Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
3 erthygl ar y dudalen hon
Cuddio Rhestr Erthyglau
3 erthygl ar y dudalen hon
BEIRNIADAETH
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
BEIRNIADAETH Oystadleuaeth Lenyddol Ysgolion Sabbathol Capel Uchnft Vtica, a Thyddynygarreg, Maentwrog, Mawrth 9fed, 1878. "Y BEDD Gw AG,Cefais dri cbyfansodd- 'ad ar y testyn rbagorol hwn erbyn eich cys- ^dleuaeih; ac an wedi camgymeryd y testyn *eddyliwn, trwy gyme.*yd yn ganiataol mai leddau gweigion y greadigaetholl yn niwedd 4t4ser a olygai'r pwyllgor wrth roddi'r testyn allan. Efallai, y byddai yn hwylusach i kfcwb pe geirid testynau fel hyn fymryn yn dywedasid, "Bedd gwag yr ni faasai lie i ambeuaeth. Ond, S^naeth "Ithel VVyn" gam &'r geiriad fel y toae hefyct-gadawodd ef y bannod Y allan Wi bapyr-ccy Bedd Gwag" a argraffwyd. Qallesid befvd gymeryd bedd gwag Lazarus ac eraill efallai, a hawlio'r wobr er hyny pe kuasai y cyfansoddiad yn teilyngu'r flaenor- taeth. Pe dodasai Ithel Wyn Y Beddau g reigion yn benawd i'w benillion,bunsem yn ei ganmawl 4in gyfansoddi 'n bur deilwng a lhthrig ar destyn felly. Nis gallaf ddeall yn mha le y cafodd Ithel ei gyfarwyddo i roddi'r bedd Yn y rhyw fenywaidcl-felly y dyry ef trwy «II benillion fel hyn- "Pan welir y beddrod yn wag o'i phreswylwyr," "Heb arwydd byth mwyach ei lianw drachefn." "AI gw&g fydd y beddrod ni welir ei henw." &o. Newidied y testyn a gwnant be<*war penill Ilewydd ac effeithiol, wedi gwelia'yr ychydig ffaeleddau a ddynoda'r inc coch a roddais ary papyr. Y nesaf yw J oSEPH.-Gallwn dybied mat Prtntis o fardd ydyw ef hyd yn hyn ond efallai y daw yn "Sion gwell na'i feistr." Mae gaoddo wmbredd o wallau sillebol yn ei 16 Uinell,—fel y gwel oddiwrth yr inc coch. Nid oes ganddo fath yn y byd o odliad yn y Penill cyntaf; ae y'mae'r un gair yn gorfod cydodli ddwywaith yn yr ail benill. Cofied am roddi prif lytbyren, neu "lythyren fawr," yn nechreo pob llinell o benill, neu englyn, &e. Sylwed yn fanylach ar weitbiau beirdd eraill, —a darllened ei waith ei bun hefyd yn hr- glyw wedi iddo ei yegrifenu, fel y bo ar y papyr, ao nid fel y tybia ei fo Yr ydym yn rby dueddol i gyd i dybied ein bod yn gywirpan fyddwn yn y gwrthwyneb. IAGO Leiaf a fesurir yn nesaf. Pedwar penill rhwydd a da sydd ganddo ef: cystal gwerth "haner coron" ag a welwyd braidd yn un man. Gallasai ddynodi "Bedd gwag yr Iesu" yn fwy darnodiadol o hwnw,—a bod felly yn fwy effeithiol i'r teimlad. Cawsai hwn fod yn flaenaf o ewyllys calon, oni b'ai fod y rhedegfa y waith hon yn eiddo 'i gvflym- acb, i'm tyb i. GIRALDUS yw yr olaf i'r glorian. Dyma feistr trwyadl ar yr ypgrifbin, a'i eiriau a'i awen. Y mae ei waith yn wir ddestlus ac effeithiol. Ycbydig iawa o ail ystyriaeth i'r acen mewn ambell fan a wnai well peroriaeth i'r glust. Credaf mai darllen y 4 penill Byn fel y maent a fyddai fwyaf dymunol i'r dorf. Da yw ei rawa, —gadawai 'r us, Gwrol ydyw GIRALDUS. Gwir deilynga'r awdwr y wobr, a lIawer yn ychwaneg. Voel Gron, Ffestiniog. GUTYN EBRILL.
