Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
4 erthygl ar y dudalen hon
Cuddio Rhestr Erthyglau
4 erthygl ar y dudalen hon
TlPYN 0 BOBPETH.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
TlPYN 0 BOBPETH. UN o'r pethau mwyaf ynfyd yn fy ngolwg yw yr. adroddiadau am y gwyrthiau sydd yn cael eu cyflawnu tua Threffynon. Mae y Pabyddion yn honi fod rhyw santes wedi bendithio y ffynon yno, a bod pawb a iblont i'r ffynon i ymdrochi yn cael en gwneud yn holliach ar unwaith, Cyhoeddir hanesion am rai yn cael eu gwella bron bob wythnos, a gwrieir masnach go dda o'r fusnes. Yr wythnos o'r blaen daetb 'yno filwr ar ffynbaglau i ymdrochi. Honai fod ei boenau yn y dwfr yn arteithiol, ond wedi dod i fyny yr oedd yn gallu cerdded heb ei ffyn ac yn eithaf iacb a gadawodd ei ffyn ar ol. Mae yn syndod fod neb yn ddigon ffol i gredu pethau mor ynfyd. Dichon y ceir gwybod ryw ddiwrnod pa faint dalwyd iddo am gymeryd arno ei fod yn gloff cyn myned i'r JCynon. Pe cyhoeddid fod y ffynbaglau wedi cael eu trochi yn y ffynon ac yn cerdded eu hunain ar ol hyny, digon tebyg y ceid rhywrai yn ddigoii ffol i gredu hyny hefyd. Ar ol i'r Toriaid rwystro scheme Addysg Uwchraddol Morganwg yn y Senedd, con- demniwyd eu gwaith gan y Wasg Gymreig yn gyflredinol, gydax eithrio rhyw bapyryn gyhoeddir tua Chaerfyrddin. Wedi gweled hyny dyma y Western Mail allan i regu y Waag Gymreig a'i holl ddatllenwyr. Haera fod y papyrau Cymreig yn cyhoeddi pethau hollol ddi-sail, a bod y darllenwyr mor eithafol o anwybodus fel y credant bob peth a ddywedir wrthynt. Pan gofiom mai y Mail sydd yn dweyd hyny, yr ydym yn gallu cymeryd ein hanadl. Os oes dosbarth o ddynion mwy ofergoelus na'u gilydd yn ein gwlad, tybiwn mai y sawl allont lyngcu ffiloreg y Mail ydyw y rhai hyny. Dyma rai o'r ffeithiau gyhoeddwyd yn y papyrau Cymreig, ag y mae y Mail druan am eu gwadu:— 1. Fod y Toriaid yn wrthwynebol i roddi addysg gyfiredinol i'r werin. 2. Pan orfodir y Toriaid gan lais y cyhoedd i ganiatau addysg gyffredinol i'r werin, y rhaid ei rhoddi drwy gyfryngau Eglwysig neu -fod hebddi. 3. Fod pwyllgor Addysg Morganwg wedi 0 cytuno ar compromise er mwyn agor yr ysgolion ne^yyddion. 4. Fod Syr J. T. D. Llewelyn wedi gwrth- wynebu yn y Senedd y scheme y cytunwyd ganddo arni yn Morganwg. 5. Mai y pwnc yw, Nid pa un a yw ysgolion Pontfaen a Pengam yn ysgolion Eglwysig, ond pa un a dorodd y Toriaid yn y Senedd y cytundeb y daethpwyd iddo ganddynt yn Morganwg; ac yn eu plith Syr J. T. D. Llewelyn. Mae y Mail yn alluog i wneud gwyrthiau fel rhai Treffynon, ond, nis gall wrthbrofi y gosodiadau uchod, Wrth daflu golwg dros Gwrs y Byd am y mis presenol, gwelir yno fod dau gynrychiol- ydd y Feibl Gymdeithas yn Nghymruyn llyngcu mil o bunaa o'r casgliadau rhyngddynt am helpueu gilydd i wreud dim. Ganmai dau weinidogMethodistiaid ydynt y maentyn dilyn eu cyhoeddiadau ar draws y fylad ac yn dweyd ambell air am y gymdeithas yma ac acw, cud nid ydynt yn casglu dim: y bobl gartref sydd yn gwneud y gwaith i gyd yn rhad, a hwythau yn cael eu talu. Yr oedd tipyn o gwyno yn y wlad pan benodwyd Dr. Cynddylan Jones i'r swydd. Yn awr weie y Dr. Dickens Lewis yn rhoddi ei swydd i fyny o herwydd afiechyd, a'i frawd- yn-nghyfraith—y Parch. D. C. Edwards, o Fertbyr-yn. cael ei ddewis yn ej Ie! Y ffordd am reform yw Cau y G6d medd Owrs y Byd. ANDREAS.
