Y Celt

#o&iatiau gan }! #oL Y TYST A'R DYDD/—Y mae enllibiau bradwyr y Gell Gudd wedi andwyo ei chymeriad, hyd yn nod yn marn a theimlad awdurdodau y 'Tyst ac y maent wedi ei chau i fyny, o leiaf-am enyd fach, ond y maent wedi rhoddi licence i'w brawdoliaeth i frad-saethu at eu cymyd- ogion drwy golofn "ISTodion Personol" papyr yr En wad. Yr oedd y CELT un- waith am beldio ateb yr ynfyd yn ol ei ynfydrwycld yr oedd am ymgadw heb sylwi ar athrodau y Tyst; ond prin y mae hyny yn deg pan y mae tywysogibn y I Tyst' yn parhau i fratlra eu cymydog- ion yn yr ysbryd bryntaf. "Nodiad" cyntaf y 'Tyst' diweddaf, Chwefror 21, ydyw yr un a ganlyn:—" Ymffrostia S. R. ei fod wedi pregetliu yr efengyl am 60 mlynedd. Oni elliddisgwyl tipyn o'ihol ar iaith a tliymer un wedi ei*phregethu cyhyd ? Yr awgrym yma ydyw nad oes dim o ol efengyl ar iaith na tliymer S. R. Beth pe buasai S.R. yu cyhoeddi nad oes dim o ol efengyl ar iaith na thymer Doctoriaid doniol Lerpwl? Buasai hyny yn libel ar gymeriadau cyhoeddus,-—nid dichon yn ol deddfau cynhadleddau, ond buasai yn libel gwarthus yn ol deddfau pob llys gwladol. Ond y mae rhai D.D-aidd yn rhy fawrion neu yn rhyfychaini ddir- nad ysbryd na llythyren libel Jaws: Ail nodiad y Ty.st' ydyw yr un canlynol:— Ysgrifena un Richard Roberts bob amser o yn erbyn ffug-enwati, ond geilw ci hun aryr enw ffugiolGrùffydcl Risiarfc. Dyna gysondeb yn sicr." Ie, medd y CELT, dyna gysondeb. Ysgrifena Proff. R. Thomas dan yr enw Ap Vychan, ysgrifena un Dr. Wm. Rees dan yr enw Hiraethog, ac un Richard Paary dan yr enw Gwalchmai, ac un R. Williams dan yr euw Hwia Mon ac un o'r enw Dr. John Thomas dan yr enw Lladmerydd; ond nid oes yn dyweyd nac yn meddwi-eu bod yn arfer ffug-enw- au; a lieriwn y Tyit' i broli fod Rich. Roberts yn arfer ffug-enw, oblegid y mae in or adnabyddus wrth yr enw G-ruffydd Risiart ag ydyw wrth yr enw Richard Roberts. Tiydyddnodyny 'Tyst' ydyw —%u Nad yw o ddim lies i drin achos new- ydcl Caer yn y Cwrcld Chwarter." Dyna fymryn o athrawiaeth newydd o enau y Tyst,' oblegid ei hen dystiolaeth fawr gynhadleddol oedd, mai yn y Cwrdd Chwarter yr oedd pob mater felly i gael ei drin a'i benderfynu. Nid oes genym ofod i sylwi ar holl "Nodion Personol papyr diragfarn yr Enwad. Ond yr olaf ydyw yr un canlynol:—•" Bu llawer o bryder yn ngwersyll Independia yn ddi- weddar yn herwydd afiechyd y baban a anwyd yn Nghaerfyrddin, lonawr 1,1878, yr hwn a symudwyd i'w fagu i'r Bala; ac ofnwyd fod y darfodedigaeth wedi medd- iannu ei gyfanwddiad, Achwyuai ei berthynasau nad oedd y nurse Gymreig yn ddigon gofalus o'r bychan, a phender- fynwyd ei symud i nursery mwy modern yn sir Gaarnarfon; a'i osod dan ofal nurse Seisnig mwy accomplished, a chymhwys- odd hi feddyginiaeth fwy eithafol ato. Cadwodd of mewn ystafell dywell allan o bob goleuni am bedair wythnos, gan gredu yn sicr y buasai erbyn hyny yn allaog i ddangos i'r teulu blentyn iachus a hoenus; ac yn wir yr oedd un o hen fatchelors y teulu wedi anfon cylchlythyrau i hysbysu y perihynasau y buasai yn blentyn