Y Celt

PRIODAS LLWYD AP IWAN A MVFANWF RUFFYDD. Dydd Sadwrn diweddaf, Mehefin 6ed, yn Nhrelew, priodwyd y Br. Llwyd ap Iwan, mab hynal yr Hybarch VI. D. Jones, Bala, gyda'r Fonetig; Myfanwy Ruffydd, merch hynaf Br. L. Jones, Plas hedd—cwlwm teuluaidd cydiol a'r ddau sylfaenydd y Wladfa. Cwhwfanai baneri ar adeiladaa Trelew er y bore, yn neilldnol bwa o faneri ar draws y boat sydd: yn arwain i'r pentref. Erbyn canol dydd yr oedd tyrfa fawr o'r Gwladfawyr wedi ymgynall yno, ar geffylau ac mewn cerbydaa; oblegid aethai y gair allao y diwrnod cynt, drwy Br. D. M. Davies, B. Ayres, a chyfetllion Trelew, y byddai ya gyfle ir W ladfa ddangos anrhydedd, nid yn unig i'r bobl ieuainc barchus eu hanaia, eithr hefyd i'r ddam deulu y perthynent iddynt. Bwriadasid i r briodas fod yn y capel, a daethaiy Rhagiaw i fynu i fod yo" padrino" ar y ddefod; ond ystyriai yr Ynad Lloyd Janes fod y pryd y GyfraitLi newydd o briodi gwladol, yn groes i fyned i'r un add idy i'w gweinyddu. Felly aethpwyd drwy y ddefod gyfreithiol yn y Ban ysgol, cartref chwaer y briodterch—yr Ynad yn darllen y tthrSaa gofynol yn Gymraeg a Hispaenaeg. Wedi i'r par ieuauc arwyddo yn y Cyfnodlyfr, arwyddwyd fejb tystion gan y Rhaglaw Ffontana, Bwyr. D. M. Davies, W. M. Hughes, B. A. Davies, a r ddwy fonesig Eluued Morgan a Mair Gruffydd, chwaer a chefaither y briedferch, Yna aethpwyd i'r capel, lie yr oedd y cynulliad pobl yn disgwyl: yr esgynlawr wedi ei Odurno gyda phlanhigion. I ddechreu chwareuwyd dernyn ar yr organ gan. Bonesig Mair Gruffydd, newyddbeth swynol ya y Wladfa: yna Parch Robert Jones, gweinidog y capel, a darllenodd ranau o'r ysgrythydd, ac a weddiodd am fendith ar yr uniad, ac wedi hyny a roddodd air byr o gynghor i'r bobl ieuanc. Ar yr esgynlawr yr oedd genethod bach y Banysgol, oil wedi eu gwisCto yn brydferth mewn gwyn, ac ar ol yr anerchiad, canasant rangan felus dros ben, dan arweiniad eu hathrawes, a'r athrawes arall ya eyfeilio ar yr organ. Br. H. P. Jones yna gododd gan gyfarch y par ieuanc gyda r englynion canlynol—■ 0 Gymru daeth Llwyd, i'r Gamwy,—i redeg I r fodrwy, o'i feudwy Llwyd beddyw-nid Ilano myry, I'w feddiant daeth Myfanwy. Hawddamor i Llwyd ai gymar,-dau hynaws- Dyna'u hanes; diymhongar, Dilychwin, a dilachar, Henffych well i'r hoffus bar. Terfynoddhynyddefod yn y capel, gan adael argraff lied swta ar y gynulleidfa. Gresyu i ddim amtiarn ar ddefion crefyddol y Cymry, nac i bylu y syniad o gysegredigrwydd priodas. Amcan y gyfraith oedd dileu yr anhawsderau pabaidd. Ooi ellid cael, drwy y Rhaglawiaeth, farn y Swyddfa Gartrefol, am y priodoldeb i r rhestrydd gael myned a i lyfrau ir capel I Celyo yr Hen Wlad. Fan ddaeth y bobl ieuanc allan i fyned i'r cerbyd, a'r Khaglew Foutana yn dilyn gyda Mrs L. Joues, bwriwyd cawodau o reis am eu penau, tra y taniai etgydion a than gwyllt o gyrion eraill y pentref. Yn y Banysgol yr oedd yr arlwy briodasol wedi ei hulio yn hael a destius, ac wedi i bawb gael eu gwala, cynygiodd y Rhaglaw lwydda hapus- rwydd y bobi ieuanc, gan fynegu mor hyfryd iddo ef oedd ymgymysgu fel hyn gyda phobl ei Rhaglawiaeth. Wedi hyny, yr Ynad Lloyd Jones a ddymunodd hapusrwydd teuluoedd Bodiwau a Phlas hedd, gan gyfarch well hefyd i'r Rhagiaw. Br. D. M. Davies, yn Gymraeg a Hispaeuaeg, a longyfarchai y cwmni ar yr amgylchiad, gan ddatgan mor dda oedd ganddo fod yn bresenol ar yr amgylchiad. \r oedd Br Davies, a'i gynorthwywyr, wedi gwneuthur darpariaeth o