Papurau Newydd Cymru

Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru

Cuddio Rhestr Erthyglau

2 erthygl ar y dudalen hon

Y DEON A'R DEGWM.I

Newyddion
Dyfynnu
Rhannu

Y DEON A'R DEGWM. [GAN DR. E. PAN JONES.] Dangoswyd y Faner i mi neithiwr yn yr I lion y mae y Deon yn ymaflyd codwm a Mr Oee, ac amlwg yw, o'r safle yr wyf fi yn ed- rych arni, fod y Deon yn well gwr o gryn dipyn na brenin y Faner. Cyfeiria y Deon yn ei ysgrif at ryw nodiad a wnaethum yn y Celt, Awst 28ain, mewn ffordd o sylw ar ei lytbyr cyntaf ef, rhyw John Owen, o Lanelwy, a'r cyffro gwrthddegymol." Dy- fyna y Deon y geiriau "rhywJobn Owen mewn dull sydd yn dangos ei fod yn credu fy mod i naill ai vn ddifoes nea ynanwy. bodus iawn, fy mod yn ei alw ef yn ddim ond plaen "John Owen." Geilw fi yn ddoctor diseremoni," ond gallaf ei sicrhau j wai nid am fy mod yn ddiseremoni neu yn ddifoes y gelwaisef yn rhyw John Owen," eithr am fy mod yn anwybodus, fel y mae mwyaf cywilydd i mi, ond fel hyn y bu, a hyderaf fod y Deon yn ddigon o foneddwr i dderbyn yr egjuihad. Pan mewn ty vn Abertawe^ un diwrnod yn aros am giniaw cymerais afael mewn newyddiadur aorwedd- ai gerllaw, yr oedd yn dri diwrnod oed, yr oedd wedi ei ddarllen drosodd, feddyliwn, lawer gwaith a'i ddryllio, ond yr oedd dech- reuad Ilythyr y Deon yno, ond yr oedd y di- wedd yn garpiog, ac nid oedd yn aros o'r enw ond John Owen," a darn o Llan- elwy," nid oedd genyf amser na chyfleuetra i fyned i ymholi a neb yn ei gylch, a chyn symud o'r fan hono mi a ysgrifenais y 0 sylwadall y cyfeiria y Deon atynt- Fel na wyddwn i ddim maiy Deon oedd efe, nid oeddwn erioed wedi cael cyfle i'w nabod ef yn bersonol, ac fef y mae yn digwydd nid rhyw gydnabyddus iawn wyffi a swyddog- ion yr eglwys esgobol. Geilw fi yn ddoctor diseremoni ac yn orael y Celt. Wel, yn y cyntaf ymae yn ei Ie, nid oes dim yn fwy anghydnaws a'm natur na, seremoniau a defodau, ie, yr wyf yn ddigon diseremoni i awgrymu i'r Deon y dymunoldeb iddo yntau ymwrthod a'r de- fodau a'r seremoniau yn y rhai y mae efe a'i frodyr yn ymgladdu, ond wrth fy ngalw yn oracl y Gelt y mae mor bell o'i le ag yw Mr Gee wrth omedd talu y degwm heb gael 2s, 3s, nea 4s y < £ yn ol, yr hyn, mi a wn, yn ol barn y Deon sydd mor bell a'r dwyrain oddi. wrth y gorliewin. Na, yn Rhufain a Can- terbury y mae yr oraclau a'r seremoniau yn cydgyfarfod. Cyfeiria y Deon at yr oheb- iaeth ddiweddar a fu rhyngof a Mr Gee yn [ nghylch ei gyngreiriau a'i angbysonderau yn nglyn a. phvnclau politicaidd, a dywed fod yn hawddach iddo fy ngwawdio na'm hateb, ond g#yr y Deon fod gwawdio yn ffordd hawdd dros ben pan na fyddo gan ddyn le i droi na dim i ddyweud. Pan welodd Mr Gee fy mod yn dal ei anghysonderau, y rhai ydynt yn lleng, o flaeny cyhoedd mor amlwg fel y gallai y neb a fynai eu darllen wrth redeg,cauodd y Faner yn fy erbyn, ac y mae y ffaith ei fod yn caniatau i'r Deon gael ymddangos yn y Faner yn ddigon o brawf nad oes gan y Deon gleddyf miniog iawn. Tybiodd