go hardd dan driniaeth y nurse newydd.Ond, gwarchcd pawb pan ddygwyd ef i ol- ouni dydd, gwelwyd ar unwaith ei fod yn nghanol y clefycl melyn, ac felly y maeyn parhau er's tair wyfchnos, heb ddim argoel- ion fod y lliw yn ymadael. Diau y bydd yn flin gan y werin a'r miloedd gIywyd I am sefyllfa wael y bychan." Dyna arall- eiriad o un o hen ddamhegion y I Tyst' am y CELT. Gresyn na buasai doniau yn medru cael dameg fwy gwreiddiol. Y mae awgrymiad y Tyst' yn gywir y dylasaiy nurse Gymreig gyntaf fod yn fwy gofalus. Hysbysocld un hen nurse Gymreig arall ei bod am gael ei fagu a hysbysodd hyny ar air a thrwy ysgrifen, ac achosodd gryn lawer o draff- erth ac o draul i deulu y baban, ond yn y cliwedd ca-uodcl ei drws yn eu hwyneb yn y modd mwyaf anfoneddigaidd Bu nurse Gymreig arall am gael ei fagu, ond pur ryfedd oedd ei thelerau. Meddyliwyd erbyn hyny fod yr hen fatchelor n laddesid gan dealu y 'wraig' wedi gorphen tori ei galon ond cafwyd, er gwaethaf y nurses Cymreig, "nursery fwy modern," a "nurse mwy accomplished" yn un o gaer-drefi enwocaf Cymru; yr hon sydd yn awr yn cymeryd gofal y baban dan ar olygiaeth y teulu. Dywedir fod y nurse newydd wedi cadw y baban mewn ystafell dywyll am bedair wyfchnos, ond o'r diw- edd daeth y baban i'r golwg; ond gwarch- od pawb, medd dyn gwyn.y Tyst,' pan y dygwyd y baban i oleuni dydd. gwelwyd ei fod yn nghanol y clefyd melyn ac nad oes dim argoelion fod y Uiw yn ymadael. Dyna ddull y Tyst' diweddaf yn en- llibio teulu y CELT. Beiddiwn ddyweyd yn ol wrth Ddoctoriaid doniol a nurses tyner y Tyst,' fod yn hawddach gwella baban Ilawen y clefyd melyn na baban trwyndraws chwyddedig wedi cael y gwa- hanglwyf yn rhai o gelloedd heintus y cynhadleddau. EHYDD FASNACHAETH. — Pan y mae rhai yn dadiu dros adsefydlu yr hen dreth- oedd gorthrynius oeddynt gynt yn caeth- iwo masnach, y mae yn galondid i ddar- llen am ambell ystadegwr craff. profladol, fel yr enwog Jules Simon, o Ffrainc, yn dadlu mor deg o blaid rhydd-fasnach rhwng gwahanol wledydd y ddaer. Y mae yn addef y gallai rhyw ddosbarth bychan o rhyw gan' mil o weithwyr ydynt yn cyn- yrchu tuag ugain miliwn o bunnau yn y 4-) R wyddyn, gael yohydig o enill am ryw enyd fach o amser, drwy drethu dosbarth- iadau ereill o weithwyr; ond eglura Jules Simon y byddai hyny yn anghyfiawnder, ac o gaulyniad yn golled i dros ddwy Bl- iwn o weithwyr ag ydynt yn cynyrchu dau can' miliwn o bunau yn flynyddol hyny ydyw, mewn geiriau ereill, y byddai caethiwo masnach drwy drethoedd gor- -mesol felly yn gam colledfawr ag ugain o'r gweithwyr teg a rhydd er bod yn dipyn o enill cribcldeiliaetlx i weitliiwr bach diog sydd a'i law a'i lygacl o hyd am gael rhyw help oddiwrth rhyw dreth anghyfiawn a gormesol. Y mae trefijiadau llywodraeth- au pan yn ceisio noddi rhai canghenati o fasnach a gweithiau, drwy gaethiwo rhai ereiH, yii ol yr hen ddeddfau gynt, yn anghyfiawnder cymdeithasol ag sydd yn sior bob amser o arwain i ddyryswch. Safed y Cymry, gan hyny, yn ddiymod dros egwyddorion ardderohog rhydd-fas- nachaeth,