Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
4 erthygl ar y dudalen hon
Cuddio Rhestr Erthyglau
4 erthygl ar y dudalen hon
Y RWSSIAID YN NGHANOLBARTH…
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
Y RWSSIAID YN NGHANOLBARTH ASIA. Pellebyr o St. Petersburgb, dydd Sadwrn, a ddywed fod cenadwri swyddogol wdi ei derbyn oddiwrth y Cadfridog Scobeloff, dydd iedig Askabad, y 7fed cyfisol, yo dweyd fod prociamasiwn wedi ei gyhoeddi yn galw ar y Tekkiaid i ddychwelyd i'w cartrefi, a'u bod yn dyfod ynraddcl o'r anialwch tywodlyd, ac yo rhoddi eu barfaa i fyny. I fyny hyd yn bresenoi, y mae 7,000 o honynt wedi dychwelyd. Y mae Saph Khan, Kbudaiwer- dy Khan, a tbywysogion dylanwadol eraill, yn awr yn y gwarsjll Rwsaiaidd—ffaithsydd a dylanwad mawr ganddi er cael y gwecidill o'r boblogaeth i ddychiMjjd, Y mae llywodraeth daarpanadol wedi ei sefydlu, gyda chynrycbiolwyr cenedlaethol. Y mae y teuluoedd Turcomanaidd oedd wedi ymgHSglu i Geok Tape p-in gymerwyd yr amddidynfa w^di eJ1 baofon i'w cartrefi. Can fod liawer o yebdfl wedi ei gymeryd | oddiar y Tekkiaid, gwneir y teuluoedd mwy- af anghenus i fyny gyda darpariadau, Kibitks, dodrefn tai, &c. Derbyniant hefyd gymhorth roeddygol. Hefyd, y mae meSDrao wedi eu mabwysiadu er atal i heinfciau dori allau yn Geok Tepè gyda dynesiad y gwanwyn. Ych- wanegai y genadwri!-—'Dywedir fod 6,400 o gyrff wedi en claddn yn Dengill Tepè, a bod 8,000 o bobl wedi trengu yn ystod y gwarch- aead. Torwyd 2,000 i Jawr gan y byddin- oedd Rwssaidd yn ystod yr erlyniad o Geok Tepè. Y mae iechyd y milwyr Rwssiaidd yn foddbacl.'
Y LLIFOGYDD.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
Y LLIFOGYDD. Yr wythnos ddiweddaf, ymwelwyd â Derby a'r cymydogaetbau gan Jifogydd roawrion, a rhedai y dwfr drwy ystrydoedd isaf y dref fel aforiydd, a llanwyd y tai. 0 bob parth o'r sir y mae newyddion yn tiaetbu am y colledion a achoswyd gan y liifogydd. i Mae miloedd o aceri o dir dan ddwfr, ac s mewn amryw leoedd y mae y, flfyrdd yn cael | ea gorchuddio i amryw rtroedfeddi o ddyfnder. Yn rban ogleddol y dref, a adweinir wrth yr Yn rban ogleddol y dref, a adweinir wrth yr enw Little Chester, a'r pentrefi cylchynol, gorchuddiwyd y l'oriaa gan droedfeddi o ddwfr, ae am hir amser, cadwyd y preswylwyr yn garcharorion yn eu tai, ti a yr oedd dodrefn yr ystafelloedd isaf yn nofio. Gweitbiodd y dwfr i mewn i anaryw weithfeydd mawrion hefyd, a gorfodid eu hatal, ac elid i craill drwy gymborth cycbod. Yn rbao ddeheaol y dref, cyrhaeddai y d wfr wrlh yatafcli tocyn- au llinell y Midland i 18 troedfedd o ddyfn- der, a theimlid anbawsdra mawr i ddwyn yn mlaen y drafnidiaetb. Yn than ogleddol y sir, cododd yr afonydd gyda cyflymder mawr, ac mewn llai nag awr, yr oedd y dwfr wedi codi i ddeuddeg modfedd. Yn Belper, taflwyd drot 1,000 o lobl allan o waitb. Yn Ashbourne, yn nghaool y sir, dygwyddodd amryw golledion pwysig- drwy y liifogydd. Yn ngweitbiau Mayfield, golchwyd pont haiarn fawr, pertbynol i Mri. Simpson a'i Frodyr, ymaith gan y liifogydd chwyrn. Gwnaeth dadmeriad sydyn yr eira dwfn ar fynyddoedd Cymru, i'r afonydd godi yn uchel; llifodd yr Hafren dros ei glanau, a chododd yn gyflym yn Croesoswallt, gan wnend difrod mawr.
