Y Dydd

TYWYN. ^fejawrth> Gorphenaf lOfedj yn righspel yr I tWea^Qwyr y° y uchod, ar ol y cyfarfod Ql» cafwyd ar y diwedd olygfa hyffyd iawo» sef set newydd, hardd, gyflawn o Lestri Cymundeb, yn cael eu eyflwyno yn rhad ac yn rhodd i'r eglwya. Y boneddwr. haelfonus a a"rhegoid yr eglwys a bwy ydyw R. Lewis, Ysw. PlasyDant, ger Khuthin. Dylid crybwyll fod R. Lewis, Ysw., weai bod yo oruchwyliwr mewn cysylltiad a'r Talyllyn Railway, yn Tywyn, er's ychydig flynyddau yn ol; a phryd bynag y del yma ar ymweliad, mae yn eaei y der- byniad tuwyaf gwresog gan y Ty wyciaid. Mae ef yn foneddwr o'r fath garedicaf. Nid oedd Mr. Lewis yn bresenol aradeg y cyflwyniad, ond cyf- lwynwyd y rhodd. drosto gan Edwin Jones, Ysw., The Academy, yr hwn sy id yn frodor o Ruthin, ond yn awr yn Tywyn er's, amryw flynyddau, yn anturiaetlius, a hynod lwyddianus mewn cysylltiad ag adtiyeg. Ar y diwedd, cynygiwyd diolcbgarwehc, a chefn- ogwyd hyny yn wresog, i Mr. Lewis am ei anrheg anrhydeddus; a gWQaed hyny hefyd i Mr. Jones am ei garedigrwydd mewn cysylltiad &'r cyflwyniadi Mae yr addewidion yn cael eu cyflawni,. 'Eu harian a'u liaur hefyd a ddygant i harddu lie fy nghysegr.' —MKIKIONWR. .f 1-

t' TANYGRISIAU. Rhybydd i feddwon.—Nos Lun diweddaf, fel yr oedd un o'r euw Griffith Griffiths, brodor. o Ben- rhyndeudraeth, yn cyfeirio tuag adref ar hyd llioeli y Ffestiniog Railway, pan yn agos i le o'r enw Bu- artbmelyu, aeth j wageoi heibio, a cheisiodd yntau neidioiddynt, nie-wn trefn i gael ei gario; ond yn anffoduu, collod 1 ei afael, a syrthiodd o dan un o honynt, ac mewn canlyniad, torwyd uu-fraich iddo, a uiwfeidiwyd ei ben yn arw. Ymga&glodd canoedd o bobl i'r lie yn uniongyrchol, ond yr oedd yn boll- 01 farw. Gadawodd weddw a phjant i alaru ar ei ol. Cludwyd ei ran farwol i'r seler o dan feddyg- dy Dr. Roberts, a chyneiir trenglioliad ar ei gorff dydd lau. Y mae hyn yn llefaru yn ucbel wrth feddwon ein gwlad ar iddyut adael eu ffyrdd dryg- ionu3, a p'.ienderfynu na chaifl! Deb ddweyd dynion me idwotj am danynt byth mwy. Hefyd, dylai fod yn symbyliad i lien feddwon diwygiedig ein gwlart i fod yn fwy penderfynol /nag erioed i gadw oddi- wrth I lwybrau y ielidith/ Hefyd, i holl grefydd- Wtr ein gwlad i wneod Yl: olio fewn eu gallu i waredu y rhai a lusgir i angeu.'—TRILBOK MOEL- WTN, t

