Y Dydd

SEION, RHYMNI. Yr oedd dydd LIun diweddaf. Gorphennf 16eg, yn adeg bwysig yn hanes Yugolion Sabbathol y gwahanol enwaiau yn y lie uchod. Dyma r dydd y cynaliasant eu cylchwyl flynyddol. Wedi gor ymdeithio trwy brif beolydd y dref, trwy eanistad R. Laybourne, Ysw., Manager, aethom trwy y lawn, ac yna, dychwelodd ysgol Seion i'r capel i wledda ar y danteithion parotoediar. Yn yr hwyr, cafwyd gwlertd i'r meddwl. Dechreuwyd y cyfarfo i am 6 o'r gloch. Cadeiriwyd gan Mr. WiHiam", ein parchus weinidog, yn fedrusiawn. Beirniaid—y Ganiadaeth, Mr. J. B. Jones-y Cyfanooddiadau, adroddiadau, &c., Mr. E. Evins. Aethpwyd trwy y programme canlynol :-1 Anerchiad gan y Llyw-- ydd. 2 Ton ar yr Harmonium yn ganmoladwy iawn, 280 Mr. D. Owen. 3 Adrodd, 'Maer Iesu yn myn'd heibio;' goreu, Miss C. Gabriel. 4 Canu, 'Hosana i'r lesu;' goreu, Mr. R. Davies. 5 Beirn- iadaeth, Englynion o gymeradwyaeth i'r boned-iig- eFau gyflwynasant y Beiblau i areithfa Seion; goreu, Mr. J. B. Jones. 6 Canu.'Gwasgarwn had tirioo- deb; tforeu, Mr. T. Davies, ail oreu, Mr. J. Davies. 7 Adrodd, 'Fslly Carodd,' o Aberth Moliant; goreu, Mr. H. Gabriel. 8 Canu, '0 mor hotfus pan yr lesu;' goreu, Mios M. J. Lewis, ail orpu, Mi^s M. J. Jones. 9 Beirniadatth ar y peoillion i Aberth Moliant; rbanwyd y wobr rhwng Mr. J. B. Jones, a Mr. D. Dariea. Canu, 'Cwsg yn dawel;' goreu, Mias A. Lewis a'i chyfeilles. 11 Adrodd, 'C<triad Crist: goreu, Miss H. Joues, ail oreu, Miss A. Lewis. 12 'Yn mreichiau fy Ngwaredwr;' goreu, Mr. D. Owen a'¡ barti. 13 Beirniadaeth ar y Traetbawd ar 'Hanes Samuel;' goreu, Mr. J. Evans. 14 Canu, 'Cavatina' (So'o Tenor); goreu. Mr. J. Jonei. 15 Darllen Rhyddip.eth ar y pryd; rhanwyd y wobr rhwng Mr. T. Owen. a Mr. J. EvaDs. 16 Can a 'Ucrhyw ddeuawd;' goreu, Mr. W. Morris a'i gyfaill. 17 Beirniadaeth ar y Traethawd, 'Dl'lan- wad ymarferiadau crefyddol yn moreu oes; goreu, Mr. J. B. Jones. 18 Canu, 11 prpige Thee. 0 Lord;' goreu, Mr. T. Owen. Adrodd, 'Y got yn troi cledd. yfau yn syeh^u;' Thanwyd y wobr rhwng Mr. T Jones, a Mr. W. Morris. 20 Darllen cerddoriaeth ar y pryd; neb yn deilwng. 21 Be rniadaeth ar y GAn er cof am y diweddar Mr. Samuel Lewis, mab Mr. a Mrs. Lewis, Rhymni; goreu, Mr. J. B. Jones. 22 Canu, 'Y cuaiin olaf; goreu, Mr. W. Morris a'i barti. Cafwyd cyfarfod rhagorol vn mhob ystyr, a chredwn mai ttimla l pawb oedd yn br senol oedd, Iblelus, moes eto.' Aeth pawb o'r cystaitleuwyr adref wedi eu llwyr foddloni yn y ddau feirn-lad- GLYK ELYACH.

