Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
4 erthygl ar y dudalen hon
Cuddio Rhestr Erthyglau
4 erthygl ar y dudalen hon
KctogtiBtou < £ |>mwB.I ;
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
KctogtiBtou < £ |>mwB. I Anrhegwyd Maer Aberafon gan ei weithwyr &g anerchiad llongyfarchiadol, ar ei ddyrchafiad i'r swydd, ac i'r Faeres y rhoddwyd gwddf- dorch aur. Am dori ar rai o reolau gweithfeydd glo, dygwyd overman glofa y Rock, Coed-duon, o flaen ynadon Tredegar, a dirwywyd ef, ynghyd a'r costau, i £7158. Dygwyd hen filwr o'r enw Robert Moore, un o arwyr brwydr Balaclava, o flaen y gweinydd- wyr cyfiawnder yn Nghaerdydd, ar y cyhuddiad oymadaeloddiwrtheiwraig a'i deulu, rhydd- ha-vya ef Ceisiodd dyn canol oed o'r enw John Gardner roddi terfyn ar ei einioes yn Nghaerdydd. Yr amddiffyniad a roes o flaen y lainc farnol ydoedd ei fod wedi methu a chae) gwaith, ei fod yn cael ei hun yn starvio bob yn fodfedd, ei fod wedi apelio at y. awyddog cynorthwyol am help, fod hwnw wedi ei wrthod, a'i fod yn y diwedd wedi penderfynu rhoddi diweddglo ar ei fywyd a'i drueni ar unwaith. Gohiriwyd ei achos. Dydd Llun, wythnos i'r diweddaf, gosodwyd ilawr gareg sylfaen capel y Wesleyaid Cymreig yn Ferndale, gan Mr, John Arthur, sylfaenydd Methodistiaeth yn y dalaeth hbno. Llwyddodd gwraig o'r enw Ann Jones, o Treorci, i gael llythyr ysgar oddiwrth ei gwr, yn llys heddgeidwadol Pontypridd. Dywedai i'w gwr ei gadael yn Chwefror diweddaf, ac, ar 01 hyny, i'w thad adael eiddo iddi gwerth 700p. Yn mysg y rhai sydd yn dechreu teimlo effeithiau masnach wasgedig y mae barnwyr y llysoedd chwarterol n Morgauwg, Tystiolaeth y rhan fwyaf o'r carcharorion ydyw, eu bod wedi cyflawni y troseddau am ba rai y cyhuddir hwy am nas gallent gael dim i'w wneud Yn llY8 chwarterel Caerfyrddin, penderfyn- wyd, ar gynygiad Viscount Emlyn, anfon at yr Ysgrifenydd Cartrefol 1 ofyn ei reswm am ganiatau blwydd-dal i gaplan y carchar, yr hwn na orfodwyd i ymddiswyddo ac na bu yn gwas- anaethu am y tymor o 20 mlynedd. Mae gweithfeydd haiarn Sirhowy, perthynol i Gwmni Ebbw Yale, y rbai sydd wedi bed yn eu blaen yn barhaus er ys yn agos i ganrif, yn awr wedi stopio, mewn canlyniad i farweidd-dra cyffredinol masnach, ac arafwch y farchnad 'mewn haiarn Agorwyd ymchwiliad yn Abertawe dydd Gwener, yn cynwys cyhuddiadau o natur difrifol yn erbyn un o swyddogion gwaith glo yn y gymydogaeth. Kid w yr achos wedi cael ei gwblhau eto. Mae y dyn a wnaeth ymgais, mewn ffit o wallgofrwydd oblegid tylodi ei deulu, i roddi terfyn ar ei hoedl yn Nghaerdydd, wedi ca'l ei ryddhau gan ynadon y dref hbno. Rhoddodd ei wraig adroddiad torcalonus o flaen y llys, c'r hyn a ddyoddefodd y teulu yn ystod y deuddeng mis diweddaf. Dirwywyd cabman o Gaerdydd, o'r enw Albert Bensey, i 40s. a'r costau, am wneud ymosodiad anweddaidd ar ferch ieuanc a yrid adref yn ei gerbyd. Mae ystafelloedd cocoes wedi cael eu sefydlu yn Llanrwst, Bangor, Beaumaris, Caergybi, a Chaernarfoa, ac ymddengya eu bod yn derbyn cynorthwy cyffredinol. Mae elusenau y Nadolig wedi cael eu rhanu k dros bob rhan o'r wlad gyda Haw a chalon ryddfrydig. Y prif roddion oeddynt glo, bara, cig, a dillad. Yn Bodnac Hall, ger Conwy, rhoddodd Mr. Pochin, un o'r ymgeiawyr am gynrychiolaeth yr Amwythig, wledd anrhydeddus i'w denantiaid