Y Celt

LLYTHYR CYDYMDEIMLAD LL UBS EVANS, GWEDDW T PARCH CALEB EVAKS, WU LLANERFYL. AUSTINBURG, OHIO, U.D.A. Awst 24ain, 1891. Fr ANWTL CHWAER, MRS EVANS,—Fwoedd ya, ol bu y chwaer ieuanc Miss Hughes, Dol- ymaen, morgaredig ag anfon ataf fod ei hanwyl weinidog, y Parch Mr Evans. wedi gorphen ei yrfaaryddaear, ae mewn geiriau llawnteimlad a serch ysgrifenodd hefyd ei fod wedi ei gladdu y cyntaf un mewn darn o dir ger y Sun, brynwyd i fod yn lie beddrod i'r Ymneillauwyr. Teimlwn ar y pryd yr ysgrifenwn air atoch allan o law, ond o berwydd amrywiol bethan, ni fuyn gyfleus i mi Iwyr, ymroddi at y gorchwyl hyd yn awr. Dechrenais lythyr at Miss Hughes, ac y mae hwnw ger fy mron yn awr ar ei haner; cofnodaie hefyd amryw fan syniadau fwriadwn eu defnyddio mewo llythyr atoch chwi, ond heb eu defnyd'dio y maent byd heddyw. Fy amcan yn bysbysu y pethau hyn, ydyw sicrhau fy anwyl1 chwaer ei bod wedi eaellle yn fy meddylian, a'i chofio yn fy ngweddiau o dro i dro er y dig- wyddodd marwolaeth ei hanwyl briod. ,c Neithiwr derbyniais lythyr oddiwrth John fy mrawd. yn dyweyd fod ein tad wedi marw! ac iddo ef pan gartref yn yr anglaidd alw gyda chwi. Buaswn inau yn hoffi galw hefjd, ond yn niffyg hyny, hyderaf na chymer fy anwyl chwaer yu an- ngharedig arnaf am gynyg iddi yn ei hunigedd a'i gweddwdod, y deyrnged fechan bon o wir barch i goffadwriaeth fy anwyl gyn-weinidog a'i diweddar briod. Wn i ddim pa nifer o gyn- aelodau fy anwy] a pharchus frawd sydd wedi eu symud yn mhellach oddiwrth lenyrch maboed ac ieuenctyd na mj fi. Saif canoedd o filidiroedd 0 dir, ac ymrolia mjloedd o filidiroedd o fôrar waelod ei wely, rhwng y man yr wyf fi yn ysgrif- enu y llineUau hyn a'r ardal lonydd, anwyl, lie y daetbym i gyntaf i adnabyddiaeth a Mr Evans, ac y mae mwy na chwarter canrif o flynyddoedd wedi distaw ymlithro i dragwyddoldeb er hyny, a miuau yn dechreu teimlo fy mod yo: myn'd yn hen. Ond er gwaethaf pellder ffordd a llithnad amser, dywedaf air o'm teimlad ar yr amgylch- iad hwn. Yn ngwyneb hiraeth, diflana tir a mer, a henaint, i'r fath raddau fel yr wyf bron ac annghofio mai ysgrifenu yr ydwyf. 01 na allai fy mysedd ddilyn fy meddwi, a chyfleu ar y dalenau hyn gyda'rcynymdraydymunwn iddynt wneud y teimladau byw sydd yn ymwthio fel am y cyntaf i flaen fy ysgrifbin ac yn dadleu eu hawl i ymddangos yn gyataf ar y ddalen i dalu gwar- ogaeth serchog i un fu gariadus ac anwyl genyf yn ei fywyd, ac yo ei farwolaeth, gofid a hiraeth sydd arnaf am dano. Yn mis Gorphenaf,1863, y gwelais i ef gyntaf erioed. Yr ydoedd y pryd hwnw wedi bod yn weinidog eglwysi ei ofal, aphobl ei barch (am ei oes), era tair, os nad pedair blynedd. Cofus genyf, pan yn byw yn Lloegr, am lythyrau dderbyniais oddiwrth gyfoedion yn y Foel, yn cynwys banes ei ordeiniad. Yr ydwyf yn cofio befyd y rhoddid pwyslais ar ei enw "Caleb," ac y dymunid iddo brofi yn gyffelyb ilr Hebrew veteran bwnw. "Amen," ipeddwn inau. Y mae yn ddigon tebyg i ryw frawd yn ngwasanaeth yr ordeiniad roddillais i gyffelyb deimlad, swnia yn debyg i ddywediadau Francis Jones on (I dyna sydd gyd-darawiad hapus iawn, cafodd Mr Evans, megis y ddeuddyn enwog hyny, Joshua a Chaleb, fod o wasanaeth i'w genedl am tuq yr un nifer o flynyddoedd (30) a pban y terfynodd ei oes, cafodd m^gig hwythau, farw yn nghanol ei bob! a'i roddi i orphwys yn maes ei lafur. Ar ryw olwg buaswn i yn hoflfi pe y cawsai le beddrod ger capel y Foel, ond myfi a ganfyddaf ddoethineb a phriodoldeb y drefn lywodraethodd roddi ei gorph i orwedd y ? cyntaf uu yo y fynwent newydd." Cerfier ar faen of armor uwch ei orweddfan, "BEDD GWR Duw," a phwy a fynai well ? Taenellir halen ar y tir gan rywrai, wrth gyeegru mynwent i'w gwneud y lie yn gymhwys fan beddrod dyn. Digon tebyg na welwyd uchel swyddog eglwysig mewn Uaes wisg yri myn'd drwy ddefod felly yn efch mynwent newydd chwi, ond trefnodd yr Hwn bia'r ddaear