Y Dydd

-.r:' '¡.ri; AMDDIFFYNWR NEWYDD Y CRONICL. lb. GOL. Un o'r pethau mwyaf tame a ddarllenais erioad xhwag colofnau papur newydd Cymreig ydoedd amddiffyniad Llafurfab, Rhiwbryfdir, i'r Cronicl In y DTDD am yr 8fed cyfisol. Trwy fy mod yn ddarllanwr cyson o'r DTDD er ya amser bellach, yr wyf wedi dyfod yn bur gydnabyddus ag enw y brawd o Rhiwbryfdir yo. ei gysylltiad Ag ysgrifau ar wahanol faterion, ac ni byddai ood goneat ynof i ddweyd mai nid bychan ydoedd y pleser a gymer- wn wrth ddarllen ambell un o honynt, er, y mae yn rhaid i mi gyfaddef, na ddyrchafodd ei alluoedd ysgrifenyddol erioed yn rhyw ucbel iawn yn fy eysiad paraonol i o beth ddylai safon y cyfryw aliii-> oidd fod, Ond ymddengys i ni fod Ha/urfab yn fwy Ilwyddianue gyd&'r. gorebwyl o bobi y Fab o Rufain nag ydyw o geisio tefyilyn far amddiffynol rhwngy misolyn o GoDWY a'r rhai a eilw efe yn delynion- iddo. Hwyrach mai rhoi mwy o'i amser i •studio tunesy Pabau y mae—ac y mae hyay yn ddigon tebyg, gan nad ydyw eto wedi ein goleuo o berthynas I acbau a chysylltiadau teaiaaidd yr hwn gymtirodd yr enw Pab arno ei hun gyntaf— ac y mae yn haws genyf greda hyn hefyd oblegid y ffaith fod ei bwt llytbyr mor llawn o gamsyniadau a honiadaa heb y mymryn lleiaf o sail iddynt, fel aa fedr neb a ddiiynodd yr ymdrafodaeth hon ihwnc y Cronicl a'i feirniaid o'r dechreu gyda'r gradd lleiaf o fllnylrwyddbejdio a chanfod nad jllrwyth meddwl yogrifeuydd na thalod,d gymaint o lylw i amgylchiadau'r ymdrafodaeth ag y dysgwylid Jddo wneua cyn myned i ddweyd ei farn ar y pwnc ydyw. Na chymered Llafurfab yn angharedigos eir i roi prawf ar rai o'i haeriadau yn y llythyr dan jylwj oblegid nis gallaf feddwl am foment iddo fod mor ffol erioed ag anfon eynyrch ei ymenydd i newyddiadur heb fod ganddo eithaf sicrwydd yn ei fynwes ei hun y daliai y eynyrch hyny unrbyw *pres*ure allanol a ddygid i bwyso arnynt. Dywed, .'Fel derbyniwr a darllenwr cyaoflt o I Gronicl J. R. er's rhagor na 16 mlynedd, yr vyf yn teio^lo i'r byw droato ar gyfrif yr ymosodiadau bryntion a dibaid a wneir aroo mor ddiachoa y Jlyddlau hyn.' Teilyoga Llafurjab ddiolchgarwch 'gwreeocaf Gol. y Cronicl am y eyfaddefladgonest uchod o feithder ei ymlyniad wrth ei 'Hogyn;' ond, mewn difrif, a ydyw Llafwfab wedi bod am 16 mlynedd yn 'dderbyniwr ac yn ddatllenwr cyeon' o'r Cronicl, ac eto yn galla dweyd yn gyhoeddus fel hyn fod yr ymosodiadau a wneir arno yn bteaenol yn 'dditchos?' Hwyrach y gellid hebgor tipyn o'r 'bryhtoi' y cwyna sydd yn nodwedda yr ymosodiadau, a ohadw yn fwy oddifewn i derfyn- au boueddigeiddrwydd ac ysbryd Cristionogol, ond hid i'r Cronicl yr eir i chwilio am yr > esiampl o hyny. Priodol iawn fuasai i Llafurfab, cvn myned i ddarnodl ysgrifau 'gelynion' (?) y Cronicl