Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
4 erthygl ar y dudalen hon
Cuddio Rhestr Erthyglau
4 erthygl ar y dudalen hon
DANTEITHION.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
DANTEITHION. (Cyfiwyvedig i Bapur yr Enwad.) 1. Y Prif Weinidog a'r Prif Athraw.-Y mae hanfod Papur yr Enwad yn cyferbynu y ddau. Dengys fod g-wZaci-lywiaeth "Beacons lield" a ckole, lywiaeth "Michael" yn tueddu at" Unbenaeth. Yr amcan ydyw ceisio creu rhagfarn yn erbyn M. D. Jones, ac y mae yn amcan teihvng o'r Glymblaid. Y mae y Prif Weinidog yn llywodraeth wr swyddogol, ond nid yw y Prifathraw yn llywodraethwr ogwbl, a gwyr y tangsgrifwyr hyny yn dda. Haerir byth a thrachefu fod M. D. Jones yn meddu dylanwad ar reolaeth y Coleg. Dyna, am unwaith, gyhuddiad gwirioneddol yn ei erbyn. Y mae ganddo ddylanwad, a thyna paliam y cynllwynir i'w symud oddiar y ffordd. Ceisir ilywodraethu Annibynia gan bersonau uchel- geisiol, ond y mae gormod o ddynion dylan- wadol ar y ffordd, a cheisir eu symud ymaith drwy eu cyffelybu i Beaconsfield, &c. 1 2. Ysgol Milton Mount a Choleg y Bala.- Ymddengys fod anghydwelediad o berthynas i reolaeth y flaenaf. Rhoddwyd yr holl rchos i'w benderfynu gan bersonau wedi eu dewis gan yr Undeb Cynulleidfaol. Y mae Llad- mcrydd" yn mawr ganmol y cynllun, a bawdd canfod nad oes dim roddai fwy o foddlonrwydd i'w uchelder na gweled helyntion Coleg y Bala yn cael eu cyflwyno i ofal yr Undeb Bich Cymreig! Bydd cyfarfod nesaf yr Efelychiad Cymreig i'w gynal yn Lerpwl, a byddai yn fanteisiol iawn i rywrai gael achos y Coleg i'w drafod yno! 3. Yr hen, hen hanes.—Hen hanes y Glym- blaid mewn pwyllgorau a chynadleddau ydyw anghymeradwyo" pobpeth gwerinol ac annibynol. Y mae eu hanes am y deng mlynedd diweddaf yn profi hyn. Gwelir engreifftiau nodedig o hyn yn nghofnodion pedair neu bump o gynadleddau yn ddiweddar; ac yn ddiweddaf, dacw gyfarfod chwilfriwedig yr Amwythig yn "hollol anghymeradwyo" M. D. Jones a PlnvylJgor Rheolaidd y Bala. Dywedid fod y diweddar Dr. Harris, Cwrty- cadno, yn medru rhibo" dynion; ond diolch nad ydyw doctoriaid Lerpwl ac Abertawe yn meddu y ddawn" hono, onide buasai ein haner wedi cin rheibio am feiddio bawlio ein hiawnderau yn y Bala. 4 Y Glymblaid mewn Penbleth,-Cynal- iasant un o'r cyfarfodydd pwysicaf a gynaliwyd erioed yn yr Amwythig. Yr oedd y cyfarfod hwnw, wrth gwrs, yn gyfarfod lluosog adylanwadol, a buasai yn hawdd iddynt basio penderfyniadau cryfion diameu y car- asent wneud hyny, a diau y gwnaethent hyny oni bae fod rhwystrau cryfach ar en ffordd a chyfaddefa Dr. Thomas yn onest (chwareu teg iddo) mai y rhwystr mawr oedd fod ganddynt iymwneud a'r eglwysi ac a'r cyhoedd. Dyma'r benbleth a'r dyryswch, pa fodd i bi§io pender- fyniadau cryfion, a rhoddi eyfrif i'r eglwysi a'r cyhoedd am eu hymddygiadau. Ymgalonoged yr eglwysi; y mae yn amlwg fod dynion synwyrol yn gorfod teimlo eu dylanwad bcllach. Buont yn cael eu hanymwybyddu yn hir; ond y mae eu dylanwad yn dechreu cael ei deimlo erbyn hyn. Beth bynag ddaw o ffrwgwd y Bala, bydd yn foddion i'r eglwysi i adnabod eu gwir gyfeillion, a pheri i'w Hais gael ei glywed. 5. Tyngu Anudon.