn credu fod Mr. Crabbe wedi cymeryd golwg mwy pwysig ar ym- adroddion y Canoniad nag oeddynt yn ei fwriadu. Efe (sef y cadeirydd) oedd wedi cyflwyno y cwestiwn o gael caniatad i ddwyn y llyfr i'r ysgol- ion, nid fel mater o hobi na phwnc o grefydd, 0nd yn Synil, i gyrhaedd, gwelliant yn amgylch- iadau y dosbarth gweithgar o'r byn ydyw yn bresenol-y rhai sydd wedi ymollwwng yn isei trwy yr arferiad o yfed. Cyn rhoddi y pender- tyniadi bleidlais, siaradodd Mr. Williams yn yawdl dros gael y llyfr yma i'r ysgolion, a gwad- oaa mewn modd pendant nad yr amcan o osod dirwest o flaen yr efengyl oedd wrth gynyg y llyfr; ac ar ol pleidleisio, nid oedd ond dau yn ei erbyn, a'r ddau hynv yn proffesn eu bod yn wein- tJgiOn y Testament Newydd, sef Wilson, offeiriad yr Eglwys Eabyddol, a Dr. Walters, oiieiriad lijgwys Loegr. Y mae y blaenaf yn honi perthyn- as a'r Apostol Pedr, ac yn hawlio ei fod yn olyn- ydd teilwng o hono; ond pell ydyw, meddaf, o fod yn feddianol ar ysbryd santaidd Pedr a'i weithgarwch pan y dymunai i bawb ddyfod o j i1 ac 0 feddiant Satan at Dduw. Ond dywed y Pabydd ei fod am i'r plant ga<51 aros yn y sefyllfa isel a thruenus y maent ynddo, heb ,j 1(*dynt Heiaf, na'u tynu o'r gwarad- wydd y maent wedi suddo iddo, a chipio y cwpan dinystriol o'u Haw. Ond am yr olaf, Dr. Walters, yr hwn eto sydd yn honi perthynas, a'i fod yn yr Olyniaeth Apostolaidd, lIed sicr bod y gadwyn wedi ei thori rhyngddo ef a Phedr, gan fod perth- ynas rhy agos rhyngddo ef a'r tafarnwyr, yr hwri w J J ymffrostio, pan y mae yn eu cyfarfod blynyddol, ac yn siarad o blaid eu masnach, gan gyteino y dyki gweinidogion yr efengyl ddyfod vti i a P^leidio eu hachos. Nid wyf J g ybod pa ddylanwad sydd gan y Dr. parch- TylolioP' ond yr wyf yn credu y dylai deimlo arolyweitbred ddiweddaf hon ryw ar- swyd a chywilydd wyneb wrth feddwl ei fod ef, yn anad neb, wedi rhoddi ei bleidlais yn erbyn y llyfr hwn sydd a'i duedd i godi dynoliaeth o'r liaid, arbudreddi, a'r meddwdod ofcadwy sydd o'i gwmpas, ac yn neillduol pan y mae yn cael ei dam gan y Llywodraeth am sobri, moesoli, a chrefyddoli yplwyf y mae yn byw ynddo, ac hefyd pan yr ystyrir fod tafarnwr —Mr. W. Stone wedi rhoddi ei bleidlais dros gaely llyfr dirwestol yma 1 r ysgolion. Gobeithio y diwygia y Dr. yn y dyf- odol. ac na haloga y wisg wen (os gwen hefyd) sydd am dano yn mysg crochanau duon y tafarnwyr, ac yn ueillduol ar eu gwyl flynyddol, fel na roddo le i ddiafol ac na cha dynion annuwiol le i gablu crefydd a chrefyddwyr wrth weled gweinidogion yr efengyl yn presenoli eu hunain yn y lleoedd llygrcdig yma. Y mae diqjchgarwch trethdalwyr yn ddyledus am gael y llyfr gwerthfawr yma i'r ysgolion yn benaf i'r cadeirydd, am mai efe a siar- adodd gyntaf am dano, ac i'r foneddigdes a'r bon- eddigion eraill am ei gefnogi. Gwnai holl ysgol- ion Cymry garedigrwydd a'r plant ac a'r genedl leuanc sydd yn codi wrth roddi y llyfr yma yn eu hysgolion, ac hefyd yn llaw pob plentyn ac yn mhob teulu trwy ein gwlad. Gwerth y llyfr ydyw 1/6-ychydig dros ben gwerth chwarter o fyglys heb ei losgi. J GOHEBYDD. TREDEGAR, RHYMNI, A GLYN EBBWY. £ w!ml3r,lia3 i gylch-lythyrau a anfonasid i eglwysi yr mM&yrvr^, leO^dU0h0d' °>'naliw>'d ogyL Fawrth Meh/firffw8- 3'n Saron' ^edegar, nos Refydlu' « Undeb ca& ?^1S^l-lPvreh- E" Powe"' Tredegar, yn ga'leiry^d yr ^rnjeri efwysi ar y mudLdYr1"oedWo e^Vysi °y cylch rychiolwyr we^^angos^yddTra^b'mawr^i ^dyfod'yughyd ar y fath noswaith dymhestiog. Siaradodd yr oil o'r cvn- rychiolwyr yn bleidiol iawn i'r mudiad, ac yr oedd braidd yr oil or eglwysi wedi mabwysiadu penderfyniad eymeradwyol caDlynof"1108 blaenoro1- *na penderfynwyd y petbau 1. Bod undeb canu cynulleidfaol yn cael ei sefydlu rhwng eglwysi yr Annibynwyr yn y tri lie uchod. 2. Dewiswyd y Parch. E. Powell yn llywydd y pwyllgor; M*: Henry, G-lyn Ebbwy, yn drysorydd; a'r Parch. \V. G. Williams, Seion, Rhymni, yn ysgrifenydd. 8. Bod y pwyllgor cyffredinol i'w gyfansoddi o dri aelod o ioh^r 8 yn yr unaeb—"Pob eglwys i ddewi3 ei chynrych- -,T.4: ^ai ?ylcl1 yr undeb fydd y canlynolGlyn Ebbwy, o Victoria i Garmel; Tredegar, o Bethesda i Ebenezer: Rhymni, o'r Uchdir i'r Graig. Bydd fel hyn 15 o eglwysi yn yr undeb. 5. Bod y cyfarfod nesaf i'w gynal nos Fawrth, Mehefin 18, yn yr un man a'r cyntaf, ac yn y cyfamser, dymunir ar yr eglwysi, neu eu cynrychiolwyr, mewn trefn i hyrwyddo a hwylysu y trefniadau i dalu sylw a rhoi ystyriaeth i'r tri pheth canlynol:-l. Y lle y cynelir y gymanfa. 2. Pwy a ddewisiryn arweinydd. 8. Pa donau a ddewisir i'w canu. Yr oedd gweithrediadau y cyfarfod drwyddo yn cael eu nodweddu gan unfrydedd a brwdfrydedd mawr. Ystyriai pob un o'r cynrychiolwyr bod undeb o'r fath yn dra angen- rheidiol, ae o fod yn egniol a ffyddlon gydag ef, ei fod yn pier o Wneud lies mawr i'r canu cynulleidfaol. W. G. WILLIAMS, Ysg.