Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
2 erthygl ar y dudalen hon
Cuddio Rhestr Erthyglau
2 erthygl ar y dudalen hon
ESGOBION A RHYFEL.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
ESGOBION A RHYFEL. GAN HENRY RICHARD, Ysw.; A.S. Yn Nhy yr Arglwyddi yn ddiweddar, dar- fu ichwech o esgobion anghoflo eu swydd gysegredig mor belled, fel ag i bleidleisio yn flafr gwleidyddiaeth y Llywodraeth mewn cysylltiad a'r Rhyfel Affghanaidd. Mae yn wir nad. yw y chwech yn perthyn ond i'r rhestr isaf o'r fainc Esgobolj nid oes yr un enw mawr yn eu mysg; nid ydynt yn cynwys dynion o allu y diweddar Esgob Wilberforce, neu Archesgob Tait, neu Esgob Temple, neu Esgob Fraser-preladiad o feddwl a chalon gwir fawr; ond eto, y maent yn esgobion- pen bugeillaid praidd Tywysog y Tangnefedd —neu, o'r hyn lleiaf, y maent felly mewn enw. Enwau y chwech ydynt-.Dr. Camp- bell, o Fangor; Dr. Durnford, o Chichester; Dr. Ellicott, o Gloucester a Bristol; Dr. Atlay, o Hereford; Dr. Claughton, o St. Albans; a Dr. Basil Jones, o Dyddewi. Yr oedd e gweddill a'reagobion yn absenol oddi- gerth Esgsb Rhydychain (Dr. Mackarness), yr hwn, mewn modd teilwng, a bleidleisiodd o da uniondeb, heddweh, cyfiawnder, a chref- ydd. Buasai yr anrhydeddus Esg >b Man- chester yn pleidleisio yn erbyn rhyfel out buasai cystudd. Rhoddodd y goreuon a'r doeth o'r pendengion hefyd eu pleidlais yn erbyn y rhyfel, vn cynwys Iarll Caernarfon, larll Shaftesbury, Iarll Derby, ac Arglwydd Lawrence. Mae yn ofidus meddwl fod dau ar hugain allan o'r faine lawn o bedwar ar hugain o esgobion fel hyn naill ai yn wrth- wynebol neu yn abaenol, neu yn ddihidio ar y fath aeblysur mawr a phwysig. Yn y dyddiau hyn, pan y mae anffyddiaeth yn cyfansoddi amrywiolganghenau o gymdeithas eyfeirir llawer gwawdair yn erbyn o(n' usrwydd ac anghysondeb gweinidogian cref ydd; gan hyny; y mae yn ddwbl bwys ig i'r rhai hyn fod yn ofalus a gochelgar i beidio a goaod eu huusin yn ajored i'r cyfryw ymosodiadau, nac unrhyw gwrs o weithrediad a ddyga ddianrhydedd ar achos cysegredig Duw a Christ. Ond yr oedd gwaith nifer o esgobion yn pleidleisio dros y rhyfel Affghanaidd yn gwrs gwleidyddol a thuedd uniongyrchol ynddo i dynu i lawr ar yr Eglwys wawdiaetlt hyd yn nod dynion di- broffes y byd, heb son am ofid dynion cr. fydd- ol. Y dydd dilynol, mewn cyfarfod cyhoedd- us yn Nottingham, achlysurodd ymddyg ad y chwe' 'bugail' i Dduc St. Albans ddweyd ei farn yn y moddcymhwysiadol hyn:—«Yr wyf yn gofidio fod chwech o esgobion, tra yn dysgu eu praidd i weddio am heddwoh ar y ddaear ac ewyllys da tuag at ddynion, wedi camdybied eu dyledswydd gymaint fel ag i bleidleisio dros yr hyn fvdd o angenrheid- rwydd yn achosi trueni a dyoddefaint mawr/ Un mwy nit'r esgob—yr Apostol Paul-a ddywedodd yn y rhagolwg ar farw, 10 hyn allan y rhoddwyd coron cyflawader i'w chadw i mi, yr hon a rydd yr Arglwydd, y Barnwr cyfiawn, i mi yn y dydd hwnw.' Ond pa. fodd y gall yr esgobion fabwysiadu y cyfryw iaith ddifrifol ac obeithial yn wyneb eu rhag- olygon hwy am y diwrnod hwnw, wedi idd- ynt yn gyhoeddus gymeradwyo creulonderau y Rhyfel Affghanaidd? Yo ychwanegol at y chwe' esgob oeddynt yn bresenol yn y Ty yn pleidleisio dros y rhyfel, darfti i Dr Jackson, o Lundain, a Dr Magee, o Peterborough, 'gyplysu,' fel y dywedir, yn ei ffdfr. Ni fu y ddda hyn, er yn llywodraethu dros esgobaeth- au pwysig, yn nodedig iawn mewn dim er cynydd cenedlaethol y wlad. Mae Dr Magee, yn wir, yn hynod am ei araeth fawreddog, yn mha un y dywed y byddai lyn well ganddo weled Lloegr yn rhydd na Lloegr yn sobr.' *Ac adnabyddir Dr Jackson, hwvrach, yn benaf, fel awdwrllyfryn bychao ar 'Bechadur. usrwydd Pechodau Bychain,' end cymeradwya. yntau y rhyfel yn Affghanistan! Mae golyg- feydd rhyfel yn cymeryd i mewn y pechodau â'r creulonderau Ølwyaf ar y ddaear-sathru dynion yn ddarnau, tori eu cefna*, diberfeddu march a'i farchogwr, curo yr ymenydd allan, gwtbio i mewn y llygad, dianrhydeddu gwragedd, cigyddio y claf, yr oedranus, a'r babarj-—dyna ydynt waith rbyfe Ac eto, y mae un o'r esgobion a bleidiasant y Rhyfel Affghanaidd, yn cael ei boeni gan ystyriaeik o 'beqhadurugrwydd pechodau bychain!
