Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
3 erthygl ar y dudalen hon
Cuddio Rhestr Erthyglau
3 erthygl ar y dudalen hon
LLYTHUR LE'EPWL.j
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
LLYTHUR LE'EPWL. Crefydd yw pwnc mawr y genedl Gymi-eig. Mae genym ein hosted dfodau, ein cyngherddau, eiu harddangosiadau, a'n ffeiriau, ond y blaenaf o bob peth gan y Cymro ydyw crefydd: "I ba gapel yr ydych yn pcrthyn. "Cüwsom brc-geth dda'l' Sul."—" Dde'wch chwi i'r, gymanfa a'r sassiwn," &c. Hawdd ydyw taraw ar Gymro nas gall ddal stori ar unrhyw bwnc nes y deloch at grefydd, yna y lllè10 ganddo faint a fynir i'w ddw&yd—banes cyrddau mawr, wit y pregetliwr a'r pregethwr, fel yr oedd chwedl un arall yn "cydio" y gynulleid^a, &c. Try'r eisteddfod yn fethiant, y cyng- y 0 berdd yn biff, a'r arddangosfa yn dylawd, a bydd cywilydd ar bawb. Ond am y cyrddau crefyddol, derbynia y canoedd ynddynt "adeiladaeth a chysur" anfesurol (tybiedig weithiau 'rwy'n of'ni). Dyna fel y rnae'r Cymro yma. Llwyd.. aidd ydyw ei eisteddfod, gwael yw ei gyngherdd. Am ai ddangosiad, 11 id oes mo honi, oni chymfir y sassiwn, y gymanfa, a Dydd Sul. Ycbydig 0 nchelgais (am- bition) sydd yn perthyn i'n cenedl; nid yw yn cyrhaedd yn bellaoli na dyfod yn werth rhyw dipyn o arian, bod yn flaenor, rhai y 11 lied hael at y capel. Ar y Sul yn unig y mae boneddigion Cymieig Le'rpwl yn tori fiigiwr. Gallon ddweyd fel y rhai hyny gynt am ami i un, ac efe a adeiladodd i ni synagog," a dyna'r oil. Z, Nid oes yma ond un neu ddau o Gymry wedi dyfod yn bob! o ddylanwad yn y dref-yn, cael 011 cydnabod mewn cylcli- oedd uchel, a laymen yw y rhai hyny. Pryd mewn gwirionedd y mae yma ddigon o bobl mor arianog a'r gwyr mwyaf cyhoeddus yn y dref ond rhywfodd nid oes nio'r plttclo gaii neb i ddyfod i'r front yn mhlitli ninety thousand people! Ystyrir ni fel ryw gymynwyr coed, a gwehynwyr dwfr i'r gwahanol genhedloedd. Ac ym- ddifyrwn ninau ein hunain tnvy foli ein gilydd gyda cbyrddau to, &c., a rhoddi John Jones, Ysw., nen'r Parch. Hwn a Hwn yn y gadaic, a dymL'r cwbl. Nid oes genym sefydliadau ar gyfer, plant tylodion ac amddifaid, henbobl feth- iantus, yr afiacJt a'r iceddw, nn'1' degan taerched collcdig sydd yn disgyn i'r bedd yn anamserol bob blwyddyn. Datgenir ein clodydd led-led y byd am gyfranu ein miloedd, am adeiladu temlau a,'u tyrau byd y nef, am roddi cyfiogau mawrion i weinidogion ond ni sonir gair am waed y trueiniaid sydd yn llefain yn wyneb yr e'glwysi o'r ddaear. Ofni yr ydym fcd eu llefain yn esgyn i fyny i glustiau Arglwydd y lluoedd, ac y bydd eu llefain yn dyst- iolaeth et,) yn einberbyn. Buasem yn dychryn wrth feclchvlmarw yn nghroen hyd yn nod rhai o'n gweini- dogion, y rhai sydd a'u brad ar dyru golud. A'r boll filoedd a. wariwyd yn ofer am gapelau, oh pwy sydd gyfrifol am Çlanynt Gwnaed tysteb yma yn ddiweddar i'r Dr. Thomas. Nis gallasem lai 11a choilo yr hen ddiareb, 11 Iro cefn yr hwch a bloneg." Al,,ie'ii wr Ehodihvyd 9- iddo rhwng pump a chwech chant a bn yma lu 0 Dde a Gogledd Cymrn yn can- mol y Dr. am dair awr, am dalu y deu- ddeng mil punuau am y Tabernacl mewn deng mlynedd. Casglodd yr eglwys filoedd