Papurau Newydd Cymru

Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru

Cuddio Rhestr Erthyglau

1 erthygl ar y dudalen hon

LLYTHYR LLUNDAIN.

Newyddion
Dyfynnu
Rhannu

r V •. peidio cymdeithasu a ni, y mae genym hawl yn ol yr esgob i gario tan a chleddyf i'wwlad,alladrata ei diriogaethau A hyny yn gyfnerthiad i'r gwaith bendigedig o ledaenu yr efengyl! Ai tybed fod esgobion yr Eglwys Wladol yn darllen, heb son am gredu, yctiydig weithiau o'r Testament Newydd ? Ond pa ddyben siarad, nac ysgrifonu dim yn nghylch esgobion Eglwys Loegr. Yr wyf yn ofni fod yn mysg yr "enwadau imiongrtd," ie, yn inysg "YR ENWAD," rai sydd yn coleddn. syniadau pur ryfedd am 'ymladdfeydd a rbyfel. Wythuos i neithiwr yr oeddwri yn gwrandnw ar weinidog Portmadog yn pregethu yn Fetter Lane, ac yn ngbanol ryw ddwsin noil ragor o chwedkuon cyftelyb, adrodd- odd lien stori am filwr oedd wedi ei ladd ar y maes yn un o frwydrau y Rhyrel Cartrefol diweddar yn America, ac, meddai, "yr oedd y milwr yma wedi gwneud rbywbeth tllag at uno y Taleith- iau-yr oedd y milwr yma wedi gwneud rhywbeth tuag at ryddhau y caethion-yr oedd y milwr yma wedi gwnend rhywbeth tuag at hyrwyddo achos rbyddid yn y byd yma!" Ai tybed y medr Lewis Probert. o Portmadog, brofi fod urirhyw ryfel wedi bod ynfoddion i "byrwyddo achos rbydd- id yn y byd yma." Os gwna, yr wyf yn meddwl y medraf finau brofi fod Judas Iscariot wedi gwneud rhywbeth tuag at 0 hyrwyddo" trefn fawr iachawdwriaefch. Beth ydyw y dyben sydd mewn goiwg gan rai pregethwyr wrfcli adrodd chwedl- euon milwraidd bytb a hefyd-yn eu pre- gethau ? Ai tybed taw byrwyddo achos" y Jingoes yn y byd yma ydyw eu hanioan ? Yn sicr, gan nad beth ydyw eu dyben, dyna maent yn wneud, os ydynt yn gwneud rhywbeth hefyd. Da genym ddeall fod Deon St. Paul yn pregethu yr un dydd yn yr adeilad hwnw oddiwrth y geiriau, Gogoniant yn y goruchaf i Dduw, ac ar y ddaear tangnefedd, i ddynion ewyllys da." Dywedai taw heddwch ydoedd sylweld neu hanfod (essence) y eymeriad Cristionogol, ac na wna Duw dderbyn tueddiadau baleh cenedl ymerodrol" fel esgus dros ryfel diangenrhaid. Da iawn y Deon. Dyna rywbeth fel set off yn erbyn yr esgob. Yn wir, y mae yn rbyfedd gweled an- ffyddwyr fel Bradlaugh ac eraill, yn siarad ac ysgrifenu yn erbyn rhyfel, a dynion sydd yn cymeryd arnynt fod yn" Gen- badon hedd yn amddiffyn a meltbrin yspryd rhyfelgar yn ein gwlad. Wei, mae y fiwyddyu 1878 ar derfyuu, a gellir dywedyd ei bod yn un o'r blyn- yddau rhyfeddaf welwyd yn y ganrif bresenol. Y mae nifer Yidamweiniau a gymerodd le ar for a thir, mewn gwabanol ffurfiau, yn fwy, ond odid, na welwyd mewn unrhyw flwyddyn flaenorol yn banes ein byd. Y mae masnach ein gwlad yn ei holt ganghenau, fol pe wedi derbyn dyrnod angeuol Darfu i dros bymtheg mil o ddynion droi allan yn feth-dalwyr yn ystod y flwyddyn. Gwpeir y liiestr fawr hon i fray o enwau pob math o fasnachwyr. Aeth wyth o ariandai (Banks) i ddinystr yn 1878, ac yr oedd rbai o honynt yn mhlith y rnwyaf cyf.ifol yn y Deyrnas Y mae yn naturiol iawn i bawb ofyu, Beth yw yr achos o liyn ? Y mae yn bur anhawdd ateb y gofyniad, ond gellir dweyd fod mwy nag un acbos wedi dvvyn ein gwlad i'r sefyllfa druenns hon. Un o'r prif achosion yn ddiau ydyw y dull y llywodraethir ein gwlad gan y weinydd- iaeth bresenol. Darfu iddynt gadw boll Ewrop mewn sefyllfa bryderus am dros flwyddyn o amser, ac mae y tret hi trym ion sydd yn cael eu codi ganddynt er talu y treuliau mawrion a diangenrhaid yn ddigon i lethu poblogaeth unrhyw wlad. 9 1 Telir yn y ffurf o wahanol drethi, tucl, phedair punt y pen ar gyfarfaledd gan ZDY bob dyn, dynes, a. phlentyn o few,, y Deyrnas Gyfunol! Heblaw hyny, di- ameu fod y gwatraff mawr sydd mewn llawer teulu wedi terfynu mewn tlodi. Ymddedgys fod y fasnach feddwol ar gynydd yn