arlwy flasus ar gyler pawb a ddeuai, yn nhy newydd Br. E. J. Williams, lie yr eisteddodd yr ugeiniau pobl i fwyta en gwala. Aeth y Rhagiaw a'r pobl ieuainc drwy yr ystafell- oedd tra yr "edd y lluaws yn bwyta. Yna cynullwyd drachefn i'r capel, yr Ynad Lloyd Jones yn gadeirydd, He y cafwyd aaerchittdau careuig gan y Bwyr. Matthews, Ed. Owen, ar Cadeirydd, ac yr arwyddodd y cynulliad en hewyllyf da dryw godi ar eu traed a churo dwylaw yngalooog Uiolchodd Br. Llwyd ap Iwan mewn ychydig Mtriau, am yr arddangosiadau o deimladau da a wnaethid iddynt. Taathri o'rglocb, ymadawodd y par ieuanc i'w cartref newydd, ger Rhymni, yn y Dyffryn Uchaf. !Er ^boddlonrwydd i'r bonesau fydd yn, darllea y Drafod gofyuasom i fonesig lenyddol fedrus roddi i ni ddesgnfiad o'r gwisguedd priodas, ac wele znal y canlyn y dywed:—

•' edig w. C. Jenkins, Cydweli Yr oedd bachau yn y traethawd hwn, a chryn fesur o'r cyffrous. Wedi cynyg ac eilio diolch- garwch i'r darllenydd, caed ychydig o ymddiddan ar y pwnc. Llefarwyd y geiriau ffiwyaf miniog o'r ewbl, gan y brawd Miles, Aberystwyth. Cymerais inan schtysur i roddi rhybudd y darllenwn i lau bapur y flwyddyn nesaf, ar y buddioldeb o ffurfio Oymdeithas Genhadol i'r Anibynwyr Cym- roig. Nis gallwn mewn rhybudd fel hwn, roddi amlinelliad; ac y gwyddwn nad yw y rhesymau i gyd ar un tu i'r pwnc, ond y carwn iddynt wybod nad ar chwerwder na chwyn yn erbyn Cymdeithas Llundain y seilid fy rhesymau, eitbr ar egwyddorion cyffredinol. A dyna'r cwblam hyn y tro hwn. Yn yr adran arall darllenid papur ar Bhagolygon Addysg yn Nghymru" gan," Parchedig E. Cynffig Davies, M.A., "Borth- aethwv. Nis gaUwn fod mewn dau le ar unwaitb ac felly nis gwn ddim am y cyfarfod hwn ac ni chlywais ddim yn neillduol am dauo. Y Parchedig Grawys Jones, Aber- dafe, oedd yn darllen papur ar Uudebau yr Ysgolion Sr Ysgol Sul. Ni chlywais un gair o hwn chwaitb ond yr oedd cryn siarad am dano ar ei ol. Nos Fercber, cyfarfod yn Neuadd y Cy• hoedd. T. Freeman, Ysw., Abertawe, yn y gadair. Darllenodd bapur rhagorol ar ddy- ledswydd yr eglwys at ei phlant. Oesíyr "nawhau" vw hon, meddai, am hyiiy u Sawliau y Plant," fyddai ei destynyntau. Triniodd ei bwnc yn ymarferol a meistrol- gar. Yna araeth gan y Parchedig E. Richards, Tonypandy, ar Ddyled Meibion Llafurr, i Gristionogaeih. Ymresy naiad rhagorol o gyflawn a tbraddodiad tanllyd. Yna Yr Aelwyd yn ei pherthynas d furf. iad Cymeriad Cenedl. Gan y Parchedig T. Evans, Amlwch. Yr oedd yn anmbOsibl i yvndrioiaeth fel hon beidio bod er daioni mawr. A phwy fuasai yn dychmygu y gallai creadur mor araf a duwiol ei symud- iadau ag yw Mr Evans lefaru rhai pethau mewn dull mor ddigrifol. Y maeeisychder vraddangosiadol yn hyawdledd byw. Yna Peryglon presenol Ymneillduaeth yn Nghymru," gan y Parchedig W. James, Abertawe. Wrth reswm yr oedd yn rhaid iddo, ar y fath destyn, daflu rhai ergydion try.nion at yr Eglwys Wladol. Yr oedd yn hawdd gweled ar y gynulleidfa fod dyddiau yr Eglwys Wladol yn Nghymru wedi cael eu rhifo. Nis gellir gwadu addfedrwydd Cymru ar y pwnc hwn yn bresenol. Yr oeddwn yn teimlo perffaith foddlonrwydd ar bob cyfrif a phob dysgwyliad a oedd genyf wrth wrando ar Mr Freeman, Mr Richards, Mr Evans, a Mr James.. Yna cawsom y cyhoeddiadau am,dranoeth gan y Parchedig D. Roberts, D.D., Wrex- ham. Detholwyd deg o frodyr i bregethu o'r boreu dranoeth hyd nos. Yr oedd y dewisiad a wnaed yn un gwerinol iawn. Y maeyndda. genyf hyn. Yn