Y Dydd

¡, f MARWOLAETH MYNYDDO% Dyna'r newydd ag sydd wedi taraw Cymru syndod y dyddiau hyn. Mynyddog wedi marw! Y llawen, yr hapus, a'r caruaidd Mynyddog wedi ein gadaeH Nid o«dd modd ei gredu ar y dechreu, ond ei gredu oedd raid. Ei enw priodol oedd Richard Davies, ond fel 'Myhydd- og' yr adwaenid ef gan bawb trwy Gyinru ac America. Bu farw dydd Sadwrn, y 14eg cyf., yn ei breswylfod, Bronygan, Cemmaes, pentret bychan a saif ar derfyn siroedd Trefaldwyn a Meirionydd, yn 45ain oed. Yr oedd yn un o'r cymeriadau mwyaf adnabyddus yn mhlith y frawdoliaeth farddol Gymreig, ac nid oedd yr un eisteddfod genedlaethol yn berffaith heb ei bresenoldeb ef fel lleisiwr ac arweinydd, yr hwn saile yr oedd i gymeryd yn yr eisteddfod ddy- fodol yn Nghaernarfon. Cyfansoddodd amryw ganeuon, y rhai ydynt mewnbri mawr yn mysg y Cymry, ei gydw ladwyr, ac yr oedd yn hynod 0 boblogaidd gyda phob dosbarth o ddynion. Derbyniodd ymrwymiad i ymweled a'r America yn hydref diweddef, a dychwelodd adref yn dyoddef oddiwrfi gancer yn ei ystumog. yr hwn a derfynodd yn ei farwolaeth. Gadawa weddw a mam i alaru ar ei ol. Bydd ei gladdedigaeth yn gyhoeddus, a chymer le dydd lau yn myn- went Hen Gapel yr Annibyhwyr yn Llanbryn- mair, o'r lie yr oedd yn enedigol. Efe addiffoddodd fei planed yn wybren y nos. Newydd gladdu Ieuan Gwylit, a Chymru a deigryn ar ei grudd, dyma Mynyddog yn syrth-. io! Swynol yw geiriau ei Requiem ar gyfer cerddoriaeth Pencerdd America, ac yr oedd gwrando ar gor Porthmadog yn eu canu tufewn i furiau Castell Harlech, ddydd Iau diweddaf, yn ddigon i dynu deigryn o galon craig! Erbyn h n, y mae yr un geiriau yn darawiadol i Myn- yddog ei hunan; a'i draed yn yr Iorddonen ddofn, efe a ganodd ei farwnad ei hun! Wylwn! Wylwn!' Yr oeddem yn edmygu chwaeth cor dysgyblodig Madog yn canu yr ail benill gydag ysbryd gobaith a notth- 'Ond udgorn Daw a rwygit feddaiir llawr, A syrth y »cr yn deilcliiou ar un awr:— Dydd dial Duw]—iydd gwae i iyrddiwn fydd, A dydd KoHyogdod teulu'r net j n rh),dd.' Ni welir ein "Mynyddog" hoffos mwy ar lwy- fan yr un eisteddfod genedlaethol yn N^hymtu j Wen. Gwag fydd esgynlawr eateddfod freiniol Caernarfon am na fydd Mynyddog yno. Chwith iawu oedd,genyll, weled ei enw yn ngorsafoedd y rlxeilffyrdd o Gaernarfoa j'r Abermaw, a Dol- gellau i fod yn arweiuydd yn elateddiod gadeii- iol Cemmaes, acyntau wedi marw! Catwyd y circular swyddogol a gaulyn gan blentyn cerdd- orlaeth or Abermaw, a fawr edmygfld gan Mynyddog, oddiwrth Oeiriog, foreU djddLlun diweddaf:— "7. 'r- Cemnjes, Mont, July 14th. 1877. 'The remains of Mr. Richard Davie. (Mynyddog) who died this •reniog, will be iaterred at the Old Chapel, Uanbryumair, ou Thursday next, at 3 p.m. The up train leaveinsf Machynlleth at 1.30 p.m., will, un that day, stop at Llanbrynmair Station, where fneads, froaj a distsnei, are invited to meet. ,( ¿' J ",INJ. Cbirtoo HieaK. ot^u David Evaks. •i,? "> .< AARON Faancis. Gellir dweyd mai Mynyddog ydoedd brenin arweinyddion eisteddfodol Cymru. Efe ydoedd "Yr Arweinydd," ac ni chredwn y cyfyd ei ail yn Ngwalia. Yr oedd ei weu siriol, eneidlawn, a'i ffraetheb yn barod ar bob amgylchiad. Cofir ei enw yn hir fel canwr ac arweinydd eistedd- fodol gan bobloedd a phlant yr oç. hon; ond hyn a dderfydd, ond ni dderfydd son am ei enw fel 'Bardd' yn ein gwlad tra gwelir copa Cadair Idris yn cyfarch y cwmwl. Efe eedd "jBurns Cymru" Nid yn unig ceir mwynhad a digrif- wch yn ei gin, ond ceir ar ei diwedd bob amser foeswers gwerth ei chofio. Y mae ei Drydydd Cynyg" ar dd!od allata o wasg Wrexham, adiau genym mai gem yr awen a fydd. Dolgellau. Caeronwt.

r PREQETHWH. Un dewr yw hwn geidw'r hawl-i goethwych Bregethwr yn swynawl; Llefara yn llifeiriawl ..L v I dynu mwyn danau mawli 'va if t, w a.s(

HIRAKTH. fj Yn yr hwyr er yn yr h&f—')! coeliwch Caled yw hi arnaf; i( Yn lie huno, wylo wnaf Ye moethau yw'r eamwythaf.