Y DEHEUDIR.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
Y DEHEUDIR. TIPYN 0 BOBPETH. MR. GOL.- Mae v chwyldioadau hyny ag sydd yn effeithio adfeiliad yn profi ansefydiogrwydd y pethau a welir, ac i fesur yn tueddu y meddwl i ehedog uwch eu dylanwad at y parhaol a'r digyfnewid. Saif adfeilion y Llywodraeth Dyrcaidd heddyw fel mynegfys i gyfeirio sylw llywodraetbau o'r un natur at y posibilrwydd o'u ewymp hwythau, os dilyn- ant yn ffordd Cain, yr,bon sydd o'r drwg, ac yn tywys i bob aflwydd. Gwir fod yr amodau heddwch wedi eu derbyn, a'u llaw- codi, ar newydd fod heddwch i fod wedicreu llawenydd mawr trwy y gwledydd, ond nid pawb fedr ymddiried llawer yn ffyddlondeb y Twre druan i'w addewidion; er hyny, hyderwn os dychwel ei nerth ato y ffy ei greulonder i dir aogof hyd byth. Nis gellir dysgwyl cael flrwyth toreithiog o rinweddaa moesol yn mhlith y Tyrciaid, er fod heddwch wedi ei estyn iddynt hyd oni ddwfrheir hwynt gan ffrydiau mwy iach na'r cyfryw a gymerant eu tarddiad o Fahometaniaeth, Pab- yddiaeth, a Thoriaeth, oblegid y mae y eyfrin bob amser yn sicrhau lluosawgrwydd o ddrain mieri, a gwyllt-lysiau eraill (meddwl anni: wylliedig yn ei wahanol agweddau), mown dadblygiad belaetb. A phan yn gweled Toriaeth dracbefn yn gwneud yn llydan a dwfn ei dwfrffosydd o amgylcb gerddi, per- llanau, a gwinllanoedd y Twrc, nis gellir dysgwyl ond dadblygiad helaethach o ttrwyth yr unrhyw egwyddorion gwenwynig, pa rai sydd fel hylif berwedig ddydd a nos yn cyn- hyrfu ffynonell gweithrediadau y Weinydd- iaeth Dyrcaidd. Gresyn na faasai Disi, ei blaid luosog, ar wlad fel un gwr yn ceisio goleuo tywyll leoedd y ddaear, ac anfon i'w plith oleuni gwybodaeth, yr hon fuasai yn gwneud anialwch a diffaethwch y gwledydd gaugrefyddol a phaganaidl fel gardd yr. Arglwydd mewn prydferthwch a ffrwythlon- edd; ond yn lie hyny, gwneir pob ymdrech posibl i dywyllu cynghor, a sefir fel craig rhwystr ar ffordd pob symudiad daionus. Rhyfedd fel y mae y wlad hon yn parotoi ei hunan i ryfel, ac ofnwn fod llawer o ddyn- ion da yn swn y parotoi gwastadol yn cael eu cario gan y llifeiriant o ynfydrwydd i gredu fod rhinwedd mewn rhyfeloedd. Aberthodd Rwesia feddianau a miloedd o fywydau ei <1 dewrion er rhyddhau y Cristionogion oddiwrth iau haiarnaidd y Twrc; ac y mae y daioni a wnaeth drwy ddarostwng y bwystfilod, a dangos cymaint o ddynoliaeth yr yr holl hel- ynt, yn profi yn ddigon eglur nad brad ac uchelgais a'i harweiniodd allan i faes y gwaed y tro yna. Ond y mae llawer yn eu gwlad 111 edrych ar Rwssia yn dra gwahanol i ni a dyna, yn ddiddadl, ydyw y rheswm o'r by;w- iogrwydd sydd i'w gael yn ngweithfeydd y Llywodraeth y dyddiau hyn rhagor y blyn- yddoedd diweddaf. Telir tua mil o bunau iyn wythnosol o gyflogau i weithwyr Woolw ch yn fwy nag y byddid arfer a gwneud, fe ly, nid rhyfedd fod pawb yn addef na welwyd eymaint obarotoadaurhyfel yn cael eu gwneud er rhyfel y Crimea. Ac wrth ystyried peth felly, diau fod canoedd yn y wlad yn credu fel fy hunan y myn y Weinyddiaeth hon ryfel a rhyw wlad cyn hir, gan nad beth fydd y canlyniadau o hyny. Ond gan fod llawer o rai uniawn a heddychol wedi ac yn parhau i ofyn am i'r bobl ryfelgar gael eu gwasgaru, eu cyngbor ei ddyrysu, a'u holl ameanion a'u cynlluniau drygionus fyned yn fethfent hollol. Os ceir hyn, ceir hefyd gyfleusdra i ddefnydd. io moddion priodol er adferyd heddwch cy- ffredinol, a chydweithrediad y gwledydd i ddwyn trefn a gwareiddiad oddiamgylch. WeI, Mr. Gol., y mae yn ymddangos fod masnach y