Y Celt

LLYTHYR LLUNDAIN. CANOL Y FFORDD. 2 mis, 2iain, 1879. Bu y Senedd yn brysur iawn drwy yr wythnos ddiweddaf. Nos yr 17eg cyfisol. holwyd 11a wer o ofyniadau yn nghylch y rhyfel yn Nelieudir Affrica, Deddf y Carchardai, y Cytundt-b rhwng Twrci a Rwssia, &c., gan wahanol aelodau, a rhoddwyd rhywfath o atebion gan y Weinyddiaeth. Mewn cyslltiad a'r rhyfel yn Affghanislan gofynodd Ander- son un o'r aelodau Rhyddfrydig dros Glasgow, ai gwir yr banes adroddwyd gan un o ohebwyr y I Standard' ar y lOfed eyfisol yn nghylch y dull mae y Maeslywydd Roberts yn cario tan a chleddyf drwy ddyffryn y Khost? Dywed y gohebydd uotiod fod y Maeslywydd Roberts un diwrnod wedi rhoridi gorchymyn i ladratta" pobpeth o amryw bentrefi, ac yna ar ol gorphen 4( lladratta i roddi tan ynddynt, ac yn mhen ychydig fynydau yr oedd yr lioll bentrefi yn wenfflam Fod y Dragoons wedi cael gorchymyn pendant i beidio cymeryd neb yn garcharorion with ymosod! Fod rhyw 90 o garcharorion wedi ou cymeryd o un o'r pentrefi (ond nid gan y Dragoons) a'i dwyn i'r gwersyll ac iddynt gael eu rhwymo wrth eu gilydd a lhaffau, ac ar waith rhai ohonynt yn cynyg dianc, i ymosodiad gael ei wneyd arnynt, ac i amryw ohonynt eu lladd yn eu rhwymau. Ycliwanega llythyr y gohebydd H foLl yr olygfa ar yr erchyllwaith yn frawychus iawn, a bod y Iladdedigion, y rhai byw, y rhai haner marw, a'r clwyfedigion yn glymeiig wrth eu gilydd, oil yn gorwedd blith draphlith yn un garnedd fawr an- nhrefnus 0 gyrph! Gofynai Anderson a oedd y Llywodraeth wedi derbyn unrhyw wybodaeth yn nghyleh gwir- ionedd yr adroddiad? Atebodd Stanhope (Is-ysgrifenydd yr India) ei fod wedi darllen yr adroddiad, ond nad oedd hyd yn hyn wedi derbyn unrhyw liysbysrwydd swycldogolyn nghylch y peth; a'i fod yn meddwl mai tegwch a"r J^aeslywjdd Roberts, fydd peidio pasio unrhyw dded- fryd arno cyn derbyn ei adroddiad. Dyma'r dull cyffredin y cysgodir creu- londerau a barbareidd-dra ein holl swyddogion; a digon tebyg na chlyvvir ycliwaneg yn nghylch yr alauas Lon 0 9 ond -gobeithio fod yr 11 Esgobion," a'r "Jingo Ministers," yn teimlo eu cyd- wybodau yn ddigon tawel, ac yn credu fod y weithred farbaraidd yn angenrheid- iol-er "efengyleiddio" Mahometaniaid a Phaganiaid Afghanistan, ac er hyr- 0 wyddo achos rhyddid yn y byd yma." Galwodd Syr Henry James sylw at Weinyddiad y gyfraith yn Cyprus, ac wedi ereill holi gofymadaa o barthed i India, &c., dechreuwyd ar brif bwnc y noson, sef y dull y dygir yn mlaen Waith y Ty. Yr oedd Pwyllgor wedi cael ei ddewis yn ystod yr eisteddiad diweddaf i'r diben i dynu allan nifer o Reolau or mwyn hwylusu a ehynorthwyo y Llywodraeth i basio gwabanol Fesurau. Mae yn debyg mlti yr achos o hyn ydoedd gwaith yr Home Eiders yn defnyddio lioll ffurfiau y Ty or gwith- wynebu pob Mesur ddygir gerbron. Bn dadl go frwd ar y pwnc, ac amryw ran- iadau o'r Ty. Siaradodd Byr Charles Diike, B. Hope (un o'r aelodau Toriaidd dros Brifysgol Caergrawnt), Michael Henry, G. Bentinck (Tori), Anderson, Newdegate (Tori) dros ohirio y pwnc, ac yn erbyn hyny siaradodd Canghpllydd y Trysorlys, Ardalydd Hartington, Mowbray, a Walter. Cariwyd y dcladl yn mlaen gan Rylands, Dillwyn, Dodson, I Lusk, Couitney, O'Connor Power, O'Donnell, O'Clery. &c. Cynygiwyd y Penderfyniad cyntaf gan Ganghcllydd y Trysorlys, ac ar ol dadl faith, pasiwyd ef ar 01 cyfnewid ychydig arno, ar awgrymiad Bartington.