ereill! Angholiodd y canmolwyr flyddlori a son ga,ir am yr eglwys oedd wedi gweithio mor dda,nac am y diaconiaid ffyddlon oedd wedi dioeddef pwys a gwres y dydd yn ogystal a'r Doctor. Tair awr 0 gan- Inol a mil yn gwrandaw Yr ydym yn edmygu gweithgarvvch y Dr. Parchedig. Mae yn esiampl 0 weith- gar well. Gild pa beth YY'l' drawback? Sut na fyddai mvvy o gynydd ar yr eglwys yn y Tabernacl, ac yntau yn ymyl y Welsh Colony—Everfon ? Os nad oedd gwario miloedd mewn coed a cherig wrth godi Tabernacl newydd yn lie yr hen yn peri fod cynydd yn yr eglwys, onid aeth y llafur yn ofer ? Onid adeiladu coift Crist ddylni fod ein hamcan mawr, ac nid adeiladu buildings hyd y nef er canlyn y ffasiwn ? Ac edrych ar eneidiau yn prysuro i ddistryw. a cedd gwaith eglwys y Tabernacl yn gadael gwaelod y dref fel Sodom yn Gristionogol ? Oni roddwyd beichiau rhy drymion ar ysgwvddau'r gweiniaid yn Lerpwl yn ddiw- ddar ? Onid yw son a soh, am y llo aur yn rhwystr ar ffordd llwyddiant yr efengyl P I'w barJiau. [Bydd llytli vrau cryrio addysgln<lol o Lor- pw), "Prif D'linas OymYu," ar iateriun cyhoeddus, yn dderbyniol a budJioI. Kid ydym yn lioff iavvn o roddicyngoriou, drwy y wass, i swyddwyr fghvysig; ond y mao y rhai sy'n cael eu cynghori yn y llytbiir bluen- orol dros hyny a chan en bod yn rhai mor seJog. am cynghori a clieryddu, gobeUhio y byddant; tnor barod i dderbyn cynghof ag ydynt i'vv roddi.—GOL.]
BIRMINGHAM.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
BIRMINGHAM. YmwcHad y Parch T. p, JUiictm, Ccinewydd. Nid yn ami y byddwn yn cael y fraint o glJw- ed doniau yr areithfi Gymreig yn y He hwn, drwy ein bod dipyn yn neiilduedig, r/u lhvybr au, o ganlyniad braint fawr y cyirifwn ymwel- iad dynion 0 dalentau MtEv<msani. Pre- gethodd nos Sadwru, Mawrth laf, a'r Sabboth canlynol i gynulleJdfa luosog, yn addoldy, Wheeler street, Prydnawn Sabboth cafwyd cyfeillach gyffrcdinol. Testun yr ymddiddan oedd "Y priodoideh i grefyddwyr feddu rhes- wmam y gohaith sydd g.mddyr t Cafwyd cyfeillach gynea ac adeiladol. Credaf yr erya dylanwad pregethau Mr- Evans yn bir ar ein meddyliau gan mor effoitfrio!, syml, a wtariol oeddynt. Nid ya s nl y gwc*l<(Hn neh- yn medru denu gwrandawfad mwy'astud-nsg eft'. Cwyn pawb oedd ei fod ya terfynu ya rhy fuan gan- ddynt. Tea Party Dydd L'on, Mnwrfch Sydd, cvn-diodd yr eglwys ei gwyl. dê ftynvddoL Oymerwyd gofn! yr ariwy gan Mri W. Evar-s, D..Morgan, Edward Priteliird, a I) Lbyd. Gwasanaethvvyd wrth y byr 'duu van wab u 01 foneddigesin a boneddigion pert-hynol i'r ile. Cafwyd tyrfa luosog i fvvynhau o'r dmsteit-non darparedig, a gwnaed pobpeth yn Wi-.ijd,iidd ac mewn trefn." Ar ol y to, cahvyd dariith :ran y Parch T. P. Ev-.ns, ar y testun Bod yn Ddyn" Ni raid ni drnfTerthn hvs- hysu y darllenydd am deilyngdod y ddarlith, nag am gynihwysder Mr Evan? fel datlithydd, 6 In gan fod y nail! a'r Hall mor well-known drwy bab parth o Gytnru. Yr oedd yn icchyd i'r- galon. wragdaw. ar Mr Evans ac-psoc? iÏJyW- un yn cael ei fiino gan y prudu-glvvyf, y fedd- y;jiniaetb oreu y gwyddom ?m dani iddo yw eistedd nm awr a haner i wrandaw ar Air Evans yn traddodi y ddarlith hon a hwvrach y c-twsii y dynion hyny sydd