fel 'ymoaodiadau bryntion a dibaid' i edrych ijoaewn a oedd y cyhoeddiad hwnw ei hun yn peidio a bod yn rby Iftn oddiwrth yr un camwedd. Yr ydym yn ddiweddar wedi cael enghraifft newydd o hoflder Gol. y Cronicl at rygnn byth ac yn dragywydd ar bethau y buasai gwr o'r un ysbryd a Thywysog Tangnefedd wedi eu claddu yn medd anghof er ys blynyddau; a phwy nad oedd wedi larn ar y cyfeiriadaa pigog, gwenwynliyd, ac enllibua, a ymddangosent fel plaau yr Aipht y naill rifyn ar oly llall am fisoedda misoedd rhwng dau glawr ei flaolyo, mewn perthynas i'w ymadawiad o Ddolgell- 8uf.Ba"üora, chwedl yntan. Priu yr ydwyf yn galltt cretin Llafurfab yn dweyd ei fod wedi darilen y Cronwl yn 'gyaon' am 16 mlynedd, pan y dywed hefyd ar yr un anadl fod ye ymoaodiadau a wneir > arno, pft mor 'fryntion' a 'dibaid' bynag ydynt, yn ddiachos, Neu, hwyrach y gellir cymhwyao gofyniad Phylip gynt i'r eunach ato, 'A wyt ti yn deall yr hyn wyt yn ei ddarllen?' Mae nn o'r ddau yn sier. Ac eto, gall mai tipln o rôg ydyw Llafurfab, a'i fod am wirio yr hen air hwnw yn ei beraon ei hun, 'nad oes neb mor ddall a'r hwn ni fyo weled.' Os felly, tgwaith ofer yw taenu rhwyd ya ngolwg perchen aden.' Dywed fod ymosodwyr y Cronicl yn 'rhai a dyb- iant eu hunain, wrth gwrs, lawer uwchlawr iddo ef yn mhob dull a modd.' Dyma rhyw frawddeg deneu lawn eto, nad yw yn hawdd gwneud pen na chynffon o honi. Bum am beth amser uwch ei phen yn ceislo dyfalu beth allaaai fod yr esboniad cywiraf arni. Ond o'r diwedd, daeth goleuni i mewn i'm deall gwan trwy gyfrwng yr 'wrth gwt8' sydd yn nghanol y frawddeg, a dyma'r eglurhad mwyat naturiol y deuais i o hyd iddo, bef bod pob un » yyfygo waeutUur ymosodiad ar y Cronicl a'i 101. yn gosod eu hunain: 'Wrth gwrs' (yr hyn o'i gyfieitha yw, yn ol yr effaith ag sydd yn Sicr o ddilyn yr achos yn ddieithriad) lawer uwchlaw iddynt mewn pob yetyr-lyn mhob dull a moddl' 1 Gwan iawn, os byw. Ond gellir casglu hefyd mai yr ymosodwyr eu hunain sydd wedi awgrymu hyny trwy rai, neu yr i oil, o'u hyagrifau, eithr dywed yn bendant mai 'fel arall yn hollol y deallir hwy gan edmygwyr y Cronicl.' Rhaid addef yate nad ydynt wedi dweyd eu meddwl ar y pwnc pwysig yn glir iawn, onide ni buasai edmygwyr y Cronicl yn rhoj y credit iddynt o ddweyd yn wahanol, yn ol eu 'deall* hwy. I) Mae xhywbeth yn bar dywyll yn yr ymadroddion hyn. Ychwaneg o oleuni, Llafurfab. A yn mlaeni ddweyd pa fodd yr edrychit or yr ymosodwyr hyn gan y 'rhan fwyaf goleuedig 6 ddarllenwyr y Cronicll' Ac, wrth gwra, dyna fel yr edryeha Llafurfab arnynt; a chan ei fod yn 'ddar- lienwr cyson' o'r Cronicl er's rhagor na 16 mlynedd, y mae yntau ya d'od i mewn, yn naturiol yn y dosbarth mwyaf goleuedig o'i ddurllenwyr.' Wel, os ydyw Llafurfab yn meddwl hyny, nid