Y Dydd

GOGLEDD. Mae carchar Dolgellau ar werth. Cynaliwyd Oyfarfod Chwarterol Bedyddwyr Dinbych, Fflint, a Me.rion yn y Wyddgxug yr wythnos ddiweddaf, pryd y daeth haner cant o gynrychiolwyr yno. Cynaliodd Annibynwyr Seisnig sir Ddinbych eu Cyfarfod Chwarterol yn y Wyddgrug, o dan lywyddiaeth Wm. Tiller, Cadeirydd yr Undeb. Da genym ddeall fod pont Llanddulas, yr hon a ddiatrywiwyd gan lifogydd er's amryw wyth- nosau yn ol, wedi ei hailadeiladu; a dydd Liun, yr oedd y trSn nwyddau yn myned drosti. Caf- wyd cynorthwy cwmpeini y goleuni trydanol, fel yr oedd y nos yn cael ei droi yn ddydd, a'r gwaith yn cael ei wneud y nos fel y dydd. Mae yr afon Dysyni, am y trydydd tro, wedi ymdori dros y 'gwrthglawdd, nes gorchuddio amryw o gaeau a chnydau gwerthfawr. Dyma y trydydd tro er's mis. Newyddion o Abergynolwyn a ddywed fod rhywrai wedi niweidio pontydd Gwernol a'r Cwrt. Gobeithio nad oedd a wnelo y chwarel. wyr & hyn; ac y dangosant fwy o ddiolchgarwch, am ea bod yncael gweithio yn y chwarel, na myned oddiamgylch i wneud drygioni. Cafodd plant Yagol y Bwrdd, Bontddu, ddi- wrnod o lawenydd yr wythnoa ddiweddaf, ar yr achlysur o briodas Mr. Rees, yr yagolfeiatr. Yr oedd prif foneddigion yr ardal yn oymeryd rhan yn ngwaith y diwrnod. Cynaliodd llywodraethwyr yagol Dr. Williams, Dolgellau, gyfarfod yr wythnos ddiweddaf i ddewia olynydd i Mr. J, Pritchard, chwareuydd, ac hefyd foneddiges yn lie Miss Taylor. Mr. William Griffith, Pontypool, a ddewiswyd yn athraw cerddorol yr ysgol, a Miss Coxwell Hythe yu Ue Misa Taylor f«l ail feistres. Derbynmyd lleWydd yn Porthmadog yr wyth noa ddiweddaf am golliant y llong OQrrunal yn ymyl Hastings, drwy i'r agerlong New Zea- land fyned i wrthdarawiad a hi, a'i thori yn ddau ddarn. Achubwyd y cadben a'r dwy- law, oddigerth un, yr hwn a foddodd, yn nghyda gwraig y cadben, a'i dau blentyn. Y Cadben Thomas Williams, Porthmadog, oedd meistr y llong. Cydymdeimlir yn fawr ag ef yn ei brofedigaeth chwerw. Yr oedd Mrs. Williams yn chwaer i Mr. Morris, myfyriwr yn Ngholeg y Methodistiaid Calfinaidd, Bala.

GWAUNYSGOR, SIR FFLINT. Pentref nid anenwog ydyw Gwaunysgor, mewn canol gwlad, yn sefyll oddeutu haner y ftordd o Newmarket i Prestatyn. Mae yno ddau gapel Ymneillduol, a Llan y plwyf, ac ysgoldy dyddiol yn perthyn i'r lie, ac ysgolfeistr rhag- orol o dda. Cynelir cyfarfod mewn cysylltiad a'r Gymdeithas Feiblaidd Frutanaidd a Thramor yma bob blwyddyn ryw amser yn Medi, fel rheol; ac eleni, syrthiodd ei goelbren i fod ar yr ail Sabbath yn y mis, sef Medi 14. Pan nad oedd yma ysgoldy, byddys yn arfer eu cynal yn y ddau gapel bob yn ail, ond yn awr, y mae yn myned i'r ysgoldy yn ei dro, a hwnw yn cyn- rychioli Llan y plwyf; gallem feddwl fod yr hen Eglwys Blwyfol ynrhy gysegredig i fyned o fewn ei muriau llwydion i ddadleu hawliau y Feibl Gymdeithas, yr hon sydd a'i hunig amcan i wella y byd; ond, o ran hyny, y mae yr ysgoldy yn gyflens ragorol. Gan nad oes dim angen yn awr myned i fynydd Gerizim, nac i Jerusalem, y mae yr awr yn dyfod, ac y mae wedi dyfod, pan y mae addoli Duw mor gymeradwy gan y nefoedd mewn ysgoldy neu ysgubor ag ydyw mewn addoldy wedi ei neillduo at hyny; a chan fod yma ysgoldy cyfleus, dyledswydd crefyddwyr Gwaunysgor ydyw cynal pob cyfar- fodydd, ond rhai crefyddol, yn yr ysgoldy. Os bydd yn rhaid i ddynion cnawdol gael darn o ddiwrnod i yfed te, a chynal cyngherdd cell- weirus, bydded iddynt fyned i'r ysgoldy,, a pheidio gwneud y tai sydd wedi eu neillduo i addoli y Duw byw yn ogof Uadron. Y dirprwywr dros y Gymdeithas eleni ydoedd Mr. W. Dickens Lewis. Gadawn yr M.A. heibio fel peth an- nheilwng i roddi wrth enw gweinidog yr efengyl. Llywyddwyd y cyfarfod gan Mr. Jones, Rector y plwyf. Wedi iMr. Davies, Llanddulas, ddech- reu trwy weddi, galwodd ar R. T. Williams^ Gwaunysgor, Mr. Davies, LIanddulas, a phreg- ethwr Wesleyaidd oedd yn bresenol i ddweyd gair yn fyr, yr hyn a wnaethant, ac wedi hyny, galwodd ar Mr. Lewis, a thraddododd un o'r anerchiadau goreu a glywsom, nes yr oedd pawb, mi dybiem, yn barod i ddweyd mai da oedd bod yno, ac yn benderfynol iawn o gyfranu rhywbeth y flwyddynhoneto at roddi 'Beibl i bawb o bobl y byd.' Terfynwyd y cyfarfod, gan ddy- muno gweled Mr. Lewis yma eto yn fuan. R. T. WILLIAMS.