adeg y Nadolig. Esiampl deilwng 0 efelychiad i fan feiatradeedd ein tir. Traddododd Mr. John Roberts, yr aelod Seneddol dros fwrdeisdrefi Ffliat, araeth alluog nos Lun wythnos i'r diweddaf, yn JFflint, a'r wleidyddiaeth ryfelgar y Llywodraeth. Yn y Carnarvon and Denbigh Herald, dangosa un ysgrifenydd, dan yr enw 'Etholwr' yr angenrheidrwydd i Ryddfrydwyr daflu o'r neilldu eu gwahaniaethau moesol, a phleidleisio dros y rhai a bleidiant egwyddorion Rhyddfryd- ol yn yr etholiad nesaf. Cafodd rhwng tair a phedair mil o chwarel- wyr Ffestiniog wyliau annysgwyliadwy yr wyth- nos cyn y diweddaf oblegid gerwinder yr hin. Yn Llanberia, cafodd dros dair mil o chwarel-; wyr wyliau cyffelyb am dri diwrnod, a thua'r un nifer yn Bethesda am ddau ddiwrnod yn yr wythnos. Rhaid fod gorfodi dros 10,000 o chwarelwyr i weithio dim ond haner eu harnser wedi achosi niwed mawr i fasnach Gogledd Oymru.
Kitotrtftrion CramiK*
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
Kitotrtftrion CramiK* Mae y Llys Pabaidd yn Rhufain wedi rhoddi derbyniad fl'afriol i brotestiad yr Esgobion Belgiaidd yn erbyn dwyn i mewn addysgiant eglwysig i Belgium. Y mddengys fod anhawsderaii mawrion yn parhau i fodoli cydrhwng Germani a'r Gallu Pabaidd. Mae gwarantau swyddogol wedi cael eu danfon allan i ddal y TyWysog Karagevrgevitch a'i fab a chwech eraill, am fod yn gyfranog mewn brad- wriaeth i lofruddio y Tywysog Milan, brenin Servia. Sibrydir fod y Dywysoges Matilda, morch y Tywysog George o Saxony, wedi ei dyweddïo i Rodolph, Tywysog Coron Awstria. Trwy ffrwydriad berwedydd, neu gasgen o bowdr, ar fwrdd Tolcuschima, yn y M6r Chineaidd, collodd agos i gant o bersonau eu bywydau. Dywedir fod Caercystenyn mewn sefyllfa ddifrifol; fod y dosbarth isaf o'r boblogaeth yn ymgodi mewn gwrthryfel, ac fod y cyfriewidwyr arian i gyd, naill ai mewn dalfa., neu. wedi cau eu masnachdai. Mae y Genadaeth Chineaidd wedi cyrhaedd St. Peterabiirgh, prif ddinas Rwssia. Adroddir fod rhai o daleithiau newyddion China wedi codi mewn gwrthryfel. Dywed y newyddiadur o Rwssia fod amgylch- iadau yr ymerodraeth hono mewn cyflwr pur ddifrifol yn Nghanolbarth Asia, ac anoga y Llywodraeth Chineaidd i agor China Orllewinol i fasnach a swyddogion Rwssia. Newyddion o Cape Town a ddywed fed damwain wedi digwydd i gwch ger East London, trwy ba un y boddwyd saith o bersonau. Mae oriau y tafarndai wedi cael eu hestyn yn Paris; cauir hwynt yn awr am un o'r gloch yn lie deuddeg, a dywed y Times nad yw hyny yn rhoi moesoldeb neb mewn perygl. Fellyj yn wir. Mae y terfysg yn Nghaercystenyn, bydded ef fel ag y bo, wedi cynyrehu effeithiau dinystriol ar fasnach yno, ac anymddiried yn yr ariandai. Gwneir ymdrechion ar ran y ffoedigion Bosniaidd sydd wedi dychwelyd i'w gwlad, ond a gawsant fod eu cartrefi wedi eu llosgi. Dywedir eu bod yn marw wrth y miloedd yn y coedwig- oedd o gwmpas o eisieu ymgeledd. Mae anghydfod wedi cyfodi rhwng Germani a Denmare, a achlysurwyd trwy ddyweddiad y Dywysoges Thyra o Denmare a Due Cumber- land. Tybir fod Germani eisieu cysylltu y wlad olaf a'r ymerodraeth Germanaidd. Cafodd Moncasi, yr hwn a gondemniwyd i farw am wneud ymgais i lofruddio brenin Spaen, si ddienyddio ddydd Sadwrn y tu allan i d iinas Madrid. Ymwelwyd a'r carcharor, cyn oi ddien- yddiad, gan ei wraig a'i frawd.
