Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
2 erthygl ar y dudalen hon
Cuddio Rhestr Erthyglau
2 erthygl ar y dudalen hon
ADRANYR ADOLYGYDD.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
ADRANYR ADOLYGYDD. "Y GE NTISTEN," Hydref 1890: W. Gwenlyn Evans, Caernarfon.—Dyma y rhifyn olaf am y flwyddyn hon o'r cylchgrawn cyfoethog uchod, a diwedda yr wyfchfed gyfrol o'r dech- reuad. Tybed nad ydyw erbyn hyn wedi gosod iddo ei hun sail i ddyfodol maith a llwyddian- us yn mhhth cyfnodolion Cymreig ein cenedl ? Gwelsom rai cylchgronau yn casglu digon o adnoddau i wneud arddangosiad golygus o honynt eu hunain am dro neu ddau, ond o ddi- ffyg parhad o'r unrhyw yn gwanychu, ac yn diflanu. Ond mae y ffaith fod y Geninen wedi parhaua gwella am ystod wyth mlynedd yn brawf lied gryf fod "nerthoedd yn gweithio ynddi," ei bod yn tyfu o galon wladgarol a llenyddol y genedl, ac nid yn dibynu ar gyfir- roadau damweiniol o unrhyw fath. Mae y Geninen wedi llwyddo yn rhinwedd ei theilyng- dod gwirioneddol, onide nis gallasai ddal a goroesi rhai ymosodiadau mileinig awnaed arni gan rai" Ysgrif enyddion a Phariseaid." Mae cynwysiad y rhifyn sydd ger ein bron yn hynod o amrywiol a dyddorol, a'u hawdwyr yn gyn- rychiolaeth deg o'r genedl yn gyifredinol. Yr -erthygl gyntaf yn y rhifyn yw eiddo Deon Bangor ar Dygiad yr Efengyl i Bry- dain." Mae testyn yr yegrif ynfyth-ddyddorol, ac olrheinir rhai pwyntiau hanesyddol ynddo gyda llawer o ddeheurwydd. Yr hyn sydd flinder ysbryd i Ymneillduwr wrth ei darllen yw, nad yw yr awdwr yn gweled dim na neb gwerth i ymffrostio ynddynt fel canlyniad dy- -fodiad yr efengyl i Brydain, ond clerigwyr ac Eglwys Lloegr Mae yn hen bryd i glerigwyr yr Eglwys Sefydledig i dd'od allan o'u myfiaeth fEol, a cbydnabod fod yr Eglwys Gristionogol yn eangach nag Eglwys Lloegr. Mae y fraw- -ddeg ddiweddaf yn yr erthygl y peth goren ynddi; ac os anghofir yr ystyr cyfyng a ddyry yr awdwr i "Eglwys," gan gymhwyso y geir- iau at yr Eglwys Gristionogol yn gyffredinol, byddai yn anhawdd ini feddwl am gryfach brawddeg na hon,—" Sefydlwyd yr Eglwys ar ddioddefaint, ac ar ddioddefaint y mae yn byw, merthyron yn marw dros y gwirionedd, cyffes- wyr yn dwyn eu tystiolaeth dros eu Duw,! mewn byd a'u dirmygai, er gwaethaf bygyth- ion ac arteithiau, fel y byddai i Eglwys Dduw harhau i gyflawni y gwaith pwysig a ymddir- iedwyd iddi yn y byd." Ymddengys Cym- raeg Rbydychen," yn ysgrif y Proff. J. M. Jones, yn y rhifyn hwn, yn fwy golygus nag yn y rhifynau blaenorol. Y brywes mwyaf cymysglyd fu yn nghrochan y genedl Gymr-eig -er ys tro yw '• Pwnc yr Orgraph presenol, ac ymddengys fod llu mawr yn mynu taro eu bys ynddo. Mae y mater yn werth i'w drafod, oblegid mae yn hen bryd ini gael rhyw orgraph unffurf a saionol, yn lie yr amrywiaeth sydd genym yn awr. Mae ysgrif y Parch. J. Pules- ton Jones, B.A., ar "GymraegOymreig," yn dwyn perthynas agos ag eiddo y Proff. Jones, ac mae hono hefyd yn wir alluog a synwyrol. Mae y gwyr talentog hyn i'w canmol, nid yn unig am drafod y mater sydd ganddynt mewn Haw yn ddysgedig, eithr befyd am wneud hyny mor ddyddorol ac eglur. Ond tybed fod Dr. W. O. Pughe yn haeddu y fflengyll a osodir arno