OCUENAXD CARIAD. f Dystaw rym mawn dwyater iaith—a'i chwyra •» Yw ochenaid berffaich; Hon a hwylis. yu helaeth Feddwl dwys fuddiol daitb. Dinas Mawddwy. MxuuoHoa.

HEN FWTilYN BACH FY NHt\D. Hen fwthyn bach fy nhad Wyt ahwyl genyf fi, J Ce's lawer o fwynhad "b Kujsty;. o Ofewnithfuritnidi; ,c.' < iow < Ac yuot tt ya rooreu ,roes v Y clywals i am waed y groel. Mae llawer blwyddyn hir Er pan fu'm 10 y lie, Ni welais i yn wir 'U'un bwthyu fel efL-; AcOImwelaMgahadmad 'iiol gadael bwthyn Vtc'h fy uhad. llt Hen ^oedeu dderwen fawr ••djyw Sydd wrth ei dalcen lion, bleser lawer awr « Wrth dddngoï fyoy hon; n\ i«i{-; Hiraeth rydd d,larlun o'r mwyuhad Syaa yn hen fwthyn bach fy nhad. Fy ngwyoeb eto drof Yn oli f'anwyl >vJa J, Trwy gymhorth Duw, te ddof 1 twthyn bach fy nhad j Cai yno eto teius gwrdd, Daw nhad ar Beibl ar y bwrdd. ■ 'Rwyn caru'r bwthxn ba«l* Er mwyo fy nhad a mam, Ac ynddo ef ce's i Fy magu yn i iiuam; P. le bynag oyddaf fl mewn hedd Rhowcb cow' b.wtbyo ar ly medii. ,'I 1. Peuisa rwaen. 10.. Eryri.

E.ViiLff hi X R Th.ra.is m •' v' Jones, S nip Nt wy i i, 0-icoi. th. ,1 1 :j 1#. Gauwyd y glwyk faihge n eilutt ;I, w I110 lla^ yw ?.X>i iijfil ,«<T .$i hii i ne» ty'o'n ndyn .f £ lwydd ddaiio 1* udil^a. &os iune«.

