Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
2 erthygl ar y dudalen hon
Cuddio Rhestr Erthyglau
2 erthygl ar y dudalen hon
EISTEDDFOD FAWR Y CYMRY, LLANRWST,…
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
EISTEDDFOD FAWR Y CYMRY, LLAN- RWST, AWST laf, 2il, a Bydd, 1878; MR. GOT, Y mae Eisteddfod y Cymry erbyn hyn yn ffaith warantedig a diymwad. Y mae y cyfan- fioddiadau bendiged orchestol a, dderbyniwydar bob testyn, yn' profi goruwch dndl fod cyfnod '^bewydd ar gael ei sefydlu raewn Eisteddfodaeth. Cyrhaeddodd ein h'ysbysiadau y dynion y bwr- iadem arlwy iddynt—cedyrn y tir. Ni warafun- wn bellachi ddysgyblion yr ail a'r trydydd ddos- ap barth dyru yn nghyd i chwareu Eisteddfod yn ol eu chwaeth a'u eyi-haeddiadau. Yrunig beth a r erfyniwn arnynt ydyw, peidio ceisio ein perswadio mai gwenith ydyw ffacbys. Y mae y wledd gerddorol a ddarparwyd ar gyfer y genedl yn Llanrwst hefyd yn cymeryd ei safle yn unig yn y dosbarth cyntaf ac uchaf. Yr ydym wedi sicrhau gwasanaeth yr ucbaf oil o'n- cerddorion Ineb llai na'r Doctor Parry (Pencerdd America), a CHOB MAWP. defcholedig y DEHEUBIR, i berfformio y prif ddernyn arddercbog a newydd, .Opera- I BLODWEN," a darnau dewisedig eraill.. Y mae ein Pavilion yn cael ei phrysnf ddarparu, yn eang, a chadarn. a chyfleus, a bydd yn barod wedi ei chwbl adduruo yn gynar yr wythnos nesaf. Derbyniwyd cynyrehion --Plorator, Edmyg- ydd, Hiraeth, Gwallawg, Dyfed, Dyfri, Dafydd Ap Edmund, Gwilym Geinion, Lleudwy Llyn Myfyrdod, Un o Gymru er's Deugain Mlynedd, Bardd Dyeithr i'r Beirdd, Cenedlgarwr, Elias, Telvnog, Afar, J S. Bach, lonoerth Ty'nglwyd, Cymro, Nid MeMusedec, Carwr Gtorionedd,, Idwal Gooh, Eidio), Penfrith, Owain Cyfeiliog, Goronwy Getbur, Hebouydd, Sylwedydd, Awel, Ap Myrdclin, Hen Awenydd. Phillip, Tubal Cain, Dr. Blow, Orlando, Difrifol, Canwr o Nant Conwy, Dr. Tye, Hen Delynor, Hen Hen Gymro, Tom Jones, John Jones, A.S., Meirionwr, BJod- euyn Galar, Robin Goch am Ruban Gwyn, Gwyddon, Ab Siencyn, Cochwillan, Dryw Bach, Atbrist. Ysbryd Moses, Coetmor, Edmund Prys, Coedwigwr. Inigo Ynyr, Gwilym Trebor, Ochen- aid, Glanafon, Risiard Wyn, Eisteddfodwr, Self Taught, Rhys, John Jones, Madog, Barcud Coch Eryri, Albert, Myrddin, Hywel Llwyd, Iago, Ernest, Gobeithiol, Owen, Dyfnwal, Trioedd Cerdd, Chwareuwr, Griff Pritehard, Pedrawd, G-alarwr, Idwal, Un o'r Beirdd, Nimrod, Un yn ei Gofio, Llwyd Hiraetbog Tago Brydydd, Hen Frvthon, Dyfnwal, Iolo Glanffrwd, Iolo Goch, Iago Bach, Saer a'i Frawd yn Sir Fôn, Tristfardd, Ymdeithydd, Colomen Wen, Preswylvdd Pen y Graig, Nefydd Naf Nefion, Preswylydd y Graig, Rbinon, Old Widow, Sephorah. Yn yehwanegol at holl arbenigion gwarant-dy yr Eisteddfod, y mae y Pwyllgor wedi gwneud darpariaeth i roddi urddas priodol ar Urddau Gorsedd y Beirdd, fel na byddo mwyach ddyn- warediaeth ffugiol yn cael ei wthio yn mlaen yn lie gwir drefn. Nid oes unrhyw urdd yn werth dim os na enillir ef yn y drefn ac wrth y rheol y mae ei en ill a'i ryglyddu. Ceir eglurhad trylwyr ar hyn o enau prif-gad- eirfeirdd Cymru, a chan athraw o'r gyfraith, yn Eisteddfod y Cymry. Yr eiddoch yn gywir, W. J. ROBERTS, Ysg. Myg. O.Y.—Ymddengys pob manylion yn y pro- grammes. ATEBIAD I OFYNIAD "YMHOLYDD." MR. GOL.- Os darfu y fam dyngu y plentyn, a'r Ilys ben- derfynu mai y dyn sydd yn awr yn talu am ei fagu ydyw ei dad, a'i osod ef i dalu am ei fagu fel ei dad; ac os ydyw wedi ac yn talu yn rheolaidd bob wythnos, neu bob mis, neu bob chwarter, y mae ganddo gyflawn hawl i fynu y plentyn yn eiddo iddo ei bun." Ond os rhoddi un swm o arian am i'r estron gymeryd y plentyn o'i ofal ef ddarfu y tad, nid oes ganddo hawl ar y plentyn. Ac hefyd, os y fam, neu rieni y fam, ddarfu roddi y plentyn allan i'w fagu, y mae contract y fam yn gefyll, er ei bod hi a'i rbieni yn awr wedi meirw. Pe buasai y fam yn fyw, neu rieni y. fam, nis gallasai y tad bawlio y plentyn. Ac os cymeryd y plentyn ddarfu yr "estron" gan ei dad, neu gan ryw un arall heblaw ei fam neu ei rhieni, y mae gan y tad gyflawn hawl ar y plentyn. NEBO.