[No title]
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
Mae y dadmar, sydd erbyn hyn wedi dyfod yn gySredinol, yn achosi cpyn anghyfleusdra ac nid ychydig o berygl. Mae gorlifiad sydyn yr afon Tweed wedi atal mordwyaeth y rhanbarth hono o'r deyrnas. Mae prawf cyfarwyddwyr ariandy Glasgow wedi cael ei beaodi i fod ar yr 20fed o'r mis hwn.
.;LEKfWL. , y.. ;
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
LEKfWL. y.. Blwyddyi newydd dda i chwi a boll blant y I Dyed, ac i'r Hen Athraw hefyd. Caiff ef glywed oddiwrth Sion Puw cyn bo hir, am hyny, caffed amynedd ei pherffaith waith. Cwyf o mawr, ac Bid heb achos, sydd yma. Mae y tlcdi a'r trueni a ddy- oddefir yma uwchlaw eio gallu i'w ddesgrifio. Gwelsom dlodi yn yr hen wl-ad, ond dim erioed yn gyffelyb i'r hyn a welir yina. Rby briÍl y credai canoedd o ddarllenwyr y DYDD fi pe cynygiwndynu darlun o'r trueni a'r tlodi a welir yma bob dydd, ie, a hyny pan yr oed i pethau yu edrych yn llawer gwell rag y maent wedi vod y misoedd aeth beibio. Beth fe idyliech chwi yn Nghymru yna o weled caewa ty bychan, yn cynwys rhyw da;r ystafell, dri Deu bedwar o deuluoedd, yn rhifo o 12 i 16 o eneid- iau, heb an math o wely yn y ty, no bwrdd na chadair—y plant bach, tawerohonynt, hebbraidd regya i'w roddi am danynt, a'r rhieni yn nemawr gwell eu cyflwr, eu gweled yn troi allan i'rheolydd, ac o dy i dy i chwilio am damaiJ o fars, yn benau noethion, ac yn draed noethion ar yr eira a'r rhew diweddar, ac heb farworyn o dan yn y ty gymaint ag a ferwai dipyn o ddwr i wneud tipyn o frywes i'w cynhesu, os llwyddent i gael tamaidofaraat wneud hyny. Mae yroa ganoedd o deuluoedd, oes, flloedd mewn cyflwr cyffelyb ihynyna. Cof genych, ychydig wythoosau ya ol, am y fam a chwech o blant, y rhai a goltoid e« bywydau trwy gysgu mewn ystafell fechan, lie yr oedd tftn charaoal. Nld oedd yn yr ystafell lie y cafwyd hwy an math o wely, na. dillad gwely. Gorweddai y saith ar fyrddau noethion y llofft. Ie, ddarllenydd, a Chymraes oedd y fam—wedi ei magn yn Nghymra. Gobeithio y tyr gwawr ar y tywyllwch mawr 7ma» ac y cawn amsergwell, ahyny ynfuan, onide, bydd y canlyniadau yn rhwym o fod yn bwysig iawn. Y Midland Railway.- Y mae Goods Guards y cwmni uchod ar Strike er doe (dydd Gwener), yn Sheffield a Derby, St. Paneras, Ancoats; a heddyw (dydd Sadwrn), troisact allan yn Le'rpwl. Yr achos o'r Strike ydyw, fod y cwmni yn ychwanegu chwe awr at oriau eu llafur. Eu horiau oedd 60 awr yr wythoos. Yn awr, gofynir iddynt weithio 66 o oriau cyn ybyddant yndyfod ar-overtime. Mae hyn yr un peth i'r Guards, a gostyngiad o 3s. yn eu cyflogau, o herwydd maent yn