PORTHDINORWIG. Cynaliodd yr Annibynwyr yn Moriah eu cyf- arfod blynyddol eleni ar y dyddiau Sadwrn a Sul, Medi 13 a'r 14eg, pryd y gwasanaethwyd gan y Parchn. D. M. Jenkins, Le'rpwl, R. Rowlands, Treflys, a D. S. Davies, Bangor. Yr oedd hefyd y Parchn. Griffith Jones (T.O.), Tre'rgarth, a William Speakman, Llanrug, yn bresenol, ac yn cymeryd rhan yn ngwaith cy- hoeddus y cyfarfodydd. Oafwydcynulleidfaoedd o'r fath fwyaf parchus a Iluosog, hin hafaidd a dymunol, a phregethu yn ddiau na wrandawyd yn Moriah ar unrhyw adeg ei ragorach. Casgl- wyd cyn ac yn ystod y cyfarfodydd y swm o j676 13s. 6c., yr hyn, ar y fath adeg anghyffred- in a'r flwyddyn hon, sydd yn dangos ffyddlon- deb ac yni ar ran y rhai fu yn casglu, ac yn cyfranu, na ellir meddwl am ddim ollaragora arno. Yr oedd ganulleidfa gyn Moriah waith neillduol i'w gyflawni, a. nod arbenig i'w gyr- haeddyn yr ychydig fiaoedd diweddaf hyn; ac er fod y nod hwnw yn sefyll mewn cryn bellder oddiwrthynt, rhuthrent yn mlaen ato o bob cyf- eiriad, ac ystormient bob rhwystrau er ei gyr- haedd, a bu iddynt hwy, megys y buasai i eraill o'u blaen, y Thai a fyddai o ddifrif gyda gwaith da, lwyddiant buddugoliaethus. Taled yr Ar- glwydd iddynt hwy, ac i'r rhai oil fu yn eu cynorthwyo yn helaeth iawn, abendithion fyrdd. fyddont yn dilyn uchelwyl Moriah am y fl. 1879. GOHEBYDD.

CYFARFOD LLENYDDOL WINGATE, SWYDD DURHAM. Cynaliwyd y cyfarfod uchod am 1 a 5 o'r glocb, prydnawn dydd Sadwrn, Medi 13ogt a chawsom ddiwrnod teg a bafaidd, a chynulleidfa dda o Gymry a Saeson. Eoillwyd ar yr adrodd, canu, a darllen, gan Maggie Roberts, L zzy Roberts, a LiBzyAno Jones, Yr arel'hio difyfyr gan Joseph Amos, Gwilym Clwyd, a. i'nce Jones. Canwyd yn ardderchog gan W. Davies, Price Jones, Phillip Salisbury, Joseph Jones, Mary Roberts, Ann Ellen Roberts, ac Alice Jane Hughes. Eaillodd Gwilym Clwyd ar englynion y 'Danedd Gosod,' 'Gorthrwm MeJstri y Glofeydd,' i.'r ddau benill er cof am John James Davies, Wingates Enillodd loan Dyfrdwy (Mostyn gynt), ar yr araeth'Aofaateisionygweith- iwr i gyrhaedd llwyddiant,' y traethawd ar 'Ufudd- dod,' a'r eoglyn i'r 'Wiwer.' Wele yr englyn: — Llonwech, arwres llwyni,—yw'r wiwsr, Un orwech fach heini; Mewn coeien mae'i helfenhi, Ac yn nghanol caugheni. Y traethawd ar 'Brydlondeb,' tri yn gydfuddugol, I. Dyfrdwy, J. Ellis, a Robert Hughes. 'Hanes y Manna yn yr anialwch;' goreu Joseph Amos. Ffarflo cwestiynau ar y penill, 'Dyma Geidwad,' &c.; goreu I. Dyfrdwy. Yr oreu ar y llawysgrif o 'Weddi'r Arglwydd' oedd Mary Mac'manaby. Y don roddwyd ar y pryd, Robert Jones a W. Davies yn gydfuddugol. Canodd cor Wingate y darnau canlynol: 'Pan fo'r heulwen wedi fFoi,' 'Praise the Lord,' a 'Melchisedec,' yn ganmoladwy dros ben. Cadeirydd y cyfarfod—Mr. R. Jones, Spennymoor. Yr Arweinydd-Mr. Robert Hughes, Wheatley Hill. Beirniad y Farddoniaeth—Mr. li. Jones (Penrhyn Fardd), Wern, Gwrecsham. Beirniad y Traethodau-Mr. John Vaughan (Sacundus), Chapel Walks, Mostyn. Cafwyd cyfarfodydd difyr ac adeiladol, ac ymddangosai pawb wedi eu boddhau. Yr elw yn myned at gynal yr achos Cymreig yn y lle.—ysauiBLWK.

