Papurau Newydd Cymru

Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru

Cuddio Rhestr Erthyglau

2 erthygl ar y dudalen hon

Y CASTIAU CLYMBLEIDIOL.

Newyddion
Dyfynnu
Rhannu

Y CASTIAU CLYMBLEIDIOL. Mae yr enw Clymblaid wedi dyfod yn awr yn air teuluaidd. Diclion y meddylia miloedd o ddarllenwyr y CELT mai enw rhyfecld yw; eto, credwyfeifod yn briodol i'r giwaid wyllaidd sydd yn drygu a rhwygo Independia, yn iselhau crefydd, yn caledu annuwiol ion, ac yn annuwiaid eu hunain mewn meddyliau, geiriau, a gweithredoedd. Coli wyf yu citltaf da am y cyfnodau pan cedd D. Davie*, Abertawe; Hughes, Groeswen; Azarjah Shadrach; ZD Dr. Lewis, Llanuwchllyn; Roberts, Llan- bryumair Williams o'r Wern; Jones, rwllheli; George, Brynberian; Davi<?s, Alltwen; Griffithiaid, Glandwr; Lloyd,, Henllan; Trice a Williams, Llanwrfcyd; Morgan, Peutretygwyn; Daniel Junes, ZD Crugybar; Jones, y proffwyd o Bontypool; Peters, Caerfyrddin; Phillips, Nenadd- lwyd; Davies, Sardis; Jonathan Jones, Rhydybont; Evans, Drewen; Griffiths, Hawen; Griffiths, Horeb; Jones, Trelech; Morgan, Esgaerdawe; Powell, Cross Inn; Jones, Pantyrafon; Powell, Capel Isaac; Davies, Pantfeg; G Griffiths, Ty'nygwn— dwn; Griffiths, Tyddewi; a Breese, Caer- lyrddjn, a llu mawr ereill a allesid enwi o'n cyfoedion yn myned ar hyd a Red y wind i gynal cyfatfod misol, chwaiteiol, a chyrnanfaoodd blynyddol a chyda hwy, ac yn eu canlyn, yr oedd melusderau trefn y cadw, drwy eigroes Ef, a'r mawl a'r gan gyda y dylauwadau dwyfol yn gwroli y pererinion, a iforddolion Scion yn yal- bleseru wrth adfeddwl ac adfyfyrio ar y gwirieneddau dwyfol a nerthol a wran- ,71 dawsent yn y cyfarfodydd a nodwyd ac ar ol y teithiau hirfeithion hyny o eiddo gwoision y Daw Goruckaf, ni ohafvyyd nn. 0 'Y "Chell Gndd" r.nffydclol, nac "Ar f'y liynt" annuwiol i daB u diflasdod, surni, a rhaib ,i chwerwi meddyliau; ond Did felly y dydrliau byn. Nid oes yn canlyn y cyn- nulliadau misol, ehwarterol, a blynyddol, fynychaf, oud diflasdod, gwawdiadau, goi thrwm, ae ymosodiadal1 Olymbleidiol, a dyfeisir y cyfryw gan gornchwigliaid t) tD rhithgrefyddoi, y rhai ydynt a'u holl egni yu bwrw tan anghydfod i wersyll Indi- pendia, a drygu Cynulleidfaoliaeth—eg- wyddor sylfaenol trefn eglwys Crist. Goddefv.'ch, Mr. Gol., i mi nodi ychydig o gastiau blaenaf ag wyf yn gofio o eiddo y Glymblaid, 1. Yr ymosodiad ar eglwys Heol Awst, Caerfyrddin, ac ar y gwr Parchedig a. dnwiol, Ïe. hefyd defnyddiol oodd yr eglwys hono wedi ddewis yn weinidog. Wedi marwolaeth Mr. Breese, dywedodd y Glymblaid drwy enau blaenor y gad, "Mynwn ni yn awr weinidog o'n dewisiad ni i Heol Awst." Ond yr oedd yr eglwys hono wedi ei d y c, yn rhy dda, dan wei- nidcgaetlx" Peter a Breese, yn egwyddorion C) y "Testament Newydd, i gymeryd hyny oddiwrth y "Ni" Nidymgynghorasanta ,h chig a gwaed y Glymblaid ond mynasant z' ddewis eu hunain, a syrthiodd. y goelbren ar y Parch H. Jones, yr hwn oedd y pryd hwnw yn Tredegar. Yn ngwyneb dewis- iad yr eglwys, ymgynddeiriogodd y Glym- blaid; ao onid right hand supporter y twrw hwnw, a'r cynadleddu a wnaethpwyd,oedd un Lladmeraidd dysgedig (?), a'r un ys- pryd eto sydd yn yr ymosodiadau ar Brif- atliraw y Bala. Y pryd hwnw, daeth yn fuan Gyfarfod Chwarterol Salem, ger Llandilofawr. Yr oedd y