Y Dydd

Y CLADDFEYDD. CAFODD Mr. Osborne Morgan, ar ol colli y noson benoded,g i ddwyn ei benderfyniad gerbron Ty y Cyffredin, gyfle i wneuthur hyny nos Wener, fel y gwelir oddiwrth ein newyddion seneddol. Er ei apeliad diweddaf at y rhan boblog o'r Ddeddfwriaeth, yr oedd erTs lawer wedi dygwydd ag oedd yn ymddangoa yn fanteisiol iddo gario ei bender- fyniad. Yr oedd y Bendefigaeth wedi awyro y ewesttwn yn dda; a. phe daethai Gweinydd- iaeth Beaconsfield yn ddigon addfed i dderbyn penderfyniad y mwyafrif yn eu plith hwy, buasai tasg bresenol Mr. Osborne Morgan yn ddiangenrhaid. Safodd yr Archesgobion yn gadarn o du goddefiad, ond dychrynodd ein Prifweinidog-mynodd dynu yn ol fesur y Llywodraeth—ac yr oedd gan Mr. Morgan nos Wener i ymornest i'r cweatiwn yn ei eangder cyffredinol. Amlygai ofid fod y fath gyfleusdra rhagorol ag a gafwyd y flwyddyn ddiweddaf wedi ei golli gan y Llyw- odraeth. Ni wyddai Rwssia ormesol, na Thwrci ddallbleidiol ddim yn brofiadol am y gyfundrefn Brydeinig o gladdu y marw, ae yr oedd hyn, yn ol tyb Mr. Morgan, yn llefaru cyfrolau. Yr oedd cario y system allan yn dadblygu yr ofteiiiadaeth fwyaf aflywodraethus, ac nis gall neb ag sydd yn tala y sylw Ileiaf i'r gormes a gofnodir yn fynych yn y newyddiaduron mewn cysylltiad & chladdu y marw, ataheu gwirionedd hyn. Oredwn fel Mr. Morgan, oni bydd i'r cwestiwn hwn gael ei setlo yn fuan, a hyny drwy wneud cyfiawnder i'r ymneillduwyr, y bydd i'r cynbwrf yn nglyn ag ef wneuthur llawer i brysuro dadsefydliad a dadwaddoliad EgJwys Loegr. Nid oes un cwestiwn arall mor addfed i brofi y farn gyhoeddus mewn etholiad cyffredinol; ac yr ydym yn dra sier pe byddai i north etholadol y wlad gael ei daflu i'r prawf yn mhen yr wythnos, y ceid ei fod yn gefnogol i gynygiad Arglwydd Harrowby i daflu holl fynwentydd plwyfol y deyrnas yn agored i bob dosbarth, gyda gwas- anaeth crefyddol efengylaidd, pan y dymunid, yn lie gweddiau ystrydebol Esgobyddiaeth, pa mor ardderchog bynag. Y tnae claddu heb unrhyw ffurf o wasauaeth yn cael edrych arno yn y cyffredin yn ddiraddiol; ond y mae y Presbyteriaid yn Lloegr yn dilyn eu brodyr yn Scotland, ac yn ymwrtbod yn fwriadol a phob gwasanaeth. i mae y rhan hono o gynygiad Mr. Morgan i agor y mynwentydd i gladdu heb "unrhyw wasanaeth angladdol," yn rhoddi i'r Presbyteriaid eu dymuniad, yn ogystal a'r rhai sydd yn wrthwynebol, o gwbl. Claddedigaeth dystaw, yn wir, ydoedd y prif gynygiad yn mesur Due o Richmond j ac os ydoedd yn ddigon da gan Dduc Tori- aidd, nis gall fod gwrthwynebiad teg ir awgrymiad pan yn dyfod oddiwrth anghyd- ffurfiwr. Dymuniad y Due, fel y cofirg ydoedd cael claddedigaethau newyddion ar y draul enfawr o dair miliwn o bunau, yr hyn y mae Mr. Morgan yn el ysgoi. X mae yr unig bwynt mewn dadl, gan hyny, wedi dyfod i hyn, bawl yr anghydffurfiwr i gael ei gladdu yn y fynwent blwyfol. Eilid cynygiad Mr. Morgan gan y Rhydd- frydwr adnabyddus, Mr. Knatchbull Huges- sen, yr aelod dros