Papurau Newydd Cymru

Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru

Cuddio Rhestr Erthyglau

1 erthygl ar y dudalen hon

LLYTHYR LLUNDAIN.

Newyddion
Dyfynnu
Rhannu

Ryddfrydig oddiwrth hen Whig fel Walter, un o gynrychiolwyr swydd Berk. Y mae yn cldyn hardd, boneddigaidd yr olwg, a thua 60 oed. Ar ei ol cyfododd ail fab Arglwydd Shaftesbury --Evelyn M. Ashley--cynrychiolydd Poole, a siataclodcl yn dda iawn yn erbyn y Mesur am bum munud. "Yr unig Iwybr i'r aelodau anrhy- deddus ar yr ochr avail i'w gymeryd-yw y fforctd o gyfaddaw," meddai, fyddai dwyn Mesur i mewn i alluogi Ymneilldu- wyr i beidio marw, neu ynte i wneyd corff-losgiad yn orfodol." Dilynwyd ef gan Newdegate am chwarter awr. Dyn tywyll ei wedd, o faintioli cyffredin, a siaradwr pwyllog ac ar ifiidd ydyw New- degate. Mae tua 62 oed, ac yn un o gyn- rychiolwyr swydd Warwick. "Tori rhonc ydyw, ond y mae Ilawer o hobbies yn perthyn iddo, a phleidleisia yn ami yn erbyn ei blaid. Nid ydyw yn un o'r Tori- aid ystwyth, addfwyn,ac ufudd hynysydd bob amser yn ateb ialwad y whip, fel rhai o gynrychiolwyr sircedd Cymru. Yr oedd Dr. Brady, yr oelod Gwyddelig dros Lei- trim, yn eistedd wrth fy ochr pan oedd Newdegate yn siarad. Yr oedd wedi dod i mewn i'r eisteddle hyny gyda dau blen- tyn bychan i'r dyben i ddangos y Ty iddynt, ac yr oeddexn wedi bod yn yngom- io a'n gilydd er ys awr neu ragor. Deall- odd wrth fy ngweled yn gwneud riodiadau yn sly ar fy llyfr fy mod yn dal cysylitiad a rhyw newyddiadur,ac wedi i mi ei hysbysu mai newyddiadur Cymraeg o'r enw Y OKLT ydoedd, daeth yn hynod siaradns. Cymro bychan o sir Fon oedd un o'r plant oedd ganddo. 11 Gwrandewch," meddai, gwrandewch ar y dyn yna (Newdegate) y yn siarad lol! Nis gwn i ba enwad cref- yddol yr ydych chwi, syr, yn perthyn, ond am danat fi Catholic ydwyf, ac y mae yn annioddefol i mi wrando ar Newde- gate yn honi mai eiddo rliydd-ddaliadol (freehold) aelodau Eglwys Loegr ydyw y o Mynwentydd Plwyfol; ac fel y gwyddoch, os ydynt yn eiddo i unihyw enwad neilldu- ol, ein heiddo ni, y Catholiaiaid, ydynt." Cyfaddefais fod llawer o wir yn ei sylw, C .'a mai lladrata y llanau wnaeth Eglwys zD Loegr oddiar Eglwys Rhufain. "Ie, siwr, meddai/'a dywedwch hyny yn eich llythyr wrth y Cymry. Bosh I nis gallaf wrandaw arno. A ydych chwi am fyned adref, 'mhlant i ? Deuwch i ni gael myned, rhaid i mi ddod yn ol eto i bleidleisio yn erbyn y Mesur. Peidiwch annghofio yr hyn ddywedais wrtbych,- syr," meddai drachefn gan estyn ei law a dymuno Prydnawn da i mi. Gyda bod New- degate yn eistedd cododd amryw aelodau, ac yn eu plith Henry Richard, ondrhodd- wyd y flaenoriaeth i Hibbert, yr aelod dros Oldham, yr hwn a wrthwynebodd y Mesur, Ar ei ol ef cyfododd amryw eto, ac yn eu mysg Henry Richard, ond rhodd- wyd y flaenoriaeth eto i Beresford Hope, un o'r aelodau Toriaidd dros Brif-Ath- rofa Caergrawnt. "Pwlflyn" o ddyn cryf, llydan, 58 oed, gwallt hir, ond wedi colli ychydig o liono, barf yn cuddio ei wyneb, siaradwr pwyllog ond cryf,a chryn favourrite gan rai o'r Toriaid. Siaradodd dros