af i dori ar y mwynhad sydd yn deilliaw iddo odaiwrth hyny. Yn unig buaswn yn ei gynghori t beidio a bod yn rhy blaen wrth ddweyd ei feddwl-itnae ambell i wir yn waeth er ei ddweyd. Mae y 'rhan fwyaf goleuedig o ddarllenwyr y Cronicl (a Llafwfab yn eu mysg) yn desgriflo yr ymosodwyr fel rhai yn cenflgenu wrth y cytoedd-^ iad hwnw am ei fod yn dweyd yn onest eu bod yo greaduriaid. Saeledig, yn nodi eu Saeleddau, ac yn eu.hanog i ddiwygio yn fuu. Yn sicr, rbyw geofigen ryfedd iawn ydyw. Mae tuedd naturiol mewn dyn i guddio ei weodidau allan o olwg ei gyd- ddynion, ac nid oes genym le i ddysgwyl y \buaeai y rbai hyn yn wahanol i ddynion eraill. Mae yn ddigon tebvg y buasent yn ddigofus wrth 01. y Cronicl am dd'od a'u ffaeleddau i'r gwyneb; ond y mae'n sicr mat nid ctnfigen fuasai yn eu llywod- raethu, oblegid al naturiol ydyw i ddyn gtnfigenu wrth ei frawd am ddal o flaen llygaid y byd yr hyn y dymunasai ei weled wedi e: gladdu yn y ddaear? Mae rhyw 'gyngor caredig' wedi cael ei wrthod a'i ddiystru gan yr ymosodwyr hyn, pa un a rodd- wyd gan J. B. rywbryd neu gilydd. Hoflwn gael gwybod pa bryd ac yn mha le y rhoddwyd y 'cynghor caredig,' obiegid prio iawn ydyw y cared- igrwydd a ddaagosir gaa Olygydd y Cronicl yn awr. Soria Llafurfab am lelynion ffugenwol' sydd ya 'anelu' at y Cronicl o'r 'llwyni.' Harddach fuasai iddo dewi a son am bobl y flugenwau yn y modd yma, tra y mae efe ei hunan yn dweyd ymadrodd- ion mor galed am bersonau y mae 'gair da iddynt gan bawb, a chan y gwirionedd ei hun,' a hynydan Hugen wI Nid yw Llafurfab yn rhyfeddu dim fod lbwledan gelynion y Cronicl' yn d'od o gvfeiriad y Tyst a'r Dydd, ond gofidia ei galon fod 'daleoau glan y DvDD' yn cael eu goddef yn gyfrwng i dywallt y fath wenwyn aspaidd. Hwyrach na wyr Llafurfab fod gan y ÐYDD gymaint, o. nad mwy, o achos droa ddiiyn llwybr y Tyst nag sydd gan y Tytt ei hua. Ni raid iddo ond apetio at 01. y Cronicl, a cha esboniad ar y cwbl. Heb drethu amynedd eich darllenwyr yo ormodol, gadawaf ar hyn yn bresenol. Cnoed Llafurfab ei gil ar y tipyn sylwadau uchod, ac oa bydd mewn angen am ychwaneg, bydded iddo wnetid ei gais yn hysbys. tUr A r Yr eiddoch, &c., V L 7 »f.ht f>v. j ..r'i .r

AT YMNEILLDUWYR PLWYlf LLAM^WCH-, LLYNV" :uu iiv |-envttirf A Uiif oot«T6TDD,,M ilimw iL I I■ o.rv ■ ■ -v „ f i STR,— Os ydyw y dyn hwn mor hoff o ryddid ag y dymuna i ni gredu oddiwrth ei etiw, paham na Qhaniata efei bawb fyned i addoli i'r man ymyno. a heb ddwyn achw^"iadau dialw am danynt yn lett. berbynt Dylasai yn wir alw ei hun ya 'Gw*r Oaethiwed,' oeu.yn 'Gasa..r Rhyddid,' o herWydd pe cawsai efe ei ffordd, diamheu y caethiwai bob dyn i addoli yn ei ddull of. Pe buasai afe ar yr orsedd, buasai yn llawn cyn waethed at yr Eglwyswyr ag