gorfod gweith- io llawer iawn o over time. Er fod y cyflog ya ddigon baoh, a'r oriau yn d iigon hirion fel yroedd- yot, prin yr wyf yn gweled eu bod yn gwneud yn ddoath, a chymeryd pobpeth i ystyriaeth. Mae yn ngallu y cwmni lanw eu llefydd i fyny heb ryw lawer o anghyfleusdra. Ond pe buasai y gyrwyr a'r taowyr vn troi allan gyda hwy, buasai raid i'r cwm- ni newid eu meddwl am ryw hyd, beth by nag. Nis gallwn weled fod achos i'r Railway Companies ostwng cyflogau eu gweithwyr* Mae Divident y rhan fwyaf o'r cwmniau yn gymaint, a mwy mewn rhai amgylchiadau, nag oeddynt ar gyfer yr un amser y flwyddyn aeth heibio. Dydd Sul diweddaf, am 3 o'r gloch, yn yr Amphitheatre, cYDal- iwyd cyfarfod pwysig o'r Railway SerTants, i 18- tyried beth i'w wneud yn wyneb y gostyngiad presenol yn eu cyflogau. Yr oedd yn bresenol Mr Evans, Llundain, General Secretary y Railway Amalgamated Society. Siaradodd yn gall ac i'r pwrpas. Siaradwyd gan amryw eraill. Prioy mae eich gohebydd yn cydwel'd 4 chynal cyfarfodydd o'r natur yma ar y dydd Sabbath; felly, nid aeth yno. Y rbeswm aro'ent dros ei sradw ar y Sabbath oedd, fod llawer o'r Drivers a'r Guards oedrt ar y 'night shift'-nad allasent fod yn bresenol ondjar y Sabbath. Y Policemen wedi troi yn llotdron. Fel y mae yeh- ydig o ddynion drwg, diegwyddor, mewn unrhyw gymdeithas yn dWYII eDW drwg i gymdeithas ya gyfEredinol, felly am y Police yn Lelrpwl; mae yma ryw 5 neu 6 o heddgeidwaid wedi tynu gwarthrudd ofnaiwy ar yr heddgeidwaid yn gyfEredinol yma. Dydd Mercher, y dydd cyntaf o'r flwyddyn aewydd, dygwyd Flood a Hough—dan heddgeidwad, a thri neu bedwar eraill a gymerasant ran yn y lladrad, gerbron Mr Raffles, yn cael eu cyhudiio o ddwyn gwerth f40 o frethyn oddiar y Quay yn y Salthouse Dock. 'Roedd y lladrad hwn wedi cymeryd lie tua mis Hydref diweddaf. Yr ail g>fryi> oedd, dwyn gwerth JE35 o win o long yn y Dock. Cymerodd hyn le y nos Wener olaf yn yr hen flwyddyn. Daw pump neu chwech o heddgeidwaid fresh yn mlaen yn y ddrama yma; ac yma, cawnwirionedd yr hen ddiareb, 'Drwg y ceid.w'r diawl ei was,, yu cael ei h y chyflawni. Daliwyd hwy wrth y gwaith yn dwyn y gwin, ac arweiniodd hyn i roi goleuni ar eu gwaith y* dwyn y brethyn. Mae hwn yn un o'r lladradau mwyaf beiddgar y darllenasom am dano braidd; ac yn ddiddadl, y scandal mwyaf a dyn- wyd ar yr heddgeidwaid yn Le'rpwl erioed. Dyna sydd yn ngheg pawb yma y dyddiau diweddaf; ond ond fe oera byn mewn amser, a chwedl yr henbobl, 'Cneifia rywun arall gynSon ei gi.' Bydded hysbys i lago Leiaf y bydd i Sion Paw geiaio cydymffurfio a'i gynghor o hyn allan, a bo4 yn fwy gofalus, dyna addewid—StoN Ptw. •