y Mesur. Ar ol iddo eistedd cyfododd Henry Richard dracbefc, a gahvyd arno y tro hwn. Synai fod Monk yn dyl'od a'r fath Fesur gerbron y Ty ac yntau wedi bod am flynyddau yn cefnogi Mesur Osborne Morgan. Siaradodd yn rhsgorol am tua deg neu ddeuddeg munud. A ydyw yr Eglvvyswyr yn bwr- iadu hawlio congl o'r Nefoedd iddynt eu hunain, gyda ehanllaw cerig neu haiarn oddi- c' amgylch iddo, lIe y gallant ganu eu Salmau eu hunain dsn eu b esgobeu hunain yn ei wisg wen ?" gofynai yn nghanol chwerthin. Am yr ugain munud nesaf bu Hubbarb ar ei dracd yn ccisio amddiffyn y Mesur. Ilea wr agos i 75 mlwydd oed, ac un o'r aelodau Toriaidd dros ddinas Llundain. Ar ei ol yntau cyfododd Forster; ac ar ol dyrnu y Mesur am ryw saith munud dymunai ar ei gyfaill Monk i'w dynu yn ol. Cyfododd Cross i'w amddiflyn a siaradodd am ugain munud fel arfer yn smooth, tawel, ac esmwyth. Ateb- wyd cf gan Knatehbull-Hugessen, dyn cryf 50 oed, un o'r aelodau Rhyddtrydig dros y L, Sandwich, ac aelod o wcinyddiaeth ddiweddar Gladstone. Coodemniodd y Mesur yn ddi- drugaredd am ei fod yn cymeryd arno ben- derfynu pwnc mawr mewn dull cobbleraidd -pwnc fydd yn raid benderfynu cyn bo hir. Ar ol iddo eistedd. dyna Marten ar ei draed gyda'r bwriad mae yn debyg i siarad y Mesur allan, ond gwaeddai y Rhyddfrydwyr Vide Vide! a chymaint oedd y terfysg fel yr eis- teddodd i lawr. Cynygiodd Mjnk i dynu y Mesur yn ol, ond gwrtbodwyd rhoddi can. iatad iddo, flC felly rhanwyd y Ty, pryd y cafwyd: — Dros ail ddarlleniad y Mesur 129 Yn erbyn1 160 Mwyafrif yn erbyn 31 Derbyniwvd y canlyniad gyda banllefau ucliel o gymeradwyaeth oddiar y meinciau Rhyddfrydig below the gangway. Pleidleisiodd yr aelodau Cymreig canlynol yn erbyn y Mesur; R. Davies, L. L. Dillwyn, R. Grosvetior, Hartiugton, Kensington, M. Lloyd, W. F. Maitland, 11. Richard, J. Roberts, Col Stuart, C. R. M. Talbot, F. S. A. Tracy, B. T. Williams, ac Osborne Morgan, yr hwn oedd yn nn o'r Tellers. Dros y Mesur pleid- leislodd Argl. Emlyn, a C. W. W. Wynn. Yr oedd y Rhyddfrydwyr canlynol yn absenol:- E..J. Reed, D Davies, R. Fothergill, H. H Vivian, S. Holland. W. B. Hughes, a W. Williams. Ni phleidleisiodd y Toriaid can- lynol chwalth :—J. B. Bowen, T. E. Lloyd, J. Jones, G. Holford, Walsh, Syr vVatkin, a Pennant. Mae yn bosibl fod rhai o honynt wedi pario dros neu yn erbyn y Mesur. Nos y 27ain cynfisol, bu ymcldiddan yn Nhy yr Arglwyddi yn ngbylch y Pia yn Rwssia Rhyfel Zulu, a Ffeiriau a Marchnadoedd Gwyddelig. 1, Yr un noson yn Nhy y Cyffredin, bu siarad yn nghylch Herwhela yn yr Alban, Bulgaria Rhyfel Zulu, Rhwystro gwaith y Ty i gael ei gario yn mlaen, Amcan-gyfrifon o'r Treuliau, &c. Nos yr 28ain, yn Nhy yr Arglwyddi, dar- llenwyd amryw Fesurau yn dwyn cysylltiad a Rheilffyrdd, Dociau, &c., yr ail waith, a bu dadl yn nghylch Arho'iadau Ymgeiswyr am Swy Jdau yn y Fyddia. s Yn Nby y Cyffredin yr un noson bu dad! yn nghylch Mesur cysylltiedig a'r afon Thames, Rhyfel Zulu, &c, a dadl faith ar gynygiad Fawcett yr aelod dros Hackney, mewn pertbynas i Dreuliau Llywodraeth yr