Y Celt

Y GOLOFN DDIRWESTOL. GAN D. S. DATIES, BANGOR, Bwriadwn sylwi ar awgrymiatl Mr Stephens, Tanymarian, at Nazareaeth. Bywedai "fod rhyw ddrwg yu y gwin anfeddwol hefyd, oblegid gwahertidid i rai fwyta nac yfed dim o ffrwyth y win- wydden." Pa. beth bynag yw gwir ystyr K azareaeth y mac yn mhell o fod yn brawf fod rhyw ddrwg yn y gwin anfeddwol." Dyma iaith yr Ysgrythyrau am y gwin newydd, Esaia lxv„ 8. Fel liyti y dywed yr Arglwydd, megis y ceir gwiu newydd mewn BWp o rawn ac. y dywedir, "Na ddifwyna ef, canys y mae bendith ynddo." ac yn Jer. xxxi, 12, A liwy a redant at ddaioni yr Arglwydd am wenith ac am win ac am olew." Be'h bynag yw ystyr llawn yr adduncd Nazareaidd y mae yr adncdau nchod, a llawer o rrti ereill, yn dysgu mai "daioni yr Arghvydd yw y gwin newydd yn y grawn sypian. Ac y mae Mr Stephens yn dduweinydd rhy uniongred i neb fyned i'r drafferth i'w argyhoeddi nad yw adrodati Nazareaeth -yn dysgu mai drwg yw'r liyu y mae yr adnodau ereill yn ei alw 311 "ddaioni yr Arglwydd." Caiff Mawddwy Jones, Dol- yddelen, drin gwrthddadl arall Mr (Stephens. Y GWIN ANFEDDWOL. Dywcdais yn nghynlmdledd Trcflys, fd rheswm dros ddefnyddio y gwin an- feddwol yn y Cymundeb, inai gwin an- feddwol oedd gan y Gwaredwr a'r disgybl- ion yn y Cymundeb cyntaf; a'r modd y cynnygiais broli byny oedd drwy ddangos mai gwin anfeddwol oedd gan yr luddewon yn eu gwleddoedd crefyddol gwin felly ddefnyddid yn ngwyl y Fasg a gweddill baxa a gwin gwyl y Pasg oedd gan y Ceidwad yn Nghymundeb yr or- uwchystafell. Cofier mai am wleddoedd crefyddol yr Iuddewon yr oeddwn yn son. Y Inite yn amlwg yn llyfran Moses nad oedd yr Iuddewon i gyffwrdda dim eples edig am saith niwrnod gwyl y Pasg yr oeddynt i fwrw pob surdoes allan o'n tai; ohcnvydd pwy bynag a fwytao fara C) lefeinllyd o'r dydd cyntaf hyd y soithfed I dydd, yr enaid hwnw a dorir ymaith oddiwrth Israel." A dywed Dr Isaacs, Eabbi Iuddewig, New York, g'H sydd yn avdurdod achel ar bynciau o'r fath, fod yr ymadroddion yna yn cyfeirio at J gwin yn gystal a'r bara ac nad oedd; yr 1addewon, ar wyl y bara croyw, i yfed gwin eplesedig (meddwol) mwy na bara eplesedig. Ac y mae ymddyciad pob Iuddcw imiongred hyd y dyddiau hyn yn profi mai felly y (leallid yr ymadrodd ganddynt; oblegid nid ii yr un gwir Inddew drwy ddrws ty tafarn am saith niwrnod gwyl y Pasg ni chyffyrdda a 0 bara 11a gwin eplesedig; a phe byddai y cyfryw Iulfew yn gwerthu diodydd me '.dwol ei huu, bj, ddai raid iddo rodcu bob dyferyn 0 hono y tu allan i'w dy am I yspaid saith niwrnod yr wyl. Y mae hwn yn brawf cryf mai gwin aneplesedig a ddcfnyddid yn y Pasg gynt, ac o ganlyn- iad yn y Cymundob Cyntaf.' Ond a chan- iatau mai gwin meddwol oedd gan y Gwaredwr yn y Cymundeb hwnw, y mae yn ofyniad teilwng 0 syhv ai nid oedd hwnw yn llawn nes at y gwin anfeddwol na dim Port Wine a geir yn y wlad hon? Y chydig iawn 0 flhvyth y win wydden a geir mewn dim gwin meddwol yn y wlad hon. Bylid cofio mai gweiniaid oedd hyd yn nod gwinoedd meddwol y Beibl; yr oeddynt yn bur M-wytli y wimvydden, ond yr alcohol oedd ynddjnt, tra y mae yr anfeddwol yn bur ffrwyth y winwydden heb ddiin alcohol ynddo. Nid oes son am y gair gwin mewn cysylltiad a'r Cymun- deb cyntaf. Yr ymadrodd a ddefnyddia yr Arglwydd Iesu yw I. ffrwyth hwn y wiiiwydden." Ond a ellir dyweyd hyny am y Port Wine a ddefnyddirgclIym ni ? Edrycher taflen Dr. Richardson, a cheir gweled leied o rcir win sydd ynddo. Dy- wedaf cto, fcl y dywcdais yn Treflys, fy mod yn eredu y byddai dwfr neu laeth yn gvmeradwy i goiio angeu'r Groes mewn gwledydd, a than anigylcniadau, nad ellid 0 o) eael dim araIl; ond os gallwn gael elfenau n cyffclyb i'r rhai oedd ar y bvndd yn yr '•'ornwcliy.stafell," jlylem ymdrechu am danynt. Am wleddoedd crefyddol yr Jnddew yr ocddwn i yn siarad; ond cymerodd y brawd talentog o Banymamn—mewn araeth lawnach 0 ddawn nag o reswm—y gwledd- oedd cyffrcdiriol mown