-Mewn llys gwladol yn ddiweddar, dywedai y Barnwr fod hyn ar gynydd mewn parth neillduol o Gymru. Yr wyf yn mawr obeithio na wnaed bvny yn yr Amwythig. Yn wir yr ydwyf yn hyderu nad oes neb, ie, neb o'r Glymblaid wedi myned yn ddigon di-hunanbarchus i ymostwng i gyflawni y pechod gwarthus o dyngu anudon. Eto, pasiwyd yn yr Amwythig Fod y cyfarfod hwn yn dyinuno datgan yn y modd mwyaf croew a phendant nad yw yn gwybod fod gan neb amcan i niweidio y Parch. M. D. Jones yn ei safle fel athraw," &c., &c. Dr. Rees, Aber- tawe, gynygiodd y penderfyniad, ac y mae iasau oerion yn myned droswyf wrth ci ail ysgriienu. Carwn yn fawr i'r G#r o Gaanan," cymydog agosaf i Dr. Eees, gyhoeddi ypenderfyniad fu gerbron cyfarfod y Lord Raglan yn Merthyr. Ceid felly weled pa fodd y saif datganiad yr Amwythig gerbron maeu- brawf y gwirionedd. 0 na elliddifodi y dat- ganiad dinystrio! ac andwyol hwn 6. Anghysowlcb Bendigedig.—Unobriodol- eddau pechadurusaf M. D. Jones ydyw ci ddy- lanwad, yn neillduol ei ddylanwad ar reolaetb 4 J y Coleg. Ni wnaetbid fawr o sylw o hono, druan, oni bae ei ddylanwad. Ni fuasai eisieu ei" gropo oni bae ei ddylanwad. Gallasai yr Hen Gyfansoddiad wneud y tro oni bae ei ddylanwad. Nid oes ganddo unrhyw allu yn -rheolciddiad y Coleg rhagor na rhyw danys- grifiwr arall ond ei ddylanwad. Ni chenfigenir wrth ddim ond wrth. ei ddylanwad. Amcan pob ystryw ydyw dinystrio ei ddylanwad. Swm y cwbl a glybuwyd yw ei ddylanwad. Y mae cyfangorph ei holl bechodau ysgeler yn gorwedd yn ei ddylanwad Mewn cysylltiad â mater arall, dywed Dr. Thomas mai y rhai y mae ganddynt fwyaf o gynwyr a chrefydd a garia y dylanwad mwyaf yn y diwedd, i ba ddosbarth bynag y perttv- y 0 ynant." Yn ol y Doctor, rhaid mai gan M. D. Jones y mae ipwyaf o synwyr a chrefydd yn y diwedd, oblegyd cydnabyddir mai efe sydd fwyaf ei ddylanwad ar Bwyllgor y Coleg. Yn wir y mae miloedd yr un farn a'r Doctor ar y pwne hwn. Cyboedda y Glym- blaid mai pechod mawr yr holl bechodau yn nglyn &g M, D. Jones ydyw ei ddylanwad a thystiant ar yr un anadl, yn anwyjiadwrus, mai ei synwyr a'i grefydd ydyw ei ddylanwad. Dyma angbysondeb bendigedig teilwng o alluoedd goreugwyr yr Enwad." (Rhagor eto.) "4..
YR OFFEIRIADAETII MEWN CYFFRO.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
YR OFFEIRIADAETII MEWN CYFFRO. Y mae ysgrifau "Llethr" yn cael effaith ofnadwy ar ein .pregethwyr offeiriadol. Du gwr ieuanc o'r cas le hwn yma yn ddiweddar, or ol treulio rhyw ddwy flynedd yn y Vicini. dogaeth. Syndod fel y mae wedi magu y peth poenus hwnw y mae pen gwag a chalon falch bob amser mor a,gored iddo! Digwyddodd iddo alw ar grefftwr birben a miniog ei dafod, yr hwn sydd yn Annibynwr o'r iawn ryw, ac yn gefnogwr gwreso^ i'r 'Oronicl' a'r CELT, Daeth ei deimlad i'r golwg wrth siarad a'r pregethwr ieunnc. Ba hyny yn achlysur i dynu y pregethwr allan, ac aeth mor bell a dweyd yn ngwres ei deimlad "nad oedd y 'Cronici' na'r CELT yn deilwng o'u darllen, taw eu llosgi ddylesid wneud ar bob cyfrif." YmiFrostiai nad oedd un o'r ddau gyhoeddiad yn cael eu darllen yn ei gylch gweinidogaethol ef. Nid wyf yn adnabyddus iawn o ardal y gwr mawr hwn, ond prin yr wyf yn ei gredu. Y mae am losgi y CELT a'r Cronici.' Mwy na thebyg pe cawsai efe awdurdod y gwnai losgi y golygyddion hefyd, yn nghyd a phawb a'i darllenant!! Diolch am fod y dyddian hyny wedi myned heibio, a theg yw dweyd nad oes yr un cyhoeddiad yn Nghymru heddyw wedi gwneud chwarter cymaint a'r Cronici' yn erbyn pob math o ormes a thwyll offeiriad- aeth. Bendith arno i sefyll ei dir eto er gwaetbaf y crach offeiriaid cynffongar sydd yn llanw pwlpudau Annibynol Cymru y dyddiau byn. Da iawn pe gellid dangos y ffordd tua Rhufain iddynt ar unwaith-yno y mae eu lie. Y maent yn gymaint o br bau a'r Pab ei hun. Trueni mawr eu bod yn cael gwneuthur ein capelydd fel Annibynwyr yn ^xnU.—Lleygwr.
