Y Dydd

DYLANWAD Y PULPUD YN LLEIHAU YN EIN GWLAD, A'R ACHOS 0 HYNY. FFAlTH nas gellir ei gwadu yw, fod anfoesol- deb yn fwy bywiog a nerthol yr amseroedd diweddaf hyn nag y pa, end odid, yn nghof neb sydd yn fyw. Os yw y cyfleusderau i bechu ac afradloni yn fwy lluosog, mae y cyf- leusderau i wrthweithio y dylanwadau hyny yn fwy ami. Pa mor ami bynagyw y man- teision i bechu, i dori deddfau natur a Beibl yn ein gwlad, gallwn ddweyd fod manfceision crefyddol yn llawn mwy ami, a chymeryd pobpeth i ystyriaeth. Nis gallwn wadu y ffaith nad oes gan y Beibl ddylanwad mawr ar drigolion ein gwlad. Yn wir, nid oes yr un wlad dan haul ag y perchir cymaint ar y pulpud ag a wneir yn Nghymru fechan. Ac nid peth newydd yw y parch hwn, nage, ond y mae wedi gwreiddio a chynyddu er's amryw ganrifoedd yn ein gwlad. Yn oes euraidd Cymru, pan nad oedd na Phabyddiaeth na defodaeth wedi gwthio eu hunain i mewn, edrychid ar y rhai a esgynent y pulpud fel saint duwiol, acr yr oedd y teimlad yn sicr o fod yn magu rhin weddau yn mysg y genedl, yn enwedig os byddai y dysgawdwyr yn byw i fyny a'r syniad oedd gan y bobl am danynt, Rhyfedd y fath ddylanwad oedd ganddynt ar y gwrandawyr. Hwynthwy oedd eu har- weinyddion inewn pethau gwladol yn gyatal ag eglwysig; ac yn wir, pwy mor gymhwys a C, 9 hwynt1? Profa hanes eio. brodyr y Llydaw- iaid, pa rai ydynt Gymry o waed coch cyfan, fod yr hyn y dadleuwn drosto yn ffaith. Mae gan yr offeiriaid Pabaidd ddyl- anwad hynod arnynt. Gwell ganddynt golli gwen a chyfeillgarwch pawb o'u cwmpas na cholii gwyneb yr ofleiriad; gwell ganddynt daflu eu hunain i ddinystr bron na dweyd dim yn groes a diraddiol am yr offeiriad. Yr ydym yn canmol egwyddor eu parch, er nas gallwn gydymdeimlo â. hwynt yn y dylanwad a gaiff yr offeiriaid arnynt, o herwydd ofn slafaidd ydyw, ac nid ofn mabaidd, Ofn ydyw wedi el gynyrchu gan fygytbion ac anathemau, pa rai sydd a'r fatho ddylanwad ar y werin, druain. Er mai Pabvddion ydyw y Llydawiaid, eto, Cymry ydynt o ran eu teimladau a'u tueddiadau. Nid hawdd yw cael ganddyt.t j newid eu crefydd a'u dysgawd- wyr; ac yn hyn, maent yn union fel eu brodyr yn Nghymru. Ni raid i ni ond troi ein golwg yn ol hyd ddechreuad ydiwygiadau yn Nghymru na ohawn weled ar unwaith fod ein gosodiad yn safadwy. Yr oedd thyvr ddylanwad rhyfedd yn dilyn y pulpud ar hyd a lied y wlad. Oerddai dynion am ddegau o filldiroedd i glywed un bregeth. Cerddent ugeiniau o iflldiroedd os byddai 'pregethwr' mawr yn dygwydd bod mewn man penodol. Edrychent ar eu hathrawon ysbrydol fel angylion Duw, ac ymddygent tuag atynt fel y cyfryw. Pan yn rhoddi llety iddynt, yr oeddynt yn teimlo ea bod fel Abraham, wedi lletya angylion yn ddinrwybod. Pa fodd y gellir rhoddi rheswm am y teimlad yma tuag at wroniaid y pulpud? Ni raid rcyned yn mhell i gael atebiad ir gofyriad pwysig,, a dyma yw, dylanwad carictor y dynion hyny nid yn unig yn gyhoeddus, ond yn anghy- hoeddhefyd oedd yn eu gwneud yn boblog- aidd, ac yn cario y fath ddylanwad ar y cy- nulleidfaoedd. Os dyna ddirgelwch eu llwyddiant, rhaid, o ganlyniad, mai colI yn y pethau mawr yna mewn pregethwr yw yt achos fod dylanwad y pulpud yn cael ei goilip i raddau, yn ein gwlad. Mae genym ddysg- awdwyr nad oes amheuaeth am danynt, ac am eu cymeriadau, dynion ag y dylai Cymru, fod yn falch o fod yn fam iddynt. Ni raid eu henwi, maent yn dyfod f'n meddwl yn finteioedd, pa rai sydd yn dal i fynf gymeriad y puipud Cymreig. Ond, ysywaetb, mae rbai ag ydynt yn fwy o ddiraddiad ar y pulpud na dim araU—dynion nad oeddyo* wedi eu rhagluniaethu erioed i esgyn ei risiaO# nac i lefaru gair o gynghor i bechaduriai"' Mae rhai o honynt o dalentau dysglaer, 9 chyrhaeddiadau eang, ond nid yw y rhai yot ond ail bethau i wneud i fyny un cymhwyS godi ei lef yn y lie difrifol hwnw. DynlOØ talentog ydynt ac oeddynt, eto sydd a chyøet. iadau wrecks ganddynt. Gwir poenus, e gwir yw yr haeriad mai o'r pulpud y TOft0 b pechaduriaid mwyaf yn dyfod. Nis gall bechu mor rhyfygus a phregethwr annu iol, ac nis gall neb feiddio defnyddio iaith preg.