barbaus yn ein gwlad, er fod pob masnach arall fel yn lleihau a dad- feilio. Yn y flwyddyn 1878, dygwyd dros bed air mil ar ddeg' ar hugain (34, 647), o gybuddiadau wedieu hachosigan y botel a'r faril, ger bron ynadon Llun- dain, a sicrheir fod yn agos i ddau gant (194), o hunan-laddiadau wedi en hachosi gan yr un drwg. Daliodd yr beddgeid- y;aid fwy o ddwy fil a thri chant o feddwon ar hyd yr heolydd yn 1878 nag yn 1877. Ymddengys fod yn mwrdeis- drefi y brif-ddinas agos i naw mil (8,973), o dafarndai, gwirod-dai, a gwindai; neu un ar gyfer pob rbyw dri chant o'r trigolion. Y mae Manchester a New- castle-on-Tyne yn waeth fytn, yu ylle blaenaf, mae tafarn ar gyfer bob 164, ac yn yr olaf, unar gyfer pob 160 o'r trig- olion Ond nid yw yn debygol iawn y gwna y llywodraeth bresenol unrhyw ymdrech i leihau y nifer, oblegii daeth y weinyddiaetli i awdurdod drwy ddy- lanwad a chynorthwy y tafarnwyr a'r offeiriaid, a derbyniodd dros filiwn o bunau (1,183,212), yn 1878 oddiwrth drwyddedau y tafarnwyr. Y mae eisieu cyfnewidiad ttwyadl yn arferion y bobl, a chyfnewidiad yn y dull y llywodr- aethir y wlad. Hwyrach y bydd phai o ddarllenwyr y CELT yn hoffi gweled rhestr o'r etholiadau gymerodd le yn 1878. Cymerais gryn dipyn o draffertb i'w crynhoi, end weic hwynt. Yr oeddent. yn 2o mewn nifer, a gadael allan etholiad Belfast, yr bwn oedd frwydr rhwng dau Dori. Gwelir fod 58,316 wedi pleidio dros y Eliydd- frydwyr, tra na, dderbyniodd yr ymgeis- wyr Toriaidd ond 47,325 o bleidleisiau. Gwelir hcfJ-d fed yr etholia.da.u wedi cymeryd lie yn mhob rhan d'r wlad ac yn mhob adeg or flwyddyn a bod y Rbydd- frydwyr wedi enill 16 o seddau, tra na enillodd y Ceidwadwyr onl 9. Dengys y oanlyniad fod Toriaeth yn colls tir yn ■gyflym. 31 D. Etholneth. ;Tvliyaafi''dig lcrjaidd Greenock 2124 29' Perth 2206' 855 2'j Lfiith 4959 1788 2 Perthshire; 2255 2406 3 12 Cirencester 347 678 „ 14 Hereto!d 1003 1110 28 Worcester. -'15'> 260^ 4 17 Nortnraubei'laud, S. 291(3 2912 „ 24 Tannvortli 1186 607 5 17 Rending 2223 1565 „ 17 Down 4701 0071* „ IS Oxford University 089 £ 687 6 14 Rochester. 1SC4 1004 .1.4 Southaniptou 2304 2552 ,7 4. Middlesbovough 5307 24.15 5 Flint 1036 1511 8 8 Haddington 8S1 tiol „ 23 Newcastle-tuider-Lyne 1330 990 „ 23 Argylesliij'e r. li(>2 :10T 9 26 Truro Gil 056 10 29 Peterborough 2013 «71 12 11 Maldon (>71 530 „ 14 Bristol 9342 • 7795 „ 10 New Rose 90 9". „ 19 Londondgi-ry 2-179 1878 58,: 1(3 4.7,325 58,:16 i 4.7,325 Nisgallaf roddiiy ysgiifell heibio y tro hwn heb wneyd cofnodiad am farwolaetb Henry Vincent, gwr enwog oedd byd yn ddiweddar yn byw yn. 3" "tyngsaf ond un i mi. Yr oedd yn un o'r areithwyr goreu welodd Lloegr eriosd,. ac..yn un o'r deuddeg gyiansoddodd "Breinlen y Bobl" (The People's Charter) yn amser y Chartists. Nid oes neb o'r deuddeg yn awr yn fyw end Roebuck, un o'r aelodau seneddol dros Sheffield. Pan "welodd y Breinwyr (Chartist) yn ymgynnygdad- ymcbwelyd y drwy fcddion anghyfreithlon, gadawodd hwynt. eyn- ygiodd fyned i'r senedd bedair gwait h cyn pasio Reform Act 1878, ond bob tro yn aflwyddiannns. Ni wnaeth yr un. cynyg ar ol hyny, er, yn ddiameu y bnasai yn sefyll gwell mantais o'r haner, oblegid ni wnasth neb fwy tuagat basio y ddeddf bono. Y tro cyntaf y cynnygiodd fyned i'r senedd cedd dros Ipswich ar ok, dileu y cymhwysderau hyny cedd yn gofyn bod dyn yn berchen hyn a hvri o eiddo cyn gallu cynnyg ei hun. Ar ddydd enwi yr ymgeisv/yr, gofynodd y siryud Mdo ddangos ei gy mhwysderau, gan feddwl yn sicry huasai hyny yn ddigon i'w ddyrysu unwaith, ond dyrysodd Vincent y sirydd yn bur fuan drwy (lynu o'i logell weithred oedd wedi ei wneyg" o ran enw, yn werth tri chant o bunau y flwyddyn. Y dyn- garwr cyfoethog Joseph Sturge cedd wedi bod niov garedig v a rhoddi houo iddo. Heddwcn i'w Iwch TOBIT