TRAWSFYNYDD. HUMPHREY LLOYD, D.D. Ganwyd ef yn Bodyfuddau, yn y flwyddyn 1610. Mab ydoedd i Richard Llwyd, fleer Rhiwabos, at tam ydoedd ferch Rhydderch Huws. Addysgwya ef ya tfgholeg Oriel yn Rhydychaio, yn yr hwn Ie y bu yn ddysgawdwr am amser maith. Gwnaed ef yn Gaplan L'r Archesgob Williams, ei gydwlad- wr. Derbyniodd Ficeriaeth Rhiwabon ar farwol- aeth ei dad yn 1653. Penodwyd ef i fod yn Gannon Llanelwyyn 1661, ac yn y flwyddyn 1673, dyrcbaf. wyd ef i'r swydd anrhydeddas o Esgob Bangor. Cyflawnodd y swydd hono yn ffyddlawn ac anrhyd- eddus hyd y flwyddyn 1688, pryd yr aeth fel 11a« ag a fu yn cyflawni y swydd hdno i ffordd yr b ddaear. Ychydig 0 ffraetllebion a hanes yr hyl. Nicholas Humphreys yn ein nesaf. Mawr ydyw yr ymdrechion a wneir yn yr ardal dyddiau presenol er amddiffyn moesoldeb a chrefyda gan fod y rheilffordd wedi bod yn achlysur i ddwytf i'r ardal rai dynion lied isel eu cymeriad; ond gresyn fod neb yn yr ardal yn barod i agor eu drysaw iddynt, ac nid yn unig hyny, ond eu cynorthwyo i gyflawni pechodau gwarthus, a hyny ar ddydd santaidd Duw. Cymered y cyfryw rybuddj neu dlau y eymerwn ein rhyddid i groniclo rhai o'u gweithredoedd yn ein hysgrifau dyfodol. Ond da genyfhysbysanad yw dirwestwyr a chrefyddwyr ardal Trawsfynydd yn cysgu, na, y mae yma gyfarfod dirwestol yn cael ei gynal. unwaith bob pymihegnos yn ngwahanol gapelau y gymydogaeth. Gobeithio y bydd i Dduw fendithip eu hymdrechiofl er gwaredu y rhai sydd yn syrthio, ac atal eraill rhag syrthio yn yaglyfaoth i'r fasnach feddwol. Hefyd, ttaddodir pregeth unwaith bob wythnos yn ngwahanol gapelau y gymydogaeth gan y gwahanol weinidogion. Nos Fawrth diweddaf, bu y Parch. Griffith Ceidiog Roberts yn pregethu yn nghapel*Maengwyn, addoldy y Trefnyddion Wesley- aidd, i gynulleidfa luosog. Gobeithio y bydd i lawer o'r dyeithriaid gymeryd mantairtary cyflausdra hwn ag sydd wedi cael ei estyn iddynt. Yr wythnos o'r blaen, cyflawnodd rhywnn ladrad beiddgar, trwy dori i mewn i shop John Richards, yr hwn ag sydd wedi bod mor gmedig wrth weitn- wyr y rheilffordd a chymeryd rhan o ysgubor yo Cwmprysor er hwylusdod iddynt, yn lie eu bod yl1 gorfod cludo eu hymborth i fyny o'r Llan, peilder o dair milldir o ffordd; ond yn anffodus, peidiodd Richards a myn'd i fyny, ac yn mhen rhyw ddwy noswaith nell dair, torodd rhywun i mewn if ysgubor, ac aethant ag amryw bethau ymaith at eU gwa-anaeth. Bydd hyn yn rhybudd, maen ddiaut at y dyfodol, ac efallai y gall fod yn achlysur i ga l w masiiachwyrdraw gyda eu nwyddau. 1 Trodd goiuchwyliaeth y Coel allan yn lied