AR Y DAITH.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
AR Y DAITH. Cryn gamp feddyliwn i, Mr. Golygydd, ya y dyddiau rhyfedd a cbyffrous hyn, ydyw DIWYGIO Y BYD HEB EI DDI FA. Ceir ongreifftiau luaws o'r cynfyd fod anwir- eddau dynolryw yn myned yn rhy annyodd- efol i'r Creawdwr doeth a da alia goddef yn hwy. Galwai yn fynych ar ryw foddion effeitbioi, megys c!eddyf, y newyn, y plaau, dwfr y diluw, a tbau a brwmstan, a phethau eraill i ddial am gamwedd y ddvnol- iaeth, &c i roddi sil gychwyn ar olwynion Rhaglaniaeth drachefc. Y mae yn ddych- rynllyd i un ystyriol alw i got y dorf ddirif a symudwyd o dro i dro oddiar ein daear, fel na phechent mwyacb, ac fel y gadawent ea lie i'w gweJ1. 'Doedd medi wiloeld A'r'cledd i derfyn oes ar yr un dydd ond pstb bychan i gadweinyddioa cyfiawnder y Crewr, ac yr oedd holl elfenau natur at ei alwad o'r pedwar gwynt i ddyfod sr ei ascnaid i gyflawni ei ewyllys Ef. Ond fel y deuid yn mlaen i oesau gwareiddiad a Christionogaeth, cawn fod deddf yr efecgyl a'i dyegeidiseth hi wedi eu bwriadu i wn<sud heddwcb, ac i ddysgu cyf- I (awcder i'r bobloedd, Rhyfedd uoor arat y teithia cerbyd iawn drefn, a thegweb, ac ewyllys da i ddynion yn mlaen yo ein byd! Dyma ni ar ffiniau y bedwsredd ganrif ar bymtbeg glodforedig yn ngwlad y breintiau mawr, yn Mhrvdain olenedig a bendithfawr, dyna ni rnegys yn galw am dan eto i lawr o'r nefsedd, neu ysbryd yr hen 'Syr Watkyn' yn ol o wynfa, i ddifa'r Gwyddelod bob copa o'u hanwyl Ynys Werdd! Dywedir i'r hyglod hen foneddwr hwnw-Syr Watkyn, ddweyd cyn ei farw fod eisieu 'medi' y Gwyddelod &'r cleddyf, o leiaf, bob saith mlynedd! Ac fe geirlluoedd o Gristionogion hefyd (!) yn ein gwlad ni, yn Nghymru dduwiol (?) yn barod i roddi eu hamenau selog wrth anathema o fath hona- 'Medi y Gwyddelod bob saith mlynedd!' Y mae hona, fe ddichon, yn eithaf addysg ac esiampl i'r naill deyrn a chadfridog paganaidd i'w rhoddi y naill i'r llall. Ond yn ngwlad oleu'r efengyl, ag sydd yn orlawn o addoldai a. themlau dysg, y mae hi braidd yn myned yn bell i orchymyn na deisyfu 'medi' neb rhyw genedl i ddinystr A.'r cleddyf neu a ffroenau magnelau, Perthyn i'r oesau tywyll, ac amserau heb eu gwareiddio yn sicr ddiamheu yr oedd, acy mae dysgeidiaeth a gorchymyn fel yna. Oddiar yr adeg bruddglwyf- us a bythgofiadwy hono, y dywedodd ein Gwar- edwr bendigedig wrth ei aptstol nwydwyllt, 'Dod dy gleddyf yn dy wain,' erys yr unrhyw archiad fyth mewn grym ac yn ei ddyddiad. Myn rhai fod y Llywodraeth Brydeinig yn delio yn rhy lym tuag at y chwaer ynys, at y Gwyddelod, yn y cyfwng presenol. Hyn y rhai cjvllaf, a mwyaf profiadol o'n Gwladweinwyr yn y dyddiau hyn, gael deddf a rhyw allu o'r ta ol iddi, i gystwyo y rhai anystywallt o'r Gwyddelod. Ac i bob dyn teg, awyddus am heddwch a chyfiawnder, a chwareu teg i bawb, fe ymddengys y fath ddeddf a hon yn eithaf rheaymol ac anghenrheidiol. Ni wada neb a fo yn ei aynwyr, uad yw y Gwyddelod wedi cael eu gorthrymu yn dost gan eu tirfeddianwyr, ac eraill o urddasolion y wlad, efallai; ond y drwg am dani yw, fod ein cefndryd gorphwyllog yn credu ao yn gweithreda yn ol y gair hwnw yn ddiddiwedd, 'Gwnawn ddrwg fel y del daioni.' Tybiant fod moddion moeaol yn rhy wan i allu dyrchafu cyfiawnder i'r orsedd yn yr Iwerddon; a dewisant, yn hytrach na dysgwyl yn amyneddgar, wneud byr waith ar y ddaear i fynu eu hiawnderau. DIWYGIO Y BYD HEB El DDIFA a ddylai fod yn nod gan bob dyn, dysgawdwr, ft swyddog o bob rhyw. Os caiff dyn fyned yn mlaen i wrthed talu ei rent a'i dreth, &c., ond fel y myno ef ei hun—allan o ffroen dryll, neu a b6n ei bastwn, neu rhyw ffordd ymfflamychol arall, ac i ddial hyd at farwolaeth ar greaduriaid direawm yn herwydd camwri tybiedig rhai gorthrymwyr tirol, &c., yna, meddaf, y (mae y byd yn myn'd yn gyflym i ddinystr. 