Y Dydd

■! ( V • iriae yr hobby Doriaidd-y Ibleidlaiii o ^thydedd—wedi achosi gohiriad penderfyn- Mn, Osborne Morgan t»,r Gwestiwn y .laddfeydd, yr hwn yn ol ein oyhoeddiad yn eila rhifyn dmeddaf, oedd i ddyfod gerbron 08 Wener; ac c id yw yn debygol y gwel yr ^Uteddiad presenol eto ddiwedd ar y ddadl hon. Y mae hyn yn achos go fid ar wfrif y gau-obeitbion a all greu yn meddyliau |*rtbwynebwyr pob math o oddefiadau, yn \>y nag oblegid unrhyw effaith a adawa ar ) cytundeb yn y diwedd. Fel cwestiwn klaeddol, y mae y rhesymau o'i blaid ac yn el erbyn bron wedi eu dybysbyddu, a'i hanes k1 cymeryd i fyny gyfnod o ugain mlynedd. ywed Mr. Carvell Williams fod yn Lloegr J ^hymru 20,490 o leoedd addoliad heb eu ysegru yn ol gofynion Eglwys Loegr, ac 4,111 o'r nifer yma sydd yn meddu *ddedigaethau o'r elddynt eu hunain; ac yn Jcyfrif a wnaed yn ddiweddaf, nid oes ond o gladdfeydd cyhoeddus ag sydd yn _|Hwyg tir anghysegredig, ac y mae nifer y ^yfi yn y rhai y gall ymneillduwyr gael claddu gan eu gweinidogion eu hunan yn >005, tra y mae yn rbaid i berthynasau j ^ghydffurfiol guro wrth borth y Llan am peddle i'w meirw mewn 13,177 o blwyfi. sicr, nis y gall sefyllfa hon ar bethau ^rhau yn hir eto, ar ol y condemniad diam- ys a gafodd gan y Senedd ddiweddaf. Oni ylem fel Ymneillduwyr Cymreig gydymuno Odyrehafu ein llef yn uwch nag erioed ar y j eatiwn hwn? -r, *■■■■> ;'v ii^oonvbi) i ltWlf b(;,)h Tn t; "'J f }' 0.

j Oddeutu pump o'r gloch prydnawn dydd bu farw y Pab Pius y Nawfed, a'r 259 jn ^bestr y Pabau, yn ei 86 mlwydd oed. af°dd noaon anesmwy th hyd doriad y dydd ddif • ^au' P^d T daeth ei sefyllfa mor dd CXf0^ barnai Doctor Ceccarelli yn ei 8a^w i mewn dri o f eddygon eraill jj iv^eiddrwydd. Gwaethygodd ar hyd y nes yr ymadawodd ei ysbryd Dddefof faQydau ar PttD0P °'r gloch. Dy- oddbmt laWer' a hyny J* amyneddgar, rhan iW go.e8au chwyddedig, a dywedir fod Bvn virionQl gorff yn *arw er's amser maith baLZ F«i\iad y wreichionen fywiol o'i an n'r rhni y Babaeth hwyaf, ac j f • j P^Tsicaf mewn banesyddiaeth, i rv»tu £ 8fod,i eiPho- ou\ tn y Vatican, y,, Khnfam/ac nid, fel y 1" bygythiwyd yn fynych, mewn alltudiaeth; ac er na chafodd fyw i weled arwyddion gwrtb- weithiad yn ff&fr ei awdurdod tymorol, yr hyn yn ddiambeu a ddysgwyliai, estynwyd iddo einioes ddigon o hyd i ddangos y gallai Pab fod yn fwy dylanwadol a nerthol fel llywydd ysbrydol, nag fel penadur tymorol. Yt oedd colli yr olaf yn sicr yn un o bryd- weddion arbenicaf ei lywodraeth. .i fJ

Tarawyd y wtad hon. megys a ciyrnod trydanol nos Fercher gan yr adroddiad fod y Rwssiaid wedi meddianu Caercystenyn. Yr oedd arswyd yn teyrnasu drwy einPrifddinas, parlysodd y Weiuyddiaeth, a Iledodd ei ddylanwad i blith arweinyddion y blaid wrthwynebol, fel mai anfynych yn ystod ei fodolaeth yr aeth Ty y Cyffredin drwy I gynifer o gyfnewidiad tymheredd mewn byr amser ag yr aeth drwyddynt ddydd Iau diw.eddaf. Ymddengys fod Mr. Layard, Llys^enadwr Lloegr yn Twrci, wedi ei osod mewn gefyllfa mor ddyrys a thywyll, oblegid toriad gwifrenad y pellebyr, fel yr oedd yn rhaid i'w frys-genadwriaetbau at y Llywodr- aeth ddydd Mercher, yn cynwys y fath newyddion difrifol, gael eu hanfon drwy Bombay ac Alexandria, ac felly gymeryd mwy o amser. Ond, er yr holl fraw a'r arswyd a gynyrchodd ei newyddion, y mae y Tywysog Gorfcschakoff wedi pellebru at y Llywodraeth Brydeinig i fynegu nad oedd un gwirionedd yn y chwedlau oedd wedi eu cyrbaedd, a bod gorchymyn wedi ei roddi ar hyd holllinellan y Rwssiaid yn Ewrop ac Aaia i atal pob math o weithrediadau rhyfel- awg. Y mae yn dra thebygol, so ystyried pobpath, fod yn y newyddion a dderbyniwyd oddiwrth Mr. Layard, ab wyd o'r fath a garai lluaw8 o'r Toriaid; neidiasant yn awyddus eto, ac ond odid na lyn y bach yn eu safnau am rai misoedd i ddyfod' mewn canlyniad i'w brys yn gweithredu yn eu *)<?>• oh hi 1 ■