DE A GOGLEDD.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
DE A GOGLEDD. DADLEUWYD yn y llythyr blaenorol ei bod yn anheg a'r Deheudjr i roddi i'r Gogledd yr Eisteddfod a'r Undeb Annibynol Cymreig bob yn ail flwyddyn, am fod poblogaeth y Deheudir gymaint dair gwaith a phoblogaeth y Gogledd. Dangoswyd, os ar rif y boblog- aeth y penderfynid eu lleoliad, y dylai Morganwg gael y sefydliadau hyn yno am bob tro y ca'r Gogledd hwynt, ganfodyni Morganwg dros ddau can' mil yn rhagor o boblogaeth nag sydd yn holl siroedd y Gogledd gyda'u gilydd. Dadl arall ddefnyddiwyd yn erbyn rhnddi'r Undeb i'r Gogledd bob yn ail flwyddyn oedd y drefn o benodi Gogleddwr yn Gadeirydd yr Undeb pan yn eyfarfod yn y De, a Deheuwr pan yn eyfarfod yn y Gogledd. Y mae hyn yn rhoddi ffafraeth i un ran o'r Dywysogaeth ar gost y llall, gan fod BtiWy na cbymaint arali o'r ffafrau yn ol yr herwydd yn myued i'r Gogledd. O'r gweinidogion, braidd yn ddieithriad, y dewisir y Cadeirwyr, ac y mae mwy na chymaint arall o weinidogion yn y Deheudir nag sydd yn y Gogledd. Ond rhaid ystyried mai sefydliad Annibynol, ac ar gyfer yr Annibynwyr yn benaf yw yr Undeb Cymreig; ac yn ddiameu, dylid ystyried sefyllfa yr enwad mewn rhif yn y De a'r Gogledd wrth benderfynu lleoliad yr Undeb y naill flwyddyn ar ol y llall. Pe na bai yn un o'r ddwy ran o'r Dywysogaeth ond nifer fechan o Annibynwyr, diau yr ystyrid hi yn ddiwerth myned a'r Undeb yno o gwbl fel y gwneir yn awr i fyned a'r Undeb i le neu dref lie na byddo ond nifer fechan o Annibyn- wyr i'w cael. Nid oes neb yn breuddwydia am fyned a'r Undeb i leoedd fel Aberdaron, Betws, Nantgaredig neu leoedd cyffelyb, mwy nag am fyned ag ef i fane Sion Cwilt. Eir a'r Undeb i le He -Diae'r Annibynwyr yn weddol gryf mewn nifer a phoced hefyd. Lleoedd fel Ffestiniog, Dolgellau, Llanelli, Caerfyrddin, &c., lie mae'r enwad yn crvf y ceisir myned ag ef, ac y mae hyny yn berffaith briodol yn ol pob rheswm a rheol. Y mae'r egwyddor, I Daioni, y nifer fwyaf,' yn cael ei hystyried yn y fath drefn a hynyna. Ond wrth yru'r Undeb o'r Gogledd i'r De ae o'r De i'r Gogledd yn rheolaidd fel trai a llanw'r mor, nid egwyddor I Dsioni y nifer fwyaf sydd wrth y gwreiddyn, ond rhyw egwyddor megis eangder tir neu rhywbeth cyffelyb. Am fod un ran rywbeth yn gyfartal i'r llall mewn mesur, mi dybiaf y gyrir yr Undeb i'r De a'r Gogledd ar gylch. Pan ystyriwn nifer yr Annibynwyr yn y ddwy ran, maent yn anghyfartal iawn. Rhif Annibynwyr y Gogledd yw 32,063; rhif Annibynwyr y De, 103,662; neu, y mae tri Annibynwr yn y De am bob un sydd yn y Gogledd, a 7,473 o Ddeheuwyr Annibynol dros ben y eyfrif. Y mae yn Morganwg ei bun 52,762 o Annibyn- wyr-sef, ugain mil a saith cant yn rbagor "nag sydd o Annibynwyr yn yr holl Ogledd- bartb.yh nghyd. (Tw barhau).