Endia. Cynygiai Fod i Bwyllgor detholedig i gael ei nodi i chwilio i, ac i wneuthur ad. roddiad o'r dull y gweinyddir I Mesur Llywodr- aeth yr India, 1858,' a Mcsurau ereill er gwella y cyfryw." Dyn dall ydyw Fawcett, 45 oed, tal, boneddigaidd, a dysgedig iawn. Ystyrir efyn un o'r awdurdedau uchaf yn y Deyrnas ar Lywod-ddysg (Political Eco- nomy J. Mae yn dal y swydd o 'Brofleswr yn y Ganghen uchod yn Mhrif Athrofa Caei- grawnt. Ysgrifenodd lyfrrhagorol ar Lywod- ddysg, ac y mae ei wraig helyd wedi ysgril- r, el eau llylryn bychan ar yr un pwnc, ac ystyiir y ddau lyfc fel Text boohs rhagorol yn rhai o brif ysgolion y Deyrnas. llyddai yo WCI th i rai o fyfyrwyr Colegau yr Ellwad" i astudio ychydig o lyfr gwraig Fawcett. Syhvodd Fawcett ar y mateiion canlynol yn ei araeth. (1) Fod cyllid yr India yn awr dan £13,000,000 y flwyddyn. (2) Fod treuliau yr India yn cynyduU yu barhaus. (3) Fod y derbyniadau yn rhy fach i gyfarfod a'r Taliadau. (4) Fod yn anmhosibl ychwanegu y tretbi, ac nad oes dim wrth gefn i gyfarfod a rhyfel neu newyn, a bod dyled yr India wedi mwy na dyblu yn ) stod yr ugain mlynedd diweddat. (5) Fod y treuliiu cysylliedig a'r fyddin yno yn awr yn ddirfawr. ac ynolJyncu 45 y cant o'r holl gyllid (6) Fed treuliau ychwancgol wedi eu taflu yti awr ar gyllid yr India oherwydd y polled drwy gyf- newid ariaa, ac y byddai y golled hyny- yn debyg o gynyddu fel y bydd.ti y galw;iduu am arian yn lleihau, Sralwodd sylw at ddut^au- iad o ciddo Canghellydd y Trysorlys yn ddi- weddar, sef fod y Llywodraeth wedi punder- tynu rhoddi benthygdwy fiiivvn i India bib log tuag at dalu treuliau rhyfel Aii^hanist m. Ond." uieddai Fawcett, os nad yw India yu gyfrifol am y rhyfel ni ddylid ei gorfodi i dalu ei dreuliau, ac os ydyw.nue y cyuygiad i roddi benthyg dwy filiwn i Indb heb ddim. llogau yn brawffod yr India yn analluog i dalu {insolvent)' Yr oedd >yn chwech o'r gloch cyn i ttti gyr- haedd y Ty. Methais a gweled un o'r aelodau Cymreig er cael trwydded i fyned i'r gallery^ ond digwyddais daro wrth Parnell, a rhoduodU docyn i mi yli union deg. Siaradwyd yu dda yn ffafr y cynygiad gan A. Mills, un u'r aelod- au Toriaidd dros Exeter; Grant-Dull, yr aelod Rhyddfrydig dros E'gin; L-iing, yr aelod Rhyddfrydig dros Orkuey Ncwdeg-.tc Syr G. Campoll; yr O'Donnell; a John Bright; ac yn ei erbyn gan D. Onslow, yr aelod ToriaiJd dios Guilford; Stanhope, mab Arglwydd Stanhope, ac un o Ysgrifenyddion y Bwrdd Masnach a Changhellydd y Trysorlys.. DYIl dewr yw yr O'Donnell. He is a courage- ous fellow," ebe rhywun oedd yn eisiedJ yn fy ymyl ar y gallery, pan dywalltai allan phiol- an o gcryddon ar ben y Weinyddiaeth. "In- dia is now separated from this Government," meddai, "by a far wider gulf of nummdcr- standing, by a far wider gulf of discontent than some people are willing to admit. There p n is a growing disbelief in the promises of the Governmeutvin consequence of our meddling and muddHng/ und blustering and promising, and never performing!" WrLh seinio yr 'ing' ar d'tiwedd y geiriau, yr oe4d ei lais yn ringio