ydoedd hi yn amser Mari Waedlyd I Ond diolch Dad oes gallu wedi ei roddi i'r fath fodau. Pe buasai y dyn hwn yn rhoddi esiampl dda trwy ddwyn paganiaid Llanuwchllyn (gan el ,fod yn awgrymu fod yma rai) i gyrhaedd moddion graa, gwnaethai fwy o les i'w gyd-greaduriaid na'r gwaith aydd ganddo yn awr. Ond cynghorwn iddo ymadael a'i gasiaeb a'i genfigen cyn myned i fewa f ac allan yn mhlltb el gymydogion, oaide ni wn4 °°d drwg aanhraethadwy. Yn ei gyflwr preasnolj y mae 'mewn buatl chwerwder, ac mewn rhwymed" igaeth anwiredd.' y mae 'mewn buatl chwerwder, ac mewn rhwymed" igaeth anwiredd.' I wnend ei ddrwg yn waeth) dywed fod Paul o t un farn ag ef! Gwarchpd.pawb!! Os barn y dyn hwn ydoedd barn Paui^ neu os oes tebygrwydd rhyngddynt a'u gilydd, fFirwel i Gtistionogaeth- Nid oedd dim yn mheIlach ó feddwl yr apoitol na t ystyr a rdddir i'r adnod y cyfeirir ati gan 'Carwr Rhyddid,' sef Heb. x. 25. Gwyr pob dyn af? ychydig o wybodaeth ganddo mai cynghori Crist- iono^iOH i beidio 'esgeuluso cydymgydull at ett gilydd' oedd yf hyn a amcana yr apostoi, hy«y ydyw, peidio aros gartref ond myned t leo addoliad- Pe buasai eich gohebydd yo cypihwyao yr adnod yma at y rhai a gyhuddir gand io o herwy^d ar^ gartref, buasai yn gwneud rhyWbeth tebyg i*r' Hyn a wnaeth yr apostol, bnd bod vabryd y ddau 'YO hollol wahanoL A oes neb mor aawyboda& a meddwl fod gwahanol enwadau. yr antser rÅrJJA,r, neu fod Paul yn ffafriol i'r fath ymrapiadau? Na! nid oedd end do Eglwys Grt8tionogol yr. amser hwnw, ac un fu am trymtheg caot o, -flynyd&oodd. Gwir fod tueddiad y- satur Jygredig i rwvgo yr eglwys yn ameer Paul; tin yn dweyd, <yr y^wyl ft yaetddo Paul;' Mail, 'mm<m yn eiddo Apoloa,' &c.< ond goffoa yr apostol, 'A fauwyd Crist?' Cynghora hwynt i fod wedi eu Idyfangysyllta yn yr un tueddwl ae yn yr un farn' (1 Cor. L 10, &c ),a dywedyd o bawb p honynt yr wn peth, ac nabyddo ymbleidio (ipett siamau, fel y gwelic(ar ymyl y ddalen) yn eu plitb. Gellid dyfynti' amryw ranau eraiTI o walth Paul ac ysgrifenwyr santaidd eraill, i -brofl mai hollol groea i egwyddor crefydd ydoedd gwahanol bleidiau; ac os ydyw Paul yn condeippio pleidiau ac. ymraaiadau crefyddol, ní". gallai. gy- nghori neb i gynal y pleidiau yma i fyiiy, trwy, fynychu eu Ueoedd addoliad, byd ytr oed pe buasai y fath beth a gwahanol bleidiauiyn bddoli yr amser Pe buasai ef fyw yn. awr, diamheu mM ei waith parhaus fuuai crea mwy o undeb gweledig a gwirioneddol, yn nghyda chari ad brawdol, yr byn ydyw sylfaen Cristionogaeth. Ni ddyiai iod gwabanol gymdeithasau o grefyddwyr, oa vydym, i addoli yr un Daw, o daa arnreioiaJ 11 no ^sbr^ ia thrwy gyfryngdod yr ila Crist, ac os dysgwyliwn am yr un cartref. Gah hyny, an Wybodaeth yn iighylch gwir ystyr yr adnod, ydyw ei defnyddio