UNDEB PONTYPRIDD A'R RHONDDA.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
UNDEB PONTYPRIDD A'R RHONDDA. Cynbaliwyd cyfarfod diweddaf yr undeb uchod yn Carmel, Treherbdrt, dydd Mawrth, Medi 3ydd. Cynhadledd am 2 30, y Parch. J. Williams, Hafod, yn y gadair. Dechreu- wyd trwy weddi gan Mr. Sfimnel Nicholas, Blaenrhondda. Darllenwyd a chadarnhawyd cofnodion y cyfarfod blaenorol, a phenderfyn- wyd Fod y Parch. J. C. Evans, Gilfach Goch, i fod yn gadeirydd am y chwe' mis nesaf; y Parch. J. C. Owen, Bodringallt, yn ysgrifen- ydd; a Mr. D. S..Thomas, Bazaar, i barhau yn drysorydd. Hefyd, fod y person au canlynol i fod ar y pwyllgor :—Parchn. T. George, Dinas; J. H. Evans, Maerdy J. Rees, Treherbert; J. John, Gosen, Blaenclydach; a Mr. W. Davies, Tylorstown. Trefnwyd i'r cyfarfod nesaf i gael ei gynal yn Tonyrefail, yn yr amser arferol. Y Parch. T. Williams, Clydach Vale, i ddarllen papyr yn y gynhadledd ar I Ofynion y cylch arnom fel Enwad;' a'r Parch. J. John, Gosen, i bregethn yn yr hwyr. Wedi gorphen y trefniadau, galwodd t cadeirydd ar y Parch. D. G. Williams, Ferndale, i ddarllen ei bapyr ar I The Ascent of Man,' Ilyfr diweddaf Proff. Drnmmond. Caf wyd papyr clir, cryf a chryno. Diolchwyd yn gynes i Mr. Williams am dano, achafwydymddiddan cynes ac radeiladol, yn mha un y cymerodd amryw' frodyr ran. Galwodd y cadeirydd sylw at weinidog eglwys Saesneg y Ton, yr hwn a amlygai awydd i uno a'r undeb, a chroesawyd ef yn wresog a siriol. Diweddwyd trwy weddi. Cafwyd cyfarfod rhagorol, a chynulliad lluosog o frodyr. Yn yr hwyr pregethwyd gan y Parch. J. H. Evans, Maerdy. J. HENRY, Ysg.
PENYGROES AC ANTIOCH.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
PENYGROES AC ANTIOCH. Cyfnrfodydd Sefydliad. AR y dyddiau Mercher a Iau, Awst 28ain a'r 29ainj cynhaliwyd cyfarfodydd yn nglyn a sefydliad y Parch. E. D. Evans, diweddar o New York, yn weinidog ar yr eglwysi uchod. Yn Antioch dydd Mercher, am ddan o'r gloch, dechreuwyd gan fyfyriwr o Dyrhos, a phregethwyd gan y Parchn. T. Thomas, Salem, a W. Davies, Llandilo. Yn yr hwyr yn yr un lie, dechreuwyd gan Mr. T. Rees, B.A., o Brifysgol Caerdydd; a phregethodd y Parch. T. D. Evans, Llan- bradach, ar Natur Eglwys,' a'r Parchn. D. Stanley Jones, a J. Thomas, B.D., Capel Isaac.. Boreu dranoeth am ddeg yn Mhenygroes y cynhaliwyd y cyfarfod sefydlu, o dan lywydd- iaeth y Parch. T. Tegryn Phillips, Hebron. Gweddiwyd i ddechreu gan y Parch. L. Evans, Moriak. Traddodwyd Gair y Cynghor I i'r gweinidog gan y Parch. W. Davies, Llandilo, ac i'r eglwysi gan y Parch. W. Jones, Tre- wyddel. Yna cafwyd anerchiadau croegawol i'r gweinidog newydd a'i briod gan amryw o'r brodyr, yn gystal a geiriau calonogol ac anog- aethol i'r eglwysi a phawb o honom. Am ddau yn yr un lie, dechreuwyd gan Mr. Sandbrook, 6 Gastellnewydd-Emlyn; a phregethodd y Parchn. Evans, Moriah, ac Owens, Glandwr. Yn yr hwyr dyagwylid i bregethu y Parchn. Thomas, Salem, a Thomas, Capel Isaac. Yr oedd yn bresenol, heblaw y rhai a gymevasant ran yn y gwasanaeth, y Parchn. W. Griffiths, Amana; Aaron Morgan (B.), Blaenffos a W. Evans (B.), Cross Keys.