ABRAHAM YN ABEIITIIU ISAAC.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
ABRAHAM YN ABEIITIIU ISAAC. MR. GOL. Gwelais yn y CELT ysgrif dan y penawd uchod, yn yr hon y ceisid profi mai yr un ydnedd y myn- ydd yn "nhir Moriah," Gen. xxii. 2, a niynydd Moriah. ar ha un yr adeiladwyd y deml, yr hyn yw y traddodiad luddewig a welir yn Josephus ond credaf fod cryfach rhesymau dros draddodiad y Samaritaniaid, mai adynydd Gerizim y cymer- edd y dygwyddiad hwnw Ie. Dyfynaf yn gyntaf o weithiau rhai teithwyy i ddangos fod y traddod- iad yn ffynu yn eu plith. Fel hyn yr ysgrifeua Dr. Wilson:—" Gerizim, meddant hwy (y Samaritaniaid), yw y bryn ar ba un y bu Abraham yn nghylch aberthu Isaac. Gelwir y llanerch lie yr oedd yr aberth i gael ei roddii Dduw, Ha-araz Moriah, neu dir Moriah." -Lands of the Dible, Cyf. ii., tudal 65. Dywed y Cymro dysgedig a gwladgarol y Parch. John Mills o Lundain, fel hyn Ar fy ymwel- iad cyntaf a'r Tir Santaidd, wedi dyfod yn drwy- adl gydnabyddus a chymyclogaeth Jerusalem, ni allwn ddystewi yrargyhoeddiac1 yn fy meddwl nad allai mynydd y deml mewn un modd ateb i ofynion yr hanes. Nid oedd ail-ymweliad ond yn cadarnhau yr argyhoeddiad; ac fol y teimlwn dan rwyman i ollwng fy ngafael o'r hen dyb, fe'm gor- fodid i dderbyn y traddodiad Samaritanaidd, mai Moriah Abraham oedd mynydd Gerizin-i-yr unig fynydd yn Mhalestina, fel yr ymddengys i mi sydd yn cyfarfod a holl amgylchiadau yr hanes."— Three months residence at Nabltis, by Rev. J. Mills, F.R.O.S. Wedi hyna, y mae'r awdwr yn rhoddi dyfyniad 'maith o waith Dr. Stanley. "Sinai ce. Palestine tudal 250; prif linellau pa un ydynt, 1. Gan fod Abraham yn teithio o'r Dehau o Beerseba neu Gaza, ac felly cyrhaeddai yn rhwydd i delyffryn Saron erbyn boreu y trydydd dydd, o ba le y gellir gweled Gerizim o hirbell," fel y mae yn yr hanes ysgrythyroI; pryd nad ellir dweyd hyn am fryn y deml, yr hwn nad yw ond taith dau ddiwrnod o bellder. Nid oes yno ddim tehygyn holl amgylchoedd Jerusalem i'r Ile o hirbell," at yr hwn y dyrchafai -.Abraham ei lygaid;" ni ellir gweled bryn ydemi nes y deuir i'w ymyl i ochr ddeheuol dyffryn Hinom, o. ba le yr ydych yn edrych i lawr arno yn lie dyrchafu llygaid. 2. Y mae yn seilio rheswm ar eiriad yradnod yn hynod gywrain. Fod yr enw Moriah (gweled-' igaeth Duw). pan gymhwysir ef at fryn y demi, yn cyfeirio at weledigaeth Daiydd: "Solomon a' ddechreuodd adeiladu y ty yn mynydd ymddmg- osiad yr Arglwydd (Moriah), lie yr ymddang- osodd yr Arglwydd i Dafydd ei dad ef," 2 Cron. iii. 1. Barna ef fod y gair Moriah yn hanes Isaac yn deilliaw yn gyntaf oddiwrth sefyllfa y mynydd fel yn weledig o "hirbeij," ac fe gymhwysir y gair yn yr ail adnod at yr holl dir, ac nid yn unig at un mynydd, yr hyn na fyddai yn anghymwys gyda golwg ar fryn y Deml.. Ysgrifena Dr. William Smith, Eithr, pryd nad oes dim son am Moriah yn cael ei gysylltu ag unrhyw ran o Jerusalem, oddigerth yn yr ym- adrodd unigol a ddyfynasom (2 Cron. iii. 1), ar y Haw arall yn y ffarf ychydig yn wahaniaethol MOREH, Gen. xii. 6. Yr oedd yn bodoli yn gys- ylltedig a'r dref a'i chymydogaeth Sichem, llan- erch trigiad cyntaf Abraham yn Palestina. Cym- erodd yr aberth le mae yn debygol ar fryn uchel Gerizim, yn edrych dros dref Sichem, fel mae y Samaritaniaid wedi honi yn wastadol, "Student's Old Testament History," tudal 67. Dylid cofio fod y Samaritaniaid yn darllen Moreh am Moriah, yn Gen. xxii. 2, yn eu copi hwy o'r Pum llyfr. Er mwyn dyfod ac ymresym- iadau y rhai a honant mai bryn y demi yw y Moriah yn Genesis, dyfynaf yr hyn a ganlyn o wnith Dr. ThomsoIl Y mae yn mron yn af- resymol dal y gallai Abraham ddyl'od o Beerseba i Nablus (Sichem) yn yr amser a nodir. Ar y trydydd dydd, fe gyrhaeddodd yn ddigon bore i adael y gweision "o hirbell," ac i gerdded gydag Isaac, gan ddwyn coed yr aberth i'r mynydd a ddangosai Duw iddo, ac yno adeiladu allor, trefnu y coed, rhwymo ei fab, ac estyn ei law i'w ladd, ac yr oedd amser hefyd i gymeryd yr hwrdd, ac iw offrymu yn lie Isaac. Y gallai hyn oil gael ei wneud yn Nables (Sichem) ar y trydydd dydd o'u taith sydd anhygoel. Fe ymddangosai i mi bob amser er pan deithiais gyntaf dros y wlad fy hunan, fod hyd yn nod Jerusalem yn rhy bell o Beerseba i rediad yr hanes ond y mae y Nablus .yn daith dau ddiwrnod yn mhellach i'r Gogledd." "Land & the Book," tudal 475. Ateba Mr. Mills ef fel y canlyn:—"Dyma sylwedd dadl y Doctor; yn awr, gadewch i ni droi i'w ddarlunlen (map) ei hun, ac edrych beth yw y pellder o Beerseba i Nablus. Ac wedi edrych, yr ydym yn cael ei fod yn cytuno â mapiau yn gyffredin, ac yn (i wneu- thur tua thriugain milldir, a Jerusalem tua haner hyny. Os y Moriah yn Jerusalem yw y mynydd, yna yr oedd gan y Patriarch i deithio deng milldir y» dydd i gyrhaedd plm ei daith mewn tri diwrnod; ac ymddengys y deug mill- dir y dydd ynia, i'r Doctor, yn llafur rhy fawl". Ai tybed ei fod exioed wedi cyfarfod a Ffelac-li, nen Fedawiad yn teithio yn mlaen inor ham- ddenot? Ary-llaw arall, gadsweh i ni ieddwi :mai mynydd Gerizim oedd terfyn y d.iitii, yn yr amgyleIliad yna, ni fyddai y pellder bob dydd ond ugain milldir, ac yr ydym yti eredu nad ooa yr un Ffelacli drwy yr holl wlad na wn:d hyny gyùa'i asyn yn x'hwydd. Teithiasom ni I*iv, jiti y pellder mewn gwahanol ranau o'r wlad. BUOIn yn myned drachefn a thra-chefa o Jerusalem i Nablus yn nyddiau byrion y gauaf— lLa-dd. fel y gwyr Dr. Thomson yn dda. lawer ruwy trallorthua na'r un ar hyd gwastadedd Pliilistia." A cliymor- yd yn ganiataol ddarfod i Abraham wneutbur ar y trydydd dydd yr oil a noda y Doctor—yr hyn wrth fyned heibio sydd yn ddisaii, ni fyddai y pellder mewn un modd yn orihod. Ac y mae'r hanes yn rhoddi lie i ni g-isgln. nad oedd y daith i'w gwneuthur yn hamddennlfe'n hy.sbysir yn bendant ddarfod i'r Patriarch 4-fore go Ii" Fel hyn fe awgrvma yr hanes nad allai y daith fod i Jerusalem—mater o daith tri diwrnod o ddeng miildir y dydd yn unig, ond ei bod o leiaf can belled a Nablus. A phan yslyriwn nad yw cvl!»