gan y Proff. Jones ? Onid oes neb a ddaw i'r maes i gadw chwareu teg iddo ? Mae "Anerchiad at Gymdeithas Lenyddol Eifionydd," o eiddo y diweddar Nicander, yn werth yr hyn a ofynir am yr holl rifyn. Mor loew eiiaith, cryf ei brawddegau, a gwreiddiol a' doeth ei feddyliau oedd awdwr yr "Anerch- 3 ii' hwn! Buasai yn resyn iddo fyned ar goll "Fy meddwl am Eisteddfod Bangor," yw penawd ysgrif fer gan Meddyliwr," yr hwn a ddywed ei farn yn bur ddiofn, beth bynagam gywir, am yr Eisteddfod lwyddianus nono. Un o'i "feddyliau" ydyw hyn,—" Ys- iyriwyf adrodd awdl gan fardd cyfrifol ar y ,dechreu yn adfer i raddau yr hen drefn Eis- teddfodol." Mae yn hysby& mai y Prif-fardd Hwfa Mon a benodwyd i adrodd berawdl felly yn Mangor eleni, a da genym weled y cyfan- soddiad yn y rhifyn presenol o'r Geninen. Mae Hwfa yn gwneud ei waith i'r dim. Cyf- ansoddodd awdl agoriadol ar gyfer Eisteddfod Gadeiriol Gwynedd, a gynhaliwyd y llynedd yn Mhwllheli, ac yr oedd yn briodol i'r Eis- ted dfod hono yn umg." Yr un modd y gellir dyweud am ei eiddo yn Mangor. Nid hen awdl "ready-made" ydyw, eithr un wedi ei chyfansoddi yn bwrpasol i'r Eisteddfod ddi- weddaf. Mae y fer-awdl hon yn gelfydd ei saerniaeth ac yn Ilawn o geinion barddonol. Tem tir ni i ddifynu rhai engreifftiau :— Ar ruthredd ea gorseddau,-creig Arfon Yw ymerodron y mawr raiadrau Trwy dorchau'r cymylau mall—tro'n penau Y raae'r hyf dyrau amirhyw fyd arall." Amlunia'r haul melynwawr Balasdai'n y Fenai fawr. Fenai werdd chwar gerddi,-yn wastad, p Arglustiau'r clogwyni; Ar hyawdledd ei rhedli' Y llong a ddawnsiai'n y lli'. '4 »,# Clyw o gernydd clogyrnach Emynau beirdd Penmaen bach,—• Clywch dyrfau clochau dirfawr Emynau meib Peumaen Mawr. Acenau byw eu can her Ehed heibio hyd Aber; Tora, ergidia gwedyn,-o'r graig draw Lais e u holl alaw hyd Lys Llewelyn. A'r Gogartb, dros berwawg eigion,-eto Etyb y caneuon; n&iH O'r cynhwrf, clyw'r acenion Yn chwarau'n nghymydau M6n." Nid oedd hysbys i bawb fod y diweddar Dr Edwards, Bala, wedi cyfansoddi darnau bardd- ouol yn y mesurau cyughaneddol; a bydd yn dda gan filoedd gael yr hyfrydwch o ddarllen yr awdl ragorol sydd ganddo yn y Geninen hon ar Drefn Duw i gadw dyo." Ceir yn y cyfan- soddiad gynghaneddiou naturiol, iaith goeth a duwinyddiaeth gyfoethog yn llosgi gan deimlad addolgar ac awenyddol. Mae yr anfarwol Ddoethawr o'r Bala wedi gosod bri ar y Gyng- hanedd Gymreig. Gresyn na chanai Cynhaiarn ychwaneg, oblegid mae efe, fel y profa ei gy- wydd sydd ger ein bron, ar Yr Anffyddiwr,' yn fardd o'r iawn ryw. Ceir yn y rhifyn hwn luaws o fanion barddonol gan feirdd adnabyddus, megys Tafolog, Gwalchmai, Glan Llyfnwy, Alafon, G H Humphrey, Meiriadog-, Tudwal. J J., Ty'nbraich; Elfed. Athan Fardd, ac eraill. Palla gofod i fanylu ar yr ysgrifau ar "Ymreolaeth i Gymry," Sais-addoliaeth," Oynfaeo," "Peryglon Enwadaeth Gref- yddol," "Pwysigrwydd Enwadaeth," "Hythyrau ar Athroniaeth," 11 Gwyddiant a Gwyddianwyr," "Breuddwyd Emrys," t" Peryglon i Iechyd y Chwarelwr," "Dysg a Moes yr Hen Gymrr," Dyledswydd y Cymry tuag at y Seison," a lluaws o fan-ddarnau barddonol perthynol i Eisteddfod Bangor, gan Tudno, Machreth, Hawen, Dewi Ogwen, a rhes o enwogion eraill.