Glymblaid wedi ymgyngreirio yn flaenorol, a'r ymgyng- reiriacl yn troi allan yn benderfyniad cynadledd, a'i sylwedd oedd starvation i hen eglwys barchus a llwyddiannus Heol Awst, a phob cysylltiad rhyngddi hi a'i gweinidog a'r Glymblaid i ddatfodo hyny allan. Wedi gwneud y penderfyniad Clymbleidiol yn Salem, dechreuodd y cy- mylau ymgasglu, Cynulleidfaolwyr ddi- Z, y huno, a gwylliaid y Glymblaid ymgyn- hyrfu; ac yn Nghyfarfod Chwarterol Siloam, Pontargothi, dechreuwyd galw cyfrif ar weithrediadau cynadleddol y Glymblaid. Yr oedd y tawel, y difrifol, y synwyrol, a'r duwiol D. Davios n'r Pantteg yno ac wedi clywed twrw cryt-, iaid y Glymblaid, dywedodd yr hen frawd, Wei, wel, crytiaid sydd yma yn codi i derfysgu eglwysi, a dirmygu hen bobl." 0 hyny allan, dechreuodd y Glymblaid wneud gwefl ac yn Nghyfarfod Chwar- torol Milo, ger Llandilofawr, dechrouasant dynu eu cyrn i'w cregin, drwy weled fod eu hystrywiau dialeddol a threisiol yn colli eu nerth, a throisant i wneud penderfyniad o alw yn ol eu gweithrediadau blaenorol, a bod yr oil yn ddialw am dano. Ed- rycher ar y gwahanol benderfyniadau ar dudalenau y Diwygiwr amy cyfnodhwnw, y rhai ydynt yn warthnod hyd heddyw ar y Glymblaid a gwnaefchpwyd clwyfau y pryd hwnw ganddynt nad ydynt wedi cwbl iachau hyd y dydd hwn. 2. Gweithred Glymbleidiol arali, oedd y "Gymanfa fawr Jackyddol," a ym- ddangosodd yn 'Haul' Brutus. Ysgrif- enwyd hono gan Glymblaid o Fyfyrwyr Coleg yr Enwad, yr hwn Goleg sydd wedi enwogi ei hun clnvy fagu clerigwyr i'r ,Hen Fam Waddolig, a meddyliwyf fod cyhoeddwyr ach-oddiad blynyddol Coleg yr Enwad, a chywilydd arnynt yn her- wydd hyny, g'an fod enwau y rhai sydd ohono wedi ymdaflu i fynwes yr Hen Fam, wedi cael ei dynu allan o res y myfyrwyr yn yr adroddiad. Kid oedd un lie y pryd Jiwnw, ond yr < Haul' Fi-utas- aidd i'r gwawr ysgrlfau hyny gael ym- ddangos, ond credwyf wrth ddarllen Ar fy hynt" a'r Gell Gudd," y buasent yn awr yn felus betliau Tyst' yr Enwad, ie, hyd yn nod ysgrifau gwawdus y Gy- manfa, fawr Jackyddol, yn yr hon y rhesid y gweinidogion duwiol a defnydd- iol yli mysg yr Annibynwyr, ac nad oeddynt wedi bod yn Golegwyr, fel Jackyddion. Bu, ysgrifan y Gymanfa Jackyddol am fisoedd yn yr Haul,' I a phwy bynag a'u darlleno, dios eu rhesir gan bob Cristion yln yr un gyfres ddu a'r eiddo ysgrifall Voltaire, Tom Paine, a Bradlaugh, yn nghyda lioll anffyddwyr mwyaf dieflig yr oesau. Rhaid tewi yn awr, er fod gonyf lawer yu ycliwaiieg il w traethu yn y dyfodol. Y mae dichellion bradwrus, ystranciau annuwiol y Glymblaid, yn faildod cref- yddol, yn ategion aiiffyddiaotli, yn ddolur llygaid i'r seintiau- perffeithiedig yn y nefoedd, yn anfri ar cldynoliaeth, yn ymgynyg at ddioystrio teyrnas y Gwaredwr, a maetLfa teyrnas gelyn dyn- oliaeth. Fechgyn y (}lymblaid, adfesur- wch eicli camrau, wyl weh mewn edifeir- wch wrth orseddfainc y gras, a cliudd- iwch eich penau mewn sachliain a lludw, yn herwydd eich tralia, eich dialgarwch^ a'ch gorthrymder, neu ynte ewch dros- odd i gusann bawdiau y Pab o Rufain. Ni raid diolch i chwi na fuasai tanau oes y morthyron wedi eu hailgyneu. O'ch herwydd mae Seion dan ei chlwyfau, plant yr Arglwydd mewn gofid, a chyfranwyr at gynal a maethu dysg gweinidog?) el'hol rnr"V11 p<lifeirwcl\ V11

Advertising