Papurau Newydd Cymru

Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru

Cuddio Rhestr Erthyglau

6 erthygl ar y dudalen hon

^FTDDLAD AC YSTYR ENWAU LLEOEDD…

Newyddion
Dyfynnu
Rhannu

^FTDDLAD AC YSTYR ENWAU LLEOEDD YN At A W D D W Y. I v- Gan Tegwyn, F PKBOD IT. KlCh Q'ddwys (Bwlch-oar-ddrws): mae yr W* dangns ei ystvr ei bun, am yr hwn y ba laf JtiwV1 tr*y brofiad ei foi yn fwlch oer, yn 8 yn obrymder y gauaf, am yr hwn y canodd iflorill fel hyn:— 'B l *lch Oerddrws sorth, gerth o'i go',—lie uchel Heb uo lioches ynddo; S'.hin oerilyd, drymlly 1 dro, *ristwch geir wrth fyn'd trosto.' ° °lion pur henafol i'w canfod ar hwn; ond ymaeothwy ynymddangos diweddarach, aco nodweddiad ilai cyuteflg ♦ Wi*er eraill syd i yny cwmwd. Perthyn i Owen Q *r y nine yr olion henafol hyo, canya cawn N yn ei ainser ef, yn cadw math o lys dir- ac y» mhen amser wed'yn, cawn fod (Qawr o bendefigioa yn arfer ymgynull yma, kw Y Peaderfynent lawer o bethau perthynol i'r >H QJ*q°1 leoedd. Gwnaent i'w cydwladwyr rodli 4t Y tiroedd a'r eiddo a gymerid gaaddyot trwy t bt Ylk yr oes ormeeol a chwerylgar hono, yr hyn iv v fod yma 8Wn ur,80rD a hloedd cad wedi bod r<l»i y dydd,au «ynt; a Chafoid y pethau hyn «^ a"wad priodoi ar y wlad yn yr oes ymlad.igar yn awr, nid oes ond 61 o'r hyn a fa— ,° r hyn sydl yu awr yn cael ei ebargofi. Y Ho»*olw8 hynod o yableoydd i'w weled o oell ac ifai ![yBwlchhwn-y mynydaoedd cribog, creig- ?^thro«» 14 gwylltion, yn nghyda'r bryniau og sydd i'w gweled ar bob llaw, yn ym- hS b tt yD un crynawth 1 fyuy i'r cymylau. Bu w°efyd waith llechau yn yr hea amser, ond y b er'8 ^awer dydd. (o ban ac wy). Yr ystyr ydyw, dwfr act*' -aon—uchel, ami wg; wy—hen en w ar ddwfr. *S, enw y nant hou yn amser Llywarch 4 ty^sogai id, a floieuodd yn nghylch N yh Gelwir hi yn awr Nant y Bwlcb, am ei > ^rHn ^awr aI hyd d Jo. Jjfda Are—yn). Palag yn sefyll ar fia y brif- haner milldir uwchlaw Llan-yn-maw- v^sej. Hen anedd-dy tywysogaidd yn yr > fyd »ij' ^sdd. Sonia yr hen bobl lawer am » Bfyn- Gallem lenwi cyfrol k hanes ysbryd V s Q?Qdrhaid ymatal ar ychydig. Priodolid yr de5?n° 1 wahano1 achosiou. Betb bynag am aflooyddu trigolion yr ardal trwy *'r lla?|8la4 cetfyl g^yn yn carlamu y naill Vfcf ptyd Dywedwyd wrthyf ganddyn oedd yno 4 coa'y Tn y parlwr uu diwrnod, ac iddo yQ gwinoedd mewn Uestri arian ar y ( t bwrdd, a llaw a gwioedd hirion, fel gwinedd eryr yn eu gosod yn eu lie. Fel hyo, yr oedd rhyw gastia. dychrynllyd yn cael eu cyflawni yn y Bryn yo barhaus. Y neb a chweovcho weled hanes ysbryd y Hrvu, darllened 'CumTu Fu.' Btyn Uchaf. A elwir felly am ei fod yn sefyll rhyw chwarter milldir uwchlaw y palas a nodwyd. Bryn Cleifion. Mae y palas prydferth a thlws hwn yn cyuieryd ei enw oddiwrth afon o'r enw Cleifion, yr hon a red ychydig islatr iddo. Oddi- wrth fod y lie mor gyfleus, ac mor agos i'r lleoedd hyny a fuont yn safle i lawer brwydr waedlyd, ac fel y prawf yr enwau sydd ar leoedd cytagos, megys Cae'rgof, Cleifion, Dolcleifioo, a C >mlao, yn ogystal ag unllef-uullais traddodiad sydd yn mhlith y trigolioo. Mae sefyiifa y palas yn gryno a thlws dros ben, ar lanerch o uchelder ar y frou. Draw yn mhell o'r nalll du y gwelir Moel Mallwyd yn dyich- atu ei cbopa cribog i gyfarch y Ifurfafen; ac ar yr ochr arall i'r Dyfi yr ymorsedda bryniau Camlan i wledaa ein llygaid a phrydferthwch awynol. ±_

Marwolaeth Mr. DAVID WILLIAMS,…

=== : ISartitJontaetf).

LLINELLAU

Y FFAETHBN.

CAERNARFON.