Y Celt

ABEHTAWE. Yn y Music Hall, eynaiiwyd Cyfarfod Dir- westol tra mawreddog, nos Percher, Mawrth 27ain, yr hwu a hir ddisgwylid gan drigolion Abertawec IL.blaw y llu a ddaeth o bob cyfeiriad o'r siroedd cylchynoli wrando aT y byd-enwog J. B. dough yn arcithioar ddyledswydd pavrb i yfed dwfr yn lie y gwirodydd mcddwol, bu y pwyllgor yn Ihvyddiannus i sicrbau awas-inaeth Mr C. R. M. Talbot, Arglwydd Rhaglaw Morgauwg, a thad Ty y Cy fired in, i gymeryd y gadair. Rhoddodd hyny urddas ar y cyfarfod, a chafwyd yn ei anercbiad agoriadol eiriau grynius yn erbyn y tafarnau a'r fasnach feddwol. Dywcdai pan y dacth yn feddiannol ar yr etifeddiaettreang sydd ganddo, tod arui rai tafarnau, y rhai oedd yn gwneut-hur diwg mawr i'r bob!, a dywedodd wrth un ohonynt fod ei dy wedi myned yn wael iawn, (L'i fod am dynu ymaith y 16. Cydsyniodd y tafarnwr ag ef yn y fan; ond er ei siomedigatth ni ddododd Mr Talbot y to yn ei ol iUdo b)th mwyach i werthu gwirod dinystriol. Ac erbyn hyn nid oes ganddo yr un t'tfarn ar ei diriogaeth er ei fod yn bercheu tri neu bedwar phvyf cyfan. Byddai yn fendith i'r byd pe gwnai pawb yr un fath. Yna galwodd ar wron y cyfarfod Mr Gough i anercli y doif oedd wedi d'od yn nghyd i'w wrando. lh am rai munudau beb siarad gan y swn a'r euro a'r derbyniad gwresog gafodd gan y gynull- eidfa; ond ar ol distawrydd traddodo.ld un o'r areithiau mwyaf hyawdl a wrandawyd yn Abertaw crioed ar Ddirwest. Byddei ddyfo i- id yina yn sier o adael dylanwad dt ar y He. Ni bu yr Hall erioed yn llawnach nag i wrando ar areithiwr y dwlr, a gellir dyweyd beb amheuaetb, na fu ar unihyw achly^ur blaenorol, cymaint o daloot a chyfo.th gyda'u ^ilydd yn yr un cyfirfod a'r noson ueliol. STr oedd yn y lie tin 300 o bregethwyr ac otleiriaid, heblaw Mr II. If. Vivian, A.S., Mr J. T. D. Llewelyn, y diweddar Uchtl Sirydd, a llu mawr o foneddigion blaenaf y dref a'r cylchoedd. Cafwyd cyfarfod gngoneddus mewn pob ystyr. Bydd dirwestiacth o hyn allan yn bur sicr o enill tir yn misg pob dosbarth yn ein tref. Dyna oedd y siarad ihwng pob dau ar ol y cyfal fod-am yr areithiwr a'i araeth. Gobeithio y gwna Ih.wer weithredu yn olei gynghoriou; Mae ILwer o bethau ereill pwysig wedi cymeryd lie ) m t yn ddiweddar ond gan fod eich gof'od mor brin rhoddaf heibio y tro hwn bob ychwanegu. — G.

Y OAltTRBF GOlmu. Y cartref goreu gefais Oedd gyda mam a nhad, Er teithio drwy'r holi wledydd, Nid oedd mewn unrhyw wlad Fath le i mi gael dysgu Pob peth er clod i Dduw, 'Doedd unpcth i fy lltthu Tra'm rhhint hofl: yn fyw. Fy anwyl fam a'm hoftlls dad, Nid bytlx yr a yn anghof 'Rhen gartref clyd a madr Gwnant bobpeth 'nol eu gailn I'mllwyddo yn y byd, Hwy godent gyda'r wawrddydd I'm gwneud yn ddigon clyd Pan godwu yn y boreu, Mor ddifyr byddai mam I'n nghychwyn tua'r ysgol, A'm gwylio rhag drwg lant. Fy anwyl fam, &c. Hoff waith y ddati oedd dysgu Per odlau Calfari, A miloedd o adnodau Er cof am Grist i mi; Ond 'nawr mae'r byd yn gwgn, A'm rhiant yn y bedd; v Ni ddywedaf air yn erbyn Trefniadau gwlad yt- hedd; Fy anwyl fam, &c. 'Rwy'n credu fod en hyspryd Yn gorphwys- yn y nef, 0 gyrhaedd pob trailodau Yn ei gymdeithas Ef Os ydwyf megys estron, Yn mhell o fy lien wlad, Diolchaf i'm Gwaredwr Am gartref ty fy Nhad, Fy anwyl fam, &c. Bethesda. Eos EDEYRN, i