Advertising
Hysbysebu
Dyfynnu
Rhannu
PRYNWGH GiN CWNEUTHURWYR AC FELLY Arbedwch enillion yr ailwerthwyr. HASTINGS, LIMITED Gwneuthurwyr Oriadurona.c Aurofaint, A ddyruunent hysbysu darllenwyr F Oelt nad oes Oriaduron yn y byd cyffelyb i'r gwir ENGLISH LEVERS. Maent yn ddigyffelyb am gynllun a defnyddiau, ac heb eu bath yn bod am gadw amser. HASTINGS, LIMITED, a wahoddant bawb, zya prynu Oriawr o wneuthuriad tramor, i anfon Post Cerdyn am un o'u Rhestr Oriaduron Darluniadol, y rhai a ddanfonir ganddynt yn rhad i bob parth o'r byd, ac yn :nha un y ceir pob manylion am oddeutu deg a'r hugain o wahanol fathau. Oriaduron am brisiau yn amrywio o 25s i £30, pa brisiau ydynt beth bynag BUMP A'R HUGAIN Y CANT yn is nag a godir gan rhai yn ailwerthu a shopwyr. Cofiwch y cyfeiriad- HASTINGS, LIMITED, 49, Victoria-street, London, S. W. I OYFRANIADAU AT DDIRWY Y DR. WILLIAMS, BETHESDA, AR Y CELT. Y, s. c. Parch. J. Ossian Davies, Bournemouth. 110 Parch T. Evans, Racine, Wis., U.S.A. 0 2 6 J. Isaac, Abercwmboy 0 2 0 J. Evans, eto 0 2 0 Owen Davies, Pwllglas 0 2 6 D. Thomas (llyfrwerthwr), Penygroes. 0 1 0 G. Williams, FeHnGych.C.N.EmIyn. 0 2 0 James Davies, Cruglwyd, etc. 0 1 0 William James, Sarn, Sir Fflint 0 I 6 William L. Lewis, Ystalyfera 0 1 0 Erasmus Roberts, eto 0 1 0 ■■ Oyfanswm hyd yn hyn £ 41 13 71 Y WLADFA GYMREIG. MAE agerlong perthynol i linell y Culfor (Gulf Line) yn gadael Llynlleifiad 24aia o'r mis hwn (Hydref). Dymuna Sen6r A Aldana, Charles Street Chambers, Caerdydd hysbysu y medr efe anfon ymfudwyr yn syth i Borth I Madryn am bris isel, pan nas gall neb arall eu hanfon can ised. Efe yw swyddog Archentaidd yn Nghymru. YE EFENGYLES BOBLOGAIDD MRS M. A. JONES, (BLAENLLECHAU) CAERNARFON. DYMUNIR ar i'r eglwysi sydd yn dymuno sicrhau gwasanaeth yr efengyles uchod i bregethu neu ddarlithio anfon ati ar unwaith. Ei darlithiau Dywedyd y Gwir." Balch. der a'i Garcharorion." Dylanwad Sirioldeb a Charedigrwydd." CYFUNDEB tilR ABERTEIFI. CYNHELIR Cyfarfodydd Urddiad Mr D.Evans.o Goleg Caerfyrddin, yn weinidog ar Eglwysi Trewen, Bethesda, a Bryngwyn, yn nghyd a Cbyf- arfod Chwarterol y Cyfundeb uchod yn Trewen, ar y dyddia,u Mawrth a Mercher, Hydref yr 21ain a'r 22ain. Y Gynhadledd am 2 prydnawn y dydd oyn- taf, a phregethu am 6 y nos. Y Cyfarfod