Y Celt

A R D D E R C H A W G- R W Y D D A GOGGNIANT DYN. YSGRIF I, Ceisiwn yn gjutaf sylwi ar ardderch- awgrwydd a gogoniarit dyn yn EI GllEADIGAETII. Duw ydyw Creawdwr a chynaliwr pob peth byw ar y ddaear isod, ac ar uchel- fanau y Nefoecld uchod. Ni a gawn i Dduw orphen holl waitli y greadigaeth cyn iddo greu dyn. Gwnaed dyn yn ddarlun o Dduw, ac yr cedd mor debyg i'r gwrtbddiycb, fel y dywedodd Duw, "wele da iawn ydoedd." Gwnaed dyn yn ar- glwydd y greadigaeth, ac efe yw prif gampwaith Duw. Y mae arnryw bethau, Z, ag sydd yn gwneud dyn yn arddercliog a gogoneddas, ond ar hyn o bryd ni chawn ond sylwi ar un neu ddau o honynt. Yn I.Y mae arddercliawgrwydd dyn i'w weled yn ei gorff. Er mai o bridd y ddaear y gwnaed dyn, eto yr oedd yn rbaid cael y Duw Hollalluog i wneud corff dynol o'r defnydd rhyfedd hwnw. Er na chynysgaeddwyd dyn a chorff 0 faintioli a nerth anianyddol cyfartal i gorff lJavver creudur israddol a geir yn ein byd, eto. Iluniwyd ei gyfansoddiad ar ddull mwy urddasol a gogoneddus na hwynt oil. Yn ei wynebpryd ai ymrodiad un- ionsyth, y mae yn rhagori ac yn gwahan- iaetbu yn fawr ar yr boll fodau adna- byddns ereil!. Yn y cyffredin, mae y corff dynol yn ei lawn dwf yn cyrhaedd y taldra o bump i chwe,troedfedcl; parha mebyd dyn yn hwy nac odid un o'r creaduriaid ereill, ac nid yw yn cyrhaedd i'w gyflawn faintioli hyd nes y byddo dros ugain cod. Am y deng mlydedd ar hugain nesaf. oddigerth iddo gael ei dori i lawr gan ailecbyd, y mae yn ei gyflawn nerth. Yr ugain mlynedd nesaf eto, a gyfansoddant ci ddyddiau oedranus ac os yr ymostynga dros ddeng mlynedd a tbriugain, ystyrir ef wedi cyrbaedd dydd- iau lienaint. Gellir yn briodol edrych ar y corff dynol fel math o drysorydd o destynau syndod a myfyrdod, canys ynddo ef y caiff y celfyddydwr engreifftiau aneirif o'r peirianwaith cywreiniaf a pbrydferthaf. Ynddo ef y canfydda y fferyllydd medrus y rhyfeddodau sydd yn mhell uwchlaw ei ddirnadaetb. Ynddo ef y caiff yr arluu- ydd a'r cerfiedydd yr engreifftiau mwyaf 0 aruchel o brydferthwch gweledig. Ynddo t, ef y gwelir y bardd yn cael testynau can yn ei liniau cyfnewidiol, a'i ysgogiadau prydferth. Ac yn hwn y ca'r athronydd dwfndreiddiol allan rai o'r amlygiadau egluraf o'r dwyfol ddoethineb. Yn II. Y mae ardderchawgrwydd a gogon- iant dyn i'w ganfod yn ei enaid. Wedi i Dduw greu corff dynol o bridcl y ddaear, yna, "Efe a anadlodd i'w ffroenau ef anadl einioes, a'r dyn a aeth yn enaid byw." Oddiar ar y ffaith fod enaid yn yr Hebraeg a'r Giveg yn cael ei osod allan mown geiriau gwabanol i ysbryd, y mae gofyniad wedi ei ofyn a'i ddadleu. onid tair rban sydd mewn dyn, ac nid dwy? Y mae y Testament Newydd fel yn caclarnbau bya trwy eiriau pendant:— "Oadwer eich ysbrydoedd oil, a'ch enaid, a'ch corff," 1 Thes. v. 23, "Ac yn cyr- haedd drwodd hyd wahaniad yr enaid a'r ysbryd," Heb. iv. 11. Er hyn oil, ceir yn y