• n'< j." •* — ElSTfctiDFOD GADEIRIOL LLANFECHELL, MON. Cynaliwyd yr uchod nos Iau a dydd Gwener, Awst 2il a'r 3ydd, 1877. Trodi yr hin allan yn lied auflafriol, ond er hyny daeth cyhulliad ar- dderchog yn nghyd, a deallwn ei bod wedi troi ailan yu llwyddiarit perfFaith mewn ystyr\ariaDol. Cadeiryda y cyfarfod nos lau ydoedd y PMBII. H. L. Price, U.H., ac arwtinid gan Andreas o Fon. Cfnodd Miss J. A. Williams (Llinos Alltwen), .\li-s Marian Williams, £ (.A.'M0 ac Eos Morlais, a ctiwareuodd Mr. llaydu amryw diiarriau ar y pix. o. Ehillodd Mr. fl. Hagl cs, Bettws y Coed, y wobr am y 'Ffon' oreu a clior Talybolion ar gauu 'Mendelsshou.' Dygwyddodd nn anfEawd ar ganol y cyfarfod, rhoddodd suppo>ta- yr eisteddleoedd Sordd, a syrthiodd y cyfarlj drwy drngaredd ni diieibyniodd neb niwaid o bwys. Agorwyd yr Orscd i am 9 bore lau, gan Tudno, Ctwydfardd, Andreas o Fon, &c.. &c., a gohiriwyd ygweithrediadauhyd bump o'r glc.cli. Darllenodd y The^biad draithgah i geiiadwriaeth Mynyddog, a gwisgai y 'trwyddedogion' ysnoden ddu. Pasiwyd ¡ penderfyuiad 0 gydymdeimlad a'i wedjdw alarus. Llywyda y boreu ydoedd, R. Davies, Ysw., A.S.; traddododd anerchiad rhagorol. Yna, anerchwyd y cyfarfod gaiv Llwynog Llwyfo, Carno a Glanfor. Arweinid gan Clwydfardd. Enillwyd y gwobrwyon fel y caolyn:- 1 Rhiaogerddd, 4yn ymj:tisio; goreu, Meilir Mon. 2 T6o.GyDuUeidfa.ot, 18 yn ymgeisio; goreu, Thos. Jones, Edge Lane, Liverpool. 3 Marwnad i'r diweddar Mr. Thomas, Neuadd; goreu, Parch. D. Roberts (Dewf-Ogwen), Wrex- ham, a Meilir Mon. 4 Seindorf Bres, Garn, Dolbenma^n. 5 Canu, Can Gymrei-k, 4 yn yiigeisio; goreu CrychMeirion. -iI 6$Jeb yn deilwng o'r wobr ar y trpethawd ar 'Y lies a ddeill odd o'r eisteddfod i gene< y Oymry. 7 Datganu, .'Beudige;.iig. fyddo Arglwydd Dduw Israel,' 3 cbor yn ymgeisid, goreu, cor Amlwch. 8 Rhatuant, 3 yu ymgeisio; goreu, Einion Alaw, Llanerchymedd. 9 Chwareu y-Berdoaeg, Mi;/Jameis Morris, Port Dinorwic. 10 Beddargraff i'r dtiiweddar Mrs. Roberts, Geirn; goreu o 26, Morwyllt.; Wele ei en^lyn:— "Loes niil oedd cau angylee Mori,—o'r Geirn Dan oer garnedd meirwon; Yn ein tir erys liir son s-i& Am rinwedd un mor union!" 11 Denawd, Mae'r Ian gerllaw;' 4au a fifths. 12 Englyn, 'Anadl;' goreu, >Enai<j,; ond ni ddaeth yn mlaen. 'YO' 13 Testun y gadair, awdl af 'Eowogrwydd,' yr oedd pedwar yn yoatjeisio, o ba rai yr oedd eiddo Emrys ben Aur ac Tdwal. Dywedai Tudno fod pob un o'r ddwy yn a-wdiftu ardderchog, ond yr oreu oedd eiddp JdveaU yr hwn a ymddangpsodd yn mherson Mt1. *Bi M. Edwarfls (Moy#yllt),jLl&Bgefni. • Cadeiriwyd ef yriol brain't a^ defawMj ac anerchwyd ef gan amryw o'r beirdd gwyddjodol. Dyma aril gad&ir ^lorwyllt, a dpallwn, oui bai fod. xadair ddiweofduf y XSordoffgion wedi ei rbag-arfafethu i fod yn wag, mal efe gansaiihdnd hjjfyd. Rhwng cyfarfpdydd y bore a r prydnawn, arhol- wyd ymgeiswyr am urddau, methodd y rhai a fyn- ent fod yn feirdd a phasio. f .