glo yn bur fywiog yr wythnos hon eto, yn neillduol felly y glo ager, a'r rheswm dros hyny ydyw fod contracts y Llywodraeth wedi eu cael yn Nghaerdydd i adgyflenwni y llynges. Ac y mae yr adfywiad yn dechreu dwyn ardaloedd yn fwy i sylw. Dyna un o honynt ydyw y Porth. Mae y Porth wedi ei gysylltu droion ag amgylchiadau a dygwydd- iadau gofidus a thorcatonus i'r pen, eef taniad- au Blaenllechau, a charchariad y glowyr yn nglofa Tynewydd yn ddiweddar, felly, nid oes eisieu rhoddi ei fanylion yn bresenol i'r dar- llenydd, ond gwell ydyw dlweyd fod y lie fyny i Gwmrhondda, taathair milldir a. haner o Pontypridd. Bu y Perth am flynyddau, ar y cyfan, yn lie dinod ei ddygwyddiadau, yn cael ei gynwys yn nygwyddiadau y lleoedd cylchynol; ond pan gloddiwyd at y glo ager, a chael cyflawnder o hono ar bob llaw, daeth y lie i sylw, ac y mae o'i flaen ragobeithion hapus, a'r farn gyffredin yw, y bydd yn fuan yn gartrefle dedwydd i filoedd o'n cydweithl wyr. Collodd Aberdar ei ddylanwad fe canolbwynt yr ager lo, am fod Cwmrhondda yn gryfach ei ddylanwad atdynolj a chan fod yn y Porth y fath gyflawnder o'r glo gwerth- fawrooaf a fedd y Cwm, diau yr a enw rhai lleoedd eto yn ddim pan ddaw cyfoeth y lie hwn i'r farchnad. Nid gwir ydyw yr oil a ddywed un gohebydd mewn perthynas a dyf- odiad trais i'r lie, oblegid yr oedd hwnw yn hen globyn go braf ddeg mlynedd yn ol, felly, nid yw y personau sydd a digon o ddylanwad ganddynt i daflu yr enwog Dr. H. N. Davies, allan y daeth, ond diau mai gormes wnaeth hyn. Dr. Davies fydd dyn y gweithwyr eto, ac y mae Davies yn all right pe teflid j ef allan o'r Cwm. Caniatewch i mi fodfedd 1 arall o'ch newyddiadur clodus, Mr. Gol., i ddadgan fy Ilawenydd yn llwyddiant yeyfaill Mr. J. Evans, (loan Morganwg). Er fod tua deugain yn ymgeisio, efe a apwyntiwyd i fod yn ysgolfeistr yn ysgoldy newydd yr Hatod. Mae yr ysgol yn dri department Boys, Girls, and Infants. Ysgol gapapuS yn mhob ystyr. Bu yr Hafod yn ddoeth yn eu dewis. iad. Y mae yn lie gobeithiol lawn, a mas- nach yn bur hwylos ynoer ys too. Bydd Mr. Evans yn dechreu ar ei waith yn fuan, a dymunwn iddo igwer o hapusrwydd, ac oeli hir i ddadblygu ei alluoedd a'i fedrusrwydd fel ysgolfeistr, i godi plant yn ddynion goleu- edig i'r genedl.—MEnqn.
FFERMDY PHYLIP. ---
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
A. cb Ie WI gewch ei mil pnnau yn ddefnyddiol." y s°t y gallaf, meddaf1" aeddai Ben &h a.rus» Yr ydych yn gwybod pa mor tobosibl ydyw—y rhwystr sydd yn bodoli." i, a nonsensigyd, Phylip Lie mae yl'ys mae gallu. 'Dyw rhwystrau ddim n({ ond yn unig i fyned tro9tynt." 6 gymerai ddyn go gyfrwys i fyned dros ei hU'a orwe(^^ rbyngof fi a hi. Yr wyf yn sicrhau, a ehwi a ellwch wybod fy mod ddweyd o ddifrif calon, na fynwn i am byd gwell na bod yn ddyn rbydd yfory am yr no rheswm yma." Gadewch bethau i mi. Am ddim a yddoch, yr ydych yn rbydd yn awr." ^arfa g waith y forwyn yn agor y drws, yr i°n a gymeroddr ei bamser ei bun i wr.eud ^fcy, a'r cyhoeddiad fy modi yn aros i weled Phylip, roddi atalfa ar y gweddill. ^eth Ben i mewn, a rhoddais y nodyn iddo. t "Eieiau fy ngweled cyn deuddeg o'r glocb Y ory, ai e 1-rhywbeth y mae wedi anghofio ddweyd," ebai, gan redeg ei lygaid drosto. t)ywedwch wrth y Squeiar y byddaf yno, Yr oedd Phylip yn brysur wedi hyny, yn Illudo ilw dy-oblegid cymerodd gynghor y I el piueiar, ac ni arosodd lawer yn hwy gyda'r ^rnai. Ac nid wyf yn meddwl fod dwy neu aair wythnos wedi pasio, pan y cyrhaeddodd Y newydd ef am farwolaeth ei wraig.