Beibl ymadroddion ereill ag sydd lawn mor bondant dros y fitrn gyftredin, mai dwy ran sydd mewn dyn:—"Yna y dychwel y pridd i'r ddaear fely bu, ac y dychwel yr ysbryd at Dduw yr hwn a'i rhoes," Pregethwr xii. 7. "Gogoneddwch Dduw yn eich corff, ac yn eich ysbryd, 1 Cor. vi. 20 In go ii. 26. Er y ceir y ddaLl ddull gw.thanol yma o ymadroddi yn yr Ysgiythyrau sanctaidd, etc y mae yn holiol amlvvg fod y gwrthgyferbyniad rhwug ysbryd a eborff fol sylweddau han- fodol-y cyntaf yn an rban ad wy ac yn "annheimladwy i'n synwyrau corphorol, a'r ail yn rbanadwy, yn deimladwy, ac yn meddu boll ansgddau ereill defnyd i— yn aros wrth wraidd yr holl ddysgeidiaetb Ddwyfol am y natur cldynol. Yn yr ystyr wreiddiol, nid oes ond dwy ran mown dyn, ac y mao yr Ysgrythyr yn gwahaniaetbu rhwng yr ysbryd sydd yn egwycldor y bywyd ar y naill law, a'r corff sydd ynddo ei hun yn amddifad o fywyd ar y llaw arall. Mor arddercliog a gogoneddus ydyw dyn, yn wir wrth feddwl am hyn, gallwn ddweyd gyda Dafydd, Rhyfedd ac ofnadwy y'm gwnaed." Tio barhau. Bryngwran. OWEN L. ROBERTS,

DIvVY DR W YDD. LLYTIIUR I. Mae dau beth yn eithaf gwir, sef, fod gan bob un o lionom waith i'w wneud, ac yr ydyni oil, mwy neu lai, yn annhueddol i'w wneud ond mewn geiriau ereill, mae gan bob dyn yr alwedigaeth. hono. Fe hoffai llawer o ddynion yr efengyl yn well pe tynid y frawddeg bono allan, Trwy chwys dy wyneb y bwytai fara," a phe cyhoeddai rhyddfreiniad terfvnol oddi- wrth diwydrwydd. a throi am ein byd i lawr cbwareu llawen nou hundy moefchus. Ond nid hyn yna wna'r efengyl. Nid yw yn diddymu gwaith ond rhoddi iddcf newydd ac arddercbocacb ymddangosiad. Diddyma yr efengyl waith fwy yn yr un modd ac y gwna ddiddymu angeu mae'n gadael y peth, ond yn cyfnewid ei natur. Y mae yr efengyl yn rnelysu gwaith y crediniwr: y mae yn rhoddi iddo gyn- byrfiad newydd i'w gyflawni. Mae'r efengyl yn anrhydeddu llafur y mae yn ei ddull-newidio o fod yn galedwaith o'r gweithdy n'eu y penydiwr, i ddyled- swyddau caruaidd, ac i wasanaeth gor- foledclus yr aelwyd a chylch y teulu. Y mae yn gofyn i ni wneud llawer o bothau or mwyn Crist, pa rai oeddem unwaith wedi ein gorfodi i'w dwyn fel rban o'r lellditb, pel, rai oedd dyn ion bydoi, bunanol yn en eyflawni am y rbesymau rbagllaw.- "Pa beth by nag a wnewch ar air neu" weithiecl, gwneweb yr oil yn enw yr A.rglwydd lesu. I Y gwragedd ymos- tyngweh i'ch gwyr eich hunain, fel y mae yn adclas yn yr Arglwydd.' Y plant ufucldhewch rch rhieni yn yr Arglwydd, oblegid hyn sydd gyfinwn,' ( Y gweision ufuddhewch i'ch meistria,id yn oly cnawd, nid a llygad wasanaeth, fel boddlonwyr dynion, ond mewn symylrwydd calon yn ofni Duw a pha betb bynag a wneloeh, gwneweb o'r galon megys i'r Arglwydd ac b nid i ddynion, gan wybod mai oddiwrth yr Arglwydd y dorbyniweh wobr o'r etifeddiaetb am i chwi wasanaetbu Crir-t. yr Arglwydd.' rw barhau. liLESGAUWIl.