er mwyn cyflawnhiau mynychiad gwahanol ^japel- ydd enwadoL Gwelwn oddiwrth ysgrif y dyn hwD^mai ei hoff waith ydyw bamu a chondemnio eraill; a phaa y gwna dyn hyn, y mae yn brawf sicr mai anamljOS byth, yr edrych i mews i'w galon ei hun. Saif yn rhyfygus a hunanol uwchben yr offeiriaid alr Eglwyswyr, a beiddia dreiddio i lawr i'w caloimu, a dweyd yr hyn ydyw eu hamcanion. Yr achos o weithgarweh yr ofreiriaid ydyw yafa am boMog- rwydd; a'r hyn sydd wrth wroiddyn eu diwydrwydd .yn pregethu yr efengyl, ydyw eu l^wjddfryd i gadw yr eglwys fel un sefydledig. Yn ol yr hyn a ellir ei gasglu oddiwrth ei ysgrif, dyna yn ani, sydd yn gymhelliad. i'w holl waifeh. Y mae yn ddychrynllyd meddwl fod yr an bod dyaol yn cymeryd gwaith priodol 'Barnydd yr holl ddaear* iddo ei hun. Darliened y dyn hwn yr adnod eydd yn dechreu, 'Am hyny na fernwch ddim cyn yr amser," (1 Cor. iv. 5.) ytingbydsg amryw eraill, yn oynwys gwaharddSad i farnu arail mov haerllag ag y gwneir gany bod b&nynol hwn, Qo^od fod gan yr offeiriaid amcan uwch mewn golwg n^'r/un o'r y y n I ywo y pethau y cyfeiria efeatynt. Nid wyf vn dyWefiyd nad oes eithriadau; ond, "'11 cynleryd Wt eh gtffdd, y maont mor gywir eu dybenion ag unrhyw ddoebarth o Odynioa, Tj;achefn, rhyw farn gul jiaw;a sydd ganddo am, y rhai iat i'r eglwys. • Awgryma eu bod yn gwneuthnr hyijy i foddh&u j thywun neu ry witai. Os er Yr eglwys 'yn &chlysur- I ol, rhaid mat eu hamcan ydyw derbyn ffafe oddiar law rhywun; ond 'pell gantdo dpwi'oddiarla% Dyma i chwi flaidd mewn croen dafad. Os ydyw yn dd^n gonest, dyweded gan bwy. Pa elw a fwynheir gan Eglwyswyr y plwyf mwy as chan Ymneillduwyr? A ydyw y gwr bwn ya meddwl fod rhestr o'r rhai aydd y& jpyjied i'r eglwys yn Cael et Oangoo :i rhyw wr urddaaol, yn ngnydag enwau y rhai na thywyllant yr eglwys? Na! y gwirfonfidd ydyw. na feddytiodd y dyn hwuertoed y fath beth, oherwydd os ydyw ya l^Mnuwchllyn, gwyrsMll pethau. Eiddychymyg drintg<ef eihun .a roddodd fodolaeth i hya. Paham y meddylir tod < giln bob un sydd yn arfer myned i'r eglwys ryw ddybeniongau? Coiled fod gan 'eghryswyr gyd- wybod, difrifoldeb, a cbywirdeb. • Niditinweddau ydynt wedi ymddangos gydag Ymnsilidogoh, rhyw gant neu ddau neu dri o flynyddau, oud yr oeddynt yn mynwesau eglwyswyr cyn hod Ion am yr Tm- neillduwyr, a pharhant yn eu mynwesau eto.J Nis gall 'Carwr Rhyddid' beidie cyhoeddi ei> farn uwchben y marw hefyd. Gwellgaaddo goacieqlllio na myi»w«su gobaith am y gwaetbaf. Nid oes yr un gronyn o wir gariad ynddo tuag at neb ond y rhai øydd yn eydweled âg ef. Ni chay byw ionydd ganddo, so ni cba y mitr- dhwaith. Gwidl genyf glywed edatganiad o obaith awchben pob,, dyn, na'r pethau anweddaidd a ddywedir uwchben beddau yr YmneiUduwyr. Os; byddant, wedi bod