Y Dydd

Y peth hynotaf yn nglya a'r gwrthryfel Affghanistanaidd yw, dyfodiad Yakoob Kban I ddiogelwch, i'r gwersyll Prydeintg yn Kusbi ddydd Sadwrn. Canlynid ef gan ei fab a'i brif awyddogion, yn mysg pa rai yr oedd Daond Sba"b,.prif lywydd y fyddin Affghan- istanaidd. Synid yn fawr ei weled ef yno, o herwydd yr oodd Yakoob wedi anfon hanes yr ymoeodiad yn Cabal, ac yn mysg pethau eraill, dywedodd fod Daond Shah wedi cael ei glwyfo yn farwol tra yn ceisio achub Syr Louis Cavagnari a'i ganlynwyr, ac eto dyma ef yn fyw ac yn iach yn y gwersyll yn Kushi.

Anhawdd lawn ydyw esbonio ymddygiad- au Yakoob Khan, er nad yw hyd yn hyn wedi dangos yn eglur ei fod yn cefnogi y gwrthryfel diweddar, eto dangosodd ei fod yo hollol analluog i wneud unrhyw lywodraeth arnynt; ac fe greda Llywodraeth India yn ei ddini weidr wydd. Ond pa fodd b y nag y mae ei dueddiad ef, amlwg yw ei fod wedi colli ei awdurdod &'i ddylanwad yn y wladj ac nis gallwn gael rheswm am hyny, ond yn unig ei fod wedi myned yn anmhoblogaidd o herwydd ei gyfathrach a/r Prydeiniaid.

Hysbysir fod Cabul mewn sefylifa o wrth- ryfel, a bod y pyrth wedi eu cau, ar y dybiaeth fod y fyddin Brydeinig yn ymyl; ac 7*1 wir, nid yw y fyddin flaenaf o dan lyw- yddiaeth y Cadfridog Baker end 26 milldir oddtwrth y ddinas. O'r ocbr arall, y mae y Cadfridog Roberts yn ymwtbio yn nalaen YXL gyflym i'r ffrynt, a bydd ei fyddin yn •S^ynebu pyrth Cabut yn rahen wythnos. ^•ae y- llwythau ruynyddig ar y cyfan o ^Ueddiadau cyfeillgar. Mae arwyddion yn I Alwr na phery yr ymdrechfa yn hir; ond y S^aethaf yw, ni fydd hyny yn derfyniad ar camgymeriadau y Llywodraeth naidd#

Mae amgylchiad torcalonas wedi dygwydd Y la I Le) rpwi sydd yn tynu sylw ditntolaf S^Wyj moesoldeb a iawn ierau cymdeithaso]. tnerch ieuanc o'r enw Miss Edwards ar SOU yn y dref hono er's mis, ac nid oes neb ivd olywed ga^r °* hanes hyd yr adeg yr way in yn myned i'r wasg. Mae pob ymchwil- iad dyfal wedi troi allan yn fethiant, er fod gwobr o gan' punt am air o'i hanes. Mae sefyllfa ein trefydd mawrion yn hynod ddifrifol, os nad yw bywyd neb yn ddiogel ganoldydd yno. Nid bywyd unigol syddyn cael ei fygwth gan amgylchiadau o'r natur yma, ac nid y peth hwnw sydd yn kwerthfawr- ocach un- bywyd, sef cymeriaid un, sydd mewn perygl.

Mae rhywwendid mawr yn nghynlluniau heddgeidwaid ytrebdd mawr pan y toaent heb gael hyd i unrhyw agoriad i'r achos tywyl), er eu bod wedi cael mis 6 amser i wneud ymchwiliad. Naill ni mae eisieu diwygiad yn eu trefniadau, neu ynte y mae eialeu diddymu yr ystrydoedd o gymeriadau amheus sydd yn fellditb i'r dina?oedd mawr- ion. Mae digon o brofion nad aeth Miss Edwards o'i bodd, ac hefyd iddi fyhed i ystrydoedd o'r nod wed d uchod yn Le'rpwl. Pe buasai Sais tieu Gymro, Gwyddel neu Ysgotyn, wedi cael ei garcbarru yn Abyuiuia, neu ei lofruddio yn Cabul, buasai holl allu y Llywodraeth wrtb gefn i ddial y cam, paham y mae y galluyma mor wan mewn lie fel Ls'rpwl? A yw drygioni a throsedd mor gryf yn Le'rpwl fel nas gall y nifer luosog o heddgeidwaid sydd yno amddiffyn rhyddid personol y trigolion?