LLANGWM. Ysgol y Bwrdd, Llangwm, Dinmael.—Cynaliwyd yr ail arboliid ar vr ysgol hon ar yr 28-in o Fehtflo, tan John Rhys, t aw.. A C., arolyywr ys- golion ei M<*Wthy i, ae y niae ei ail adroddiad, pa un 8ydd air yn «ir fel y canlvn:—'The tone of this is excellei t,' fel ei anroddiad cvi taf, yn angos fod a dyt-g elfe ol yr ysiol hon yn cynvddu yn g>flym, yr hyn sydd yn adlnwyrihu clod nid b) cb. an ar yr yegolfeistr, Mr. T. L. William?, yn gysW ag ar aelodau y bwrdrl, yn igofal pa Jai od ieithr un aelod symudol, y mae acdyag y gym'dogaeth wedi bod, er pan sylfaenwyd Bwrdd yn y piwyf hwn. Gan fod addyeg e fenol y gym'dogaeth hon wedi cael ei esgeuluxo mor fawr byd ncs yr a^orodd y Bwrdd yr ysgol hoo ar y 15ftd o Tachwedd, 1875, a tbrwy hvny, fod yr oil o'r >sgolbeigion, odd ieithr pedwar neu bump, bron yn anllythyrenog, y mae yn hyfrydwch deall fod yr oil o honynt, o'r ail safon i fyny, wedi paaio mewn Gramadeg a Daear y ddiaeth .-ARD.4L r DD.

AFONWEN, GER PWLLHELI. Dydd lau. am baner awr wedi naw yn y boreu. cymerodd damwain ddifiifol le } n ngorsaf y lie uchod. Fel yr oedd William Jones, porter, 16eg oed o'r Gareglwyd, Llaoarmon, yn bacbu y wageni wrth eu gilydd, aeth ei droed yn rhwym rhwng y lheiliau, fel nas gallai symu 1 oddiyno, (d} na ti dystiolar-th d ei huo) ac wrth i'r peiriant symud aeth y cerbyd dros ei glun, gan ei malurio yn ddychrynllyd. Galwyd Dr. Jones, Pwllheli. a Dr. Griffith, Porth- madog yno; ond bu y truan farw bed war o'r gloch yr un dydd. Yrydoedd y trancedig yn aelod ttydd- Ion yn Hrynbachau, (T.C.), ac ) n duirwestwr selog. Digon tebyg y bydd y rbieni jnteimlo yn d iolchgar i Mrs. Jones, Reliesbment, am ei chart digrwydd yn yr amgylchiad. Dylai fod pob gwers fel hyn yn dysgu dynion i fod yn fwy gofalus. Vr 3dym yn credu y dj lid gwneud rhywbeth i osroj oroesi dros y rheiliau o linell y Cambrian i linell Caernaifou, oblegid rhaid i bawb teithwyr fydd yn d od o Porth- madog groesi. Gresvn fo i yn rhaid i f r w yd dynol jfAel ei ^olli cyn yr argyboeddir cwmnïau rheilflEyrdd 4c eraill o'r perygl.—GOHBBYDD.

FFESTINIOG. Undeb chtoarelwgr Gogledd Cymru.-Nos Wener, Gorph. I3eg, cynaliwya cyf irfod cyhoj'5' j^yn yr Assembly Room. Llvwyddwyd gan ITWil-^ liams, llywydd yr Undeb yn Ffestiniog. oiaradodd yn fyr ac i bwrpas ar amcan y cyfarfod. Yna galwyd ar Mr. R. P. Jones. Siaradodd yn byawdl aroriau llafur yn ein piith fel dosbarth oweithwyr. Hefyd, dywedodd ein bod yn gweithio mwy o oriau na'r un dosbarth ochwarelwyr yn y byd, a 'shynyg- iodd y peiiderfyniad canlynol, Eio bod ni yn codi un ar gyfer pob cant. a hyny yn mhob chwarel, ac i'r rbai hyny ymgyfarfod yo hen ysgoldy Dolgareg- ddu nos Fawrth, y 24ain cyfisol, i wneud i fyny gommittee i gerio y cynllun mwyaf efleithiol ya mlaen er mwyn gosod y mater yn deg gerbron y goruchwylwyr." 2. Mr. W. J. Williams Bethel, yr ysgrifenydd cyffredinol,*a eiaradodd ar yr Un- deh, yn oghydag oriau llafur. Dywedodd fod chwarelwyr Ftestiniog vn gweithio mwy o oriau na Llanllyfui a Llanberis o tidau cant a phymtheg a deugain o oriau mewn blwyddyn; ac hefyd, nad yw oes chwarelwyr Ffestiniog, ar gyfartaledd, ond pvmtheg mlwyd I ar hugain, pry 1 mae oes chwarel- wyr cylchynol yn llawer hwy; a'r rheswm rnddai am hyny ydoedd, ein bod yn gweithio mewn awyr anmhur o dan y ddaear. Dywedai na ddylai yr un dyn weithio mwy nag wyth awr—wvth i adloniadac wyth i orphwys, &c. 3. Mr. R. Parry, Liauberis, islywydd, a siaradodd ar Undeb ynddo ei hun, ac hefyd, rhoddai anogaeth gref i'r Ffestinogiaid ymuno gyda brys; ac i'r un cyfeiiiad ag R. P. Jones gyda golwg ar fyrhau oriau llafur, ar i ni fabwysiadu y cynllun mwyaf doeth, a hyny yn ddivmdroi, cyn i wres y cyfarfod oeri, &c. 4 Mr. W. J. Parry, llywydd yr Undeb. Ni ddywedodd ond ychydig am yr Undeb. am y rheswm fod digon wedi ei ddweyd eisoes ar hyd y bljnyddan wrthym. Yr oedd yn cael ei flino wrth weled a chlywed am v damweinian ami a mynych sydd yn digwydd yn ein plith, &c., ac y dylai y chwarelau tod dan arolygiaeth y llywodr- aeth, er mwyn edrych i mewn a oedd pobpeth vn cael ei weithio yn y mod 1 mwyaf diogel. Gyda golwg ar anfoesoldeb y chwarelwyr, dywedai fod dynion da yn cael eu ditrio mewn rhai manau o I achos rhyw laslafnau, pa rai nadydynt yn meddwl dim am y presenol na'r d > fodol, ac y "dylai yr eglwysi fod yn wyliadwrus, rhag ofn i r dafarn fyn«d >n rhr debyg i'r eglwys, &c.; a gofynodd a oedd y dorf am gael cwtogi eu horiau llafur, ac os oeddynt, am idd- ynt gyfodi ar eu traed i g d. a d>ma yr oil i f u, fel un gwr. Cynygiwyd a ehefncgwyd diolchgarwch i'r tri boneddwr am ddyfod yma ar eu traul eu hunain. Mau arnom ofn nad oes di^on o btuck yn y Ffestinog- iaid i yario v penderfyniad allan, am y rheswm fod yma lawe: iawn or cynSbnwyr. Os na bydd iddynt ymddwyn yn ddoeth a boneddigaidd, bydd i mi eu hanfon i Twrci. Clywed fod y lienor ealluog Llwydfab wedi myned i'r Dwy rain, i geis o cael gan y TA re dderbyo telerau heddweh; ac y mite yc ddiamheu y bydd iddynt ymostwng iddo. Ceir y man) lion yn y dyfodol.- AP IOKWEETH.

