Papurau Newydd Cymru

Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru

Cuddio Rhestr Erthyglau

1 erthygl ar y dudalen hon

Y GOLOFN DDIRWESTOL.

Newyddion
Dyfynnu
Rhannu

Y GOLOFN DDIRWESTOL. [GAN D. S. DAVIFS]. CYFARFOD CHWARTEROL ARFON A PHWNC A GWIN. Ni ddychmygais erioed y clywn y fath wrthddadleuon rhyfedd yn erbyn clefnyddio gwin anfeddwol ar y Cymun- deb. Yr cedd rhai ohonynt yn wir deilwng o sylw, h.y., gwrtliddadleuon hollol natmiol i amgylchiadau'r wlad hon end yr oedd rhai ohonynt yn hollol an- naturiol wrth unrhyw wlad ar y ddaear. Dywedai Mr. W. J. Tarry fod y gwin anfeddwol yn un peryglus; ddarfod i un p 0 o'i gydnabod ef, brynu costrelaid ohono, ac iddo gynyrcbu effeithiau nad allai dim ond brandi ei checio. Nis gwyddwn ac ni lldeallaisar y pryd pa. effeithiau" a deimlodd y brawd anhapus hwnw wrth yfed gwin an- feddwol. Yr oeddwn yn meddwl mai awgrymu yr oeddid ei fed yn eodi i ben dyn gan mai am win meddwol ac am win anfeddwol yr oeddem yn siarad. Ac felly tybiwn mai wedi prynu costrela-id o rywbeth a elicid yn win anfeddwol yr cedd y brawd. Oblegiclwedi i'r gwin anfeddwol enill poblogrwydd yn y farchnad nid oedd dim yn sicrach nag y byddai rhywrai yn eymeryd mantais ar hyny ac yn llunio rhywbeth ibad ac yn ei tilw yn win anfeddwol a'i roddi ar y farebnad. Gan hyny yr oeddwn yn rbybuddio pobl i brymi yn unig gan yr hwn ddechreuodd y fasnach mewn gwin anfeddwol yn y deyrnas hon, sef Frank Wright. Ki raid "i mi ymbelaethu ar y pen bwn oblegid cyn gadael Bethesda deallais pa fodd ybu ar gyfaill anffodus Mr Parry. Prynodd y gwin yn iawn. set eiddo Mr Wright, ac wedi myned adref yfodd y brawd lawer gormod ohono a pbarodd boen mawr yn ei fol; aetb yn right sal a bu rbaid iddo gael tipyn o frandi i dori'r cnoi. Tybiai y brawd, gan-nad allai y gwin hwnw feddwi dyn nas gallai wneyd dim arall i ddyn. Ac ar ol yfed yn helaeth ohono, yr o.;dd y brawd dibrofiad yn bollol anfeddwol yn ei ben yn hollol anghysurus yn y man lie y dodai gymaint o win i gadw. Bydd y brawd. annodusyndeallo hyn allan fod « ffrwyth y winwydden yn ddiod gref iawn er nad yw yn ddiod' gadarn, eto y ddiod anfeddwol gryfaf yn y byd. Gwelaf mewn hen banesion y byddent yn arfer ei wanhau a dwfr glan; ac mai byny oedd y rheol gyffredin i wragcdd a phlant. Tuedd y gwin, hyel nod yn ngwledydd y gwin, yw agor y coluddion, ondyn ein gwlad ni gall swm bycban iawn o- win pur gynyrchu yr effeithiau hyny. Tybiaf fod yn rbaid i mi gydsyuio a gwrtbddadl arall Mr Parry-sef fod barn yr eglwysi ar y pwnc yn rhy am- rywiol, ac yr wyf yn meddwl iddo ddyweyd, yn rhy anaddled i'r gynhadledd • *> basio penderfyniad o'r fatb. Wei os caniatawn hyn, ymrwymwn i wneyd ein rhan o byn allan i oleuo ac addfedu yr eglwys ar y pwnc, ie a goleuo aelodau y gynhadledd cbwarterol hefyd. Gwnaeth yr ymgom ddiweddaf lawer iawno les, er mor anhwylns y dyg <vyd hi yn m-laen. Dyma resymau Mr. Roberts, Pendre 1. Os na byddai dyn wedi cael diuonlb ras i allu dal y brofedigaetb o yfed ychydig o'r gwin ar y cymundeb heb droi yn ol i feddwi, na byddai arno ef eisieu cael hwnw yn aelod o'i eglwys. 2. Fod y gwin anfeddwol mor debyg o ail enyn blys hen feddwyn, neu godi blys am bethau meddwol, ag unrhyw win arall. Cyfaddefir heddyw fod y gwin anfeddwol yn nes i fod yn win, yn buracb, neu yn fwy o win na'r un meddwol. 3. Ddarfod iddo ef yfed d gn o'r gwin anfeddwol, ac nad oedd yn teimlo yn un- ion yr un fath a phe yfasai gymaint a hyny o ddwfr glan. 4. Ni fynai efe csod y pwnc hwn o flaen yr eglwysi, am fod digon o ysprydion dr-wg yn a.ros am gyfie i'w pooni eisocs. 