Mr Gee, feddyliwn, y gallai fy nis- tewi drwy fy ngwawdio,neu tybiodd y buasai yn llwyddo i lanw llygaid y cyhoedd a. llwch rhag gweled o honynt ei anghysonderau, ond dylasai efe wybod y medr gwirionedd fforddio aros i'r mwg a'r tlweh gilio, ac erbyn hyn y mae yn cael teimlo iddo gam- gymeryd, ni lwyddodd i'm distewi i nag i lethu y gwirioneddau oeddwn yn gyhofeddi am dânoef a'i gyngreiriau a'i anghysonder- au, ae y mae yr apeliadau beunyddiol sydd yn dyfod i law am gael yr ohebiaeth hono yn bamphlet yn ddigon o brawf i mi na lwyddodd Mr Geeyn ei amcan, ac nis gallaf edrych ar ei ymddygiad anfoneddigaidd, bawaidd a diegwyddor ataf fi yn gystal ag at M. D. Jones a. Michael Davitt yn ddim ond prawf ychwanegol ei fod yn barod i aberthu pa.wb a. phob egwyddor ar allor hananles Oymerodd arao eihun. i arwainiamaetbwyr Gogledd Cymru mewn c&dgyrsh yn erbyn y, L1>|—I — — ,■ .Ill—r.M mi yo I degwm, ond yn sicr ni fu cadgyrcn wedi dyddiau Londonderry a Walchren yn fwy o fethiant. Nid oedd cychwyn allan am 2s, 3s, neu 4s y X yn ddim gwell o ran egwy- ddor na brigandiaid glanau y Danube. Mae y bobl heddyw, wedt yr holl bryder, y ffol- ineb, y llafur a'r draul, yn teimlo mai yn ofer y llafuriasant yn mhlith generals cad- gyrch y degwm. Dywedir fod un oedd yn derbyn swm lied fawr o ddegwm eihun, ond er mwyn swydd, siaradai yn ddoniol yn erbyn y degwm, ond ar yr un pryd yn cyng- reirio gyda'r affeiriaid i wrthod gostyngiad. Tybed fod rhyw weithiwr yn Nghymru yn ddigon o ddewin i ddyfalu peth o'r fath ? Ond ychwanega y Deon ddariod i mi ar rai adegau freuddwydio rhai pethau, ond mi a deimlwn1 yn ddiolchgar pe gwelai yn dda nodi un o honynt, a gall, meddai, y gwna hyny eto. Wei bydd yn ddigon buaa i ddyweud hyny arol i'r breuddwyd gymeryd lie, ond dymunaf hyspysu y Deon, gyda'm dau lygad yn llydan agored, mae yr unig drefn foesol," gyfiawn yn nglyn a'r desr- wm yw peidio talu un ddimau o hono fel degwm, ond mai eiddo y genedi yw y rhent a'r degwm, ae y dylai y ddau, y rhent a'r degwm, fyned gyda'u gilydd i wasanaeth y genedl, ac y dylai poh landlord o bob gradd, 1 0 a phob offeiriad, Dew ^n gystal a chiwrad. enill eu bwvd eu oc nid sorfodi dro§ fit o bjanau y dyua o'r blaen yn y HájJ i Mt^ Thomas Ellis, A.S.,fel arwydd obarch ei etholwyr iddo a'u cydymdeimlad ag efyn wyneb y cystudd diweddar y bu ynddo. Mae gan bob Rhyddfrydwr barch i Mr Ellis fel aelod seneddol egwyddorol, un sydd, yn ol y ddawn a'r cyfleusderau roed iddo, wedi gwneud llawer dros ryddid a hawliau dyu, a sier yw, os ea fywyd ae iechyd, y gwna. eto lawer yn ychwaneg, a da fuasai genyf pe y swm yn gyma.mt arail, ond nid yw galw Liberal Oemonstra-tion" ar y cyfarfod ond ffolineb, buasai ei alw yn Methodist Demonstration yn agos i'w le. Yr oedd Mr Ellis yn baeddu cyfarfod mwy cyn- rychiolia,dol cenedlaethol, heb son am wleid- yddol, na'r erthyl eyfarfod fu yn y Bala. Tybed nad yw Ehyddfrydwyr Meirionyddyn goiygu neb ond Methodistiaid'/

.PAN WELOCH GALON LAWN.