'Live and let Uve,'—'Bywiwch a. gadewoh yn fyw,' ydyw y sianel oreu i ni oil gadw ar hyd-ddi. Er y gwyddom yn dda fod ein llywodraethwyr yn ami yn rhy hwyrdrwm eu clustiau i roddi gwrandaw- iad buan i lef a chwyn y gorthrymedig; eto, yn y dyddiau hyn, pan yw y fath ddyngarwyr a'r Mri. Gladstone, Bright, Forster, Granville, a Hartington, a llu eraill, yn brysur wrthi nos a dydd yn dych'mygu am ymwared i'r genedl Wyddelig, a phob cenedl arall, oblegid dylai amynedd gael ei pherffaith waith, ymsyniad y Gwyddel yw, fe ymddengys, deddfwch yn on. mwyth i mi, rhodder yr holl dir trwy.yr ynya yn rhydd i bawb, heb na rhent na threth yn oes oesoedd, a bydded ceiniogau Pedr i'r Pab! Tafler yr iau Brydeinig oddiar ein gwarau, na alwer ni mwy yn ddeiliaid Victoria, a gwnawn i'r Saeson,*a'r Ysgotiaid, a'r Oymry ein cadw yn fyw yn amser newyn, gan nad pa eisiau fyddo ar un genedl arall yn un ma.! Yr oil i mi, a'r gweddill (?) i tithau, ydyw motto Paddy o'r dechreuad hyd y dydd hirgofiadwy yn yr wyth- nos o'r blaen pan y bu Seneddwyr Prydain yn eistedd heb wahan am un a deugain o oriau yn eu Ty Cyffredin! Pan yw y coediwr yn trefnu ei goedwig, trwy ei chwynu, y mae yn bur ofalus rhag cwympo y pfPn a dyr ar draws y rhai byw a edy ar ol dyfa ac i wella. Nid yw difa peth wrth geisio ei wella yn talu i neb, ac ni thai ychwaith i'r Gwyddel i ladd ei feistr tir, a'i oruchwyliwr, a'i feili, ei? gwneud ffordd glir i gyfiawnder a theg- wch ddwyn y wlad i drefn. Caniateir i ddeiliai4
Y RHYFEL YN Y TRANSVAAL.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
meirw gyda hwynt, ond rbaid eu bod yn drymion iawn. Yr oedd Prydeinwyr Newcastle yn ben- derfyuoJ, os byddai i'r Boeriaid ymosod ar y dref, sefyll wrth y magnelan, oblegid yr oedd y gelyn wedi dyfod o fewn deuddeg milJ.dir i'r dref. Cape Town, dydd Mercher. Gwnaetb yr Is-filwriad Bailey ruthrgyrch llwyddianus o Masim ar y bad cyfisol. Gyrwyd y gelyn yn ot gyda cbolladion trym- ion. Ytaadavrodd Syr Evelyn Wood neith- iwr am Durban. Durban, dydd, Sul. Cyrhaeddodd Syr Evelyn Wood yma nos Sadwrn, ac aeth yn ei flaen i Maritzburg. Llundain, dydd Sul. Mae'n ddealladwy yma fod y Swyddfa Ryfel wedi derbyn pellebyr beddyw oddiwrth Syr G. Colley yn gofyn am ychwaneg o adgyfnerthion. Mae y gwifraa pellebrol cydrhwng adran Syr G. Colley a Newcastle wedi eu tori o'r diwedd. Mae yn syndod na foaeent wedi eu tori yn gynt; ond cododd amfceuaetb fod y gwifrau yn cael yr hyn a elwir tapped, ac felly, fod y Boeriaid yn cael yr bysbysrwydd a gludent. Yn nnol &'r amheuaeth yma, anfonwyd cenadwriaethau mewn cyphers, ac ioor fuan ag y gwnaed hyny, torn yd y gwifrau. Oud nid yw toriad y gwifran yn un anghyfleusdra cydrhwng Colley a New- castle, am fod yr heliograph mewn gweithred- iad ganddynt: Ni chyrhaeddodd y meircbfilwyr a ddys- gwylid yn Newcastle dydd Sadwrn y lie o gwbl y noson bono, a dywedir cu bod wedi cael ea hatal yn Ladysmicb, oddeutu 20 milldir o Newcastle, i aros dyfodiad catrod- au y llinell. Mae'. amlwg fod yn rhaid i'r adgyfnerth- ion ymladd eu ffordd i Newcastle, ac mae amheuaeth mawr ai ni raid iddynt ymladd befyd nes cyrbaedd gwersyllfan y Cadfridog Colley. Y mae wedi ei hollol amgau, ac nis gall symud. < Mae gorchymyn wedi ei roddi yn Devon- port yn galw am wirfoddolwyr o'r gwahanol gatrodau i wasanaethu yn Neheudir Affrica, ac i fyned i ffwrdd dydd Iau. Dywedir ar awdardod dda ei fod wedi pasio yn y Cyfrin Gyngor dydd Sadwrn i ohebu yu mhellach ag Arlywydd Talaeth Rydd Orange ar y cwestiwn o gyfryngiad aydhwng Boeriaid y Transvaal a Lly wodraeth Natal. ¡