• > Llywydi y prydnawn ydoedd, Parohi 'fiy'L. Price. Arweinydl, Andreas qS Fon; 1 Toddeidiau i 'Ynys Mon,' 8 yn ymgeisio; goreu, M,or.wylit. Wele'r buddugol,;— cit- VC If* "Dyma wlad dawel, gwl^d milod tewito^ Ynys y derwydd wasta<f fras diriori; liro dloi yn agor brawdlysail'6 W«igiof), Am byn ca'i henwi, gwlad menyg gwynioi^fi A mam i Gymru yw M^n-ceir i'ri Rhi— laith m'awl Vi llwyni^i th«mlau-llawnio«i/iT a 2 Cyffeithu, i'lt is noF. always may,' Gwilym Gwalia a Mr. O. Hushes, Henbias National School, yn gydfuddugol. 3 Cy wydd, 'Sant Mechell;' goreu, Meilir Mon. 4 Marwnad Mrs. Williams, Foel Fawr; goreu, Meifir Moti. 5 Beddargraff,'Mechell,'neb. yn deilwng.' to 6 Traethawd, 'Dyn fel Arglw'ydd y Grc&dfgaeffl;' 9 goreu, H. Hughes, Llangefni. 7 Pryddestau,'Haman a Mordecai;' goreu, loan, ni atebodd i'w enw. Dywedai y beirniad fbd hwa yn gyfansoddiaa uwchraddol iawn. S Prif gystadleuaeth gorawl yr eisteddfodi-dat- ganu y Danchwa* Ymgystadlodd tri.cboir,. def Talybolion, Bodedeyrpt, ac Amlwch; .Canai'y ;tri yn dda, ond y goreu oedd ipbr, Amlwch, o dan arweiniad Mr. Robert Roberts. Ar ddiwedd y gystadleuaeth, canodd y tri chor yn nghyd, dan a?weiniad E6s Morlais yn aidderchog. 9 Enillwydar y Pedrawd, 'Wele stbtm yd' cttdi draw'gan b'airtt o sir Caernarfon/ J Urddwyd amryw ofyddiofl am bump 6'r g)och,"ac am chwecb, dechreuwyd y cyngherdd, dan lywydd- iaeth y Thesbiad, ae o dan arweiaiad Clwydfiirdd. Ni cheisiwfv nodi yr holl brogramme, ond sylwn yn gyffrediuol ar y cantorion., Yn Llanfechell y gw.naeth y gantores ieuanc Missi J. A. William.8 (Lliuos Alltwen), ei hym- ddangosiad gyntaf ar y llwyfan eisteddfodol. Medda lais soprano pUr, a chyflaWnder o hono. Nodwcd id ei chanu a dwy ragorineth ceillduol. cynanai ei geiriau.yn groew ac <'glar,.ac ai i mewn i ysbryi y geiriau a gaimi:, Yr wyf yn sicr na chawsom nemawr ddatgainiad mwy effeithiol na datganiad Lliuos Ailtweli, o'r .'Deigryn ar fedd fy mam,' a dangosodd y gynulieidfa ei bod yn ei werthfawrogi drwy ei gorfodi i ail ganu. Os ymrodda Llinos Alltwen i astndio ei chelfyddyd, yr ydym yn sicr y daw yn un o ser ddisgleiriaf ein llwyfan genedlaethol. Canai Miss Marian Williams fel arfer y n gsxqptig Nid oedd Mr. T. J. Hughes l'awn eygtal .ag a^r; edrychai fel, pe beb fod'yn i*ch iaw.n, eto, yny cyngherdd daeth i fyny ef ei bun. Datganai Ehedydd Mon benillion yn gampua, a TelynQr Seiriol yn chwareu'r delyn deir-rbes. Yr oedd Boa Morlais yn canu yn dda iawn ond fel'beifrrilaii y rhagorudd yn LlanfecheH. Ni ChlywsojQ neb er- rhag lsdyd 3,n Llaofech ioed yn beirniadu cerddoriaeth inor gtir a diamwys, ac y mae-yn dda genyf allu dweyd ha chyfodwyd y cythraul canu yn Eixteddfod Meejiell; DatgaaoiM y cor buddugol amryw ddaruan