j Y MEISTRI A'R GWEITH
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
yn enwedig ymborth, yn rhatach, ac y mae cyflogau, fel incwm bychan ond sefydlog, yn werth mwy yn awr nag oeddyntbum' mlynedd yn ol. Rhaid i ddynion a loaf tnt allan' yn erbyn unrhyw ostyngiad rhesymol am hyny ddibynu ar eu hadnoddau eu bunain i gadw i fyny yr ymrysonfe &'u meistri; oblegid annhebyg iawn ydyw y dangosir y cynorthwy neu'r cydymdeimlad cyhoeddus lleiaf ar eu rhan. Y mae yn beth i'w ofni nad yw y dynion hyny sydd newydd 'sefyll allan' yn erbyn gostyngiad cyflogau, ac estyniad oriau ar Reilffordd Ganolbarthol Lloegr, wedi cadw y ffeithiau byn yn ddigon yn eu meddwl. Os oes rhyw ddosbarth yr ymddangosai yn fwy naturiol i ni gydymdeimlo & hwy na'r un arall, gweision y rheilffyidd ydyw y rhai hyny. Y maent yn gorff o swyddogion sydd yn Ilafur- io yn galed, ac, fel rheol, yn cael eu talu yn wael. Mae cyfrifoldeb mawr yn gorphwys ar lawer o honynt, ac y mae diogelwoh y rhan deithiol o'r boblogaeth yn dibynu, i raddau mawr, ar eu prydlondeb a'u gofal, ac weichiau hyd yn nod ar eu hananymwad- iad. Mae cwestiwn eu cyflogau, pa fodd bynag, yn agored i'r un dylanwadau ag sydd yn amgylchynu pob math arall o lafur. Os bydd cwmniau rheilffyrdd eisieu mwy o ddyn- ion nas gallant yn hawdd gael, rhaid iddynt dalucyflogau uwcÀ; os, o'r ochr arall, y bydd unrhyw duedd at orlenwi y farchnad mewn gweision rheilffyrdd, rhaid i'w cyflogau os- twog. Ymddengys mai hyn, i ryw radd, ydyw yr achos mewn cysylltiad A'r Rhedffordd Ganolbarthol. Maecyfarwyddwyr y llinell hono wedi cymeryd mantais ar y diffyg cy. ffredinol mewn gwaith, a rhadlonrwydd ym borth, i ostwng cyflogau eu gwasanaethwyr" Dechreuasant, yn ol fel yr ydym yn deall' gyla'r porters, cyflog pa rai a ostyngwyd swllt yr wythnos, a derbyniwyd y gostyngiad. Dilynwyd hwy gan y platelayers gyda'r un canlyniad. Yn. achos gumrds y nwyddau, y shunters, a'r gyrwyr, gotyna y cyfarwyddwyr yn ychwanegol at ostyngiad i bump y cant yn y cyflogau, iddynt weithio 66 o oriau yr wythnos yn lie 60, fel y mae yn bresenol. Mae y dynion wedi 'sefyll allan' yn erbyn y teierau hyn, ac yn 91 pob rbagolwg, fe fydd. y strike yn un eang iawn. Mae y cyfarwydd- wyr wedi cy far I od a'r angbydfod drwy wneud ytsgais i sierhau dwylaw newyddion, ac y maent wedi anfon adroddiad allan, yn mha un y dywedant fod y cyellun yn llwyddo, ac na fydd y rhwystr ar ffordd nwydd-fasnach- aeth y llinell o faintioli yn y byd. Gan hyny, hyd yn hyn, y mae'r cweryl yn ymddangos yn debycach i ffrae gartrefol nag i berygl cy- hoeddus. Mae'r cwestiwn yn un hollol i'r dynion eu hunain. Rhaid i gyfiawnhad strike neu 'gload allan' fod o angenrheidrwydd yn sicrwydd o'i lwyddiant. Er mwyn corff mawr o weision teilwng y cyhoedd, llawenhaem pe clywem fed yr ymrafael hwn wedi cael ei setlo drwy gytundeb teg a doeth. Ond y joaae yna gwestiwn, pa fodd bynag, sydd a fyno 4'r cyhoedd yn unig, a hwnw ydyw: Pa mor bell y gellir cael dwylaw newyddion ellir ymddiried ynddynt yn ddiberygl am ofal bywyd ac eiddo a gymerir i mewn wrth deith- io ar y cledrffyrddi Mae yr anghydwelediad yn y fasnach beir- ianol, yr hwn sydd yn cymeryd golwg fygyth- iol lawn, yn debyg o'r un nodwedd a'r ym- drechfa