Stephen a Jones, o dan. anveiniad Mr John Hughes, Gorwen. Y mae papyrau o drefn y Gymanfa gan yr ysgolion yn cael eu gwerthu nin geiniog yr un. Yrarian am danynt i'w r, C!l dycliwelyd i'r argraffydd. Dysgwylir i luaws o fechgyn a merched yr ysgolion g ftiisoddi 1. y traethodau at' y testynau sydd yn y papyrau, n'n hani'on i'r beirniaid, y Parciin. J. Prichard, Corwen, a T. Davies, Llandrillo a'r faVJdon- iaeth, i'r Ysgrifouydd. Bydd Mcistri J. Hughes, Convon, a J. Parry, Bala, yn beirn. iada y Ciiim. Tonany plant yw y rhai can- lynol, nid aethant mewn pryd i ymddangos yn y programme, sef, Y nefol wlad," ac Wrlh y Groes," o'f 4ydd'ran o S\vn y Jubili, ac 0 canwrt «m Waed y Crocs," o'r ail ran o Swn y Jubili; dysgcr hwy yn dda. Y cyfarfyd y-gol ncsaf gan yr ITndeb a gynaliwyd yn Handruto, CheJror 23ain, 1879. yii, Am baner awr vredi muv, dechreuwyd gan Mr D. Jones, Llandderfel, a holwyd yr ysgol gan y Parch T. D wies, yn y rhan yyntaf o'r lleg benod o Esaiah, a diweddwyd trwy weddi gan Mr E, Jones, Cynwyd. Am haner awr wedi uu, deehreuwyd gau Mr T. Roberts, Bethel, aholwyd y plant iCllellglf gan MrT. Robert^, Tynyfach, yn y 5ed bcnod o'r Fam a'r Picntyt);" yn canlyn, caful anerehiadati ar bynciau perthynol i'r Yisgol Sahbqthol, gan Meisiri T. Roberfs, Bethel; D. Jones, IXau- dderfel E. Jones, Oyinvyd; J. Jones, Llun- drillo; yr Ys^rifenydd. a'r Llywydd, yr hwn a ddybcnuddtrwy weddi. Am haner awr wedi pump, cynaliwyd cyfarfod canu; a'r cyfarfod am chwcch. a ddeehreuwyd gan yr Ysgril'ejiydd, a holwyd. y dosbarth canol o blant yn y Ged benod o Daniel, gan Mr J. Roberts, Hechwcdd Cilan, Aeth a'r plant trwy y benod yn lied fallwl yr lioli a'r ateb ar areithiau yn fywiog, yn fuddiolacyn dda. Cafwyd cyfarfod cysums ar hyd y dydd. Wedi yr holi, eisteddwyd i gofio am angau y Groes, a gwasanaethwyd gau y Paach. T. Davits. Cafwyd Cj farfod oglwysig ar ol, a chyfarfod CRUll ar ol hyny. Cyfarfodydd defnyddiol, a phobl Llandrillo yn groesawgar a siriol yn ol on harfcr. 0 Yn y pwyllgor, ar ol cyfarfod y boreu, dan C, lywyddiaeth Mr R. Owen, ar ol derbyn y casgliadau, bilrnwyd yn unfrydol ybyddai yn wcU t'rcyfarfod ysgol nesaf gael ei gynal yn Rhydywernen y Sabboth olitf yii Ebrill, sef y 27ain, yn lleyn Glyndyfrdwy, am ei fod yn fwy canolog i drefnu petban at y Gymanfa, ac iddo fod yn Glyndyfrdwy y tro Desaf, sef y Sabboth olaf yn Mehefin. Bytld Mr Daniel Jones, Mr Robert Owen, Mr Jobn Hughes, a Mr Caswallon Robert*, Llandderfel, yn dyfod trwy yr ysgoliou o flacn y Gymanfa; y ddau gyntaf i holi, Alr Hii-bes gyda y canu, a Mr C. Roberts gyda thonau y plant. Dysgwylir i'r ysgolion wiieild yuidrech i anfon cenhadaui Rhydywernen, fel y gellir trefnu pob peth yn hwylus at y Gymanfa, yn nghyd a gwybod a ydyw yr ysgolion wedi dechren llafurio gyda y matcrion, a'r canu, &c. Yr ysgolion sydd wedi cael y programmes, ac netr daln, i wneud hyny mor fuall ag y gallant, a'r rhai sydd wedi cael y llyfr cyfrif, i wnend hyny hefyd. Yr arWi am y programme i'w hanfon i MrT. Edmunds, argraffydd, Corwen; a'r arian am y llyfr i'w hanfon i Mr H. Evans, argraffydd, Bala. Y mae pob cyfarwyddyd yn y programme. j R. EDWARDS, Ebrill 2,il, 1879. Ysgrifenydd,