5. Pe ceid diwygiad crefyddol gt-ymus drwy'r wlad, ni byddai gair o son am y gwin yma. Dyna i ni blllnp o'r adnodau rhyfeddaf allan o gyffes ffydd Mr. Roberts. Mae'r adnod gynfcaf yn anghristionogol, a'r ail yn bradychu anwybodaeth anesgusodol o ddeddf natur, y drydedd yn dywyllacb, y bedwaredd yn llwfrdra, a'r oil yn ddim .ond us a chwelid ar flaen awel ysgafn o addysg gelfyddydol neu o adfywiad cr,ef- yddol. Yn ol ei adnod gyntaf, gw-tbodai Mr. Roberts aelodaeth i filoedd obobl ailenedig trwy yr Yspryd Glan. Enwaf un esiampi hynod:—John Vine Hall, tad y gwein- idog defnyddiol Newman Hall. Y mae hanes ei fywyd, a ysgrifenwyd ganddo ef ei hun, a gyboeddwyd gan ei fab New- man Hall, Llundain, yn aw; ar y bwrdd o flaen fy llygaid. Y mae ya gyfrcl fawr o agos i 500 o dudalenau. Mae'n debyg nad oes ar gof a chadw heddyw lianes am enaid anfarwol yn brwydro yn daerachac yn fwy galarus a chael llwyrach buddug- oliaeth yn y diwedd ft ag a ddangosir yn hanes bywyd John Vine Hall. Darllenais y gyfrol drwyjdi tna dwy flynedd yn ol. Yr oeddwn i yn meddwl iddo gael ei ddy- chwelyd at Dduw* rhywbryd rhwng 1806 ac 1810; ond y mae ef ei hun yn enwi Mawrth 14eg, 1812, yn ddydd ei enedig- aeth. Nid yn unig dydd genedigaeth yn naturiol, ond, 0 Dduw, yn ddycld gened- igaeth i edifeirwch ac ymadawiad fi pliob pechod yn ol dy alwad raslona arnaf y boreu liwn. 0 clyro i mi nerth i wneyd un ymdrech eto i ymadael a pbob pechod." Y mao'l'gyffe" hon yn cyfeivio nt ym- drechion blaenorol i fyw i Ddmv. Yr wyf finau yn cyfrif iddo gael ei argylaoeddj yn nechreuad yr ymdrechion aflwyddianus hyny. Ac ymdrechion aflwyddianus a. bron yn anobeithiol oedd iddo am flyn- yddoedd ar ol Mawrth 14,1812. Mae ei gofnodion rheolaidd yn dechreu Chwefror 2, 1810. Ehoddaf fraslun o'r dyddlyfr o hyny byd 1819. Dengys yr holl hanes ddyn duwiol, ie, dyn duwiol, ddarllenydd, mewn ymdrech ddychrynllyd gyda'i flys am bethau meddwol, ac yn cael buddugol- iaeth ogoneddus yn y diwedd. Chwef. 2, 1810. Gweddi am drugaredd gan yr Hollalluog Dduw, y Tad tyneraf, 0 a dio!ch na chymerwyd of i dragwyddol- deb yn ei feddwdod. Ebrill 16. Mr. E. yn ei rybuddio 1 ymgais am fuddugoliastb, gan fygwth ei gydwybod arno, &c., er mwyn ei wraig anwyl a'i blant bach. Gorph. 24. Yn feddw. 0 lygredd dy- cbrynllyd! Y fsesnach yn dyrysu, yr iechyd yn cilio, a'r cymeriad yn cael ci ddinystrio, a'm gwraig anwyl yn druenus. Ionawr 17, 1811. Wedi troi at fy nyledswyddau unwaith yn ychwaneg, ac yn edrych yn ol gyda'r gidar mwyaf. Gobeitkiaf y bydd i'r teimladau hyn, gyda'm sorch at fy mhriod a'm plant, lwyddo i'm cynal. Mawrth 12. Cerdded i H. Derbyniad croesawus. Mr. B. a minaa yn yfed dwy gostrelaid o win. Meddwais. Ibllais y ffordd yn y tywyllweh. Ehyw ddyn yn fy achub rhag syrthio i bwll glo. Yn fyw ac iach boreu dranoetb. Diolch am ddi- angfa rhag boddi na thorify ngwddf. Yr 0 0 tD. achos o'r cwbl oedd gwin Mr. B.. Chwef. 2, 1812. Yn ngbapel Pump Street. Cymeryd eisteddleoedd. Dwy bregeth dreiddiol gan Mr. Byron. Dim gweniaith, ond gwirionedcl eflur yn taro'r gydwybod. Mawrth 1-6. Meddw. Chwe diwr- nodynfeddw! O druenil Mawrth 13. Ei edifeirwch mawr. Ei adgofion yn ei wangaloni. Wylo da-grau yn hidil. Darllen Esau lviii. Gwaeddi yn daeram drugarecldJ a theimlo ei hun yn greadur newydd. Mawrth 15.—Sabbath. Cyffesu pech- odau. Gweddi deuluaidd. Y tro cyntaf er pan symudodd i Worcester. Yn y prydnawn, eglwys yn ei dy ei hun. Yr hwyr, yn y capel. Dychwelyd adref i weddio yn y teulu. Moli Duw am hyny. Mawrth 18. Ei fam yn marw. Fiar- wel. Galar mawr. Mawrth 24. Mr. C. yn ei gymeryd i glass Wesleyaidd. Mawrth 28. Isel ei.yspryd. Ofni cymeryd y sacrament yfory, Gweddio yn ami gyda gwyliadwriaeth fawr. Sulgwyn. Cymundeb. Pechvar cant o bechaduriaid o flaen bwrdd yr Arglwydd. "Teimlais bresenoldeb yr Arglwydd lesu yn rhoi maddeuant rliad i mi, ac yn sicr- hau amddiffyniad i mi hyd y diwedd." Mawrth 31. Myned i'r class. Lies mawr. Y weddi ddirgol yn fendith. A