Y Dydd

Y DEHEUDIR. Yr wythnos ddiweddaf, dirwywyd dynes o'r enw Ann Dowers i Ip. a'r costau, am frathu'ysgolfeistr Tonypandy yn ei glust. Y mddengys iddi fyned i fewn i'r ysgoldy i gwyno fod y "pupil teacher" wedi curo ei phlentyn; a chan ei bod yn y fath nwydau, gorfu i'r ysgolfeistr ddangos y drws iddi, ac yn lie myned allan, cydiodd am ei wddf &'i breichiau, ac jra ci glust a'i danedd. CynaIM4 ulodau Temlau y Plant eu gwyl fiyaydtfol yn Haverfordwest, yr wyth- nos ddiwodia; trwy fwynhau gwledd ode a bara brith ymprydnawn, a gwiedd o ganu, adrodd, ac areifchio, ya yr hwyr, dan lywydd- iaeth Mr. Williams, Superintendent of Police." Un diwrnod yr wythnos ddiweddaf, gwel. wyd hen wraig yn sefyll ar gyfer ffenestr masnachdy, yn Heol y Felin, Pontypridd. Yr oedd yn hollol ddyeithr i'r ardal. Gofynai i rhwun wrthtbaBio lie yr oedd hwn a hwn yn byw. Dywedwyd mai ar gyfer y fan lie safal. Cyrhaeddodd y drws, a'r cyntaf a ddaeth i'w agor ydoedd ei merch, yr hon sydd hefyd mewn cwrs o oedran. Wedi myned i fewn, gofynai, "A oes genych chwi fara yn y ty;" a chan dynu ei Haw o'i llogell, dywedai, "Dyma i chwi 5s. wyf wedi eu cadw i chwi." Ymddengys fod yr hen wraig, yr hon sydd wedi cyrhaedd yr oedran teg o 90 mlwydd, yn un o eluteDdai Bristol; ac wedi clywed am y cyfyngderau oedd yn y De, penderfynodd ddyfod i gael gweled ei hunan yn mha sefyllfa yr oedd ei merch. Go dda, onidaf Hysbysir fod masnach wedi gwella yn fawr iawn yn Cwm Rhondda yr wythnos ddiweddaf, a bod sicrwydd am gyffroad yn y fasnach lo. Mae glowyr, yn nghymydogaeth Rhymni a Pontlottyn, wedi llwyddo i gael gwaith mown gwahanol fanau, ond nid ydyw y gweithwyr haiarn wedi bod mor llwyddianus. Mae tylodi mawr yn mhlith y dosbarth hwn. Yr wythnos ddiweddaf, anfonwyd llanc 10 oed, o'r enw Joseph Griffiths, i garchar Usk am dair wythnos, ac ar ol hyny i dreulio pedair blynedd yny "Reformatory" yn Nantyderry, am ladrata pwrs yn cynwys 15s., eiddo William Prober t, Abergavenny. Dywedir fod Arglwydd Beaconsfield wedi gweled yn dda i orchymyn fod y swm o X200 i gael ei roddi allan o drysorfa "Royal Bounty" ei Mawrhydi, at gynorthwyo gweddw ac amddifaid y diweddar Thomas Humphreys, yr hwn gollodd ei fywyd ei hun wrth arbed bywyd y foneddiges hono yn Ferry Side. Dywedir fod Ann Morgan, Bortb, sir Aberteifi, yn dymuno i'r cyhoedd gredu ei bod wedi byw 100 o ddyddiau heb fwyta yr un tamaid, nac yfed yr un dafn. Symudwyd hi y dydd o'r blaen i Glafdy Aberystwyth, lie na fydd yr arfeir gwyliadwriaeth dim twyll yn cael ei wneud yn y mater. Traddodwyd dau filwr cyffredin, perthynol i'r L4lst. Regiment, Caerdydd, i sefyll eu prawf yn y Brawdlys nesaf, am ladrata yn geiddgar, bwra yn cynwys 33 o sylltau, oddiar hen wr o'r enw Limbrick.