CAERNARFON. Yr Eisteddjod.-Mae adegoin huchelwyl genedl- aethol yn agoshau, a mawr ydyw y 1 arotolldau go- gv fer & r cv fry w. Y mae yn agos i 5000 gdÙlIsodd- iadau barddonol a rhyddieithol wedi dyfod i law yr ysgiifenydd, ac wedi eu trosglwyddo i law y gwa- hanol feirniaid i w tafoli. Heblaw hyn, y mae am. ryw KOtau o fri wedi anfon eu henwau gogyfer cystadleuon corawl, ac amr. w seicdyrf gogyiertr String fr Brass Band competition. Mae y pavilion yn d'od i fyny yn gyflym, er mai y farn fwyaf cvff- redinol yw, na bydd yn baroderbyn adegcynaliad yr Eisteddfod, ond gobeithiwn fel arall, fodd bynag. Yn marwolaeth poor Mynyddog, maa yr Eisteddfod wedi colli un o'i ser dv sgleiriaf, ac yn ddiddadl, yr ar- weinydd goreu a feddai y genedl. Nid 06S gw bod- aeth eto pwy geir i lanw y bwlch. Yn hytrach na ffurfio cor eisteddfodol, my-e y pwyllgor cerddorol wedi derbyn cynygiad Cymdeithas Gorawl Bangor i wasanaethu yu y cyngherddau, &c. Mae hynyna yn eithar mor belled ag y mae pethau yn myned. Prin y buasem yn dysgwyl y fath nonsense oddiar law pwy llgor mor gerddorol. Seindot f Bres y Oeidwad- wyr a, dd wedi cael eu penoli in Eisteddfod Band, Nid oes sicrwydd pwy gaiff yr anrhydeddoly wyd^u heblaw y sibrydir mai i ran y Maer, Syr Ll Turner, a Mr. Lewis Lewis y disgyn yranrhydedd hwnw, Ceir swybod i ficrwydd yn fuan. Gorlifiad y Cadnant.—Pr« dnawn Sabbath diwedd- af, dygw> ddodd peth yma na chvmerodd le o'r blaen yn oes neb sydd yn tyw, ond odid, sef y Cadnant yn troi ei chyleiriad yn lie myned n ei blaen. Pender- fynodd gael golwg or heolydd a masnachdai y dref. Fel y gwyr amryw, mae lluaws o.adeiladau newydd- in yn cael eu gwneuthur yn Heol y Bont. ac yrø: ddengys fod swm anferthol o briddfeini (bricks) we~J eu go»od ar yr arch t-ydd yn cyfrdoi yr afon partb hwn o'r dref, ac yn y fan hon y dygwyddoa yr anftawd. Ymollyngodd y to, gan ollwng 1