lie defnyddio yr Undeb i arddangos fyth a hefyd ein dyn- ion mwyaf prof6dig ac adnabyddus yr oedd y dewisiad y tro hwn oddiar egwyddor iach -igodi dynion cymharol adnabyddus i'r golwg. Yr oedd un o bob dau a enwyd yn wr cymharol ieuanc ac nid cedd y pump arall oil o'r dosbarth hynaf o'n gweinidogion. Nid oes genyf ond un bai neu ddiffyg i'w nodi yn nglyn a'r detholiad a wnaed. Heb wneud un abeth o bwys/e allesid gwneuthur lie i'r Parchedig CYNONFAEDD," CAER- DTDD, gaet pregethu yn yr Undeb. Yr oeadwn yn dysgwyl clywed ei enw yn y yestr am ei fod newrdd ddyfod oddiwrth ein rbrodyryn America, y rhai a. roddasant gy- n maint o anrhydedd a allent arno ar ei ym- adawiad oddiwrthynt. A gwyr pawb y buasai ein brodyr yn America yn teitalo hyny yn gydnabyddiaeth barchus iddynt hwythau. Hefyd nid peth ofer fuasai rhoi tipyn o roesawiad iddo ar ei ddyfodiad iln gwlad ac ar ddechreuad ei weinidogaeth yn Nghaer- dydd. Ac y mae wedi cael ei raddio yn D.D. gan awdurdodau llawn mor batchus, a dyweud y lleiaf, ag a raddiodd y Dr. Ro- berts aceraill o'r rhai oeddent yn yr "Un- deb." Yr oedd dau o ddiaconiaid Ebenezer, Caerdydd, yn bresenol, a phs. esboniad a roddant hwy ar y diystyrwch hwn o'u gweinidog enwog a thalentog ? Yr wyf yn gobeithio y byddant yn ddigon craffus a gwrol i beidio meddwl llai o bono oherwydd y tro hwn, ac y byddant yn llawn mor wrol ac annibyno! eu barn i'w gynal a'i gefnogi ag y buont Fw alw o'r Unol Dalaetbau yn weinidog iddynt. Oanys y mae yn anwad- adwy mai yn ol eu barn a'u cynghor ea hunainygwnaethant hyny ac nid yn of barn neb o hen weinidogion Cymru. Clywais laweroweinidogion ieuainc yn cyfaddef eu syndod fod y Dr. Roberts wedi colli y cyf- leustra hwn i wneud tro caredig a brawdol a pharchus. Mi a wn nad oes neb yn y wJad yn fwy croendenau i ryw slights fel hvn na'r r y Dr. Roberts ei hun. Paham na chofiai efe fod gan bobl eraill deimladau mor dyner a'r eiddo yntau? Ond y mae hyn yn wirionedd na bydd i ddim o'r fath lwfrhau Cynonfardd. Yr wyf yn ei adnabo i yn dda, er ys 23 mlynedd. Nid oes gan ein cenedl ni gymer- iad pura.ch na'r eiddo ef-y tu yma na thu draw i'r mor. Par hyn iddo bwyso llai nag erioed ar ffafrau a mwy bag erioed ar ei ad- noddau a'i fetel ei hun. Ac felly y bydd yn ddiau os caniata y Tad nefolfywydaciechyd iddo. y Gyda hyn o eithriad yr wyf wedi mwyn- hau yn fawr fy ymweliad a chyfarfodydd yr Undeb eleni. Y mae "Undeb" mawr fel hwn yn cieu cyfleusderau na ellir eu cael gyda cbymanfa. ogylch cyfyngach. Ac am hyny dylem weddio am ddoethineb lawer i ddal ar y cyfleusderau i wneud y daioni mwyaf i'r gyfran o'r gwaith mawr a ymddir- iedwyd i ni fel Annibynwyr. Y mae brawdgarwch difFuant yn llawer ehangach yn mhlith Ymneillduwyr Cymreig nag y mae llawer yn ei feddwl. Yr oedd pob enwad yn Ngwrecsam ar eu goreu yn ein croesawuac yn ein cynorthwyo. Yr oedd y tai a'r capelau at ein gwasaiiaeth fel pe yn eiddo i ni ein hunain. Y mae Deled dy deyrnas" wedi cael ei hateb i raddau helaeth eisoes ac y mae llawer mwy eto yn ol i gael ei weled a'i fwynbau yn ein plith yn fuaa iawn. < Er nad oeddwn yn y Cyfarfod Dirwestol a gynhaliwyd nos Lun, dylwn gotnodi ei fod yn caei ei gyfrif yn gyfarfod dirwestol an- arferol o Iwyddianus. Tri gweinidog ieuanc oedd yn areithio yno heiyd. Thomas, Lian- gadoc; Ap y Frenin, a Williams, Maentwr- og. Old men for council-young men lor battle.—Yr eiddoch mewn gobaith da, Yn Llynlleifiad, D. S. D. Awst Iaf, 1891.