Y GOGLEDD. Nos Iau diweddaf, cynaliwyd cyfarfod cy hoeddus yn Rhyl, pryd y penderfynwyd i ffurfio cwmni at sefydlu "cocoa room" yn y dref. Cafodd aelodau Fife & Drum Band, y Band of Hope, Caergybi, eu croesawu i de gan eu harweinydd, Mr, Benson, dydd Gwener diweddaf, pryd y treuliwyd y pryd- nawn yn ddyddorol dros ben. Dywedir fod darllenfa a cocoa room, i gael eu hagor yn y dref hon, Caergybi, a chredir fod yma fawr angen am y cyfryw leoedd. Rhoddwyd dau gyfarfod difyrol gan wir- foddolwyr Caernarfon, yn y Pavilion, nos Wener a Sadwrn cyn y diweddaf, er budd cyfeillion anghenus yn y Deheudir. Cbfwyd cynulliad rhagorol y ddwy noson. Mewn cyfarfod o aelodau Bwrdd Ysgol Colwyn, dydd Llun diweddaf, penderfynwyd fod cydymdeimlad dwys y Bwrdd i gael ei gyflwyno i Mrs. Whitehall Dodd, ar farwol- aeth ei phriod, yr hwn oedd yn gadeirydd y Bwrdd. Dydd Llun diweddaf cafodd Abermaw ei chyfoethogi trwy gael careg sylfaen y Capel newydd, wedi ei gosod gan Mr. John Roberts, U.H., Bryngwenallt, Liverpool. Deallwn fod Criccieth yn bwriadu efelychu y lie tuag wythnos y Pùsg. Cynaliwyd cyfarfod Ilenyddol yn Town Hall, Rhuthin, nos Wener, llywydd Mr. Marcus Louis, Maer y dref. Arweinydd y cyfarfod ydoedd Tanymaiian. Cymerwyd rhan ynddo gan Ehedydd lal, Taliesyn Hiraethog, Llew Hiraethog, Rhuddfryn, Hu Conwy, a Ceulanydd. Canwyd amryw ganeuon gan Jennie Maldwyn yn swynol iawn. Nos Wener diweddaf, cynaliwyd cyfarfod dirwestol yn nghapel yr Annibynwyr, Tower Hill, Dinbych, dan lywyddiaeth Maery dref. Dydd Sadwrn diweddaf, fel yr oedd dynes 45 oed, yn dychwelyd yn nghwmni ei gwr o farchnad Wyddgrug i fyned i Rhydymwya gyda'r tren 6.30 yr hwyr, yr oedd y gwr wedi cymeryd gormodedd o ffrwyth yr "hopsen," aeth y wraig i geisio tocynau i Rhydymwyn: ar eu gwaith yn myned i'r cerbyd, gwelsant hen ffrynd, yr hwn oedd yn myned i Nannerch. Erbyn iddynt gyrhaedd Rhydymwyn, yr oedd arnynt awydd myned i Nannerch efo'r hen ffrynd; ond pan oedd y tren ar gychwyn, penderfynodd yr hen wr fyned allan, ceidiodd un o'r swyddogion yn mlaen a thynodd ef o'r cerbyd a chauodd y drws. A'r hyn cododd y wraig i agor y drws drachefn i neidio allan pan oedd y tren wedi cyohwyn, ond rhwystrwyd hi gan un John Jones, yr hwn a satai ar ddrws y cerbyd hyd nes iddo ddyfod at y "crossing," lIe y disgyn- odd, neu ynte cawsai ei wasgu i farwolaeth rhwng y cerbyd a'r llidiart. Ar hyn neidiodd y wraig allan, ac ar draws y llidiart, nes y tarawyd hi o dan y gerbydres, fel y bu farw yn y fan.

TOWYN. Dydd cyntaf o Fawrth.—Y mae dydd cya^f Fawrth yn ddydd pwysig ya y lie tawel gymaint mai dyma ddydd uchelwyl y Gyfeillgar. Oddeutu haner dydd, drwy y dref, yn cael ei blaenori gan seindorf Abergynolwyn, ac wedi hyny aed i « Cad van, pryd y cawsant bregeth cyn cydwledda danteithion rhagorol a barotowyd iddynt. dybio fod golwg lewyrchus iawn ar y gymdeit hon. a, Cyngherdd.—Nos Wener, y laf o Fawrth, j :wyd cyngherdd yn yr Ysgoldy Cenedlaeto t Llywyddwyd yn fedrus a doniol gan Mr. Kirkbf'^ gwasanaethwyd fel arweinydd gan Dr. J. F. Yaw., yr hwn a wnaeth ei ran yn ddebc»^ Gwasanaethwyd yn y cyngherdd gan y cerdd01, canlynol;—Towyn String Band, o dan arweini* galluog Mr. E. Jones, Brynarvor Hall School? J. Jones; Mr. W. E. Jones a'i gyf., Mr. D. J^jJ a'i gyf., Herrvogt a Bonstead o Brynarvor e, School; a Llew Cynfal; yn nghyda Miss Claridl, Mr. a Mrs. a Miss Sea ton; Miss Pemberton; a> a Mrs. Murray a'i cyf., a Miss Jones, Tanyb'y Dolgellau. Er fod LlinoB Egryn ar y rhagleOt nghydag eraill, lluddiwyd hwy gan afiechyd; ono^ genym allu hysbysu fod Miss Jones wedi IlanO of, 1 Llinos yn ardderchog. Cymaint ydoedd ei rhsgdi, I oldeb, fel y canodd Ienan .Wnion yn ddifyfyr 1 a gorfu i'r brawd fyned i'r llwyfan i adrodd y* ^{)i | a wnaeth, yr hwn « dderbyniodd uchel. Cafwyd cyngherdd lied dda; a chynuUe' gampus. Yr oedd elw y cyngherdd yn nayne^J gynorthwyo y brawd Evan Williams, yr hwn '11- yn glaf er's amser maith; a diau fod clod f ddyledus i'w feddyg-Dr. Jones-am gario auao cyngherdd.—Gwylan y MOB.