—Yn Nhy yr Arglwyddi, yr un noson, galwodd Ar- glwydd De La Warr sylw at sefyllfa, y Gyfraith mewn perthynas i gyfrifoldeb cyflogwyr i dalu iawn am niweidiau ddichon personau fyddont wedi gyflogi dderbyn. Addawodd yr Arglwydd Ganghellydd y gwnai y Llywodraeth dd'od a-Mesur ar y pwne o flaen Ty y CyfFiedin. Dygodd yr Arglwydd Ganghellydd Fesur gerbron y Ty er mwyn gwneyd ychydig gyfnewidiadau yn nghyfraith y Mothdalwyr. Dywedai fod dau fatli o fttlidahvyr, iieu yn hytracli ddwy ffordd i ymddwyn at bubl oedd yn methu talu cu dyledion. Weithiau gelwid hwynt yn hanlcrupis, bryd arall deuant dan yr hyn a elwir yn liquidation. Os byddai dyn yn lanhrupt, gelwid cyfarfod o'u. ofynwyr (creditors), a plienodid ym- ddiriediolwr (trustee) i edrych ar ol ei eiddo. Mewn damcaniaeth (theory) yr oedd hyn yn ymddangos yn dda iawn, oblegid nid oedd yn bosibl i neb ofalu am yr eiddo yn well na'r gofynwyr, ond mewn ymarferiad nid oedd pethau yn tioi allan cystal ag y gellid ddymuno. Daethpwyd i ddeall yn bar fuan fod swydd o trustee i bankrupt yn un go enill- fawr, ac yr oedd yn ffaith fod amryw o ddynion yn gwneyd byvvoliaeth gysurus oddiwrtho. Mewn gair, yr oedd dynion yn arfer pob dyfais tuogat hudo gofyn- wyr i'w penodi yn trustees, ac nid oedd un ffordd rwydd i gael eiddo (estate) allan o'u gafaelion. Y dosbarlh arall oedd y rhai a, wnai gytundeb t'ti gofyn- wyr, yr hyn a elwid Liquidation by ai-- rangement. Gallai y dy led wr nodi adeg i gyfarfod a'i ofynwyr, y mwyaf cyneu.s iddo GL hun a'r mwyaf anghyfleus iddynt hwrythau. Ni fydd angen iddo alw ei holl ofynwyr, y "cyfan fydd eisieu iddo wneyd, yw cael y mwyafrif o'i ofynwyr fydd yn bresenol yn y cyfarfod i gadarnhau y penderfyniad, ac yna bydd pobpeth yn dda. Ar ol cadarnhau y penderfyniad gall wneyd bfaidd fel y myno. Dywedai fod y golled mewn dyledion drwg yn rhywle tua deunaw miliwn o bunau bob blwyddyn yn Lloegr. Yn y Mesur a gynygiai yr oedd amryw welliantaii pwysig. Ar ol ychydig eiriau oddiwrth Arglwydd Penzance, darllenwyd y MeSur am y tro cyntaf. Nos y l8fed bu dadl yn Nhy Y Cyffredin yn nghylch y dull i ddwyn yn mlaen Waith y Ty. Siaradodd amry.v, ond cyfrifwyd y Ty all an oddeutu 9 o'r gloch. -Yn Nhy yr Arglwyddi, yr un noson, galwodd yr Arglwydd Ganghellydd sylw y Ty at sefyllfa bresenol petbau yn Uchel Lys Cyfiawnder (High Court of Justice), a dacth a Mesur i mewn er gwella y gyfraith mewn cysylltiad a'r LIysoedd Sirol (County Courts). Ar y 19eg yr oedd Mesur Claddu Bal- four, yr aelod Toriaidd dros Hertford (Harffyrd) i gael ei ddadleu. Mae amryw o'r Toryaid mwyaf diragfarn wedi dyfod i weled nas gellir osgoi y mater yma. yn hir; a dyna yh ddiamheu eedd y rheswm i Balfour ddyfod a mesur ger bron y Ty ar y pwnc. Wrth reswm, nid oedd ei Fesur ef yn cynwys holl Adranau Mesur Osborn Morgan. Rhyw fathogyfaddaw (comj)romise) ydoedd. Mae yn debyg y 0 dygir Mesur cyffelyb ger bron eto yn mhen ychydig ddyddiau gan Ritchie, yr aelod o tD Toryaidd dros y Tower Hamlets. Y gwir- ionedd yw, mae ar rai or Toryaid ofn myned at eu lietholwyr heb ryw esgus eu bod wedi gwneyd rhywbeth dros was- L, tadhau a plienderfynu mater y Claddfeydd; a bydd yn gyfieus iawn iddynt pan ddaw dydd y frwydr, i hysbysu eu bod hwy icedi gwneyd rhywbeth tuag at ddwyn hyny oddi amgylch. Ond ofer yw i Ryddfrydwyr ddisgwyl unrhyw welliant pwysig yn y cyfeiriad yna oddiwrth y Toryaid. Dylent gofio mai wrth eu ffrwytllau y mae adna- bod gaubroffwydi yn mhob oes, er y dichon en bod yn dyfod atynt yn ngwisgoedd defaid; ac "na ddichon pren drwg ddwyn ffrwythau da." Pren drwg ydyw Tory- aeth, ac ynfydrwydd fyddai meddwl "casglu grawnwin oddiar ddrain, r.eu ffigys oddiar ysgall." Oddiwrth y Weinyddiaeth Ryddfrydig nesaf y gnlJwn ddisgwyl i'r pwnc gnel ei benderfyrm am byth. Aethum lawr i'r Ty yn gynar. Ychydig oeddwccli ymgapglu yn nghyd, llawer llainag oedd- t, tD wn wedi ddi^gwj 1, felly ni chefais nemnwr o draffertli i fyned i mewn i'r gallery. Cefais le cyfleus i eistedd. Un ochr i mi eisteddai dau "öffeiriad," ac yr oedd y gallery yn friii o dorchau gwymon. Ar y Haw yr oedd hen fachgen jolly a hynod o ffraeth "lleygwr,"chwedl "Parchedigion" "Papyr yr.Enwad." Dc- chreuodd Balfour ar ei araeth tuag 1 o'r gloch. Dyn ieuanc SOain oed ydyw, tal. teneu, a llawen yr olwg arno, Os nad wyf