Y CLEFYD MELYN.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
Y CLEFYD MELYN. MR GOI.—Can wired a bod bara mewn torth, y mae "clefyd melyn" y CELT yn catching. Y mae yr holl ardaloedd hyn dan ei effeifchiau. Gwelir ef yn ami yn nwyJaw cerbydwyr yn dychwelyd o'r marehnadoedd ac y mae yn cael derbyniad calonog i lawer o deuluoedd. Pwythir ef wrth eu gilydd yn ofalus gan lawor i'w gadw i'r oes a ddel, er cadw mewn cof yr ymdrcchion a wneir yn awr i ddiogelu Annibyniaeth yr eglwysig Diolch calon i holl flyddloniaid y CELT.
Y RHYFEL MAWR YN AMERICA.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
hwyr i ni fyned i Ietya yn Huntsville gyda'r clud, yn ol ein cynllun, a gorfu i ni letya mewn bwthyn coed yn ymyl y fan ond bu y tro bradwrus hwnw, a'r oediad a achosodd, yn Ilhagluniaeth a ddarfu achub hyny o arian oedd genym, os nid achub ein bywydau. Yr oedd baid o rebels yspeiigar wedi trefnu j'n disgwyl y noson hono mewn cwm coediog yn agos i Huntsville, a buont yno yn disgwyl drwy'r nos. Torasant i dy cyfagos er cael Iluniaeth, a diangasant gyda'r wawr o'r.golwg, wedi cael eu siomi, a chawsom ninau gyflymu ar ein taith. Darfu i rai rebels ein canlyn ar ranam/n taith i Jacksboro, ond yr oedd cy- mydogion liofl yn ein bebrwng, fel najbu dim ymosod arnom. Ac eto, er ein boll ffyddlondeb i lynu drwy bob peryglon wrth yr Undeb, darfu i rai o dywysogion Clymbleidiaeth America, Cymru, a Lerpwl, wneud eu goreu yaibob dull y medrent, i daenu yr athrod celwyddog drwy'r gwledydd ein bod yn bleidiol i gaethwasanaeth a gwrthryfel, Rhaid iddynt ateb am hyn i'w cydwybod ac i'w Barnwr; ond bydd yn ateb trwm ofnadwy iddynt. Er eglurhad pellach o'n ffyddlondeb i'r Undeb, gallwn ychwanegu mewn ychydig ciriau ein bod, a hyny mewn adegau o brinder mawr, wedi caniatau i swyddogion a milvvyr yr Undeb gael, lluniaeth iddynt eu hunain a phorthiaut i'w meirch pan mewn anghenion trymion, k hyny am brisoedd isel ainseran llawnder/ Yr oedd ychydig o honynt, tuag un o bob chwech, yn talu i ni ar y pryd; ond rhoddodd y lleill certificates manwl i ni am yr hyn oeddynt yn gael gaa ein cyfarwyddo i'w hanfon i Drysorfeydd y Fyddin, er i ni gael y talion dyledus i ni. Gvvnaethom byny yn faawl yn ol y cyfarwyddiadau; ond darfu ;:1 Commissariat Departments Llywodraeth Fawt yr Unol Daleieithau dderbyn a chadw ein certificates yn y dull a'r yspryd mwyaf ang- iiyfiawn, a chadw yr arian hefyd Yr oedd y supplies a roddasom yn werth dros bum mil o ddoleri; ac yr oedd eu cadw felly yn repudia- ttion gorwarthus o'r claim symlaf a thecaf fu crioed mewn unrhyw Lys, ac yn anhegwch creulawn a hen flyddloniaid ond yr ydym yu credu fod digon o degwch yn ein hadnabydd- wyr yn America, fel y mynant wneuthur iawn i ni yn rhyw ddull, naill ai drwy Drysorlys eu Gwladwriaeth Pawr, neu drwy haelioni gwirfoddol y rhai sydd yn caru cyfiawnder. Byddai gair o gyngor, neu ryw gynorthwy oidiwith y fath gyfeillion, yn galondid mawr ar hyn o bryd i'r hen frawd cystuddiol- SAMUEL ROBERTS, Conway, North Wales, Great Britain. Ebrill 25ainl 1879.