Cawn fod Rbyddfrydwyr sir Drefaldwyn yn dechreu ymddatod o'u cysgadrwydd poJit- icaidd, ac yn ymbarotoi gogyfer a'r ymdrechfa agoshaol. Darfu i'r pwyllgor Rhyddfrydol, yn ol en callineb, sicrbau gwasanaeth areith- iwr E,hyddfrydig galluog a blaenllaw gyda'r blaid, sef Mr. Grant Duff, A.S. Cadeirydd y cyfarfod oedd Arglwydd Sudeley, yr hwn gyfarfod a gymerodd le yn y Drefnewydd nos n, wydd nos Lun diweddaf. Ni cbafwydcyfarfod mor frwdfrydig yn y sir er's blynyddau lawer. Condem nid gwladlywiaeth ddinystriol y Wein- yddiaetb Doriaidd yn ddidrugaredd gan y Cadeirydd a Mr. Duff, Yr oedd Mr. Stuart Rendle, yr ymgeisydd Rhyddfrydol dros y sir, yn bresenol, a chafwyd anerchiad campus ganddo. NJ a ob ithiwn y gwna yr etholwyr daflu yr aelod Toriaidd dros y bwrdd, gan fod ganddynt well dyn nag ef, a'i syniadau yn fwy cydnaws a syniadau mwyafrif mawr yr etholwyr. Dyuiunol fydd gweled Mr. Rendle a Mr. Tracy yn rhodio fraich yn mraich i'r Senedd newydd. Gobeithio mai felly y bydd.

Bucyfarfodllwyddianus iawnyn Dghapel newydd Fetter Lane, Lluniain, ar yr achlysur o'i agoriad nos Sadwru diweddaf. Ni raid dweyd am eglwys barchas Fetter Lane ei bod yn on weitbgar, o herwydd mae ei ffrwythw yn profi hyny. Mae ganddynt fugail ffyddlon a gweitbgar, yr hwn y dylent fod yn falch o hono, y Parch. R. (Hwfa Mon). Yr oedd amryw o brif enwogion Independia wedi eu gwahodd i'r cyfarfod, sef y Parchn. R, Parry (Gwalchmai), Llaiidtidnoj T. Rees, D.D., Abertawe; yn ngbydag an o ser" dys- gleiriaf y cyfnndeb Wesleyaidd, y Parch; John Evans, diweddar o Eglwysbach.

Wrth son am Gymry Llundain, hwyrach y goddefir i ni wneud cyfeiriad at un o'u bech- gyn talentog, Mr. gauvage. Mae ef newydd orphen cytundeb am bythegnos i wasanaetha fel baritow yn y Winter Gardens, Blackpool, pa le sydd dan aroglygiaeth Mr. De Jong o Manchester. Deattwn fod pawb wedi cael ■e'u hot!?! foddhau ynddo, ac yn prophwydo dyfodoldysgheriddo. ,J

Cyni ni son am enwogion cerddorol, dylem grybwyll am lwyddiant anarferol Miss Mary Davies fel cantores yn nghyngberddau Covant Gardbns, Llundain. Mae darlun hardcl o honi yn yr 'illustrated Sporting & Dramatic New. a cheir hefydgallmdliaethuche1 tiddi yn y maes cerddorol, lley mae ei rhagoriaeth. Mae Misn Dayies wedi cyrhaedd gris ucbel iawn yn y cysylltiad hwn, fel y gellir dweyd nad oes ei rhagorach yn Lloegr yn bresenol.

Yehydig a dibwys yw y newyddion o Zululand. Cawn tod poh gofaf yn cael ei gymeryd o'r carcbaror brenhinol, a'i fod yntftu wedi arnlygu ei foddhad yn ngwyneb y fath garedigrwydd. Mae Syr Garnet Wolseley wedi ymadael am Transvaal i ddarostwng y gwrthryfel sydd yno. Mae y milwyr yn prysur adael Zululand, ac mae y wlad wedi ei rhanu yn driarddeg o ranau, dan lywodr- aetb penaethiaid brodorol, a rhai oyfreithiau newyddion.

Da genym ddeall fod carwyr cyfiawndfr i Gymru mewn cysylltiad A. Choleg yr Iesu, Rhydychain, yn debye o gaelcyfatfod brwd- frydig yn Nitibjch ddydd Iau, Hydref 2i]. Cawn fod Osborne Morgan, John Roberts, Bryngwenallt, Syr Robett Caaliffe, a Town- send Mainwaring, Gallfaenan, ac arwr y symudiad, Deon Bangor, i fod yn bresenol. Y Rhyddfrydwr gallnog Mr. Gee sydd wedi bod yn foddion i gael y fatb gyfarfod, ac iddo y ef yn mlaenaf y dylid diolch, am ddwyn yr achos yma i sylw cyffredinol y genedlyn ddi- oediad.

Deallwn nad yw Debeudir Cymru am fod yn ddifraw gyda'r achos hwn. Maenfc bwytbauynoynbendetfynolo gael cyfarfod eyffelyb yn Merthyr Tydfilcyn, diwedd ujis Hydref. Mae gan gefnogwyr y symudiad amryw wroniaid ou plaid yno, yn Eglwya- wyr ac Ymneillduwyr. Er fod ,11awer o ddadleu y ddwy ochr, dylai y Cymry ofalu yn eiddigeddus na wneir cam. 4 hwynt mewn sefydliad sydd "wedi ei drefau o bwrpas ar en eyfer. Dywed rhai papyrau nad oes dim perygl yn y Cyfnewidiad, ond prin y gallwn gredu hyny yn ngwyneb y wlad. ii