yoi<ida. Yr oedd myuegiaot (expression) yror hwn ya- gampus, ond fod yr intonation yn wallus yn yr holl ddarnauj* ddatganwyd. Gwasanaethodd band Amlwch hefyd, orid y Garp, DolbenjnaeJi/^r|i$sBaod)Q$4jli{^1,eli* Yn wir, y mae bechgyn y Gam' wedi myned yn lied agos i berffeithrwydd. Gair etoiam drefniadait yVpWyil«ai,&ei- Yroedd y babell wediei haddurn^ii^tjsh.w^ethuia'rarwydd- eiriau arferol, a sylwasbin yn neillouol ar leiniau o erape a grog^nt fel :coffad'W'ritieth atft y beirdd, &p., ymadawedig—Mynyddog, Ieuan Gwy'l't, lo'an Pe4r, Alfardd, Mechell, MeiliT, Lianerchydd, Cynddelw, ac Ieuan Alaw. > j Pasiwyd penderfyniadyfn cef^os^i y symudiaifaui sefydlu ysgoioriaetbwa- ^M -am Mynyddog, leuan Gwyllt, ac loan PedriT Gwnaeth yBgiifeoydd yr Eisteddfpd—Medhe|l- ydd Mon—ei ran yn gampps.. Drwg genvm fod rhai o'r Mechelliaid wedi-Q/r raeryd mantais ar y dort i vr/c^lu. :•> J VI "t; ,j

3. Penderfynwyd fod Mr. Roberts, Tymawr, i anfou Uythyr eto i'r eglwyei nad ydynt wedi ateb y cwestiyDau yn y cylehlythvr blaenorol o berthynas 'r achos dirwestol, gyda riymuoiad taer ar fod id ynt ateb 6 hyn i'r cyfarfod nesaf. 4. Dymunwyd ar fod i Mri. Roberts, Tymawr; Williams^ Sgthel; Griffith Edwards, Betbesda; a Hugh Hughes, Treflys, i weithredu fcl pwyllgor y drysorfa gyuorthwyot dros y cyfuudeb hW'h ac am- lygwyd yn y cyfarfod y parodrwydd mwyaf i gyd- weithredu gyda'r frawdoliaeth o gyfundeb Lleyu ac Eifionydd yu symudiad pwysig o sefydlu Trysorfa Gynorthwvol Gylfredinol' i holl sir Gaernarfon. 5. Mr. John Abraham Jones a ddywedodd ych- ydisr eiriau mewnperthynaa i sefy llfa achos ere fydd yn y lie; Dywe.iodd fod y capel wed' ei adeilndu er's deg mlyuedd yu ol, am y diaul o £1,135 Oi. Oc., trwy gydweithrediad y gynullebfa, yr eglwys, y gweinidog, a chylfeillion Oristionbgol oddiallan, fod cyfran belaeth o'r ddyled yna wedi ei symud jm- aith, ac Did oedd yn aros arno yn awr ond £ 360, fod y gynulleidfa yn hynod tfyddlon i ddyfod i foddion gra3, yr eglwys yn mwynhau tawelwch heddychol, a bod Mr. Williams, y gweinidog, yn lefyll mewn bri iliawr, nid yn unig yn eu golwg bwy yn Libaaus, ond hefyd yn ngolwg y wlad yn gyffref'inol. 6. Y cyfarfu i nesif i fod yn Bettwsycoed, yd His Hydref. Swm casgliadau yr eglwysi ydoedd X2 5s. 9J., a'r Casgliad cyhoeddus yn y Bontnewydd, £ 1 3s. 6c. Cyfanswm, dE3 98. 3c. Pregethwyd gan y Parch. E. H. Evuns, J. A. Roberts, B.D a R. Rowlands, Treflys. Megys ar- ferol, fe;ly hefyd y tro hWD. Yroedd cyfeillion y bontnewydd yn dawel, siriol, a charedig iawn, ac ar boll wasanaeth y dydd yr oedd urogl dymuno!, Hegys arogi maes. Yr oedd yn cael ei fendigo gan Arglwydd.—K. W. GRIFFITH, Ysg.