liaw, achyfeiriodd yn angerddol at y briodas yn Cana Galilea, a dywedodd eiriau i'r perwyl yma:—"Mai gwin meddwol oedd yn y gwleddoedd gynt, fel y dcngys banes y wleddyn Cana Galile;1; 4 Fob dyn a csyd y gwin da (kalon oinon) yn gvntaf, ac wcdi iddi/nt feddwi (dyna fel y mac yn y gwreiddiol) yna un a fo gwactli.' Gan y bwriadwyf, pan gafiwyf hwyl a ba ndden, eyfl-es olythyrau at y Briodas yn Cana, ni wnaf yn awr ond tailu ychydig awgrymiadati. Drwg genyf nad yw cyfieithiad newydd Tanymarian, "ac wedi iddynt. feddwj," yn rliagori dim ar y cyfieithiad sydd yn y Deihl Cymracg, "ac wedi iddynt yfed yn dda" (loan ii. 10). Y mae yn wir fod y gair MrtJivscstJiai weithiau yn golygu meddwi, ond y mac hefyd yn golygu llen- ivi,digpni, boddloni, &c. Cyfieithir ef yn feddw yn 1 Cor. xi. 21—"un. sydd a newyn arno, ac arall sydl yn feddw," pan y buasai, ac arall sydd yn llawn, yu well mewn cyfcrbyniad i ncwyn. Dywed Whitby am yr adnodliono yn loan—" Nidyw y gair Methuslcesthai yma yn golygu meddwi, oiid yfed hyd ddigon- edd." Yn nghyfieithiad y Dog a Thriug- ain ystyr y gair yn y marion canlynol yw digonedd, llaiccni/dd, a bendith. LIawen- haodd brodyr Joseph gydag ef (Gen. xliii. 34) "fy phiol lydJ lavn (Salm xxiii. 5). "Llawn dJigoair hwyi t a brasder dy dy" (Salm xxxvi.8). "A mi a ddiwallaf en- aid yr offeiriaid a brasder, a'm pobl a ddigonir a daioni, medd yr Arglwvdd" (Jer. xxxi. 14). Boddlonod hyna i brofi fod yfed yn dda yn llawn gwell cyfieith- iad o'r adnod na meddwi. Dylid cofio hefyd mai dyweyd arferiad priodasau ereill yr oedd llywodraetliwr y wiedd, ao nid dyweyd fel yr oedd pethau yn y bri- odas yn Cana. Cynygiem y rhesymau canlynol 0 blaid y dyb mai gwin anfeddwol oedd yn y bri- edas yn Cana Galdea:—1. Defnyddid gwin anfeddwol yn fynych gan genbedl- oedd boreuol. B' ngys yr adnod ganlynol ,y 11 It y byddai brenhinoedd yr Aipht yn yfed pur ffrwyth y winwydden-—" Hefyd yr oedd cwpan Pharaoh yn fy llaw, a chym- erais y grawnwill a gwefgais hwynt i gwpan rharaoh a rhoddais y cwpan yn Haw Pharaoh" (Gen xl. 11) Dywed Pliny fod yn ei ddyddlau ef win a'nfeddw. ol yn dda gan' mlwydd oed, ac yfir ef yn ngwahauol Avledydd y gwinllanoedd hyd lifddyw, 2. Mai gwin anfeddwol y mae v Gwaredwr yn arfer wllcyd bob blwydd- yn yn y winwydden. Cofier fod Duw yn gwneyd y gwin inor anfeddwol a dwfr a Uaeth; wedi iddo eplesu y mae y 11 troi yn feddwol. A paham y rbaid credu iddo wneyd diod fwy peryglns ac afiach y tro hwn yn y briodais yn Cana nag arferai efe wneyd i dori syched boll bobl Galdea a Judea yn ngwabanol winlianoodd y wlad? Swm y gwin yw awgrym mal anfeddw- 0 In ol oedd. Cyfrifir swm y gwin a wnaed drwy'r wyrth 0 90 i 150 0 ahvyni. Hhydd Dr Arnold ef yn 126 galwyn. Ond cym- eier 120 0 alwyni, a chofier fod y wleddi bara saith niwrnod, a bod y bobleisces wedi yfed yn dda, a dyweder fod dcugain o bersonati yn y briodas dyna oddeutu tri pheint a haner 0 win i bob person, bob dydd, am wythnos gyfan A oedd yn boÚbl i ddyuion dial heb feddwi dati y fii h amgylchiadan, heb i Iesu Avneyd gwyrth i'w cadw yn sobr ? A ydyw yn gyson a hanes a dypgeidiaeth yr Arglwydd Iesu i achosi i ddeugain 0 ddynion fod yn fedtlw am wythnos gyfan ? On-) tybier mai gwin meddwol oedd yn y briodas, nid prynu un gostrelaid a wnacth y Gwarcdwr a bendithio hono i fed yn ngeiniau 0 goatelau yn y fan, fel y prynodd bump torth a dau bysdogyn ac a'u rbanodd rh-.vng pum' mil o bobt. Gallesid prynu ychydig win yn Cana heb lawer o oe lia I, ac i Iesu Grist fenditho hwnw yn ddigon i bawb. Ni chynorth- wyodd Mab Duw' y fasnach feddwol drwy brynu dim, onl troes y d wf i- yn win, tra y prynodd fara. a ph s .;od gan y bachgenyn, ac felly, a gydnabyddodd gyt- 0 reithlondeb y fasnach, pan y gallasai yn hawdd wneyd heb yr un 0 honynt. Nil wyf yn meddwl fodyn werthi ni ymrafaelio a'n gilydd ar bwnc y gwin an- feddwol daw yn mlaen yn rhinwedd ei weith ei hun; oblegid y mae gwyddor,,