Sandwich; a rhesymai fod Eglwys Loegr wedi ei sefydlu i amcanion cenedlaethol, ac nid secto), ac felly nid oedd hawl ganddi i drafod mynwentydd plwyfol y wlad megyis pe byddent yn perthyna i un enwad. Nid oedd yn y ddadl hon lawer o newydd.deb i gymeradwyo ei hun, ond yr oedd yn wirionedd anatebadwy. Cynygiodd Mr. Hubbard, un o'r aelodau Torlaidd droa Ddinas Llundain, welliant i'r perwyl, "Fod Saeson a ddefnyddient eu rhyddid crefyddol i ymwahenu ag Eglwys Loegr, yn gyfiawn rydd i ddarpara iddynt eu hunain leoedd i addoli a chladdu, gyda'r seremoni a ddewisont, ond nad oes gand lynt hawl i ofyn am gyfnewidiadau yn y myn- wentydd plwyfol, yr hyn a leihai y -diogel- wch cyfreithiol i'w defnyddio yn drefnus a chrefyddol, yn unol ag amcan eu sylfaeaiad." Mewn trefn i ddal i fyny olygiad Mr. Hubbard, y mae gan amdJiffynwyr Esgob- yddiaeth i ddadleu, fod y Sais, y foment yr ymneilldua efe oddiwrth Eglwys Loegr, yn colli ei hawl yn y fynwant blwyfol. Y mae hon yn sefyllfa wrthun i'w chymeryd, a byddai yr un mor briodol dadleu nad oes gan ymneillduwr oddiwrth Esgobyddiaeth hawl i draaiwy ffyrdd y plwyf, na chyf- lenwi ei hun a dwfr y plwvf, na hawl ychwaith i roddi ei bresenoldeb, pan y byddo hyny yn unol &'i feddwl yn eglwys y pJwyf. Y mae ymneilldmeth fel hyn yn cael ei ohosbi-tel y mynegai Mr. Richard nos Wener-mewn ffordd nad oes ei chyftelyb mewn unihyw wlad wareiddiedig, oddieithr yn Ys,)aen benboeth. Yn Portugal, sydd mor bell yn ol, y mae y Pahydd a'r Protest- ant yn gorwedd ochr yn ochr yn ddiwahan- iaeth. Ceisiodd offeiriad Pabaidd Lisbon yn ddiweddar dynu Uinell wabaniaethol rhwng beddau y Pabyddiorj a'r Protestaniaid. Mor fuan ag y daeth y bwriad i glustian awdur- dodan y wasg yn Lisbon, condemniwyd et yn ddiaeremoni; ac ni phasiodd llawer o oriau cyn i'r cauolfur gwrthwynebus gael ei dynu ymaith; ac yn bresenol, yn ol adroddiadau y cenadon Wesleyaidd, "y mae y beddau yn gymysgedig, heb gyfeiriad o gwbl at grefydd y rhai aydd yn gorwedd ynddynt; ac yn awr gall y gweinidog Protestanaidd a'r offeiriad gyflawni y gwasanaeth olaf i'r marw ochr yn ochr." Pa mor gywilyddus-y fath feirniad- aeth ddinystriol ar addefiad Protestanaidd Esgobyddiaeth Seisnig-y mae yr hyn sydd yn cael ei gyflawni mewn mynwentydd plwyfol Portugiaidd, yn beth nas gall gymer- yd lie yn Lloegr aydd yn gwneuthur cymaint o fost o'i rhyddid! Pa fodd y mae fel hyn? Dywedai vir. Forsyth, yr aelod haner Torlaidd dros Marylebone, wrth y Ty nos Wener, y buasai ef yn pleidleisio dros gynygiad Mr. Morgin oni b'ai fod yr ormes hon yn prysur ddarfod. Nis gall fod ffydd Mr. Forsyth yn gref yn ffigyrao ei blaid ei bunj oblegid dangosir yn return y Llywodr- aeth fod 14,012 o fynwentydd cysegredig yn Lloegr a Chymru, yn y rhai y mae yn dejj tybio nad oes gan Anghydfturfiwr "hawl" i gael eigladdo, tra nad yw nifer y mynwent- ydd angbysegredig ond 5,005 A ydyw yn gyfiawn amddifado y plwyfolioo Anghyd. ffurfiol o wasanaetb y pedair mil ar ddeg