BETHEL, PARKYRHOS. Traddodwyd darlith yn y lie uchod, nos Chwefror y 14, ar 'Rowland Hill,' gan y P»rcl1' P. Jones, Pencader. Cymerwyd y gadair Parch. Mr. Jones, gweinidog y lie. Y Jones, Pencader, yn adnabyddus fel pregetb^rfj Ogledd a Deheu Cymru, ond nid yw h*ne' J adnabyddus fel darlithydd ag a ddylai fod. darlith ardderchog, a gwir addysgiadol. Yr gynorthwyo dyn ieuanc i gael addysg ar gy^ e' weinidogaeth, a chan fod Mr. Jones yn waith yn rhad, cafwyd elw o dros £ 8.—UN 0 TNO.

LE'RPWL. Nos Fawrth, y 19eg o Chwefror, cynali^y party yn ysgoldy y Tabernacl, capel Mr. Loc* pj- yn y dref uchod, a fenthyciwyd gan Eglwyfl A bynol Park Road. Eisteddodd tua chwe' J wrth y byrddau. Yn yr hwyr am saith, cyn»'^ cyfarfod yn nghapel yr Annibynwyr, cy^ anarferol o dda. Cafwyd amryw anthemau t cor, a chanwyd dwy o ganeuon gan Mr. SaliOD jol un o aelodau y cor, sef 'Hen Hon fy nain' a mawr fy mam,' a dwy o anerchiadau yn naill gan Dr. Thomas o'r Tabernacl, a'r llall go 0'1 Parch. W. Robe.ts-cymerodd yr olaf ado0 .ypv Apocrypha, cafwyd sylwadau doeth ac i b I Mae un yn Saesonaeg gan Mr. Lockhart. 1811 Mae adroddiad blynyddol yr eglwys hon aØ1 ø fr newydd ei gyhoeddi, a chan fod y flwyddyn bO"y31 terfynu 60 mlynedd o banes yr eglwys, diau /<, yn ddyddorol gan amryw wybod ychydig o'i Gwelwn i'r gynulleidfa (gyda'r ymdrech gael organ) gasglu dros £ 1,300 yn ystody r wrth gwrs mae y swm yna yn cynwys V gafwyd oddiwrth y cyfraniadau at y we*n!^glijl yr eisteddleoedd, casgliadau chwarterol i ddyled, yr Ysgol Sabbathol, y Gymdeitha» clafdai y dref, y colegau, y newyn yn lo° salt of work fu er cael yr organ. ji Yn 1868, agorwyd y capel presanol, ac yr draul o adeiladu. gyda'r hyn dalwyd am y tit, a yn jE6,258 6a. Y flwyddyn ddiweddaf, casg1 thai wyd £ 426 am yr organ, a pharotoi y I*f fr; chyfer, yn gwneui y swm o £ 6,684 6s. O r]|})J yna y mae £ 3,819 69. o'r ddyled wedi ei gadael £ 2,865 o ddyled yn weddill. Mae Bethel ar ddwylaw yr eglwys eto heb ei ^qQO'. phe ceid yr amcangyfrif o'i werth, sef £ *■' yv fyddai y baich ond bychan. ^1) grynodeb o hanes yr eglwys o'i chychwynift grynodeb o hanes yr eglwys o'i ehychwyniad, ymddengys yn yr adroddiad argraffedig:- Crynodeb 0 hanes yr eglwys o'i chychwy^ Gan fod y flwyddyn hon yn terfynu!ifcdj flynyddoedd er cychwyniad yr achos bf Cymreig yn y pen deheuol o'r dref, bernlr er 01, adroddiad o brif ffeithiau yr hanes yn doe gan yr eglwys. flro^V Yn 1827, Eglwys y Tabernacl, yn Greaiij Street, dan ofal y Parch. John Breese, oeaa