ftdgyfnerthion i Asia, a meddylir, os na thry eu lwe er gwel), y rhoddant y campaign i fyny, er nad yw y rheswin dros dybio felly yn un clir iawn. Dydd Gwener, Gorphenaf 13. Tanbelenu Hustchuk—Parodrwydd y Porte i gondemnio creulonderau y Rwssiaid. Diffygiol yw y newyddion o faes y rhyfel heddyw. Deallwn o Bucharest fod tanbeleniad Hustchuk yn cael ei barhau ddydd Mawrth, i fod yn myned yn mlaen yn awr. Ceisiodd y Rwssiaid, trwy wneud ymosodiad .ffyrnig, gymeryd y lie trwy orthrech, ond gyrwyd hwy yn ol, a desgrifid tan y Tyrciaid yn 'llofruddiog.' Mae llywydd Rustchuk wedi. gwrthod rhoddi i fyny, a dywed fod yn y lie ddigon o ymborth i wrthsefyll am dri mis. Mae y Porte, mewn bryslythyr arall at ei gynrychiolwyr mewn gwledydd tramor, yn dweydfod hysbysrwydd wedi cyrhaedd Caer- cystenyn fod y Rwssia d, with baaio trwy bentrefi Kestar a Beloran, ddydd Sadwrn, Vedi diarfogi y boblogaeth Fahometanaidd, a rhanu eu harfau yn mysg y Bulgariaid, ac ^edi lladd dynion, gwragedd, a phlant, a llosgi eu haneddau. Mae y gweithredoedd hyn yn arwain y Porte i gredu mai amcan I ttwssia ydyw dystrywiad hollol y Mahomet- ftniaid, a'u bod hwy (eu gwrth-grefyddwyr ttwssia ydyw dystrywiad hollol y Mahomet- ftniaid, a'u bod hwy (eu gwrth-grefyddwyr annedwydd), i ddysgwyl y driniaeth fwyaf I ofnadwy a barbaraidd oddiar ddwylaw y gelyn a gyhoeddai ei hun mor oruchel yn amddiffyn- ydd hawliau dynoliaeth a noddwr anmhleid- 101 pob cenedl. Dydd Sadwrn, Gorphenaf 14. Tyrciaid o floen Bayazid—Damwain i un o bontydd y Kiossiaid dros y Danube — Ymladd I 1fu Bulgaria-Adi-oddiad Rwssia mewn perth- Vnas i Servia a Rimnumia. Nid yw yr hysbysrwydd Tyrcaidd o Bayazid a roddid yn y telegram o Erzeroum ar y 12fed, Pa un a arddangosai y gwarchodlu Rwssiaidd fel yn warchaeedig ac yn agored i dan y Ayroiaid, yn meddu yr un dyddiad, ond des- grifia gyflwr pethau yn flaenorol i ddyfodiad y Cadfridog Tergukaseff i Bayazid ddydd Mawrth. Mae y owestiwn yn bur rhesymol wedi cael ei godi o ba le y gallasai y 30,000 Tyrciaid ddyfod, y rhai y dywedid i'r Cadfridog Rwssiaidd eu chwalu dydd Mawrth diweddaf. Hysbysir yn ftwr o Tiflis mai camgymeriad oedd y 30,000 am 18,000; yn ddiddadl hefyd, dan yr enw eyffred- lnol o Dyrciaid, yr oedd gelynion o bob math yn cael eu cynwys, y rhan fwyaf o ba rai oedd- ynt, mae'n debyg, yabeilwyr yn myned dan yr erlw Kurds. Y bobl hyn ydynt y fwlturiaid Sydd yn sicr o fod mewn lie y bydd corfF. fiyd yn hyn, nid ydynt wedi gwneud gwasan- fteth mawr i'r Tyrciaid na'r Rwssiaid, tal y rhai y maent yn barod i'w gymeryd yn ddiwahan- ifteth. Ond y mae byddin enciliedig yn sicr o deimlo eu bodolaeth naill ai o'r tu blaen neu o'r tu ol. Ni fydd yr un dosbarth o bobl yn gofidio oblegid y Bymudiad gwrthfynedol hwn o fliddo y Rwssiaid na'r bobl hyn. 0 Simnitza, adroddir am bont Rwssiaidd dros y Danube wedi tori. Bygythiai storm aruthrol o wynt a gwlaw fodolaeth yr adeiladwaith; tywalltai y dwfr i'r pontfadau, a bygythiai eu suddo; a phan oedd yr ystorm yn ei manuchaf, torodd y bont mewn dau fan, a suddodd y bad- fttt. Cymer ddiwrnod o leiaf i adgyweirio y I'hw.vg. Mae wedi goaod atalfa ar ffordd amryw ° gatrodau ac ymborth oeddynt eto heb groesi. Yr oedd adroddiadau oddeuta Bulgaria ddoe fod ymladd caled yn myned yn mlaen yn nghymydogaeth Biela a Corest, heb fod unrhyw ganlyniad terfynol yn disgyn i ran yr un o'r ddwy ochr. Mae llawer iawn wedi ei ddweyd mewn Perthynaa i weithrediad tebygol Servia a *touinaniay* y rhyfel, ac ychydig a ddywed- "yd na ddywedid yn groes iddo wed'yn. Mae y 8wyddogaeth Rwssiaidd yn St. Petersburgh, tra yn gwadu bodolaeth unrhyw gycgrairrhwng wlad, yn dweyd fod Rwssia ac Awstria w*di cytuno i roddi cyngor da i'r ddwy dalaeth hono, "heb hbni yr hawl o gyfryngiad." yr adroddiad pwysig hwn. mewn angen am gad- I arnliad Awstria. r ¡ Dyddiau Sul a Llun, Gorph. 15 a 16. • Y Hivssiaid ger Rasgrad- -Gu;archae ar Nichsics -Gorchfygiad y Tyrciaid gan y Montenegriaid -Parotoi at ivnend ymosodia,d ar y Rwssiaid ger Kars. i Adroddir fod y Rwssiaid wedi agosaa o fewn ychydig i Rasgrad. Tybir fod y rheilffordd yn y lie hwn wedi ei dyatrywio. Mae hrwydr yn ymyl ger Rustcbuk. Mae y Ty wysog Nikita, y tywysog Montenegr- aidd, wedi rhoddi gorchymyn i grynhoi ainryw gatrodau ger Nicksics, gyda golwg ar warohae yr amdditfynfa hono. Bryslythyr o Cettinje a ddywed fod y cad- lywydd, Pero Pejovitz, yn adrodd ei fod ef wedi gorchfygu y Tyrciaid ger yr afon Tarn, ddydd Mawrth diweddaf, a pheri colled drofn iddynt. Hefyd, cymeryd meddiant o chwech o bentrefi. Mae hysbysrwydd o Kars yn dweyd fod. ymosodiad unol ar ganolbwynt y Rwssiaid yn cael ei gynllunio gan Moukhtar Pasha a llyWydd Kiirs. Mae y Rwasiaid yn gorsafu ger Zaim, taith tair awr i'r gogledd o Kars, ac y mae eu nerth yn cynwys 48 o gatrodau traed. fyddinol, dwy gatrawd o feirchfiiwyr, chwe' chatrawd o Gossacks, a 13 o gyflegrau. r -lo'is- H 'iabuoiiJ' I