Ordeinio am 9-30 boreu dldd Mercher a phregethu am 2 a 6. Taer erfynir presenoldeb gweinidogion y Cyf- undeb ac eraill fyddo yn gyfieus. Bydd cerbydau yn Llandysul yn cyfarfod y train 10 boreu dydd Mawrth. T. JONES, Ysg. AT EGLWYSI YR ANIBYNWYR. HYN sydd i hysbysu fod ein hen weinidog y Parch E. Celynydd Mason, yn aelod a phregeth- wr rheolaidd a chymeradwy yn ein plith ni yn Eglwys Anibynol Penycoed, Maldwyn.-Ydym dros yr Eglwys, D. Roberts, E Benbow, R. Owens, T. Davies, Diaconiaid. CYFUNDEB DWYREINIOL MORGANWG. CYNHELIR Cyfarfod Chwarterol y Cyfundeb C uchod y tro nesaf yn Sardis, Pontypridd, dydd Marcher a dydd Iau, Hydref 22ain a'r 23ain, 1890. Bvdd pregethu am saith o'r gloch y noson gyntaf. Bydd yn dda genym weled y frawdoliaeth yn nghyd yn gryao. W.I. MORRIS. JYFUNDEB GORLLEWINOITCAER- FYRDDIN. CYNHELIR Cyfarfod Chwarterol y Cyfundeb C uchod Mawrth a Mercher, Tach. 4ydd a'r 5ed, yn Penygraig. Cynadledd am ddau, a chyfeillach am dri o'r gloch y dydd cyntaf. Pwnc y gyfeillach, Y Sabboth yn y wlad." Disgwylir pregsthau yn ystod y cyfarfodydd ar Ddyledswydd yr Eglwys at y byd," ac ar Onestrwydd Crefyddol." Preg- ethir nos Fawtth am saith, a dydd Mercher am ddeg, dau a 6-3J. Taer wahoddir gweinidogion, diaconiaid ac eraill perthynol i'r cyfundeb a'r cylch. E. POWELL. CYFUNDEB DWYREINIOL CAER- FYRDDIN. CYNHELIR Cyfarfod Chwarterol y Cyfundeb c uchod yn Soar, Llanelli, ar y dyddiau Liun a Mawrth, Hydref yr 20fed a'r 21ain. Y gynadledd i ddechreu am 10-30 oore dydd Mawrtb, pryd y darllenir papur gan y Parch. W. Thomas, Gwynfe, ar "Ddyledswydd yr Eglwys tuag at y plant." Pregethir dydd Mawrth am ddau a saith o'r gloch. Bydd Mr Williams, Llanddyfri, yn pregethu ar Brynedigaeth," a Mr Evans, Amanford, ar "Ddyledswydd yr Eglwys tuag at y weinidogaeth." Hyderwn y ceir gweled y frawdoliaeth yma yn gryno ar hyn 0 wahoddiad. W. T. DAVIES. ONE BOX OF CLARKE'S B 41 PILLS Unwarranted to cure all charges from the Urinary Organs, in either sex (acquired constitutional), Gravel and Pams in the Back. Guaranteed from Mercury. Sold in Boxes 4s 6d each, by all Chemists and Patent Medicine Vendors; or sent for sixty stamps by the Makers. HE LINCOLN AND MIDI, COUNTIES DRUG CO. Lincoln. Wholesale, Barclay <ft tans. Parringdon St* aad at the Wholesale Houses,