Yn y rhaniad a gymerodd le yn Nhy y Cyffredin dydd Gwener ar y cwestiwn fod i'r Llefarydd adael ei gadair mewn trefn i fyned i bwyllgor ar y bleidlais o anrhydedd, pleidleisiodd naw o Ryddfrydwyr gyda'r mwyafrif yn ffafr y Llywodraeth, sef Mr. W. B. Beanmont, Mr. Corbett, Mr. Cowen, Iarll de Grey, Syr N. M. de Rothschild, Mr. Samuda, Ardalydd Stafford, Mr. Walter, a Mr. Yeaman. Yn yr un lobby yr oedd ped- war o aelodau yr Home Rule-Syr G. Bowyer, Mr. G. E. Browne, Dr. O'Leary, ac Arglwydd R. Montagu. Gyda'r 292 Toriaid a bleidleisiasant, yr oedd holl aelodau y Weinyddiaeth oedd yn moddii eisteddle yn Nhy y Cyffredin, gyda'r eithriad o Mr. Cave a'r Arglwydd Ddadleuydd. Yr oedd y lleiafrif yn cynwys 92 o Ryddfrydwyr, a 4 o Home Rulers; y diweddaf oeddynt Mr. Fay, Mr. Mitchell Henry, Mr. Denis O'Conor, ac O'Conor Don. Yr unig aelodau o'r Wein- yddiaeth ddiweddaf a bleidleisiodd yn y lleiafrif ydoedd Mr. Baxter, Mr. W. H. Gladstone, Mr. Hibbert, a Mr. Shaw Lefevre. Ififer yr aelodau presenol yn y Tv ydoedd 296; yn gadael 255 beb gymeryd tin- rhyw ochr yn y rhaniad. i v- t. r ')'1 (.tt1J:rfurl-r

Prydnawn Sadwrn diweddaf, cynalifryd/' gwledd Fawreddog gan y Gymdeith«e Ddaearyddol Frenhinol, yn y Willis's Rooms, Llundain, i groesawu y teithydd Affricanaidd enwog, Mr. H. M. Stanley; Syr Rutherford Alcock, y Cadierydd, yn y gadair. Wrth gynyg iechyd prif westwr y prydnawn hwnw, siaradai Syr Rutherford am dano let" olrheiniwr daearyddol oedd yn meddu y gwrolder, y dyoddefgarwch, y medr, a'r yni i ymladd ei ffordd ar draws Affrica. a t*»aflu yn agored adnoddau aratbrol y Congo, antur- • iaeth mor beryglua ac anhawdd ag a gymen-r! odd unrhyw ddyn arno erioed, a'r hoh sydS'! wedi bod mor ffrwythlon yn ei chanlyniadau, ac sydd yn sicr o fodyn fwy felly yn .fr dyfodol, fel y byddo yr holl fyd cyfan yn, gallu sugno budd a mantais oddiwrthijr Eglurodd Mr. Stanley, wrth amlygu ei gyda -r nabyddiaeth wresog, yr amgylchiadau a'i harioll weiniodd i fabwysiadu yn achlysurol fegaiid" eitbafol, yn enwedig yn Bembireh, a m^tf^' tumiai effod yr hyna wnaed wedi ei gyflawnt. i foddloni cyfiawnder. Rhoddodd reswm hefyd dros gario y Human Saisnig yn yr ym., gyrch. Y mae Mr. Stanley, yh ei ymddyg- iad at drigolion Bambireh, wedi gosod ei hun yn agored i feirniadaeth lem y wapg, ac. yr oedd gair o eglurhad ar hyn oddiwrtho yn dderbyniol iawD. Dylai y Gymdeithas- Ddaearyddol Frenhinol fod yo gwybod rhyw^ beth am olrheinwyr daearyddol, eu hanghett-) ion, a'u hanhawsderau; ac y mae ei gwaith yn estyn ei chroesaw i Mr; Stanley yn ar- wydd digamsyniol ei bod wejiei boddhau yn ei ymddygiad. (('j a' 'It — —rrtr" ■ HuiI

Y mae telegram oddiwrth oiebytfd y y Daily News yn Ears yn hysbysu fod Ismai).. Pacha yn gwrthod rhpddi i fyny Erzeroum ar y tir nad ydyw wedi derbyn gorchymyn i'rtj perwyl hwnw. Caniatawyd iddo bell lebra- 4, Gaercyatenyn am gyfarwyddiadau. Dywftd gohebydd yr un newyddiadur nad oe&' brwydro wedi bod yn Erzeroum ar ol rhoddi i fyny y gwarchae. Yr oedd wy^ y^ chwerw, yn ddrwg.iJ;v; hy,u r ",frr..

Cynaliodd Corfforaeth Drogheda, Iw^rdd- r6g on, gyfarfod ddydd Gwener, yn oondemnio Dr. O'Leary, yr aelod dros y fwrdeisdref, fel ffug-wleidyddwr, nad oedd byth y £ Jangos ei drwyn yn Nhy y Cy&fidin, nac yn cyflawni un amser unrhyw weithred senedd- ol dros y bobl a'i hanfonodd yno. Dywedid mewn amddiffyniad i'r Dr., ei fod wedi amlygu pan yn cydaho i yaigais am y gynrychiolaeth, na byddai iddo breswylio yn Llundain. Y teinalad cyffiedinol ydoedd, os nad oedd ycoddygiad Dr. O'Leary yn gymer- adwy, mai y ffordd aarhydeddusaf fydd^j ceisio eglurhad ganddo; ac oni byddai yil foddhaol, galw arno roddi i fyny. II; Il