wrth roddi darn bycfaan o honi 1 lod yn orphwygfan cyrff nifer fechan o'i luosog blant, fod i ran farwol un fu am gynifer o nyn. yddoedd yn halen y ddaear yn y fro i orwedd yn gyntaf ynddi, yr hyn i'm tyb i roddodd ystyr llawer uwch i gvsegriad y tir na thaenelliad halen Pabyddiaeth o law un o weis y Fab. Ere a hoswyiiodd yn gynar, oherwydd aid ydoedd yn hen. Y mae yn anhawdd i miallu amgyffred ei fod eisoes> wedi "myn'd i mewn trwy y pyrth i'r ddinas." Efe a fa am awchlaw deng mlynedd ar hugain yn addurni grefydd Iesa Grist yn y tri plwyf, a bydd ei ymarwedd- iad diargyhoedd, ei rodiad gwastad a'i fywyd pur a didramgwydd a'i bregethaa efengylaidd yn byw ae yn dylanwadu er daioni ar breswylwyr cympedd Banwy, Twrch, a Nantyreira am amser ac i dragwyddoldeb, ac i ba le bynag yr el ael- odan cynulleidfaoedd ac eglwysi fy anwyl frawd, bydd yn ainlwg yn eu bueheddffrwyth addysg a dylanwad ei fywyd ef. Nifu efe erioed yn ddoniol, prin yr wyf yn meddwl iddo ymgyrhaedd at hyny, ond efe a bregethodd athrawiaeth bar, ac iachus, Eglur- had yr yspryd a nerth," yn fwy na geiriau dena o ddoethineb ddynol nodweddai ei bregethau. Efe a fu yn mysg ei bobl mewn gwendid ac ofn a dyehryn mawr, oherwydd efe a goleddai syn- iadau isel am dano ei hun,yr hyn fu yn andwyol i draddodiad llawer pregeth dda o'i eiddo. 'Doedd neb a wyddai yn well nac efe fod "of a yn dwyn magi," ac oherwydd y gwendid hwn a berthynai i wyleidd-dra ei natur, m ddarfu iddo ef ddim tori llawer o ffigiwr Oddicartref, ac o gan- lyniad prisid ef yn uwch gan ei bobl ei hun na chan ddieithriad, a'r gawl oedd yn ei adnabod oreu a'i carai fwyaf, ac o bawb a deimla golled ar ei pi, wedi eithrio ei anwyl briod, neb yn fwy nac eglwysi ei ofal am hqll gyfnod ei fywyd gweinidogaethol. Nid rhyfedd i'r "yapryd gynhyrfu y doetbaf oddynion i ysgrifenu fod coffadwriaoth y eyflawn ya fendigedig," ar sail dywediad Dafydd ei dad, mai gwerthfawr yn ngolwg yr Arglwydd yw marwolaeth ei saint ef," a pha ryfedd i Balaam huningarol ddymuno cael marw felly. Wel, fy anwyl chwaer, y mae yn rhaid i mi derfynu gyda dymuno bendith y nef ar rywbeth ysgrifenwyd ereich eyaur a'eh diddanwch chwi, ac er budd yr eglwysi sydd yn weddwon. Barn- wr a phriod y weddw a Phen mawr yr eglwys a ofala am danoch chwi a hwythau. Pwyswch yn drwm ar y breichiau tragwyddol, a bydded i'r gallu a'i harweiniodd ac a'i cynbaliodd ef yn ei fywyd, a'i fynediad o'r byd eich harwain a'ch cynal cbwithau a'ch dwyn yn ddiogel i'r bywyd pur, lie y mae ein lluosog gyfeillion yn ein haros, a'u Hiesu anwyl yn teyrnasu, ac angau a'r bedd "wedi eu gadael ar ol, wedi eu Uyncu mewn buddugoliaeth," a'r "Arglwydd Dduw wedi sycha ymaith y dagrau oddiar bob wyneb," Ea. xxv. 8. O! fy anwyl gyfeillion* "Mary Gaerlloi" (MrsVaughan) a John Davies, y gof; a Mary fach o Ddolymaen, a Mr Evans, fy anwyl weini- dog, ac yn ddi^reddaf oil, dyma air fod yr hen wr, fy nhad, hefyd wedi croesi'r afon. Eraill nad oes ofod i'w henwi. Y mae fy nghalon yn drom fel y plwm yu fy mynwes, a'm ilygaid yn llifo gan ddagrau wrth feddwl eu bod wedi gadael y byd, ao, na chaf eu gweled mwy megis cynt. Ond, henffych i'r dydd, y cawn eto gwrdd a chwrdd anwyl fydd hwnw, yn Salem bur oddeatu'rbwrdd. Fy nghofion anwylaf at deulu bacb Beerseba, yr hen Hybarch Athraw Rowland Evans, Peter James, a John Evans, Fronlas, a theuluoedd Dolymaen, Oaerlloi, Rhiw- felen, a Geselddu. POB TETILU. A chaffed y Yeel eu cofio hefyd, Mr Robert Lloyd, fy anwyl athraw. Dyn arall sydd wedi gadael argraff ddaionus oes o ddeagain mlynedd ar blwyfi Garthbeibio a Llangadfan, gwn y bydd yn cbwith ganddo ef golli Mr Evans. Fy ngbar .w 9 serchog, Dafydd Ifan, Y Gerddi; Touaos Jones, Y Siop; David Jones, Tynfedw; ac Edward Jones, y crydd, a'u teuluoedd; Mair Ceunant a phlant Pennant Twrch a Dolygareg, a Roland Morgan, Llestai; pawb oil, nawdd nuw arnoch medd MoRRis Y WERN.