tnor hofr o hwda, chwedl yntiu, feddygiuiaeth at eu clefyd hwy- thau yr un mar rwydd. Llanwyd y gad air yn ddebenig iawn gan y Parch J. Prichard (M.C.) Hockley Hill. Gair neu ddau eto eyn terfynu at Brophwydi Baal—Gwn^eth y dosha; th yma eu hunain yn dra phobiogakld yn ein mys,; y dyddiau diweddaf. Hen arferiad yn mysJ gwabanol Iwythau Cymreig ein trcf, ar eu wwyliau tej'ddol yw sicrhau gwestnaeth s»wem- idogion Oymreig c:n gwnhanol eghvysi, a rhyw nder mwy neu lai o r:i Seisnig yn CII xn* s;, i auerch y cyfarfod ar ol tê. Ni holf^n, yn y gradd Ileiaf.ivcbanu dim ar dalentau ein gwein- idogion; eto, rhyw areitbiau aibdwym y yr oil a arferwn gsel ganddynt. Yr oedd cyn- ifer yn cael ei sicrhan felmd oedd prin snis^r i un fyned drwv ei introduction na fyou-n bryd iddo fvnel ieisteddle errhoi msrstais i'w olyn- ydd < fyned drwy yrun 1) nol o Wttsm-ptb ac felly o'r naill i'r iial], fel tOn grou, o'r dLCh. reu i'r diwedd. Ond em y K cson, druain, gwyddent hwy yn eithaf da b-,tli oeddent hyf- el rytaf gan y Cyciro dwrandJlw, lif ei hnn"H. folawu — canmawl ein cenedl,eia .i.iaith, ein har- ferion, ein gwya.u, an crefydd. Nisgwn o Oft le y cavmnt hwy yr idea beaig^mp hon, os nad- yw wedi disgyn oddiwrth swydaogion ein Ileis- teddfodau cenediaethol. D'ehan hyny. Ond gan fod eglwys Wheeler st.ett wedi tybin yn ddotthachabe:tbu ychyd-g arian er osgsu y ffordd gyfFred:ii hon—i gsai darlith Gyraracg ar ol y te -ni faom yu bir hch glywed dar.o>- anau meibion y prophwydi ucisoi yyn ein clt;st:au. fSwin a syivvedd cu prophw/doi- iacthau Oedd, rani ynfethiant gwaradwyddus yr elai darlith (Jymreig ar gyfarfod te blyu- yddol. Gan fod gofai y tocynau wedi disgyn i ran yr ysgrifenydd, cafudd deh1Ío tipyn odd:. wrth efleitbiau gwvnt nertho! y daroganwyr. Gan iddo drwy anghof a diffyg cyflensdra adoel rhai heb docynau i w f,xverthu, ryw. sut yn ddiarwybod, yspryd y prophwydi cryb- wylledijS arnynt hwyttisu beiyd, n'ch;tf.)d!fyr "aeloJ byeban"" berHaith chwareu teg i draethu ffrwydd eu gweledigaetha-,} ar bpn pub heol. Gallem gasdu, gan iddynt gncl eu iii s. geuiupo, ein bod wedi wedi cosii rhai o'r cyf- leiisdcrau goreti i wer'thn y tf-eynau. a hndaf- lwyudiar.t y.cyfarfod ïw br^odoJi yn pyiangwLt n gwaith yn eu gadatl bwy yn ddisyiw Oiul druain ononynt, tra buont hwy yn pfophwvdo y ddarlith yn u wretched failure," yn ud;:¡:nn yn eu cyrn, ac yn bycharitj, b:i crciH yn Iwy diwyd nag erioed yn ceisi-a sicrhau Ihwddiant y cyf.ufod.a thrwy hyuy,w\:di'r !)(,]I o du y .p-ophwydvtrodd y cyfariod yu bfd- iant succt i-'s." Ilyderwyf y bydd darlith Mr Evans yn troi yn ioddion.i wneud y personau byny yn ddynion, ac na fydd iddynt 0 byn allan fanm pethaucyn yr amser.JB, Jcrvis.
EIIYdFEDDODAU NATUR A CHEL\"V…
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
gynffon eto-ac o'r gynffon caWll. greadur byw arall yn fuan, a rhana hwn eto i cldaabiygu rhai ereill. A phe byddai iddo gael ei ladd, dadblygai bywyd a chreadur- iaid newvdd o'i gorfL Y mae manvol- aeth un o'r rhai hyn yn llai na dyferyn o ddwfr o'r mor mawr llydan." Y mae miliynau lawer o'r rhni byn yn cael eu cren yn barhans, a miliynau hefyd yn difianu o'J? golwg. SlNDBAD.