ar y Midland Railway. Amser yn ol, anfonodd Meistri y Fasnach Haiarngylch- lythyr allan, yn galw. cyfarfod ar y 7fed cyflscl, i'r dyben o wneud rhyw drefniadau er estyn yr oriau gweithio i 571 yr wythnos. Ond y mae y cyfarfod wedi cael ei ohirio hyd ddiwedd y mis. Ymgais ydyw hot-i ddad- ymchwel y penderfyniad y deuwyd iddo ar ol cryn ymdiechfa rai blynyddau yn ol, yr hwn a osodai yr amser gweithio yn y gangen hono o fasnach wrth naw awr y dydd. Yn y cylchlytbyr a alwai y cyfarfod yma yn nghyd, sonia y meistri am y rhwymau a osodwyd ar eu masnach drwy ddeddfwriaeth y ffactris, y colledion a ddyoddefasant drwy strikes a marweidd-dra cyffredinol masnach, a haerant yn hyglyw fod yr amser wedidyfoti li gael yr oriau gweithio hyny yn o), a dynwyd oddiar y meistri trwy offerynoliaeth y Symudiad Naw Awr.' Mor gynted ag y daeth y cylch- lythyr hwn yn wybyddus i'r dynion, ymgyf- arfu rhai o brif aelodan Cymdeiihas Undebol y Peirianwyr, a phasiasant benderfyniad yn cyhoeddi y caffai y cytryw estyniad oriau ei wrthwynebu hyd eithaf gallu moesol a materol- ac fod parotoadau at wneud gwrthsafiad rheol aidd i gael eu dwyn oddiamgylch ar unwaith ,r Dywedir fod gan y gymdeithaa hon lnwer o arian mewn llaw, ond y mae yn gorchuddio arwynebedd eang, a byddai yn anffawd i'r wlad yn gyffredinol pe byddai safiad iaaasnach a chaledi y amaeroedd yn cael eu m wynhau drwy ymrysonfa weithfaol fawr fel hon, yn mha un y byddai yn rhaid gwario adnoddau bron diderfyn o bob ochr. Mae yr ymdrech- fa yn y fasnach lo yn Neheudir Cymru wedi ei gohirio hyd yr haf; ond ymddengys fod pob lie i gasglu y bydd iddi dori allan yr adeg hono. Yn masnach lo Gogleddbarth Lloegr, mae gostyngiad yn y cyflogau o 12t y cant wedi cael ei gynyg gan y meistri, ac y mae'r dynion wedi arfogi eu hunain i'w wrthsefyll. Agos dros wynet) y wlad mae'r flwyddyn newydd wedi d'od i mewn yn llwythog o ostyngiad cyflogau a lleihad gwaith. Mae y llafurwyr amaethyddol yn Kent a Sussex we ti derbyn y gostyngiad a gynygiwyd YI1 ddiweddar gan eu meistri, a gellir ystyried y toload allan' hwn ar ei derfyn. Terfynodd 'strike' Oldham yr wythnos ddiweddaf; ac y mae amryw engreifftiau eraill yn mha rai y mae gostyogiadau cyflogau wedi cael eu derbyn gan y dynion. Angenrheidrwydd poenus ydyw, a orfodir arnynt gan amgylch.ia.dau yr amserau, Mae gwaith wedi syrthio yn olj y mae yn mhob busnes fwyoddwylaw yn bared i weithio nag sydd o waith i'w cadw hwynt i fyn'd, ac nis gall nac undeb na chymdeithas na dim arall gadw i fyny se<ydlogrwydd y cyflogau. Yr hyn sydd eisieu ei wneud ydyw adferu, mor belled ag y mae yn bosibl, yr hon anaodau wrth ba. rai yr oedd ein llwydd- iant fel gwlad a chenedl yn gweithio. Cynil- deb yn y fceulu acyn y Wladwriaetb; lleihad treuliau personol pob dosbarth, a threuliau'r genedl fel cyfanswm; cwympiad yn mhrisiau ein cynyrcbion, os yn bosibl, a mabwysiad yr henatferiou 'stalwm o weithio yn galed am ein tamaid-gwnai hyny rywbeth er adfer pethau i drefn. Mae yn ffodus i'r genedLfod y bwyd mor anghyffredi^L o rad yn y tymor caled hwn. Yn wir, y mae yn dibynu mwy arnom ein hunain nag ydyw ar ein am gyle b- iadau, pa un a gai tf y tywyllwch presenol barhauneu roddi ffordd i awyrgylch gliriacb.