>;id mynydd y deml yn Jerusalem o gwbi yn eyhteh i amgylchiadau yr hanes, ac fel mae (iuiizim yn w'l cyfarfod yn gyflawn a'r cwbl, nis gallwn lai iia phenderiynu nad allai iod lie abcrtli y patriarch yn y cyntaf, ond wrth bob tebyg mai yn yr olaf yr oedd." Gan fod yr ysgrif wedi myned yn faith, ymat- aliwn yn y fan hon beb ydmauegn dim, eithr gadael i'r ffeithiau siarad (irostynt eu lmnain. IOLO CKHENI. [Y mae y "Ilane" o yn diolch ynbarchns i lorworth atli oi !miuadiui; ond iiici yw yn gullu iluiliyn j fam, mai yr uu yw-ealfnriii Jums.-Ueia, a'l' Moriah lie y liu Abviihiim yn aberthu Is")" j 'iclion y byddi csbonind Iolo-Oereiii ei foddhau.—-Goxi.] c j J. GAIR. AT "CIUFFYPD." Svi:,— Pan yn eistedd yn y tf un diwrnod er cael ychydig orphwysdra ar ol bod allan yn ngwreS yr 11 ychydig orphwysdra ar ol bod allan yn ngwreS yr haul, cyrnerais Mr. CEI.T, fy h IFF gyfaill, yn fy llaw, ac wrth ddarlleh, gwelais eb'h bod yn nodi allan dri pheth ag y dylui crefyddwyr wneud eu gofeu i'w cael i lawr. Yr ydych yn sicr o fod yn eich 11e.. Y peth (I) oedd "Nos garwriaeth." Byddaf yn ddiolchgar, Syr, os rhoddwch wybod i mi, pa un ai caru tipyn yn y nos wrth y tan, neu myned cyn gynted ag y deuir allan o dy Dduw, gyda'r merched ar hyd yrheolydd ac i leoedd eraill sydd waethaf ? Gellid meddwl mewn ambell.dref neu ardai mai nos ffair ydyw, ac nid nos Sabbath. UN HEB DDEClIiiEU CARU. ,¡"j¡i! ¿,J,: "fF" v. ¡, V :;¡¡-nl n PEN YR ARENIG. MR. GOT,— Ar ol hir fwriadu vmweled it pllon yr Arenig, wele ni o'r diwedd, Meh. 26, wedi rhoi y bwriad mewn gweithrediad. Yr oed.t yn foreu a hir gofir am gryn amser tua ^lanau y Tryweryn. .L Dyma y boreu hir ddysgwyliedig wedi gwawrio y boreu yr oedd yn rhaid rhoi b.vyd yn y fasged gogyfer a'r daith-boreu cycliwyn y te(t,li:ettle a'r teal)ot-y boreu yr oedd yn rhaid cael ffon i ddringo llethrau y mynydd. A thua 10 o'r gloch, wele ni yn cychwyn yn 1ill mawr iawn..Yr oedd y dydd mor boeth nes yr oeddym yn dyteru i'r ddaear o chwys cyn bc-d gar.t o latheni yn y mynydd. Dylasem ddweyd i ni godi i'r mynydd y y tu Gogleddol i ffermdv y" Filltir Geryg." Yr oedd y He mor serth, lles yr oeddym bron methu a'i ddringo O'r diwedd, cyrhaeddasom i Ôlwg y llyn (Llvn yr Arenig), ac wrth hir grAfu, gwelem ddyn ar ei lan yn pysgota, ac yr oeddym wedi bod yn bur lwcus y tro hwn drwy eiu bod wedi dod ag jsbïen- ddtych gyda ni, a mawr oedd brys yn tynu hwnw allan o'r fasged, ac yn rboi level ar y dyn oedd wrth y llyn., Wedi rhoi liygad drwyddo, da,eth. om yn unfrydol i'r penderfyniad mai GlanUafar ydoedd. Yna penderfymvyd gwaeddi arno o ben y castel). Rhoddasom y dyn goreu ei geg ar beu y clogwyn uwchaf oedd yno, a gwaeddodd hwnw Hw nes yr odd creigiau Berwyn yn ei ateb. Gwaeddodd wed'yn, 44 A ddoi di i ben yr Arenig, was ? Yna ntebodd yntau mewn llais pregeth- wrol drwy ddweyd, DOF." Yna cychwynodd